ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ & ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Χρηματοοικονομική Διοικητική για Στελέχη Επιχειρήσεων Program info: http://elearning.xrh.unipi.gr/ Dr. Tsiritakis info: http://web.xrh.unipi.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=45&itemid=312&lang=en
Στο πλαίσιο της σύγχρονης χρηματοοικονομικής ανάλυσης, ο σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος προσανατολίζεται στο να προσφέρει τις θεωρητικές γνώσεις και την πιο σύγχρονη προσέγγιση της χρηματοοικονομικής επιστήμης ώστε οι συμμετέχοντες, τόσο σαν άτομα όσο και σαν στελέχη οργανισμών να πραγματοποιούν τις καλύτερες επενδυτικές αποφάσεις προς όφελος των ιδίων και των επιχειρήσεων στις οποίες απασχολούνται ή στοχεύουν να απασχοληθούν στο μέλλον, έχοντας προσθέσει με το πέρας αυτού του μαθήματος πολύτιμες γνώσεις στις μέχρι τώρα ικανότητές τους. Ο κόσμος της χρηματοοικονομικής επιστήμης εξελίσσεται συνεχώς, και βάση αυτής της πραγματικότητας το πρόγραμμα επιδιώκει να προσφέρει προστιθέμενη αξία, εμπλουτίζοντας τους συμμετέχοντες με τέτοιο τρόπο ώστε να σχεδιάζουν, να υλοποιούν και να αναλαμβάνουν ορθές επιχειρηματικές αποφάσεις. Λόγω της αμεσότητας που προσδίδει στο μάθημα η ηλεκτρονική πλατφόρμα, η προσφερόμενη διδακτέα ύλη περιλαμβάνει ως αναπόσπαστο στόχο την εξοικείωση του φοιτητή με τη ροή και τη χρήση οικονομικών πληροφοριών μέσω των πιο αξιόπιστων χρηματοοικονομικών links (Bloomberg, Reuters, Times κ.α.) σε μία προσπάθεια να κατηγοριοποιήσει και να αξιοποιήσει το είδος της πληροφορίας που θα του είναι απολύτως χρήσιμο για την ορθή επιλογή επενδυτικών σχεδίων ή αποφάσεων.
Η διδακτέα ύλη του μαθήματος περιλαμβάνει τις ακόλουθες κύριες ενότητες: 1. Βασικές Αρχές της Χρηματοοικονομικής Επιστήμης. Στην ενότητα αυτή αναλύεται ο ρόλος των αγορών χρήματος και κεφαλαίου στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον. Εισάγουμε την έννοια της καθαρής παρούσας αξίας, η οποία αποτελεί τη βάση και ταυτόχρονα το πιο διαδομένο εργαλείο αποτίμησης και αξιολόγησης επενδυτικών σχεδίων και εταιρειών. Στα θεμελιώδη αυτά πλαίσια, αναλύουμε μία εικονική εταιρεία υπό το πρίσμα των ταμειακών ροών, του ρυθμού ανάπτυξης και των αριθμοδεικτών κερδοφορίας της. 2. Κατανόηση των Λογιστικών Καταστάσεων. Καθολικά αποδεκτή, τόσο από ακαδημαϊκούς όσο και από στελέχη της αγοράς εργασίας, είναι η άποψη πως η γνώση της χρηματοοικονομικής λογιστικής αποτελεί απαραίτητο εφόδιο για κάθε στέλεχος το οποίο επιθυμεί να κατανοήσει σε βάθος την οικονομική επιστήμη και να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του κλάδου. Υπό το πρίσμα αυτό, αναλύονται διεξοδικά ο Ισολογισμός, η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως και η Κατάσταση Μεταβολών των Ιδίων Κεφαλαίων βάση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και εξετάζεται η συμβατότητα μεταξύ τους. Επιπρόσθετα, διερευνούμε τις πηγές και τη χρήση των κεφαλαίων που κάθε επιχείρηση συγκεντρώνει και ολοκληρώνουμε την ενότητα με τη ποσοτικοποίηση και τη διαχείριση της ρευστότητας, η οποία αποτελεί κλειδί για την εταιρική ανάπτυξη και κερδοφορία. 3. Μέτρηση των Ταμειακών Ροών. Η Κατάσταση Ταμειακών Ροών συνδέεται απόλυτα με τον Ισολογισμό και την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης. Η κατηγοριοποίησή της σαν ξεχωριστή ενότητα στο σχεδιασμό του μαθήματος, οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μέγιστη σημασία που έχουν οι ταμειακές ροές για την απρόσκοπτη λειτουργία κάθε επιχείρησης. Οι καθαρές ταμειακές ροές, κοινώς τα μετρητά και όχι τα λογιστικά κέρδη, που εισρέουν σε μία εταιρεία αποτελούν ζωτικής σημασίας παράγοντα για την υγιή της πορεία. Βάση της μέγιστης αυτής σημασίας, στην ενότητα αυτή αναλύονται οι πηγές και η προετοιμασία της κατάστασης των ταμειακών ροών, οι μέθοδοι παρουσίασης τους σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, καθώς και η σύνδεσή τους με τον Ισολογισμό και την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης. Σε μεταγενέστερο στάδιο, η κατανόηση των ταμειακών ροών θα μας επιτρέψει να τις χρησιμοποιήσουμε για την αποτίμηση μίας εταιρείας ή ενός επενδυτικού σχεδίου, καθώς η ορθή πρόβλεψη τους αποτελεί στην ουσία τον πλούτο που αναμένουμε να δημιουργήσει μία εταιρεία ή ένα project στο μέλλον. * Στα πλαίσια της προσπάθειας εξοικείωσης των φοιτητών με real data, τα μεγαλύτερο μέρος των προσφερόμενων υποδειγμάτων ασκήσεων αλλά και θεωρίας κατασκευάζονται σύμφωνα με στοιχεία εταιρειών εισηγμένων σε οργανωμένες χρηματιστηριακές αγορές όπως Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, ΟΤΕ, EFG Eurobank κ.α. μέσω των Οικονομικών τους Καταστάσεων, Ενημερωτικών ή/και Ετήσιων Δελτίων.
4. Αποδοτικότητα (return), Κίνδυνος (risk) και Ανάπτυξη (growth). Πλήθος επαγγελματιών όπως αναλυτές, διαχειριστές χαρτοφυλακίων, στελέχη επιχειρήσεων αλλά και επενδυτές, είναι αναγκαίο να μετρούν με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια το αναλαμβανόμενο ρίσκο, την αντίστοιχη κερδοφορία και τις προοπτικές ανάπτυξης μίας επιχείρησης ή ενός project. Στο κεφάλαιο αυτό, θα εξετάσουμε διάφορους τρόπους και μοντέλα μέτρησης της αποδοτικότητας και θα αναλύσουμε την επίδραση που ασκούν οι λειτουργικές και οι χρηματοδοτικές αποφάσεις σε αυτήν. Στη συνέχεια, θα αναλύσουμε τη σχέση χρηματοοικονομικής μόχλευσης, κινδύνου και αποδοτικότητας και θα ολοκληρώσουμε την εικόνα με τη μέτρηση των αναπτυξιακών προοπτικών της επιχείρησης με βάση την τρέχουσα κερδοφορίας της. 5. Αξιολόγηση Επενδύσεων. Η ενότητα αυτή επικεντρώνεται στην αξιολόγηση διαφορετικών επενδυτικών σχεδίων κατά κύριο λόγο με τη μέθοδο της Καθαρής Παρούσας Αξίας (Net Present Value), η οποία αποτελεί τον βασικό κορμό αποτίμησης στη σύγχρονη χρηματοοικονομική επιστήμη. Στο πλαίσιο του κεφαλαίου, πραγματοποιείται ενδελεχής ανάλυση του συγκεκριμένου μοντέλου σε όλα τα στάδια, ξεκινώντας από τη διαδικασία επιλογής επενδυτικών αποφάσεων και συνεχίζοντας στο χρονικό ορίζοντα της επένδυσης, τη συχνότητα και προσαρμογή των ταμειακών ροών σε διαφορετικά είδη κινδύνου (risk), την επιλογή ανάμεσα σε πολλαπλές επενδυτικές αποφάσεις και τέλος τις παραλλαγές και την ορθή εφαρμογή του συγκεκριμένου μοντέλου. 6. Μορφές Εταιρικής Χρηματοδότησης και Αποτίμηση Αξιογράφων. Οι εταιρείες οποιουδήποτε μεγέθους και νομικής υπόστασης, χρειάζονται κεφάλαια για πληθώρα σκοπών, ξεκινώντας από τις λειτουργικές τους ανάγκες (κεφάλαιο κίνησης) και καταλήγοντας έως και τη χρηματοδότηση νέων επενδυτικών σχεδίων. Στη βάση αυτή, αναλύουμε τις κύριες πηγές κεφαλαίων για μία επιχείρηση: Την αυτοχρηματοδότηση, τη διάθεση μετοχών σε νέους ή/και υπάρχοντες μετόχους και τέλος την εξωτερική άντληση κεφαλαίων μέσω του τραπεζικού δανεισμού και της έκδοσης εταιρικών ομολόγων. Εξετάζουμε τις απαιτήσεις για κεφάλαια και αναλύουμε τις αγορές άντλησης κεφαλαίων. Επιπρόσθετα, εισάγουμε την αποτίμηση αξιογράφων μέσα από το πρίσμα της ανάγκης κάθε εταιρείας για εξωτερικά κεφάλαια. 7. Εκτίμηση του Κόστους Κεφαλαίου. Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο εξειδικευόμαστε αρχικά στην αποτίμηση μετοχών και ομολόγων. Εξετάζουμε τις διαφορές που υπάρχουν στην έκδοση νέων μετοχών στις Η.Π.Α και στην Ευρώπη και αναλύουμε τις επιλογές που έχει μία εταιρεία όσον αφορά το δανεισμό της με ποικίλα χρηματοοικονομικά εργαλεία και συγκεκριμένα ανάμεσα στα διαφορετικά είδη εταιρικών ομολόγων. Στη συνέχεια, προσδιορίζουμε το κόστος κεφαλαίων της επιχείρησης (ιδίων, δανειακών αλλά και το μεσοσταθμικό κόστος) το οποίο επηρεάζεται από πληθώρα μεταβλητών, τις οποίες εξετάζουμε στην ανάλυσή μας.
Στη τελευταία αυτή σελίδα της περιγραφής του μαθήματος, παραθέτουμε μία σειρά από ορολογίες, τεχνικούς όρους και μοντέλα τα οποία οι συμμετέχοντες θα συναντήσουν στην ενδιαφέρουσα πορεία τους. Στόχος μας, όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος αυτός, οι συμμετέχοντες να έχουν αποκτήσει μία σφαιρική αντίληψη της χρηματοοικονομικής επιστήμης και να είναι σε θέση να μπορούν να εφαρμόσουν όσο το δυνατόν περισσότερα από τα προσφερόμενα εργαλεία στο επαγγελματικό τους περιβάλλον. Προεξοφλητικό επιτόκιο (discount rate), Κόστος αποπληρωμής των απαιτούμενων αποδόσεων των επενδυτών, Καθαρή Παρούσα Αξία (Net Present Value or NPV), Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (Internal Rate of Return or IRR). Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, Ισολογισμός, Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης, Κατάσταση Μεταβολής Ιδίων Κεφαλαίων, Ταμειακές Ροές, Διάθεση Κερδών, Πάγιο Ενεργητικό, Κυκλοφορούν Ενεργητικό, Βραχυχρόνιες και Μακροχρόνιες Υποχρεώσεις, Καθαρό Κεφάλαιο Κίνησης, Αριθμοδείκτες Ρευστότητας, Ταχύτητας Κυκλοφορίας Αποθεμάτων, Μέσης Περιόδου Είσπραξης Απαιτήσεων, Μέσης Περιόδου Πληρωμής Προμηθευτών. Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 7: Καταστάσεις Ταμειακών Ροών, Άμεση και Έμμεση Μέθοδος Προετοιμασίας & Παρουσίασης Ταμειακών Ροών, Λειτουργικές, Επενδυτικές και Χρηματοδοτικές Δραστηριότητες, Συναλλαγματικές Διαφορές, Ταμειακά Διαθέσιμα και Ισοδύναμα (μετρητά), Υπόδειγμα Εμπορικής Εταιρείας, Υπόδειγμα Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος και Ασφαλιστικής Εταιρείας, Σύνδεση των Λειτουργικών Ροών με τον Ισολογισμό και τα Αποτελέσματα Χρήσεως. Δείκτες Αποδοτικότητας: Return on Equity (ROE), Return on Common Equity (ROCE), Return on Sales (ROS), Return on Assets (ROA), Return on Invested Capital (ROI). Επίδραση μεταβλητών στην αποδοτικότητα-χρηματοοικονομική μόχλευση και κίνδυνος: Cost Ratio (FCR), Times Interest Earned (TIE), Structure Ratio (FSR), Debt to Equity (DE), Debt to Invested Capital (DIC), Tax Effect Ratio (TER). Αναπτυξιακές προοπτικές της Εταιρείας: Ενδογενής χρηματοδότηση (ποσοστό παρακράτησης κερδών, payout ratio), PE, PB, EPS growth, comparables, multiples κ.α. Προεξοφλητικά Μοντέλα Χρηματορροών (Discounted Cash Flow Models), Καθαρή Παρούσα Αξία (Net Present Value Model), Εσωτερικός Συντελεστής Απόδοσης (Internal Rate of Return), Μοντέλο Προεξόφλησης Μερισμάτων (Dividend Discount Model), Προεξοφλητικός Παράγοντας, Επιλογή της Βέλτιστης Επενδυτικής Πρότασης. Έκδοση νέων μετοχών και διαδικασία εισαγωγής στο χρηματιστήριο, Αρχική δημόσια Εγγραφή (IPO), Δευτερογενής Δημόσια Εγγραφή (SPO), Αγορές χρέους, Εταιρικά Ομόλογα, Κρατικά Ομόλογα, Πιστοποιητικά Καταθέσεων (CDs), Repos, Ομόλογα Υψηλής (senior) και Μειωμένης (Subordinated) Εξασφάλισης των Επενδυτών, Τιμολόγηση Ομολόγων. Τιμολόγηση νέων μετοχών χωρίς και με δικαιώματα προαίρεσης (rights issues), Αποτίμηση των δικαιωμάτων προαίρεσης, Τραπεζικός Δανεισμός Μικρών & Μεσαίων Επιχειρήσεων, Βέλτιστη Επιχειρηματική Επιλογή μεταξύ Τραπεζικού Δανεισμού και Χρηματοδοτικής Μίσθωσης (Leasing), Εκτίμηση της Απαιτούμενης Απόδοσης μιας Επένδυσης, Μοντέλο Αποτίμησης Κεφαλαιουχικών Περιουσιακών Στοιχείων (CAPM), Κόστος Ιδίων Κεφαλαίων, Κόστος Δανειακών Κεφαλαίων και Μεσοσταθμικό Κόστος (WACC) * Οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν κατά τη διάρκεια του μαθήματος τις δικές τους ιδέες στους συναδέλφους τους και στον διδάσκων μέσω της πλατφόρμας συζητήσεων (Discussion Platform). Η διδακτέα ύλη, μέσω της συγκεκριμένης μορφής που παρέχεται, έχει τη δυνατότητα να εξελίσσεται συνεχώς προς ένα καλύτερο αποτέλεσμα για όλους μας.