Wolton, D. (1990). Political Communication: The Construction of a Model,

Σχετικά έγγραφα
Βιβλιοκριτικές Τσίρμπας, Γιάννης, πρόλογος Βασιλική Γεωργιάδου, Εκδόσεις ΙΙαπαζήση, Αθήνα 2007, 329 σελ.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Τράπεζα θεμάτων Νέας Ελληνικής Γλώσσας Β Λυκείου GI_V_NEG_0_18247

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Θεοδωράκης, Γ., & Χασάνδρα, Μ. (2006). Θεσσαλονίκη. Εκδ. Χριστοδουλίδη

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας

Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο

ΣΟΥΝ ΤΣΟΥ. Οι διακεκριμένοι καθηγητές Στρατηγικής Αθανάσιος Πλατιάς και Κωνσταντίνος. Δελτίο Τύπου. Εκδόσεις: Διαθέσιμο από:

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα»

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης

Ηέκδοση, για πρώτη φορά στα ελληνικά, του έργου του

Ιδιότητες και Τεχνικές Σύνταξης Επιστημονικού Κειμένου Σχολιασμός ερευνητικής πρότασης

«Από την έρευνα στη διδασκαλία» Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας Σάββατο 16 Απριλίου 2016

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα»

ΕΚΘΕΣΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ

Συγγραφή Επιστημονικής Εργασίας (ΨΧ126) Οι βασικές λειτουργίες της ακαδημαϊκής γραφής και οι απαιτούμενες δεξιότητες

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10

Κεφάλαιο 9. Έλεγχοι υποθέσεων

ιαπολιτισµική κοινωνική ψυχολογία Στόχος µαθήµατος: η κατάδειξη του ρόλου που παίζει ο πολιτισµός στις κοινονικο-ψυχολογικές διαδικασίες.

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών

Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων

3. Πώς θα ήθελα να είναι / συμπεριφέρονται τα παιδιά για να είμαι ευχαριστημένος/η; Παράρτημα ΙΙ

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Eισαγωγή. H μεγαλύτερη ανακάλυψη της γενιάς μου είναι το γεγονός ότι ένας άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τη ζωή του αλλάζοντας τη συμπεριφορά του.

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Αγιά Τετράδα

ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι - Ενότητα 1: Εισαγωγή & Ενότητα 2: Γιατί διδάσκουμε Φυσικές επιστήμες (Φ.Ε.) στη Γενική Εκπαίδευση (Γ.Ε.

Κυριακή Αγγελοπούλου. Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ÄÇÌÏÓÊÏÐÇÓÅÉÓ ÄÅÏÍÔÏËÏÃÉÁ

αναγκάζουν να εργάζονται πολλές ώρες για πολύ λίγα χρήματα. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η ηρωίδα του βιβλίου Τασλίμα από το Μπαγκλαντές, η οποία

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.

ΨΗΦΙΑΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΦΥΣΙΚΗ. Γνωστικό αντικείμενο. Ταυτότητα. Α Λυκείου. Επίπεδο. Στόχος. Σχεδιασμός. Διδασκαλία. Πηγές και πόροι

Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑς ΤΟΥς ΕΦΗΒΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Κουσερή Γεωργία

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μ. Εργαζάκη Μ ά θ η μ α 1: «Ε ι σ α γ ω γ ή»

ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ:

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 2. Έρευνα και θεωρία 2-1

τρόπος για να εμπεδωθεί η θεωρία. Για την επίλυση των παραδειγμάτων χρησιμοποιούνται στατιστικά πακέτα, ώστε να είναι δυνατή η ανάλυση μεγάλου όγκου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Οι συζητήσεις Δρ Δημήτριος Γκότζος

Αγαπητές/οί συνάδελφοι, σε αυτό το τεύχος σας προτείνουµε µερικά ενδιαφέροντα βιβλία που αφορούν βασικές αρχές της Συµβουλευτικής.

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Σκεπτικό της δραστηριότητας Βασική ιδέα του σεναρίου

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Αλγόριθμοι για αυτόματα

ιαδικασία ενθάρρυνσης, έµπνευσης και βοήθειας στους άλλους για να δουλέψουν µε ενθουσιασµό ως προς κάποιους στόχους.

Περιεχόμενα 13 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων

Μέρος Β /Στατιστική. Μέρος Β. Στατιστική. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΈΣ, ΜΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΈΣ ΜΈΘΟΔΟΙ

Η έννοια της κοινωνικής αλλαγής στη θεωρία του Tajfel. Ο Tajfel θεωρούσε ότι η κοινωνική ταυτότητα είναι αιτιακός παράγοντας κοινωνικής αλλαγής.

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ

Μαθηματικά Ε Δημοτικού

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!

Διάγραμμα αναλυτικής διόρθωσης ελεύθερης γραπτής έκφρασης (έκθεσης)

ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΪΟΣ 2012

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες

ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ

αντισταθµίζονται µε τα πλεονεκτήµατα του άλλου, τρόπου βαθµολόγησης των γραπτών και της ερµηνείας των σχετικών αποτελεσµάτων, και

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ. 1.Στόχοι της εργασίας. 2. Λέξεις-κλειδιά ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΟ42

LUDWIK FLECK ( ) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων.

Οδηγός. Σχολιασμού. Διπλωματικής Εργασίας

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PSY 301 Φιορεντίνα Πουλλή. Μάθημα 1ο

ΟΥΙΛΙΑΜ ΛΑΝΤΕΪ συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Θεμέλια. της λήψης. αποφάσεων

Περί Λογοκλοπής. 1. Τι είναι η λογοκλοπή;

Άδειες Χρήσης. Μοντέλο προαγωγής προγραμμάτων αγωγής υγείας μέσω της φυσικής αγωγής. Χρηματοδότηση. Σκοποί ενότητας. Οι παρακάτω θεωρίες

Μαθηματικά A Δημοτικού. Πέτρος Κλιάπης Σεπτέμβρης 2007

του Τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο

Η περίληψη δεν είναι ξεχωριστό γραμματειακό είδος αλλά ένας τρόπος συνοπτικής απόδοσης προϋπάρχοντος κειμένου δια της οποίας επιδιώκεται:

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

Η παρακάτω ομάδα κεφαλαίων εξετάζει τους μηχανισμούς της κυβέρνησης και τις διαδικασίες μέσω των οποίων διαμορφώνεται και εφαρμόζεται η δημόσια

Συµπεριφορά του Καταναλωτή

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

Σχόλια και υποδείξεις για το Σχέδιο Μαθήματος

ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Transcript:

420 Βιβλιοκριτικές διαφορετικές πτυχές του υπό εξέταση φαινομένου χωρίς να απομακρυνθεί από τον πυρήνα της έρευνας του. Ως προς το περιεχόμενο, ακόμη κι αν η μελέτη του Τσίρμπα δεν διακρινόταν για τις μεθοδολογικές αρετές που α ναφέρθηκαν, δεν θα μπορούσε να υποτιμηθεί το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της ως προς την πολιτική επικοινωνία των ελληνικών κομμάτων εξουσίας στις προεκλογικές περιόδους του 2000 και του 2004. Μεμονωμένα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν γόνιμο ερέθισμα για πολλές και διαφορετικές συζητήσεις πολιτικοεπιστημονικού ενδιαφέροντος. Τέλος, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη η διεξαγωγή της παραπάνω έρευνας στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση του 2007 και η σύγκρισή της με εκείνες που προηγήθηκαν. Παρά το σύντομο χρονικό διάστημα εντός του οποίου έλαβαν χώρα οι τρεις αυτές εκλογικές αναμετρήσεις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα συνεχώς διαφοροποιημένα αποτελέσματα της μελέτης από περίπτωση σε περίπτωση θα αποδείκνυαν τον δυναμικά εξελισσόμενο χαρακτήρα της πολιτικής επικοινωνίας στις μέρες μας. Γιώργος Μονογιούδης Βιβλιογραφική αναφορά Wolton, D. (1990). Political Communication: The Construction of a Model, European Journal of Communication, 5: 9-28. Τξέιμς Μαρτς, Πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις, μτφρ.: Αν. Γαλανοπούλου, σειρά Διοίκηση, Καστανιώτης, Αθήνα, 2007, σελ. 311 Γεννημένος στο Κλήβελαντ του Οχάϊο το 1928, ο Τζέιμς Μαρτς έκανε τις προπτυχιακές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Γουϊσκόνσιν και τις μεταπτυχιακές του στο Γέηλ. Δίδαξε στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Carnegie και κατόπιν, για πολλά χρόνια, στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, όπου σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής πολιτικής επιστήμης, κοινωνιολογίας και διεθνούς μάνατζμεντ. Μέλος πολλών ακαδημιών, ο Μαρτς επηρέασε όχι μόνο τους ειδικούς μελετητές των οργανώσεων, αλλά και πολιτικούς επιστήμονες και κοινωνιολόγους, εστιάζοντας σε θεσμικές και οργανωσιακές όψεις των πολιτικών και κοινωνικών φαινομένων. Το Πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ το 1994, είναι ένα από τα βιβλία-κλειδιά της σύγχρονης θεωρίας των οργανώσεων, εφάμιλλο των

Βιβλιοκριτικές 421 προηγούμενων κλασικών έργων του ίδιου: Organizations (1958, γραμμένο μαζί με τον Herbert Simon), Λ Behavioral Theory of the Firm (1965, μαζί με τον Richard Cyert) και Handbook of Organizations (1965). To Πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις, που περιλαμβάνει πρόλογο ειδικά γραμμένο από τον συγγραφέα για την ελληνική έκδοση, είναι από τα σπουδαιότερα έργα της σειράς Διοίκηση που διευθύνει ο Χαρίδημος Κ. Τσούκας. Κι αυτό γιατί προσφέρει μη προφανείς απαντήσεις στο προφανές ερώτημα του τίτλου του. Ενώ παλιότερα θα δεχόμασταν ότι σε ένα κατεξοχήν ορθολογικά σχεδιασμένο περιβάλλον, όπως αυτό των σύγχρονων οργανώσεων, οι αποφάσεις λαμβάνονται ορθολογικά, τώρα πια, χάρη και στον Μαρτς, είμαστε λίγο πιο σοφοί. Οι αποφάσεις μπορεί να αντανακλούν όχι ορθολογικές διαδικασίες αλλά εσωτερικευμένους κανόνες και συνήθειες όσων καλούνται να αποφασίσουν. Κάποτε θα λέγαμε ότι μπορεί κανείς τουλάχιστον να ελέγξει ότι οι αποφάσεις του, στον χώρο ευθύνης του σε μια οργάνωση, έχουν μια λογική εσωτερική συνοχή. Τώρα δεν είμαστε τόσο σίγουροι, διότι νεότερες έρευνες μάς έχουν ευαισθητοποιήσει στις ασαφείς και μη λογικά προβλεπόμενες όψεις μιας αλληλουχίας αποφάσεων. Αν ήταν άλλοτε προφανές ότι μια απόφαση μπορούσε να κριθεί από το μείγμα θετικών και αρνητικών αποτελεσμάτων που προκάλεσε, τώρα ξέρουμε ότι η ίδια απόφαση μπορεί να αποτιμηθεί, όχι μόνο με βάση τα οφέλη που προσκόμισε στον αποφασίζοντα ή στην οργάνωση που αυτός διευθύνει, αλλά επιπλέον μπορεί να κριθεί με βάση τη συμβολική, μη μετρήσιμη αξία της. Εξαιτίας όλων αυτών, ο κόσμος των οργανώσεων φαινόταν ήδη πολύπλοκος για όσο (λίγο) χρόνο πιστεύαμε ότι στη μελέτη του τρόπου λήψης αποφάσεων η μονάδα ανάλυσης είναι το άτομο (αυτός ή αυτή που αποφασίζει). Τώρα που ξέρουμε ότι για να μελετήσουμε τις αποφάσεις πρέπει να εστιάσουμε στο μεταίχμιο της ατομικής με τη συλλογική δράση και στην τομή δύο συνόλων, δηλαδή του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος της οργάνωσης, δεν είμαστε ευτυχέστεροι, αλλά είμαστε περισσότερο υποψιασμένοι. Όλα αυτά τα θέματα ο συγγραφέας τα συζητά σε έξι πυκνογραμμένα κεφάλαια, αντλώντας από τη θεωρία του μάνατζμεντ, την κοινωνιολογία, την ψυχολογία, την πολιτική επιστήμη, ακόμη και από τη βιολογία, την ι στορία και την κοινωνική ανθρωπολογία. Στο πρώτο κεφάλαιο, ακολουθώντας το γνωστό επιχείρημα του Herbert Simon, ο Μαρτς εξηγεί γιατί α

422 Βιβλιοκριτικές κόμη και με τις καλύτερες συνθήκες η απόφαση που θα ληφθεί σε οποιοδήποτε θέμα δεν θα είναι παρά αρκούντως ικανοποιητική. (Δεν υπάρχει η πιθανότητα άριστης απόφασης.) Στο δεύτερο κεφάλαιο, συζητά την αντιπαράθεση ανάμεσα σε δυο λογικές: άραγε οι αποφάσεις λαμβάνονται κυρίως με βάση την εφαρμογή κανόνων, πρακτικών και κληροδοτημένων σχημάτων σκέψης τα οποία ακολουθούν οι αποφασίζοντες ή, αντίθετα, με βάση την εκτίμηση των διαφορετικών πιθανών συνεπειών κάθε απόφασης; Ο συγγραφέας θεωρεί ότι οι δύο λογικές είναι συμπληρωματικές. Στο τρίτο κεφάλαιο, προχωρά σε ανώτερο επίπεδο πολυπλοκότητας εξετάζοντας τι συμβαίνει όταν οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται από έναν, αλλά από πολλούς. Περισσότεροι από ένας αποφασίζοντες μπορεί να βρίσκονται σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους ή, τουλάχιστον, προτού ενεργήσουν, να συνυπολογίζουν τις πιθανολογούμενες αντιδράσεις των άλλων. Εδώ ο Μαρτς παρουσιάζει με διαύγεια το γνωστό δίλημμα του φυλακισμένου. Στο τέταρτο κεφάλαιο, παραμένοντας στο επίπεδο του πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις από πολλούς, στρέφεται στο τι συμβαίνει όταν προκύπτουν συγκρούσεις μεταξύ τους. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η ανάλυσή του για τη δημιουργία συνασπισμών μεταξύ ατομικών και συλλογικών δρώντων, η οποία απηχεί την προσέγγιση του Paul Sabatier για τη δημιουργία συνασπισμών διεκδίκησης. Στο προτελευταίο κεφάλαιο ο Μαρτς εξηγεί γιατί θα υπάρχουν πάντοτε ασάφειες και θα απαιτούνται ερμηνείες του νοήματος της λήψης α ποφάσεων. Από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του κεφαλαίου είναι η πολύ επίκαιρη συζήτηση για τις ατομικές και συλλογικές ταυτότητες, καθώς και η παρουσίαση της μεταφοράς του καλάθου αχρήστων, που μας κάνει να σκεφτόμαστε για τα προβλήματα και τις λύσεις ως άτακτα ριγμένα αντικείμενα και η οποία παρουσιάστηκε στην οργανωσιακή θεωρία προ ετών, από τον ίδιο και από τον Michael D. Cohen. Στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου ο Μαρτς παίζει με έννοιες όπως ιδέες, πληροφορίες και γνώση σε μια διαφωτιστική ανάλυση του πώς σχεδιάζονται οι αποφάσεις. Παρότι το βιβλίο προέρχεται από παραδόσεις μαθημάτων του συγγραφέα προς φοιτητές του Στάνφορντ και ο πρωτότυπος τίτλος του στα αγγλικά υποδηλώνει μια πρώτη προσέγγιση στο θέμα [A Primer on Decision Making], το έργο αυτό δεν είναι ακριβώς ένα εισαγωγικό εγχειρίδιο. Ο α ναγνώστης δεν χρειάζεται βέβαια να κατέχει όλες τις επιστήμες που αναφέραμε παραπάνω προκειμένου να παρακολουθήσει τη σκέψη του συγγρα

Βιβλιοκριτικές 423 φέα. Η δε αφήγηση διανθίζεται με παραστατικές παρατηρήσεις αντλημένες από λογοτέχνες, όπως ο Θερβάντες, ο Τ.Σ. Έλιοτ ή ο Τολστόι, ιστορικούς, όπως ο Κάρλαϊλ, καθώς και επιχειρηματίες-συγγραφείς, όπως ο Κάρνεγκι. Ωστόσο, παραπομπές στους παλιότερους θεωρητικούς του μάνατζμεντ ή των υπόλοιπων κοινωνικών επιστημών που ήδη σταχυολογήσαμε δεν δίνονται. Στην αρχή του βιβλίου, ο συγγραφέας μας προειδοποιεί ότι δεν πρόκειται για λόγια γραμματεία αλλά για δοκίμιο προσωπικών σκέψεων. Αυτή η απόφαση του Μαρτς να περιλάβει στο βιβλίο του πολύ αραιές υποσημειώσεις μας βάζει στο ενδιαφέρον παιχνίδι να αναλογιστούμε από πού προέρχονται μερικές από τις ιδέες που δανείζεται από άλλους (π.χ., η ιδέα της αδυναμίας λήψης άριστης απόφασης ή η ιδέα των συνασπισμών). Η ί δια απόφαση, όμως, ίσως δυσκολέψει αρχικά όσους αναγνώστες δεν έχουν προγενέστερες βασικές γνώσεις κοινωνιολογίας των οργανώσεων ή ενός εισαγωγικού μαθήματος μάνατζμεντ. Τέτοιες στοιχειώδεις γνώσεις θα ήταν χρήσιμες για να μπορέσει κανείς, σε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου, να περάσει από τα απλά στα πιο δύσκολα ζητήματα που θίγει ο συγγραφέας. Το μάλλον διαδικαστικό αυτό ζήτημα (αν είναι πιο εύληπτο να παρουσιάσει κανείς τις ιδέες του και τις ιδέες των άλλων με τη μορφή προσωπικού δοκιμίου, όπως κάνει ο Μαρτς ή με τη μορφή τυπικής επιστημονικής μελέτης) γίνεται πιο ουσιαστικό εκεί που τα γενικά συμπεράσματα κάθε κεφαλαίου θα απαιτούσαν κάποια διαφοροποίηση. Παρότι ο συγγραφέας έχει κάνει τη θεμιτή επιλογή να γράψει στο πιο γενικό, αφαιρετικό επίπεδο, θα ήταν πιο ενδιαφέρον να είχαμε μια διαφοροποίηση της λήψης αποφάσεων σε ιδιωτικές και δημόσιες οργανώσεις. Επίσης, παρότι σε διάφορα σημεία του βιβλίου είναι προφανές πως ο Μαρτς έχει υπόψη του ότι η ζωή των οργανώσεων και η λογική των δρώντων μέσα σε αυτές είναι σε μεγάλο βαθμό προσδιορισμένες από το ιστορικό, πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο οι οργανώσεις είναι ενταγμένες, εν τούτοις δεν εκμεταλλεύεται τη σχετική με αυτό πλούσια παράδοση έρευνας ή, τέλος πάντων, δεν την προβάλλει επαρκώς. Για παράδειγμα, για να μείνουμε μόνο στο επίπεδο των διαφορετικών εθνικών παραδόσεων, πολλοί μελετητές, από τον Ronald Dore μέχρι τον Mauro F. Guillen, έχουν δείξει πώς διαφέρει από χώρα σε χώρα ο τρόπος που οι επικεφαλής των επιχειρήσεων αποφάσισαν να οργανώσουν την εργασία των υπαλλήλων τους. Θα ήταν, δηλαδή, πιο εύληπτο το βιβλίο και, επίσης, ακόμη πιο καίριο, αν περιείχε συγκεκριμένα

424 Βιβλιοκριτικές εμπειρικά παραδείγματα. Αυτά θα φώτιζαν καλύτερα τα επιχειρήματα του συγγραφε'α και θα μετέδιδαν επίσης την αίσθηση της ποικιλίας και της διαφορετικότητας οι οποίες, παρά τις ομογενοποιητικές τάσεις της παγκοσμιοποίησης, χαρακτηρίζουν σήμερα το πώς σκέπτονται και πώς δρουν όσοι και όσες λαμβάνουν αποφάσεις. Η μετάφραση είναι γραμμένη σε στρωτή γλώσσα, αλλά είναι υπερβολικά πιστή στο πρωτότυπο. Η κατά λέξη απόδοση έχει οδηγήσει σε μεταφραστικές αστοχίες, πιθανό αποτέλεσμα της ίσως αναπόφευκτης έλλειψης επαφής με το πλήθος των διανοητών το έργο των οποίων υπονοεί ο Μαρτς. Έτσι, για παράδειγμα, για την απόδοση του όρου satisficing (που δεν είναι νεολογισμός του συγγραφέα αλλά του Simon) θα αρκούσε το ελληνικό επίθετο αρκούντως ικανοποιητικός αντί για τον νεολογισμό ικανάρκεια. Άλλο παράδειγμα είναι η πρόταση του Μαρτς για τους μελετητές της λήψης αποφάσεων που υπερβαίνουν τα πειθαρχικά όρια -ο συγγραφέας, όταν χρησιμοποιεί τον όρο disciplinary limits, δεν αναφέρεται βέβαια στην έννοια της κύρωσης, αλλά στην έννοια της επιστημονικής πειθαρχίας, όπως την γνωρίζουμε από τον Foucault και άλλους. Τέλος, το να αποδίδονται οι ταυτότητες κοινωνικού φύλου (ανδρική και γυναικεία ταυτότητα) στις οποίες αναφέρεται ο Μαρτς ως φυλετικές ταυτότητες οδηγεί προφανώς τον έλληνα αναγνώστη σε παρεξηγήσεις. Δεν είναι πολλά αυτά τα λάθη, αλλά προσθέτουν δυσκολίες στην κατανόηση ενός ήδη πυκνού κειμένου. Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο ότι ο Τζέιμς Μαρτς είναι από τους ε λάχιστους θεωρητικούς των σύγχρονων οργανώσεων που θα μπορούσαν να γράψουν ένα τέτοιο βιβλίο, ώστε να συνοψίσουν και να επεκτείνουν την υπάρχουσα γνώση γύρω από τη λήψη αποφάσεων. Αυτό οφείλεται όχι μόνο στη μακρόχρονη ενεργό παρουσία του στους επιστημονικούς κλάδους της θεωρίας των οργανώσεων και του μάνατζμεντ, αλλά και στο ότι τα τελευταία πενήντα χρόνια σημαντικό μέρος της διαθέσιμης γνώσης το παρήγαγε ο ίδιος. Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος