Συνέργειες Αποβλήτων και Πόρων προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα και στις μεσογειακές χώρες Κτίριο Αβέρωφ, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο 12 Ιουνίου 2015 Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία Ωθήσεις, οπισθέλκουσες και αναγκαιότητα ρυθμιστικών κινήτρων Αλέξανδρος Κουλίδης Χημικός Μηχανικός, MSc, υπ. PhD ΕΜΠ Στέλεχος Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης ΥΠΑΠΕΝ
Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Τι είναι; Μια εξισορροπητική διαδικασία που στοχεύει στην εισαγωγή της περιβαλλοντικής διάστασης στον αναπτυξιακό σχεδιασμό 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 2
Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Κεντρική ιδέα Ενσωμάτωση μέτρων για την περιβαλλοντική συμβατότητα μέσα στον αναπτυξιακό σχεδιασμό αντί της έξωθεν επιβολής. Εξαρχής σύζευξη τεχνικών και περιβαλλοντικών διερευνήσεων, που συχνά οδηγεί σε εξυπνότερο σχεδιασμό. Ειδική, ad hoc, εφαρμογή για κάθε έργο/δραστηριότητα ή σχέδιο/πρόγραμμα, όχι προδιαγεγραμμένες συνταγές. Η συλλογική φύση των περιβαλλοντικών αγαθών, η «συνιδιοκτησία» του περιβάλλοντος, απαιτεί μια ευρεία, ανοικτή διαδικασία λήψης απόφασης, μετά από δημόσια διαβούλευση. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 3
Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Βασικά χαρακτηριστικά Όταν το περιβάλλον λαμβάνεται εκ των προτέρων υπόψη, εισάγονται ανάλογες και ισόρροπες πρόνοιες στο σχεδιασμό, επιτυγχάνοντας αποτελεσματική αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων έχει λάβει δύο μορφές: Στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση, στο επίπεδο σχεδίων και προγραμμάτων, Περιβαλλοντική αδειοδότηση, στο επίπεδο έργων και δραστηριοτήτων. Πέρα από το βασικό της σκοπό (την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο σχεδιασμό της ανάπτυξης) η εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποτελεί πεδίο ολοκλήρωσης των τομεακών πολιτικών (π.χ. ενέργεια, ύδατα, απόβλητα, βιομηχανία, μεταφορές κ.ά.) λόγω του κομβικού της ρόλου στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 4
Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Βασική δομή 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 5
Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Βασικοί παίκτες Φορείς έργων ή προγραμμάτων Δημόσια Διοίκηση Επιστήμονες περιβάλλοντος Αυτοδιοίκηση Πολίτες και φορείς συλλογικής εκπροσώπησης 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 6
Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Γενικό διάγραμμα διαδικασιών 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 7
Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων/δραστηριοτήτων Εξέλιξη νομικού πλαισίου: Ευρωπαϊκή Ένωση Πρώτη εφαρμογή: Οδηγία 85/337 Σημαντικό εύρος έργων και δραστηριοτήτων. Εκ των προτέρων εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, υποχρεωτικά ή μετά από screening. Συμμετοχή κοινού, αναλυτική και πλήρης ΜΠΕ, διασυνοριακή εκτίμηση. Εκτενής τροποποίηση: Οδηγία 97/11 Εφαρμογή σε περισσότερα είδη έργων, αύξηση έργων με υποχρεωτική ΕΠΕ. Νέες διαδικασίες και νέα κριτήρια screening, εναρμόνιση με σύμβαση Εspoo. Μικρές προσαρμογές: Οδηγίες 2003/35 και 2009/31 Εναρμόνιση συμμετοχής κοινού με σύμβαση Aarhus. ΕΠΕ για αποθήκευση CO 2 σε γεωλογικούς σχηματισμούς. Κωδικοποίηση: Οδηγία 2011/92 Ενιαίο νομικό κείμενο αρχικής Οδηγίας και τροποποιήσεών της, διευκρινίσεις αμφισημιών. Σημαντική τροποποίηση: Οδηγία 2014/52 Ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο έως 16-5-2017. Πολλές από τις απαιτήσεις έχουν ήδη υιοθετηθεί με το ν.4014/2011. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 8
Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων/δραστηριοτήτων Εξέλιξη νομικού πλαισίου: Ελλάδα Έναρξη: ν.1650/86 Πρωτοποριακή ρύθμιση ευρύτερων θεμάτων προστασίας του περιβάλλοντος Αδειοδότηση σε δύο στάδια (ΠΧ και ΕΠΟ) Αυστηρή εναρμόνιση με την Οδηγία 85/337, θεσμοθέτηση όλων των βασικών εννοιών (μελέτη, δημόσια διαβούλευση, εκ των προτέρων εκτίμηση). Τροποποίηση: ν.3010/2002 Εναρμόνιση με την Οδηγία 97/11, πλήρως αλλά πιο προσαρμοσμένα στις εδώ συνθήκες Εισαγωγή screening (υποκατηγορία 3) Εξορθολογισμός κατάταξης Αναμόρφωση: ν.4014/2011 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 9
Νέο θεσμικό πλαίσιο περιβαλλοντικής αδειοδότησης - ν.4014/2011: Βασικές αλλαγές (1/2) Απλοποίηση από δύο στάδια σε ένα (συν ένα προαιρετικό) από 3-5 υπουργικές υπογραφές σε μία από περιβαλλοντική έκθεση για κάθε μικρό έργο σε ΠΠΔ απλουστεύσεις στη διαδικασία γνωμοδοτήσεων Αποκέντρωση: περισσότερα έργα/δραστηριότητες υπ ευθύνη Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για ΕΠΟ υπ ευθύνη Περιφερειών για ΠΠΔ Ψηφιοποίηση: διαδικτυακή δημοσιοποίηση απόφασης ΕΠΟ επικείμενο ηλεκτρονικό περιβαλλοντικό μητρώο 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 10
Νέο θεσμικό πλαίσιο περιβαλλοντικής αδειοδότησης - ν.4014/2011: Βασικές αλλαγές (2/2) Αντικειμενικό screening στις βιομηχανικές δραστηριότητες Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για έργα εντός περιοχών Natura 2000 διακριτή εφαρμογή «δέουσας εκτίμησης» της Οδηγίας Οικοτόπων οριοθέτηση σε ακεραιότητα και συνεκτικότητα μέσω στόχων διατήρησης Ενοποίηση ΕΠΟ με άλλες άδειες έγκριση επέμβασης σε δασικές εκτάσεις διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων Λειτουργικές βελτιώσεις (τροποποιήσεις, συνοδά έργα, υφιστάμενα έργα χωρίς ΕΠΟ, Δι.Π.Α., Κε.Σ.Π.Α. κ.ά.) 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 11
Νέο θεσμικό πλαίσιο περιβαλλοντικής αδειοδότησης - ν.4014/2011: Σημαντικές πτυχές και νέες διαδικασίες Νέο περιεχόμενο περιβαλλοντικών μελετών Εστίαση στα ουσιαστικά σκέλη της περιβαλλοντικής πληροφορίας Κοινός κορμός, εξειδικεύσεις ανά ομάδα έργων ή ανά διαδικασία, διατήρηση συνεκτικότητας και ισορροπημένων απαιτήσεων Νέα διαδικασία και νέα δημόσια διαβούλευση Τυποποίηση, λεπτομερέστερη περιγραφή βημάτων και ενεργειών, νέες προθεσμίες Μέριμνα για επαρκή δημοσιοποίηση και χρόνο διατύπωσης απόψεων Τυποποίηση γνωμοδοτήσεων, προοπτική για ψηφιακή διακίνηση Νέο περιεχόμενο απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων Ακριβείς, εφικτοί, δεσμευτικοί και ελέγξιμοι περιβαλλοντικοί όροι Περισσότερες πληροφορίες για το έργο, τις χρήσεις γης, τις οριακές τιμές κ.ά. Θεματική διάκριση μέτρων Ενοποίηση με έγκριση επέμβασης και άδειες αποβλήτων 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 12
Κυκλική οικονομία Μια απαραίτητη μετάβαση Αρκετές χώρες παρουσιάζουν οικολογικό αποτύπωμα εντός της βιοϊκανότητας του πλανήτη. Κάποιες άλλες χώρες ευημερούν. Καμία χώρα δεν καταφέρνει και τα δύο. Η κυκλική οικονομία αποτελεί τον δρόμο για το συνδυασμό ευημερίας και περιορισμένου οικολογικού αποτυπώματος. Πηγή: EEA, SOER 2015 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 13
Κυκλική οικονομία Μια απαραίτητη μετάβαση Η σημερινή οικονομία είναι γραμμική: αποσπά πόρους, παράγει και χρησιμοποιεί ή καταναλώνει προϊόντα και αποβάλλει ότι θεωρεί άχρηστο. Η οικονομία του μέλλοντος πρέπει να είναι κυκλική: Η αποδοτική αξιοποίηση των πρώτων υλών και της ενέργειας στην παραγωγή, η αποδοτική χρήση των προϊόντων, η επισκευή και επανάχρησή τους, και τέλος η μετατροπή των αποβλήτων σε πόρους, κλείνουν τον κύκλο. Ελαχιστοποιείται η αποβολή υλικών και ενέργειας από τον κύκλο. Η κυκλική οικονομία είναι απαραίτητη για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και ιδιαίτερα επωφελής για την ανταγωνιστικότητα. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 14
Κυκλική οικονομία Μια απαραίτητη μετάβαση Εκτός από τις αυξανόμενες τιμές, η αποκλειστική εξάρτηση από τους πρωτογενείς πόρους οδηγεί σε έντονες διακυμάνσεις της διαθεσιμότητάς τους. Η μετάβαση σε ένα κυκλικό μοντέλο παραγωγής, κατανάλωσης και επαναξιοποίησης είναι επιτακτική για οικονομικούς λόγους, όχι μόνο για περιβαλλοντικούς. Οι τιμές των εμπορευμάτων εκτοξεύτηκαν από το 2005 και εξής. Η αυξανόμενη ζήτηση πρωτογενών πόρων εξάλειψε τη σταδιακή μείωση τιμών που είχε επιτευχθεί σε όλη τη διάρκεια του 20 ου αιώνα, κυρίως λόγω τεχνολογικών καινοτομιών. (Πηγή: World Economic Forum, Towards the Circular Economy Report 2014) 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 15
Κυκλική οικονομία Μια απαραίτητη μετάβαση Επάλληλες κυκλικότητες στη διαχείριση οργανικών και τεχνολογικών υλικών: διατήρηση προστιθέμενης αξίας. Η μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία απαιτεί αλλαγές σε ολόκληρες τις αλυσίδες αξίας, από τον σχεδιασμό των προϊόντων έως τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα και τα μοντέλα της αγοράς, από νέους τρόπους μετατροπής των αποβλήτων σε πόρους έως νέους τρόπους καταναλωτικής συμπεριφοράς. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 16
Κυκλική οικονομία Μερικά βασικά στοιχεία Ευρώπη: πλούσια σε δεξιότητες και φτωχή σε πόρους. Εισάγει έξι φορές περισσότερες ύλες και φυσικούς πόρους από ό,τι εξάγει. Τα απόβλητα (~500 kg/yr per capita ΑΣΑ) αποτελούν περιβαλλοντική αλλά και οικονομική πρόκληση: trash is cash. Oι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι πράσινοι οικονομικοί ηγέτες. Καλύπτουν το ένα τρίτο της παγκόσμιας αγοράς για πράσινες τεχνολογίες, αξίας 1 τρισεκατομμυρίου, με πρόβλεψη διπλασιασμού μέχρι το 2020. Η πολιτική για τα απόβλητα έχει αποτελέσει ισχυρή κινητήριο δύναμη για την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση, αλλά χρειάζεται πρόσθετη προσπάθεια για το κλείσιμο του κύκλου. Πηγή: άρθρο των F. Timmermans, J. Katainen, K. Vella & E. Bieńkowska «Closing the circle and opening conversation», 5-Jun-2015 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 17
Κυκλική οικονομία Μερικά βασικά στοιχεία Η λογική του σχεδιασμού νέων προϊόντων είναι απαραίτητο να αλλάξει: Μεγάλη διάρκεια χρήσης Δυνατότητες επισκευής ή/και ανακατασκευής Δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης Αξιοποίηση ανακυκλωμένων ή επαναχρησιμοποιούμενων υλικών Η αναγκαιότητα αλλαγών αφορά στο design αλλά θα πρέπει να διαχυθεί σε όλο τον κύκλο ζωής. Ανάλογες αλλαγές χρειάζονται και στο σχεδιασμό των υπηρεσιών. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 18
Κυκλική οικονομία Μερικά βασικά στοιχεία Η οικοκαινοτομία αποτελεί κεντρικό πυλώνα της κυκλικής οικονομίας, με καταλυτικό ρόλο: Νέες εφαρμογές ή βελτίωση επιδόσεων σε ήδη εφαρμοζόμενες τεχνικές. Επέκταση σε νέα πεδία και ταυτόχρονα εστίαση στην επίλυση υπαρκτών και επίμονων προβλημάτων. Η προσπάθεια έχει διάρκεια: Το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την οικοκαινοτομία (EcoAP), λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς άλλες εμβληματικές πρωτοβουλίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» ήδη από το 2011. Το βασικό πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Horizon 2020 ευνοεί ιδιαίτερα την οικοκαινοτομία. Η διάσταση της οικοκαινοτομίας αποτελεί προνομιακό πεδίο ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων των επιχειρήσεων και ερευνητικών ομάδων της Ευρώπης. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 19
Κυκλική οικονομία Που είμαστε; O βαθμός κυκλικότητας μιας οικονομίας είναι σημαντικός δείκτης πορείας. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο ο βαθμός αυτός είναι 19%. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προτείνει ένα συναφή δείκτη παραγωγικότητας των πόρων: κατανάλωση πρώτων υλών προς ΑΕγχΠ. Στην Ελλάδα δεν είναι εύκολος ο υπολογισμός του βαθμού κυκλικότητας της οικονομίας. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 20
Κυκλική οικονομία Που είμαστε; Τα συναφέστερα με την κυκλική οικονομία στοιχεία της Ελλάδας σχετίζονται με την ανακύκλωση Πηγή: EΟΑΝ, Έκθεση Ανακύκλωσης για την Ελλάδα, Νοε-2014 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 21
Κυκλική οικονομία Που πηγαίνουμε; Στο πρόσφατο παρελθόν έχει παραχθεί εκτεταμένη πληροφορία βάσης. Σειρά εκθέσεων τεκμηριώνουν τη σκοπιμότητα της μετάβασης σε κυκλικότερο οικονομικό πρότυπο. Η απελθούσα Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε υιοθετήσει τον Ιούλιο του 2014 ένα «Πακέτο Κυκλικής Οικονομίας». Η νέα Επιτροπή απέσυρε το πακέτο, προκειμένου να υποβάλει μέχρι το τέλος του 2015 μια πιο φιλόδοξη πρόταση. Η δημόσια διαβούλευση επ αυτής έχει ξεκινήσει στις 28/5/2015 και θα διαρκέσει μέχρι 28/8/2015. Η νέα πρόταση διακρίνεται από στοχοθεσία σαφέστερα στραμμένη στη δημιουργία θέσεων εργασίας και οικονομικής αξίας, μέσω άρσης φραγμών και ενίσχυσης της ανάπτυξης νέων αγορών και επιχειρηματικών μοντέλων. Το περιβάλλον ωφελείται εκ του αποτελέσματος. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 22
Περιβαλλοντική αδειοδότηση και κυκλική οικονομία Συσχέτιση Οι στοχοθεσίες των δύο προσεγγίσεων παρουσιάζουν συνάφεια. Η περιβαλλοντική αδειοδότηση εφαρμόζεται μέσω θεσμοθετημένων αναλυτικών διαδικασιών. Η κυκλική οικονομία έχει ακόμη περιορισμένη θεσμική έκφραση. Η περιβαλλοντική αδειοδότηση αφορά σε έργα και δραστηριότητες. Η κυκλική οικονομία έχει πολύ ευρύτερο πεδίο εφαρμογής. Ορισμένες ουσιαστικές επιδιώξεις της κυκλικής οικονομίας μπορούν να προωθηθούν αποτελεσματικά μέσω της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 23
Περιβαλλοντική αδειοδότηση και κυκλική οικονομία Ωθήσεις H περιβαλλοντική αδειοδότηση αποτελεί πλαίσιο εσωτερίκευσης του εξωτερικού περιβαλλοντικού κόστους: η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που σε άλλη περίπτωση θα επιβάρυνε την κοινωνία εν γένει, με τους περιβαλλοντικούς όρους γίνεται μέρος του έργου και βαρύνει τον φορέα του και τελικώς τους χρήστες των προϊόντων ή υπηρεσιών του έργου. Η πορεία προς την κυκλική οικονομία βασίζεται κατά ένα σημαντικό μέρος σε εργαλεία της αγοράς. Η εσωτερίκευση του κόστους μέσω της περιβαλλοντικής αδειοδότησης μπορεί να αποτελέσει ισχυρή ώθηση προς πιο αειφορικές επιλογές προϊόντων ή υπηρεσιών. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 24
Περιβαλλοντική αδειοδότηση και κυκλική οικονομία Ωθήσεις Η πορεία προς την κυκλική οικονομία εξαρτάται εμπράκτως από την ολοκλήρωση των πολιτικών, όπως ιδίως αυτών που αφορούν στα απόβλητα, την ενέργεια, τα ύδατα και τις πρώτες ύλες. Η περιβαλλοντική αδειοδότηση αποτελεί μια από τις καταλληλότερες διαδικασίες ολοκλήρωσης αυτών των πολιτικών. Ο σχεδιασμός έργων και δραστηριοτήτων αξιολογείται ως προς την ανταπόκρισή του σε όλες τις θεσμοθετημένες πολιτικές που συνδέονται με τους επηρεαζόμενους περιβαλλοντικούς τομείς. Επομένως, εάν η συνέργεια αυτή ρυθμιστεί κατάλληλα, μπορούν να προκύψουν σημαντικές ωθήσεις. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 25
Περιβαλλοντική αδειοδότηση και κυκλική οικονομία Οπισθέλκουσες Η περιορισμένη ενημέρωση και κινητροδότηση προσώπων και οργανισμών καθιστά δυσχερή τη συνεκτίμηση ζητημάτων κυκλικής οικονομίας στο σχεδιασμό έργων και δραστηριοτήτων και τη συνακόλουθη διατύπωση σχετικών προσεγγίσεων στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Θέματα όπως η αποδοτική χρήση πόρων και ενέργειας, η μείωση των αναγκών απόσπασης πρώτων υλών, η επαναξιοποίηση εντός έργου όσων υλικών προκύπτουν κατά την κατασκευή του, μόλις πρόσφατα αρχίζουν να αποκτούν επαρκώς συχνή εμφάνιση. Εάν οι προσεγγίσεις κυκλικής οικονομίας καταστούν υπέρμετρα ακριβές, μετατρέπονται σε κινδύνους για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, ιδίως σε σύγκριση με ομοειδείς επιχειρήσεις τρίτων χωρών, εκτός ΕΕ. Χρειάζεται ισορροπημένη αξιολόγηση των θεμάτων κόστους, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα τύπου carbon leakage. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 26
Περιβαλλοντική αδειοδότηση κυκλική οικονομία Ανάγκη για ρυθμιστικά κίνητρα Ορισμένες πρώτες περιπτώσεις που θα επέτρεπαν πληρέστερη ενσωμάτωση θεωρήσεων κυκλικής οικονομίας στην περιβαλλοντική αδειοδότηση: Προσαρμογή και αποσαφήνιση ορισμών σχετικά με τα απόβλητα και τις πρώτες ύλες. Εμπλουτισμός προδιαγραφών ΜΠΕ με αναφορές και συστάσεις για πρακτικές κυκλικής οικονομίας. Ενσωμάτωση σχετικών ενθαρρύνσεων στη διαδικασία αξιολόγησης της ΜΠΕ και έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Ρυθμιστικά κίνητρα ευρύτερης εμβέλειας: Ταχύτερη προώθηση πράσινων δημόσιων συμβάσεων. Εντονότερη στροφή προς καλές πρακτικές, μέσα από σαφέστερα κίνητρα και πολιτικές επιβράβευσης. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 27
Περιβαλλοντική αδειοδότηση κυκλική οικονομία Συμπεράσματα - Προτάσεις Η περιβαλλοντική αδειοδότηση μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας. Ο ρόλος της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ως πλαίσιο εσωτερίκευσης του περιβαλλοντικού κόστους, συνεργεί στην πορεία προς πιο αειφορικές επιλογές προϊόντων ή υπηρεσιών. Η ολοκλήρωση των πολιτικών που διεξάγεται κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο ώθησης προς την κυκλική οικονομία. Η ανάγκη για ρυθμιστικά κίνητρα είναι επιτακτική. Το πεδίο εφαρμογής τέτοιων κινήτρων είναι ευρύ, ξεκινώντας από τους παραγωγούς και τις επιχειρήσεις, καθώς και τις δημόσιες αρχές και καταλήγοντας στους πολίτες/καταναλωτές. Το πεδίο των πιθανών κινήτρων είναι διαθεματικό, συνδυάζοντας περιβαλλοντικές πρόνοιες και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 28
Περιβαλλοντική αδειοδότηση κυκλική οικονομία Συμπεράσματα - Προτάσεις Ο χάρτης πορείας που αποτελεί το βασικό κείμενο της νέας πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μια καλή αρχή. Τα επόμενα βήματα θα πρέπει να γίνουν γρήγορα. Τα θετικά στοιχεία της προηγούμενης πρότασης μπορούν να επιταχύνουν ορισμένα στάδια της πορείας, όπως η αναθεώρηση της Οδηγίας Αποβλήτων. Χρειάζονται τολμηρά βήματα. Για παράδειγμα, στο άμεσο μέλλον: Η Ανάλυση Κύκλου Ζωής χρειάζεται να επεκταθεί σε όσο το δυνατόν ευρύτερο μέρος του φάσματος των διαδεδομένων προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε να καθιστά αντικειμενικά δυνατή την προώθηση εκείνων που χαρακτηρίζονται από περιορισμένες επιπτώσεις. Η επέκταση χρήσης της Δήλωσης Περιβαλλοντικής Επίδοσης (Environmental Product Declaration - EPD ) μπορεί να συμβάλλει καταλυτικά. 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 29
Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας 12-6-2015 Αλέξανδρος Κουλίδης - Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πορεία προς την κυκλική οικονομία 30