Άνοια στην Τρίτη ηλικία: οι επιπτώσεις της νόσουστηνκαθημερινότητα της οικογένειας και οι τρόποι παρέμβασης για μια λειτουργική επικοινωνία Γκαρίπη Χριστιάνα / Κλινική ψυχολόγος
Τι είναι άνοια; Μία ετερογενής ομάδα εγκεφαλικώνπαθήσεων που προκαλούν διαταραχή της μνήμης, της επικοινωνίας και της σκέψης.
Προσβεβλημένες λειτουργίες: Νοημοσύνη Λόγος Επίλυση προβλημάτων Μνήμη Μάθηση Προσανατολισμός Προσοχή Αντίληψη Κρίση Συγκέντρωση Κοινωνικές δεξιότητες
Συχνές μορφές άνοιας: Άνοια τύπου Alzheimer (συχνότερη μορφή) Μικτού τύπου άνοια Αγγειακή άνοια Άνοια νόσου Parkinson Μετωποκροταφική άνοια Άνοια με σωμάτια Lewy
συχνότερα συμπτώματα άνοιας: Απώλεια μνήμης και προβλήματα εκτέλεσης καθημερινών οικείων δραστηριοτήτων Προβλήματα λόγου (πχ κατά την ανεύρεση και κατανόηση των λέξεων) Προβλήματα στη συγκέντρωση, κρίση και στο σχεδιασμό καθημερινών δραστηριοτήτων Αλλαγές σε συναίσθημα, συμπεριφορά, προσωπικότητα Αδυναμία αναγνώρισης συμπτωμάτων από τον ασθενή
Στάδια της άνοιας: 1ο Αρχικό στάδιο, ο ασθενής μπορεί να ξεχνά, να βρίσκεται σε σύγχυση ή να έχει αλλαγές στη συμπεριφορά. Μπορεί ωστόσο να ανταπεξέλθει στις περισσότερες καθημερινές δραστηριότητες χωρίς βοήθεια.
Στάδια της άνοιας: 2ο Μεσαίο στάδιο, ο ασθενής χρειάζεται όλο και περισσότερη βοήθεια στις καθημερινές δραστηριότητες. Μπορεί να εμφανίζει προβλήματα στην αναγνώριση φίλων ή μελών της οικογένειας ή και να χάνεται σε γνωστά μέρη. Μπορεί ακόμη να γίνεται εύκολα ανήσυχος ή και επιθετικός.
Στάδια της άνοιας: 3ο Τελικό στάδιο, ο ασθενής χρειάζεται βοήθεια σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας και εμφανίζει σοβαρά προβλήματα ακόμη και σε φυσικές λειτουργίες όπως η σίτιση, η ούρηση κτλ.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΑ;
ΠΩΣ ΒΟΗΘΑΝΕ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΑ;
Επιπτώσεις σε φροντιστές Σωματικές ασθένειες Συναισθηματικά προβλήματα Μειωμένη ανοσοποιητική λειτουργία Κοινωνική απόσυρση Οικονομικά προβλήματα Ενδοοικογενειακά προβλήματα Προβλήματα σε εργασία
Συναισθηματικό βάρος φροντιστών Συνηθισμένα συναισθήματα: Λύπη Ενοχή Άγχος Θυμός Ντροπή Μοναξιά
Φροντίζοντας τη δική σας υγεία: Ομάδες υποστήριξης ή αυτοβοήθειας Ενημέρωση για οποιαδήποτε ιατρική, πρακτική, προσωπική ή οικονομική δυνατότητα υποστήριξης είναι διαθέσιμη εκεί που ζείτε (παραπομπή από γιατρό, νοσοκόμα, κοινωνική λειτουργό)
Βασικά πράγματα που έχετε ανάγκη: Ιατρική βοήθεια με τη διάγνωση και θεραπεία Βοήθεια σε πρακτικά ζητήματα φροντίδας Διαλείμματα ξεκούρασης από τη φροντίδα Τακτικοί έλεγχοι της υγείας σας Φροντίδα στο σπίτι, σε κέντρο ημέρας, κλινική
Χρήσιμες συμβουλές: Φροντίδα (μέτρο σε όλα) Οικογένεια (δεχτείτε βοήθεια από άλλα μέλη ή αναζητείστε την) Μοιραστείτε τα προβλήματά σας Βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας (χόμπι, χρόνο με άλλους) Γνωρίστε τα όριά σας (αποφύγετε την κρίση)
Χρήσιμες συμβουλές: Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας (να θυμάστε ότι φταίει η ασθένεια) Ζητείστε και δεχτείτε συμβουλές Θυμηθείτε ότι είστε σημαντικοί (χωρίς εσάς το άτομο θα ήταν χαμένο)
Φροντίζοντας ένα άτομο με άνοια Δημιουργήστε συνήθειες αλλά κρατήστε τα πράγματα φυσιολογικά Υποστηρίξτε την ανεξαρτησία του ατόμου Διατηρήστε την αξιοπρέπεια του ατόμου Αποφύγετε συγκρούσεις Δημιουργείστε συνθήκες ασφάλειας Ενθαρρύνετε τη σωματική άσκηση Χρησιμοποιείστε βοηθήματα μνήμης
Συμβουλές για καλύτερη επικοινωνία Βεβαιωθείτε ότι το άτομο σας προσέχει. Αποφύγετε ότι προκαλεί φασαρία (πχ κλείστε ραδιόφωνο, τηλεόραση) Μιλήστε αργά, καθαρά, πρόσωπο με πρόσωπο και στο ύψος των ματιών Ρωτήστε μία σαφή ερώτηση ή δώστε μία κατεύθυνση. Μικρές προτάσεις, απλές λέξεις, όχι πολλές εναλλακτικές. Κλειστού τύπου ερωτήσεις (ναι-οχι)
Συμβουλές για καλύτερη επικοινωνία Μιλήστε με κανονικό τρόπο, σε κανονικό τόνο (όχι με παιδικό τρόπο) Αποκαλέστε τους με το όνομά τους και διατηρείστε καλή βλεματική επαφή Δώστε χρόνο για να απαντήσουν σε μία ερώτηση Μη διακόπτετε το άτομο που μιλάει
Συμβουλές για καλύτερη επικοινωνία Προσέξτε τη γλώσσα του δικούς σας σώματος, δώστε έμφαση στη μη λεκτική επικοινωνία (χαμόγελα, γέλια, ευγενικά αγγίγματα) Αποφύγετε την κριτική ή τη διόρθωση και επαναλάβετε ότι χρειάζεται Εστιάστε στα συναισθήματα παρά στα γεγονότα Μη μιλάτε μπροστά τους σαν να μη βρίσκονται στο χώρο Παραμείνετε ψύχραιμοι
Συμβουλές για καλύτερη επικοινωνία Αγνοείστε την αμυντική γλώσσα και προσπαθήστε να στρέψετε την προσοχή εάν το άτομο χρησιμοποιεί άσχημο λεξιλόγιο Ενθαρρύνετε την αναπόληση εάν αυτό είναι ευχάριστο για τους ασθενείς «σπάστε» τις δραστηριότητες σε μικρά κομμάτια και βήματα Πάντα να προσπαθείτε να «ακούτε» τη σημασία και το συναίσθημα πίσω από τις λέξεις
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! Γκαρίπη Χριστιάνα κλινική ψυχολόγος