Των M. Scharenborg & R. P. Wenink / Global Aviation Review Επιµέλεια Μαρία Σµυρνή

Ώρα έξι το πρωί και υπάρχει ήδη αρκετή κίνηση στην κεντρική πύλη της αεροπορικής βάσης του Geilenkirchen στη Γερµανία. Τα πληρώµατα κάνουν τον έλεγχο για τις πτήσεις τους στη µοίρα τους ενώ το τεχνικό προσωπικό εργάζεται στις ράµπες ετοιµάζοντας τα αεροσκάφη για πτήση. Λίγο πριν τις 7:00πµ. τα πληρώµατα παίρνουν την τελευταία ενηµέρωση από το µετεωρολογικό γραφείο (και το AIS) πριν την µετάβασή τους στα αεροσκάφη. Έξω είναι ακόµα σκοτάδι και τα παρατεταγµένα αεροσκάφη AWACS, boeing 707 TCA και KC-135 στην πίστα φωτίζονται από προβολείς. Λίγο πριν τις 8:00πµ. οι µηχανές ανάβουν και το πρώτο αεροσκάφος οπισθοδροµεί πριν τροχοδροµήσει στο σηµείο αναµονής του διαδρόµου µε αριθµό 27 του Geilenkirchen. Σύντοµα ακολουθούν και άλλα αεροσκάφη. Στις 8:00πµ. ακριβώς, το πρώτο από τα πολλά αεροσκάφη απογειώνεται για την αποστολή του. Έτσι ξεκινάει συνήθως το ηµερήσιο πρόγραµµα εργασίας στην κεντρική επιχειρησιακή βάση της NAEW&CF (Αεροπορική ύναµη Έγκαιρης Προειδοποίησης και Ελέγχου του ΝΑΤΟ). Των M. Scharenborg & R. P. Wenink / Global Aviation Review Επιµέλεια Μαρία Σµυρνή

Ε-3 SENTRY Τα µάτια του ΝΑΤΟ στον ουρανό AWACS Μέρος Α

øως άµεση συνέπεια του Ψυχρού Πολέµου και της απειλής των περισσότερων υψηλής τεχνολογίας Ρωσικών αεροσκαφών που είχαν ως βάση τις πρώην χώρες του Συµφώνου της Βαρσοβίας, η Επιτροπή Σχεδιασµού Άµυνας του ΝΑΤΟ (NATO s DPC) υπέγραψε το 1978 ένα µνηµόνιο συµφωνίας για την ίδρυση µιας Αεροπορικής ύναµης Έγκαιρης Προειδοποίησης και Ελέγχου, που ανήκει και ελέγχεται από το ΝΑΤΟ, στην αεροπορική βάση του Geilenkirchen, για να ενισχύσει την αεροπορική αµυντική ικανότητα των µελών του ΝΑΤΟ. Γι αυτό το λόγο παραγγέλθηκαν 18 αεροσκάφη E-3 AWACS. Η πραγµατική ανάπτυξη της ιοίκησης των E-3A του ΝΑ- ΤΟ άρχισε τον Ιανουάριο του 1980. Τον Οκτώβριο του 1980 δόθηκε από τo DPC (Συµβούλιο Άµυνας του ΝΑΤΟ) η διοίκηση της NAEW&CF απευθείας στον SACEUR (Ανώτατο ιοικητή των Συµ- µαχικών υνάµεων στην Ευρώπη). Η ιοίκηση των E-3A διοικείται εναλλάξ από Αµερικανό και Γερµανό Ταξίαρχο της Αεροπορίας. Αρχιεπιστολέας και υποδιοικητής είναι πάντα Σµήναρχος της Βασιλικής Ολλανδικής Αεροπορίας. Το πρώτο αεροσκάφος E-3 της ιοίκησης των E-3A του ΝΑΤΟ έφτασε στο Geilenkirchen στις 24 Φεβρουαρίου 1982, αλλά η ίδια η ιοίκηση ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 28 Ιουνίου 1982 και έφτασε σε επιχειρησιακό επίπεδο στο τέλος του 1988. Μαζί µε την ιοίκηση των E-3D (η έκδοση των Ε-3 για την Βρετανική Αεροπορία), που έχει βάση το Waddington στο Ηνωµένο Βασίλειο και επιχειρεί µε επτά αεροσκάφη Boeing E-3D, οι δύο ιοικήσεις σχηµάτισαν την 1η Ιουλίου 1992 την έννοια της Μικτής Αεροπορικής ύναµης Έγκαιρης Προειδοποίησης & Ελέγχου (NATO Airborne Early Warning & Control Mixed Force). Τα κεντρικά της ιοίκησης της ύναµης βρίσκονται στο Ανώτατο Στρατηγείο των Συµµαχικών υνάµεων της Ευρώπης (ΑΣΣ Ε ή αγγλιστί SHAPE) στη Mons, στο Βέλγιο. Επίσης τρία Boeing 707 TCA (Εκπαιδευτικά και Μεταφορικά Αεροσκάφη) αγοράστηκαν από το πλεόνασµα του στοκ της Sabena και της Γερµανικής Αεροπορίας για να ενισχύσουν τις δύο ιοικήσεις, µε το πρώτο αεροσκάφος να ανήκει στη δύναµη το 1988. [ Πολυεθνική ύναµη Από τα 26 κράτη-µέλη του ΝΑΤΟ, τα 16 συµµετέχουν στο πρόγραµµα NATO AWACS και τα 14 από αυτά διαθέτουν προσωπικό στη ιοίκηση των E-3A. ιαπραγµατεύσεις έχουν αρχίσει µε τη Ρουµανία για να γίνει η 17η χώρα και αναµένεται η συµµετοχή αυτής της χώρας µέχρι τέλους του 2008. Στρατιωτικό προσωπικό της ιοίκησης των E-3A έχει επίσης βάση την Προωθηµένη Επιχειρησιακή Τοποθεσία (Forward Operating Location - FOL) στο Orland (Νορβηγία), τις Προωθηµένες Επιχειρησιακές Βάσεις (Forward Operating Bases - FOB) στο Άκτιο (Ελλάδα), στην Konya (Τουρκία), στο Trapani (Ιταλία) και την ίδια την Κύρια Επιχειρησιακή Βάση (MOB) στο Geilenkirchen στη Γερµανία. Η Προωθηµένη Επιχειρησιακή Τοποθεσία στο Orland δεν έχει διαφορές από τις Προωθη- µένες Επιχειρησιακές Βάσεις. Το Νορβηγικό Σύνταγµα δεν επιτρέπει σε κανένα ξένο έθνος να έχει στρατιωτικές βάσεις στο Νορβηγικό έδαφος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αποκαλείται Προωθηµένη Επιχειρησιακή Τοποθεσία. Η εγκατάσταση στο Orland διοικείται από περίπου 32 αξιωµατικούς της Νορβηγικής Αεροπορίας και επιλέχθηκε για την στρατηγική της θέση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέµου, ώστε να παρακολουθεί και να ελέγχει τις κινήσεις των αεροσκαφών του Συµφώνου της Βαρσοβίας. εν υπάρχει κανένα AWACS σε µόνιµη βάση σε κάποια από 80 ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

AWACS Ο θάλαµος διακυβέρνησης ενός Ε-3, µε τους δύο χειριστές του αεροσκάφους να εξετάζουν ένα χάρτη ναυτιλίας. Οι αποστολές των Ε-3 µπορούν να φτάσουν έως και τις 14 ώρες, ενώ µε την προσθήκη ενός δεύτερου πληρώµατος η διάρκεια µπορεί να φτάσει έως και τις 18 Ένα Ε-3 καθώς προσεγγίζει για προσγείωση στην αεροπορική βάση του Orland στη Νορβηγία τις Προωθηµένες Επιχειρησιακές Βάσεις, αλλά µπορούν να αναπτυχθούν αν υπάρξει ανάγκη. «Το 2007, 164 αποστολές E-3A υποστηρίχτηκαν από το Orland και 40 Ρωσικά αεροσκάφη εντοπίστηκαν και αναχαιτίστηκαν, τα περισσότερα µε τη βοήθεια των E-3A», λέει ο ιοικητής της Προωθηµένης Επιχειρησιακής Τοποθεσίας Per Mathisen, Αντισµήναρχος της Νορβηγικής Αεροπορίας. «Κάθε Προωθηµένη Επιχειρησιακή Τοποθεσία είναι αυτάρκης και ικανή να παρέχει συντήρηση και προετοιµασία στα σταθµευµένα αεροσκάφη.» Στα FOL/FOB s εργάζονται µόνο στρατιωτικό προσωπικό των κρατών-µελών του ΝΑΤΟ. Η θέση τους έχει αποδειχτεί µεγάλης στρατηγικής σηµασίας κατά τις πρόσφατες εµπλοκές. Στο ίδιο το Geilenkirchen εργάζονται παραπάνω από 3.100 άνθρωποι, από τους οποίους 1.600 είναι στρατιωτικοί και 1.500 απλοί πολίτες. Οι στρατιωτικοί, από τις 14 χώρες του ΝΑΤΟ που διαθέτουν προσωπικό, απασχολούνται για 3 χρόνια µε πιθανή επέκταση το πολύ στα 5 χρόνια. Για τις πτητικές επιχειρήσεις στο Geilenkirchen άµεσα υπεύθυνες είναι η «Επιχειρησιακή Πτέρυγα» και η «Εκπαιδευτική Πτέρυγα». Από τις ιπτάµενες µοίρες των E-3A, η νούµερο «Ένα Μοίρα», «ύο Μοίρα», «Τρία Μοίρα» και η «Μοίρα Μεταφορικών Αφων» από την οποία επιχειρούν τα Boeing 707 TCA, δίνουν απευθείας αναφορά στον ιοικητή της «Επιχειρησιακής Πτέρυγας». Η «Μοίρα Εκπαίδευσης Πληρωµάτων των Αεροσκαφών» αποτελεί µέρος της «Εκπαιδευτικής Πτέρυγας» και αποτελεί κεντρικό σηµείο εκπαίδευσης για όλο το ιπτάµενο προσωπικό της ιοίκησης, ενώ διοικεί επίσης την ανάπτυξη, επιθεώρηση και τον εκσυγχρονισµό όλων των εκπαιδευτικών µαθηµάτων σχετικά µε την πτήση των E-3A, την Βασική Εκπαίδευση Κατάρτισης, την Εκπαίδευση του πληρώ- µατος του αεροσκάφους, την Εκπαίδευση για την Αναβάθµιση και την Εκπαίδευση των Εκπαιδευτών. Γι αυτό η «Εκπαιδευτική Πτέρυγα» έχει στη διάθεσή της Προσοµοιωτή Πτήσης, 2 Προσοµοιωτές Αποστολών και Προσοµοιωτή Ραντάρ. Όταν κριθεί απαραίτητο, δανείζεται αεροσκάφος από την «Επιχειρησιακή Πτέρυγα» για την εκπαίδευση των πληρωµάτων. Αυτό µπορεί να είναι αεροσκάφος είτε Boeing 707 TCA είτε E-3A. [ Εξοπλισµός- Προσωπικό Το E-3A/D AWACS είναι γνωστό για την περιστρεφόµενη κεραία του, που ζυγίζει 5200 κιλά και είναι τοποθετηµένη στην κορυφή της ατράκτου του Boeing 707. Κάνοντας 6 στροφές το λεπτό, η κεραία χωρίζεται σε δύο µέρη. Η επιφάνεια του µαύρου δίσκου χρησιµοποιείται τόσο για αεροδυναµική όσο και για την προστασία της ευαίσθητης κεραίας, η οποία µε τη σειρά της αποτελείται από δύο µέρη: την κεραία του ραντάρ και το IFF (Identification Friend or Foe). Η ισχύς για όλο τον εξοπλισµό πα- ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION 81

ρέχεται από 8 γεννήτριες που λειτουργούν παράλληλα. Κάθε µονάδα ισχύος (γεννήτρια) παράγει 75 Kw. Η ισχύς µιας απ αυτές τις γεννήτριες είναι αρκετή για την τροφοδοσία όλου του εξοπλισµού του αεροσκάφους εκτός του ραντάρ. Εάν το ραντάρ εκπέµπει, χρειάζεται τουλάχιστον 6 γεννήτριες. Το E-3 έχει συνολικά οκτώ γεννήτριες επάνω του και βρίσκονται στις µηχανές του αεροσκάφους. Εφόσον η ισχύς που απαιτείται είναι ίση µε την ισχύ των 7 γεννητριών, η ισχύς 1 γεννήτριας περισσεύει και εποµένως το AWACS αντέχει την απώλεια µιας γεννήτριας. Ειδικά βαµµένο E-3A (LX-N90443) για την επέτειο συµπλήρωσης των 25 ετών λειτουργίας του NATO E-3 Component Το E-3A/D φυσιολογικά επιχειρεί σε υψόµετρο ανάµεσα στα 29.000 και 33.000 πόδια και µε το ραντάρ του έχει µία κάλυψη τουλάχιστον 312.000 τετραγωνικά χιλιόµετρα, χρησιµοποιώντας το σε λειτουργία Doppler-Pulse. Τρία E-3A σε αλληλο-καλυπτό- µενες τροχιές µπορούν να παρέχουν πλήρη κάλυψη ραντάρ ολόκληρης της κεντρικής Ευρώπης. Με τρία µόνο αεροσκάφη AWACS µπορούσαν να καλύψουν την πλευρά του ΝΑΤΟ από τη Νορβηγία στο Βορρά µέχρι την Τουρκία στο Νότο, τα οποία δρούσαν συχνά µε αυτό το σχέδιο και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέµου. Το ραντάρ Doppler-Pulse πολλαπλών διαµορφώσεων µπορεί να ανιχνεύσει ιπτάµενα αντικείµενα σε χαµηλό ύψος σε ακτίνα 400 χιλιοµέτρων αλλά είναι επίσης ικανό να ανιχνεύσει και πλοία. Γι αυτό, το ραντάρ µπορεί να λειτουργεί σε διάφορες καταστάσεις και το λογισµικό του µπορεί να φιλτράρει τα παρασιτικά σήµατα και το θόρυβο από τις επιστροφές του εδάφους. Το ραντάρ Doppler-Pulse καθιστά ικανό το πλήρωµα να καθορίσει την πορεία, την ταχύτητα και το ύψος ενός στόχου, ενώ είναι ικανό να καλύπτει ακτίνα πάνω από 400 χιλιόµετρα και καλείται έτσι και ραντάρ «πέραν του ορίζοντος». Όλες οι πληροφορίες συγκεντρώνονται και αναλύονται από το πλήρωµα της αποστολής αποτελούµενο από 16 άτοµα στο αναβαθµισµένο E-3A NMT (NATO Midlife Term). Ο Τακτικός ιευθυντής (TD) είναι υπεύθυνος για την εν συνόλω εκτέλεση της αποστολής. Η υπάρχουσα Οµάδα Ελέγχου των Όπλων επιβλέπε- Τα Ε-3 επιχειρούν συνήθως σε υψόµετρο που ποικίλει ανάµεσα στα 29.000 µε 33.000 πόδια ελέγχοντας µια περιοχή έκτασης 312.000 τ. χλµ. 82

AWACS ται από τον Συντονιστή Επιτήρησης (SC), ο οποίος παρέχει την καλύτερη εικόνα ραντάρ και χειρίζεται τα δίκτυα µετάδοσης των ψηφιακών δεδοµένων (data links). Τρεις Χειριστές (Surveillance Operators - SO s) εργάζονται για τον Συντονιστή Επιτήρησης (SC), οι οποίοι βοηθούν να συνθέσει την αναγνωρισµένη εικόνα αέρος και επιφανείας για µετάδοση σε µονάδες εδάφους και άλλες εναέριες µονάδες. Ένας άλλος χειριστής αναλαµβάνει να ενισχύσει την εικόνα επιτήρησης, τις διαδικασίες αναγνώρισης και την αυτοπροστασία του E-3A µέσω της παθητικής ανίχνευσης εκποµπών και πλατφόρµων. Η Οµάδα Όπλων διευθύνεται από τον Κατανεµητή Μαχητικών Αεροσκαφών (Fighter Allocator - FA), ο οποίος ευθύνεται για την ασφαλή συµπεριφορά όλων των αεροσκαφών τα οποία κατανέµονται στο E-3A για έλεγχο. Οι δύο Συντονιστές Όπλων µπορούν να ελέγχουν µια µεγάλη ποικιλία από αποστολές αέρος, συµπεριλαµβανοµένων επιθετικών και αµυντικών αντιαεροπορικών αποστολών, χρησιµοποιώντας µαχητικά, κλειστή αεροπορική υποστήριξη, µε βοµβαρδιστικά και µια µεγάλη ποικιλία από επιχειρησιακά αεροσκάφη υποστήριξης. Εξαιτίας της πολυπλοκότητας των συστηµάτων επί του αεροσκάφους, το E-3A έχει επίσης Τεχνικούς (AT) επί του αεροσκάφους. Ο Τεχνικός Επικοινωνιών (CT) είναι υπεύθυνος για όλη τη σειρά των επικοινωνιών επί του αεροσκάφους, όπου κατανέµει την πρόσβαση σε δίκτυα φωνής και data links, σ αυτούς που την χρειάζονται. Επίσης επί του αεροσκάφους βρίσκεται ο Τεχνικός των Συστηµάτων (ST), όπου σε συνεργασία µε τον Τεχνικό Επικοινωνίας (CT) ενεργοποιεί, παρακολουθεί, ελέγχει και παρέχει την βασική συντήρηση του εξαιρετικά σύνθετου εξοπλισµού αποστολής. Ο Τεχνικός του Ραντάρ (RT) είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία του ραντάρ, χωρίς τον οποίο δεν θα υπήρχε αποστολή. Βρίσκεται σε στενή επαφή µε τον Συντονιστή Επιτήρησης (SC) για να παρέχουν την καλύτερη εφικτή εικόνα ραντάρ στην οµάδα επιτήρησης και όπλων. [ Επικοινωνίες Το AWACS ενεργεί επίσης ως Κέντρο ιοίκησης και Κέντρο Ανα- µετάδοσης χρησιµοποιώντας το Joint Tactical Information Distribution System (JTIDS). Είναι ένα σύστηµα εξαιρετικά ανθεκτικό σε παρεµβολές (jam-resistant), µε ασφαλή ζεύξη δεδοµένων και επικοινωνίας, για αυτόµατη ανταλλαγή δεδοµένων πραγ- µατικού χρόνου των εναέριων, θαλάσσιων και επιγείων δυνάµεων. Κάθε συµµετέχων λαµβάνει δεδοµένα από τη συνολική τακτική κατάσταση, η οποία απαρτίζεται από δεδοµένα εντοπισµού θέσης, ναυσιπλοΐας και πρόσκτησης στόχου, προερχόµενα από την πλατφόρµα και µια ή περισσότερες άλλες συνδεδεµένες πλατφόρµες. Παρέχει αξιόπιστη Επιχειρησιακή Κατάσταση για δυνάµεις ταχείας µετακίνησης. Το κλειδί διαχείρισης της κατανο- µής δεδοµένων, είναι η διαδικασία Time Division Multiple ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION 83

Access (TDMA) ένα σχέδιο µετάδοσης αναπήδησης συχνοτήτων (frequency-hopped), µε ακολουθία χρόνου. Μέχρι και σε 32 συνδροµητές ανά δίκτυο εκχωρούνται τα κοµµάτια του χρόνου (time slots) σε κάθε κύκλο που διαρκεί 12,8 λεπτά. Κάθε κύκλος υποδιαιρείται σε 64 πλαίσια, κάθε ένα από τα οποία απαρτίζεται από 1536 πλαίσια των 7,8125 milliseconds έκαστο. Ένας από τους συµµετέχοντες συγχρονίζει το ρολόι για να διασφαλιστεί η πιστότητα. Μέχρι και 128 υπο-δίκτυα µπορούν να σχηµατιστούν ταυτόχρονα. Εφόσον κάθε time slot ανοίγει κατά τη διάρκεια του πλαισίου ή του κύκλου, ο κάτοχός της εκπέµπει πληροφορίες, είτε δεδοµένα, είτε φωνή, στο δίκτυο. Για πρόσβαση στην µεταδιδό- µενη πληροφορία ή για τη συµµετοχή στη διανοµή της χρειάζεται ένα «κλειδί». Οι πλατφόρµες που πρέπει και µπορούν να χρησιµοποιήσουν τις πληροφορίες, θα λάβουν τα δεδοµένα, οι υπόλοιπες θα τα αγνοήσουν. Για παράδειγµα, το σύστηµα JTIDS του αεροσκάφους θα συλλέξει δεδοµένα από τους ανιχνευτές του αεροσκάφους για τη θέση του, το ύψος, την ταχύτητα εδάφους, την πορεία, τα αποθέµατα καυσίµων, την κατάσταση των όπλων, την υπογραφή των επιστροφών ραντάρ και άλλες πληροφορίες για το στόχο. Αυτές οι πληροφορίες εκπέµπονται στο δίκτυο και µπορούν να αναµεταδοθούν από άλλους (επίγειους) σταθµούς για να επιτευχθεί µια µεγαλύτερη εµβέλεια επικοινωνίας. ΓO κονσόλες ελέγχου του συστήµατος ανταλλαγής δεδοµένων JTIDS στο Ε-3 ύο αεροσκάφη E-3 ενώ τροχοδροµούν για µια κοινή εκπαιδευτική αποστολή από την αεροπορική βάση του Geilenkirchen τον Ιούνιο του 2007 Γ Το σύστηµα JTIDS/IJMS (Interim JTIDS Message Specification) αναπτύχθηκε για να παρέχει µια αρχική επιχειρησιακή ικανότητα µετάδοσης εικόνας για την αµερικανική πολεµική αεροπορία (USAF) και υλοποιήθηκε στα E-3A του ΝΑΤΟ, τα E-3D της RAF και τα Γαλλικά E-3F. Είναι ο προάγγελος του Link 16, επί του παρόντος η πιο σύγχρονη και ευρέως χρησιµοποιούµενη ασφαλής, ανθεκτική σε παρεµβολές τακτική ζεύξη δεδοµένων, µε την οποία επίσης είναι εξοπλισµένο το E-3A. Το IJMS χρησιµοποιείται από πολλές δυνάµεις του ΝΑΤΟ, για τη διαλειτουργικότητα του µε το E-3A του ΝΑΤΟ και το E-3D του Ηνωµένου Βασιλείου. Μερικά µαχητικά έχουν διπλή ικανότητα σε IJMS και Link16. Η βασική διαφορά ανάµεσα στο IJMS και στο Link 16 είναι η ταχύτητα και η ποσότητα πληροφορίας που µπορεί να σταλεί. Το E- 3A χρησιµοποιεί επίσης απλή επικοινωνία VHF, UHF και HF µε σταθµούς εδάφους, κυρίως όταν η µεταδιδόµενη πληροφορία δεν είναι απόρρητη και δεν απαιτούνται «λεπτοί χειρισµοί» για τη διαχείρισή της. [ Εποχή Αλλαγής Ρόλων Μετά την πτώση του Σιδηρούντος Παραπετάσµατος και του Τείχους του Βερολίνου το 1989, ο ρόλος της NAEW&CF επεκτάθηκε και περιελάµβανε: ιαχείριση Εναερίου Χώρου, Έρευνα και ιάσωση Μάχης, Κλειστή Αεροπορική Υποστήριξη, Ναυτική Υποστήριξη, εναέρια αστυνόµευση, έλεγχο και διοίκηση, δραστηριότητες αποτροπής και ανίχνευσης τροµοκρατικών ενεργει- 84 ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

AWACS ών, ένα από τα µέτρα που πήρε το ΝΑΤΟ για υποστήριξη των ΗΠΑ και των συµµάχων τους µε την έγερση των τροµοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεµβρίου 2001, κατά την επίκληση του Άρθρου 5 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον. Το άρθρο αυτό αναφέρει ότι «επίθεση κατά οποιουδήποτε έθνους της Συµµαχίας είναι και επίθεση εναντίον ολόκληρης της Συµµαχίας». Στις 8 Οκτωβρίου 2001 το ΝΑΤΟ συµφώνησε να διαθέσει 5 E-3A (µε τα πληρώµατα τους) για να συνδράµει τις ΗΠΑ στην προστασία του εναέριου χώρου ευθύνης των. Μέσα σε 24 ώρες, τα πρώτα δύο E- 3A απογειώθηκαν ακολουθούµενα από τα υπόλοιπα τρία τις επόµενες δύο µέρες, κατευθυνόµενα στην Αεροπορική Βάση Tinker στην Οκλαχόµα. Ήταν η αρχή της επιχείρησης «Eagle Assist» που και τα αεροσκάφη αυτά ενσωµατώθηκαν στον υπάρχοντα στόλο των AWACS της USAF. Η Επιχείρηση «Eagle Assist» ολοκληρώθηκε στις 15 Μαΐου 2002. Στο διάστηµα των 7 µηνών περιπολίας στους αιθέρες των ΗΠΑ, πέταξαν 447 αποστολές µε σύνολο 4.719 ωρών πτήσης. Μια αποστολή είχε µέση διάρκεια από 12 έως 17 ώρες. Η πλειονότητα αυτών των πτήσεων ήταν στην Ανατολική Ακτή ενώ άλλες πτήσεις φύλασσαν µεγάλες πόλεις, εγκαταστάσεις πυρηνικών εργοστασίων, γέφυρες ή µεγάλα αθλητικά γεγονότα. Η επιχείρηση αυτή απαίτησε επίσης την ανάπτυξη 800 ατόµων στρατιωτικού προσωπικού από 13 έθνη για λογαριασµό της ιοίκησης των E-3A του ΝΑΤΟ. Ήταν η πρώτη φορά όπου στρατιωτικές µονάδες του ΝΑΤΟ αναπτύχθηκαν στις ΗΠΑ, γι αυτό το σκοπό και µια από τις µεγαλύτερες επιχειρήσεις µέχρι τώρα. Όντας µέρος της ύναµης Ταχείας Αντίδρασης του ΝΑΤΟ (NRF), η NAEW&CF µπορεί να αναπτυχθεί όποτε και όπου είναι απαραίτητο µέσα σε πέντε µέρες, ενώ µέσα στην Ευρώπη µέσα σε 48 ώρες. Το 2003 η Τουρκία ζήτησε τη βοήθεια του ΝΑΤΟ σε απάντηση της απειλής που υπήρχε από τον πόλεµο στο Ιράκ. Πολλά E-3A αναπτύχθηκαν στην FOB Konya σαν µέρος της επιχείρησης «Crescent Guard» και παρακολούθησαν εχθρικές δραστηριότητες κοντά στα σύνορα µε τη Συρία και το Ιράκ, και στο ίδιο το Ιράκ. Περίπου 100 αποστολές πέταξαν µε 950 ώρες πτήσης από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο του 2003. Τα αεροσκάφη AWACS του ΝΑΤΟ έπαιξαν επίσης σηµαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια του πολέµου στην πρώην Γιουγκοσλαβία, επιτηρώντας τη ζώνη No- Fly που τέθηκε από τα Ηνωµένα Έθνη πάνω από την Βοσνία Ερζεγοβίνη. Τα αεροσκάφη E-3A έπαιξαν ρόλο κλειδί στην επιχείρηση «Deny Flight» ως προς τον έλεγχο της επιβολής κυρώσεων από τον ΟΗΕ για το τέλος των αεροπορικών επιδροµών στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Τα E-3A ήταν στον αέρα 24 ώρες την ηµέρα, 7 ηµέρες την εβδοµάδα. Τα E-3 επίσης έδρασαν κατά τις αψιµαχίες στο Κόσσοβο και προσφάτως φύλασσαν από αέρος τους Ολυµπιακούς Αγώνες στην Ελλάδα το 2004, την κηδεία του τελευταίου Πάπα Ιωάννη Παύλου του Β το 2005 και το Παγκόσµιο Πρωτάθληµα Ποδοσφαίρου στη Γερµανία το 2006. Στο µέλλον τα κράτη-µέλη του ΝΑΤΟ µπορεί επίσης να αποφασίσουν να χρησιµοποιήσουν τη ιοίκηση των E-3A σε υποστήριξη της ISAF. Οι υπεύθυνοι ιοικητές έχουν επανειληµµένα εκφράσει επείγουσα επιχειρησιακή απαίτηση για υποστήριξη µε AWACS σε επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν, οι οποίες διεξάγονται επί του παρόντος από τα Αµερικανικά αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης µόνο. Τα E-3A του ΝΑΤΟ δεν θα αναπτυχθούν στο ίδιο το Αφγανιστάν αλλά σε γειτονικές χώρες. ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION 85