ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ενότητα 2: Ανάλυση Εξωτερικού Περιβάλλοντος Ι Αντωνιάδης Ιωάννης Τμήμα Διοίκηση Επιχειρήσεων (Κοζάνη)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Σκοποί της διάλεξης ειναι : να δείξει την αλληλεπίδραση του εξωτερικού περιβάλλοντος με την επιχείρηση να αναλύσει τα κύρια χαρακτηριστικά του εξωτερικού περιβάλλοντος να προσφέρει ένα πλαίσιο-εργαλείο ανάλυσης του εξωτερικού περιβάλλοντος. να φέρει τον εκπαιδευόμενο σε επαφή με πηγές στοιχείων για την αάλυση του εξωτερικού περιβάλλοντος. 4
Περιεχόμενα ενότητας Εξωτερικό περιβάλλον. Μακροπεριβάλλον. Σχέση στρατηγικής με μακροπεριβάλλον. 5
Και όπως είπαν... Μαθε τον εαυτό σου, τον αντίπαλο σου, τον ουρανό και τη γή που θα πολεμήσεις, και δε θα χασεις καμια μαχη ουτε σε 100 χρόνια. Sun Tzu. Κινέζος Στρατηγός. (4oς αιώνας π.χ). Εικόνα: Sun Tzu- Κινέζος Στρατηγός. Πηγή:https://moondreamer78.files.wordpress.co m/2011/06/suntzu1.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου, 2015). 6
Ενα ευμετάβλητο εξωτερικό περιβάλλον Σημαντικές αλλαγές τόσο στην Ελλάδα όσο και στον πλανήτη Ρόλος internet πληροφοριών. Οικονομική κρίση. Παγκοσμιοποίηση - διεθνες εμπόριο. Ένα στέλεχος οφείλει να κατανοεί: Τι αλλάζει. Ποιές είναι οι αλλαγές που επηρεάζουν την επιχείρηση του και τον κλάδο στον οποίον δρασητριοποίειται. Πως θα ανταποκριθεί σε αυτές τις αλλαγές. Οι απαντήσεις διαμορφώνουν τη στρατηγική μιας επιχείρησης. 7
Ευρύτερο Μακρο-περιβάλλον Επηρεάζει το σύνολο των επιχειρήσεων σε μια χώρα. Επιδρά στις λειτουγίες μιας επιχείρησης. Χαρακτηριστικά Μακροπεριβάλλοντος: Οικονομικό. Τεχνολογικό. Πολιτικό Νομικό. Κοινωνικό Πολιτιστικό. Δημογραφικό. Παγκόσμιο. 8
Οικονομική Διάσταση Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν - Οικονομικός κύκλος. Επιτόκιο. Προσφορά Χρήματος. Πληθωριστικές τάσεις - Υποτίμηση/Ανατίμηση. Ανεργία. Επίπεδο τιμών/μισθών - έλεγχος περιορισμοί. Διάθεση εισοδήματος / καταναλωτική εμπιστοσύνη. Διαθεσιμότητα - κόστος ενέργειας. 9
Τεχνολογική Διάσταση Δαπάνες R&D -ύπαρξη εθνικής/υπερεθνικής πολιτικης. Κλαδική ανάλυση δαπανών R&D. Τεχνολογίες πληροφορικής internet. Βαθμός ωρίμανσης τεχνολογίας καινοτομίας. Πρόσβαση σε τεχνολογία - ερευνητικά κέντρα. Ευκολία διάχυσης τεχνολογίας. Πατέντες, ευρεσιτεχνίες, δικαιοχρησία. 10
Τεχνολογική αλλαγή Εικόνα: Τεχνολογική αλλαγή. Πηγή: http://izismile.com/2014/03/28/daily_picdump_90_pics-38.html (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου, 2015). ιδιαίτερα για τις τεχνολογίες πληροφορικής η εξέλιξη είναι ραγδαία, αλλάζοντας πλήρως το επιχειρηματικό περιβάλλον. 11
Πολιτική - Νομική Διάσταση Αντιμονοπωλιακή νομοθεσία (συγχωνεύσεις και εξαγορές). Περιβαλλοντική νομοθεσία. Εργατική νομοθεσία συμβάσεις. Νομοθεσία-Κανονισμοί Ε.Ε. Φορολογικό καθεστώς. Κίνητρα για ανάπτυξη επιχειρήσεων. Κυβερνητική σταθερότητα. Ρυθμιστικές αρχές. 12
Κοινωνική Πολιτιστική διάσταση Αλλαγές στο lifestyle. Επίδραση μόδας - προβαλλόμενων προτύπων. Στάσεις απέναντι στη ζώη (καριέρα, οικογένεια κλπ). Κοινές αντιλήψεις. Οικολογικές/περιβαλλοντικές ευαισθησίες. Εθνικοί και θρησκευτικοί παράγοντες. Ενεργοί πολίτες (ακτιβισμός). Social media. 13
Δημογραφική διάσταση Ρυθμός αυξησης/μείωσης του πληθυσμού. Ηλικιακή πυραμίδα. Εκτιμώμενη διάρκεια ζωής. Μορφωτικό επίπεδο. Δυναμική εθνοτικών - κοινωνικών - θρησκευτικών ομάδων. 14
Παγκόσμια διάσταση Διεθνές εμπόριο: κανονισμοί απελευθέρωση. Παγκοσμιοποίηση. Αλλαγές σε υφστάμενες αγορές. Δημιουργία νέων αγορών. Μεταβολές στις διεθνείς αγορές. Αλλαγές στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον (BRICS). Αλλαγές στο διεθνές πολιτικό-διπλωματικό περιβάλλον. 15
Σχέση μακροπεριβάλλοντος και στρατηγικής Αδύνατον πολλές φορές να προβλέψουμε. Οι εξελίξεις στο ανταγωνιστικό περιβάλλον αλλάζουν τα ανταγωνιστικά πεδία μάχης ενός κλάδου. Η ίδια μακροπεριβαλλοντική τάση έχει διαφορετικές επιδράσεις σε διαφορετικές επιχειρήσες/οργανισμούς. Κάθε κλάδος αντιδρα διαφορετικά σε συγκεκριμένες επιδράσεις του μακροπεριβάλλοντος. Οι επιχειρήσεις κάθε χώρας αντιδρούν διαφορετικά στην ίδια αλλαγή. 16
Και όπως είπαν. Ο λογικός άνθρωπος προσαρμόζεται στον κόσμο γύρω του. Ο παράλογος επιμένει να προσπαθεί να προσαρμόσει τον κόσμο στον εαυτό του. Για τούτο κάθε πρόοδος εξαρτάται από τον παράλογο. George Bernard Shaw. Συγγραφέας(1856-1950). Εικόνα: George Bernard Shaw. Πηγή:https://spad1.files.wordpress.com/2009/ 12/george-bernard-shaw.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου, 2015). 17
Βιβλιογραφία 1/2 Παπαδάκης, Β.,(2012) Στρατηγική των επιχειρήσεων: Ελληνική και Διεθνής Εμπειρία, 6η έκδοση, Εκδόσεις Ε. Μπένου, Αθήνα. Παπαδάκης, Β., (2011) Στρατηγική των επιχειρήσεων: Ελληνική και Διεθνής Εμπειρία. Ασκήσεις - Μελέτες Περιπτώσεων, 6η έκδοση, Εκδόσεις Ε. Μπένου, Αθήνα. Sun Tzu (2011), Η Τέχνη του Πολέμου., Εκδόσεις Βάνιας, Αθήνα. http://yantragyan.com/wp- content/uploads/2014/05/memory-storage_then-and- Now.jpg. 18
Ανάλυση μακροπεριβάλλοντος στην πράξη. Ανάλυση μακροπεριβάλλοντος στην πράξη. Ανάλυση PESTEL: Ελλάδα. Από που βρίσκουμε στοιχεία: Στατιστικές πηγές. 19
PESTEL analysis Σχήμα: PESTEL analysis. Πηγή: http://1.bp.blogspot.com/-j7vbr5ej5iw/uyto- 7HiTPI/AAAAAAAAAHw/Xu1OwkVrZPI/s1600/PEST-PESTEL-Analysisoriginal.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου, 2015). 20
Η βάση της PESTEL analysis Σχήμα: Η βάση της PESTEL analysis. Πηγή: http://www.startup.gr/userfiles/articles/macroforces_bqp8a7dpl0.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου, 2015). 21
Στάδιο 1ο : (PE)ST (1/2) Κυβερνητική σταθερότητα αλλαγές. Γραφειοκρατεία. Διαφθορά. Φόρους - αναπτυξιακά κίνητρα. Ελευθερία Τύπου - ανθρώπινα δικαιώματα. Βαθμός κρατικής παρέμβασης. Αντιμονοπωλιακή πολιτική. Διεθνές εμπόριο Δασμοί. Συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς. Ποσοστό Ανάπτυξης ΑΕΠ. Ανεργία. Πληθωρισμός επιτόκια. Επίπεδο τιμών - κόστος εργατικού δυναμικού. Συναλλαγματικές ισοτιμίες. Στάδιο οικονομικού κύκλου. Χρηματοδότηση - Χρηματοοικονομικό περιβάλλον. Νομισματική - Χρηματοοικονομική πολιτική. Καταναλωτική εμπιστοσύνη Χρηματιστήριο. 22
Στάδιο 1ο : PE(ST) (2/2) Δημόσια υγεία - αντίληψεις περι υγείας. Επίπεδο εκπαίδευσης. Στάσεις απέναντι στη ζωή δουλειά. Στάσεις απέναντι σε εισαγόμενα προϊόντα. Στάσεις απέναντι στα προϊόντα. Στάσεις απέναντι στην επενδυση και την αποταμίευση. Lifestyles - καταναλωτικές συνήθειες. Θρησκεία και αντιλήψεις. Υποδομές (επικοινωνίων - συγκοινωνίων). Βαθμός διεισδυσής Internet Τεχνολογική Αλλαγή. Δαπάνες R&D. Κίνητρα για καινοτομία - νέες τεχνολογίες. Τεχνολογικό επίπεδο βιομηχανίας. 23
Στάδιο 2ο: PEST + (EL) Καιρός - κλιματική αλλαγή. Βαθμός μόλυνσης. Περιβαλλοντική νομοθεσία. Υπόδομές ανακύκλωσης. Διαχείριση απορριμάτων. Στάσεις απέναντι σε πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες. Στάσεις και υποστήριξη σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Περιβαλλοντικοί νόμοι κανονισμοί. Νομοι πνευματικής ιδιοκτησιας. Προστασία καταναλωτή. Εργατικό δίκαιο. Νόμοι κατά των διακρίσεων. Αντιμονοπωλιακοι νόμοι. Πτωχευτικό Δίκαιο. Φορολογικό δίκαιο. Λειτουργία δικαστηρίων. 24
Ελληνική Στατιστική Αρχή Εικόνα: Ελληνική Στατιστική Αρχή. Πηγή: http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Βασική πηγή Στατιστικών. Δημογραφικά - Οικονομικά στοιχεια. απαιτεί εγγραφή. 25
Βάση Δεδομένων ΕΛΣΤΑΤ Εικόνα: Ελληνική Στατιστική Αρχή. Πηγή: http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/pagedatabase (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). απαιτεί εξοικείωση με πίνακες interface. outdated στοιχεία. 26
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΕΛΣΤΑΤ Εικόνα: Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΕΛΣΤΑΤ. Πηγή: http://dlib.statistics.gr/portal/page/portal/esye/ (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 27
Eurostat Database Εικόνα: Eurostat Database. Πηγή: http://ec.europa.eu/eurostat/data/database (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 28
Τράπεζα της Ελλάδος: Στατιστικά στοιχεία Εικόνα: Τράπεζα της Ελλάδος: Στατιστικά στοιχεία. Πηγή: http://www.bankofgreece.gr/pages/el/statistics/default.aspx (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Μακροοικονομικό - χρηματοοικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον. 29
Τράπεζα της Ελλάδος: Εκδόσεις - Μελέτες Εικόνα: Τράπεζα της Ελλάδος: Εκδόσεις Μελέτες. Πηγή: http://www.bankofgreece.gr/pages/el/publications/default.aspx (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Στατιστικό Δελτίο - Μηνιαίο Δελτίο ΕΚΤ: Ανάλυση οικονομικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και τον κόσμο Οικονομικό Δελτίο: Μελέτες και άρθρα οικονομικής φύσης. 30
Γραφεια Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Εικόνα:Γραφεια Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων. Πηγή:http://www.agora.mfa.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cno de=7 (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Στοιχεία για αγορές εξωτερικού. 31
Έρευνες σε ξένες αγορές Εικόνα: Συγκεντρωμένες έρευνες αγοράς μελέτες. Εικόνα: Στοιχεία για κάθε χώρα ξεχωριστά. Πηγή:http://www.agora.mfa.gr/fr ontoffice/portal.asp?cpage=node &cnode=57&cid=172 (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Πηγή:http://www.agora.mfa.gr/fron toffice/portal.asp?cpage=node&cn ode=7&xcc=bg&mid=60 (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 32
Αναλύσεις από τον ιδιωτικό τομέα Εικόνα: Ιστοσελίδα εταιρείας ALPHA BANK. Πηγή: http://www.alpha.gr/page/default.asp?la=1&id=91 (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Τράπεζες και χρηματοοικονομικοί φορείς Ιδιωτικός Τομέας. παρέχουν ενημέρωση για το μακροοικονομικό περιβάλλον. 33
Βιβλιογραφία Παπαδάκης, Β.,(2012) Στρατηγική των επιχειρήσεων: Ελληνική και Διεθνής Εμπειρία, 6η έκδοση, Εκδόσεις Ε. Μπένου, Αθήνα. http://www.strategicmanagementinsight.com/tools/pest-pestelanalysis.html. www.statistics.gr. http://ec.europa.eu/eurostat/data/database. http://www.bankofgreece.gr/pages/el/statistics/default.aspx. http://www.agora.mfa.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=node&cnode=7. http://www.alpha.gr/page/default.asp?la=1&id=91. 34
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Αντωνιάδης Ιωάννης. «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. 36
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 37
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 38
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες. https://moondreamer78.files.wordpress.com/2011/06/suntzu1.jp. http://izismile.com/2014/03/28/daily_picdump_90_pics-38.html. http://1.bp.blogspot.com/-j7vbr5ej5iw/uyto- 7HiTPI/AAAAAAAAAHw/Xu1OwkVrZPI/s1600/PEST-PESTEL- Analysis-original.jpg. http://www.startup.gr/userfiles/articles/macroforces_bqp8a7dpl0.jpg. https://spad1.files.wordpress.com/2009/12/george-bernardshaw.jpg. http://www.alpha.gr/page/default.asp?la=1&id=91 39