ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Μια «λιπαρή» πτυχή της αφθονίας και της καλοζωίας; ή Ίσως η απειλητικότερη «επιδηµία» για τον 21 ο αιώνα; Τι είναι παχυσαρκία; Παχυσαρκία θεωρείται η παθολογική εκείνη κατάσταση κατά την οποία υπάρχει υπερβολική εναπόθεση λίπους στον οργανισµό. Η αύξηση αυτή του σωµατικού λίπους είναι αποτέλεσµα της αυξηµένης πρόσληψης τροφής, άρα ενέργειας, σε σχέση µε την ενέργεια που ξοδεύει το άτοµο. Κατά έναν άλλον ορισµό παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του σωµατικού βάρους. Οι δυο καταστάσεις συνδέονται τις περισσότερες φορές, µε τις λίγες εξαιρέσεις όπου η κατάσταση του αυξηµένου βάρους σώµατος δεν οφείλεται στην παχυσαρκία αλλά σε µυϊκή υπερτροφία (όπως στους αθλητές) ή σε παθολογική κατακράτηση υγρών ( οιδηµατώδεις ασθενείς). Για να εκτιµήσουµε τη θρεπτική κατάσταση του οργανισµού και να σταδιοποιήσουµε την παχυσαρκία, χρησιµοποιούµε συνήθως το δείκτη Quetelet ή είκτη Μάζα Σώµατος ( ΜΣ - στα Αγγλικά ΒΜI = Body Μass Index), που προκύπτει όταν διαιρεθεί το σωµατικό βάρος σε κιλά (Kg) µε το τετράγωνο του ύψους σε µέτρα (m): ΜΣ = Βάρος / Ύψος 2 (Kgr/m 2 ) Ένα άτοµο χαρακτηρίζεται ως υπέρβαρο όταν ο ΜΣ είναι µεταξύ 25 και 30, ενώ χαρακτηρίζεται ως παχύσαρκο όταν ο ΜΣ είναι 30. Για παράδειγµα, κάποιος που ζυγίζει 90 κιλά και έχει ύψος 170 εκατοστά έχει ΜΣ: 90 / [(1,70)*(1,70)] = 31,14. Εποµένως είναι παχύσαρκος. Κατάταξη των ενηλίκων σύµφωνα µε το ΜΣ Κατάταξη ΜΣ Κίνδυνος επιπλοκών Ελλιποβαρής <18,50 Κανονικού βάρους 18,50-24,99 Μικρός (αλλά ο κίνδυνος άλλων προβληµάτων υγείας είναι αυξηµένος) Συνήθης Υπέρβαρος >25,00 Μέτριος Παχύσαρκος >30 Αυξηµένος Η περιφέρεια µέσης επίσης αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως ένα απλό µέσο αναγνώρισης της παχυσαρκίας. Αυτή η µέτρηση σε συνδυασµό µε τον ΜΣ, έχει αποδειχθεί ότι είναι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας για τους σχετιζόµενους τήν παχυσαρκία κινδύνους για την υγεία Η κοιλιακή παχυσαρκία (περιφέρεια µέσης >102 cm στους άνδρες και >88 cm στις γυναίκες, ως βασικό κριτήριο ορισµού του µεταβολικού συνδρόµου, προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς σχετίζεται µε ακόµη µεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία.. Θεωρητική ιδανική σχέση Ύψους - Βάρους σε άνδρες και γυναίκες Ύψος (cm) Ιδανικό Βάρος (Kgr) - Άνδρες Ιδανικό Βάρος (Kgr) - Γυναίκες

152 155 157 160 162 165 168 170 172 175 177 180 183 185 188 190 45-57 47-60 48-61 51-64 53-65 55-68 58-71 59-72 60-74 61-76 63-79 64-81 67-84 70-86 72-89 74-91 41-50 43-52 45-54 47-57 49-59 51-62 53-64 55-67 57-69 59-72 61-74 63-77 65-79 67-82 69-84 71-87 Η συχνότητα του υπερβάλλοντος βάρους και της παχυσαρκίας αυξάνεται µε επικίνδυνους ρυθµούς σε αναπτυγµένες αλλά και αναπτυσσόµενες χώρες. Παγκοσµίως, πάνω από 250 εκατοµµύρια άνθρωποι χαρακτηρίζονται ως υπέρβαροι και αυτός ο αριθµός αυξάνεται µε ραγδαίους ρυθµούς κάθε χρόνο. Η συχνότητα της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας έχει επίσης αυξηθεί δραµατικά. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας έχει κηρύξει την παχυσαρκία ως παγκόσµια επιδηµία η οποία αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δηµόσια υγεία, λόγω του αυξηµένου κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικά επεισόδια. Περίπου µισό εκατοµµύριο άνθρωποι υπολογίζεται ότι θα χάσουν αυτή τη χρονιά τη ζωή τους από την παχυσαρκία ή από παθήσεις που σχετίζονται µε αυτή σε όλο τον κόσµο. Στην Ελλάδα σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα επιδηµιολογικής µελέτης που διεξήγαγε η Ελληνική Εταιρεία Παχυσαρκίας που ανακοινώθηκαν το 2004, περίπου το 41% των ανδρών και το 30% των γυναικών είναι υπέρβαροι ενώ το 26% των ανδρών και 18% των γυναικών είναι παχύσαρκοι, πράγµα που σηµαίνει ότι πρακτικά περίπου 1 στους 2 Έλληνες ηλικίας 20-70 ετών είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος. Που οφείλεται η παχυσαρκία; Η αιτιολογία της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντική. Γενικά, η παχυσαρκία είναι αποτέλεσµα της αυξηµένης θερµιδικής πρόσληψης σε συνδυασµό µε µειωµένη ενεργειακή κατανάλωση (καθιστικό τρόπο ζωής). Η παχυσαρκία µπορεί να εµφανιστεί στον καθένα - δεν υπάρχουν καθορισµένοι απόλυτοι παράγοντες κινδύνου. Ωστόσο, ορισµένες οµάδες ατόµων είναι πιθανότερο να γίνουν παχύσαρκες. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαµβάνουν: ιατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και σε θερµίδες. Το λίπος, ως θρεπτικό συστατικό των τροφών, κατέχει σηµαντικό ρόλο στην αύξηση του σωµατικού βάρους. Ενώ µπορεί εύκολα να ληφθεί σε µεγάλες ποσότητες (δεν προκαλεί κορεσµό, έχει ευχάριστη γεύση, δεν απαιτεί µάσηση), αποθηκεύεται στον οργανισµό µας πιο εύκολα και αποτελεί το πιο ισχυρό ενεργειακό νόµισµα στο χρηµατιστήριο της καθηµερινής µας διατροφής ν (1 γρ. λίπους περιέχει 9 θερµίδες, ενώ 1 γρ. υδατάνθρακες ή πρωτεΐνες

περιέχουν 4 θερµίδες). Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι η περίσσεια της ενέργειας από τη διατροφή αποθηκεύεται στο σώµα υπό τη µορφή λίπους, ακόµη και αν προέρχεται από κατανάλωση άλλων πηγών, όπως υδατάνθρακες ή πρωτεϊνες. εν υπάρχει δηλαδή πειραµατική απόδειξη ότι ορισµένα τρόφιµα ή κάποιος συνδυασµός τροφίµων είναι η αιτία για µεγαλύτερη λιπογένεση.. Καθιστική ζωή/απουσία άσκησης. Ο σύγχρονος αστικός τρόπος ζωής µε τη µηχανοκίνητη µετακίνηση και τους αυτοµατισµούς, το πολύωρο ωράριο γραφείου και η συνεχής διάθεσιµότητα τροφής στο περιβάλλον (πχ γεµάτο ψυγείο) συµβάλλουν στην πρόκληση της παχυσαρκίας, όπως και οι περιορισµένες δυνατότητες πρόσβασης σε ανέξοδους και ευχάριστους τρόπους υπαίθριας άσκησης (πάρκα για βάδισµα, κοινόχρηστοι χώροι άθλησης). Το αστικό περιβάλλον, τέλος, δηµιουργεί µεγαλύτερη εξάρτηση από τη βιοµηχανική επεξεργασία των τροφών, στην οποία κυριαρχούν τροφές µε υψηλά λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι. Οικογενειακό ιστορικό Έχει αποδειχθεί, ότι η παχυσαρκία έχει χαρακτήρα οικογενή. Σε αρκετές έρευνες έχει φανεί ότι ένα παιδί έχει πιθανότητες 10 % να γίνει παχύσαρκο, αν οι γονείς του έχουν φυσιολογικό βάρος, 50 % πιθανότητες αν ο ένας από τους γονείς είναι παχύσαρκος και 80 % αν και οι δύο είναι παχύσαρκοι. Πιστεύεται ότι παιδιά παχύσαρκων γονέων γίνονται προοδευτικά παχύσαρκα, γιατί καταναλώνουν τις ίδιες τροφές και είναι εκτεθειµένα στις ίδιες διαιτητικές συνήθειες µε τους γονείς τους, έτσι λοιπόν ακόµη και αν υπάρχει κάποια κληρονοµική προδιάθεση για την ανάπτυξη της παχυσαρκίας τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχθεί. Αυξηµένο βάρος στην βρεφική και παιδική ηλικία. Μελέτες έχουν δείξει ότι άτοµα µε αυξηµένο σωµατικό βάρος στην βρεφική ηλικία, παρουσιάζουν συχνότερα παχυσαρκία στην ενήλικο ζωή. Οι θεωρίες που διατυπώθηκαν για να εξηγήσουν την παρατήρηση αυτή µιλούν αφενός για την ψυχολογική σχέση ικανοποίησης και ασφάλειας που παρέχει στα άτοµα αυτά το φαγητό (όπως ακριβώς η υπερσίτισή τους στην βρεφική ηλικία τα ικανοποιούσε και απάλασσε τους γονείς από τη βρεφική «γκρίνια») και αφετέρου για αύξηση του αριθµού των λιποκυττάρων κατά τη διάρκεια της βρεφικής και παιδικής ζωής, µε αποτέλεσµα, ακόµη και όταν επιτευχθεί απώλεια βάρους στην ενήλικο ζωή, τα λιποκύτταρα απλά να µειώνονται σε µέγεθος χωρίς να µειώνεται ο αριθµός τους. Αυτό συνεπάγεται περισσότερο εύκολη ανάκτηση του απωλεσθέντος βάρους. ιακοπή του καπνίσµατος ή/ και η λήψη ορισµένων φαρµάκων, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι δεν πρέπει να δίνεται έµφαση, παράλληλα µε τη διατήρηση φυσιολογικού βάρους, στην εξάλειψη της τόσο δραµατικά επικίνδυνης συνήθειας του καπνίσµατος αλλά ούτε να διακόπτεται οποιαδήποτε φαρµ. αγωγή σηµαντική για τη διατήρηση της συνολικά καλής υγείας του οργανισµού Ενδοκρινικές παθήσεις. Η παχυσαρκία συχνά συνοδεύει σύνδροµα όπως ο υποθυρεοειδισµός, ο υπογοναδισµός, ο υποφυσισµός και το σύνδροµο Cushing, αλλά δεν αποτελεί πρωτεύοντα χαρακτήρα των συνδρόµων αυτών. Γενικά η ενδοκρινική αιτιολογία της παχυσαρκίας είναι σπάνια. Η διαφορετική µεταβολική δραστηριότητα που πολλοί δέχονται ότι ορισµένα άτοµα εµφανίζουν. Με απλά λόγια, η αποδοτικότητα µε την οποία χρησιµοποιείται µια δίαιτα για τη διατήρηση ενός σταθερού βάρους σε ένα δεδοµένο επίπεδο διαφέρει σηµαντικά από άτοµο σε άτοµο. Το πρόβληµα µάλιστα γίνεται πιο πολύπλοκο όταν αναλογισθεί κανείς ότι όταν τα παχύσαρκα άτοµα πλησιάσουν το επιθυµητό βάρος τους, είναι δυνατόν να προκληθούν σηµαντικές µεταβολές του µεταβολικού ρυθµού (πιθανά νέα ισοζύγια) και για να το διατηρήσουν, θα πρέπει να µειώσουν σε απογοητευτικά χαµηλό επίπεδο τη θερµιδική τους πρόσληψη. Αυτός εξάλλου είναι ένας από τους λόγους που τα άτοµα αυτά γρήγορα εγκαταλείπουν τη δίαιτα τους και ξαναρχίζουν να υπερσιτίζονται, µε αποτέλεσµα τη γρήγορη επανάκτηση του βάρους τους. Παθήσεις και προβλήµατα υγείας που οφείλονται ή επιβαρύνονται από την παχυσαρκία: Καρδιά (στεφανιαία νόσος, καρδιακή ανεπάρκεια) Αγγειακό σύστηµα (αρτηριακή υπέρταση, αθηρωσκλήρωση, αγγειακά εγκεφαλικά) Αναπνευστικό σύστηµα (περιοριστικό σύνδροµο, άπνοιες στον ύπνο) Ήπατο- χοληφόρο σύστηµα (χολολιθίαση, λιπώδης εκφύλιση ήπατος) Ενδοκρινικές και µεταβολικές λειτουργίες (διαβήτης, υπερχοληστεριναιµία κ.α.)

Νεφρική λειτουργία Αρθρώσεις, µυς και συνδετικός ιστός έρµα Νεοπλάσµατα. (καρκίνος πεπτικού, καρκίνος µαστού) Χειρουργικοί κίνδυνοι (αυξηµένος κίνδυνος στις χειρουργικές επεµβάσεις και στην αναισθησία, µειωµένη σωµατική ευκινησία και αυξηµένη επιρρέπεια σε ατυχήµατα) Παρεµβολή δυσχερειών στη διάγνωση άλλων ασθενειών Συνολικά αυξηµένη θνησιµότητα ιαταραχές αναπαραγωγικής και σεξουαλικής λειτουργίας ιαταραχές ψυχολογικής και κοινωνικής συµπεριφοράς Κανόνες αντιµετώπισης της Παχυσαρκίας Η Παχυσαρκία µπορεί να προληφθεί σε µεγάλο βαθµό αν δοθεί ιδιαίτερο βάρος στους τροποποιήσιµους παράγοντες που οδηγούν στην περίσσεια πρόσληψης βάρους και στην εκπαίδευση στην υγιεινή διατροφή και συχνή σωµατική άσκηση σε ατοµικό και συλλογικό επίπεδο. Στην πραγµατικότητα τα µέτρα αυτά βοηθούν αποφασιστικά και στην πρόληψη ενός µεγάλου φάσµατος χρονίων παθήσεων. Μεγάλη βοήθεια µπορούν να προσφέρουν οι παρακάτω απλοί κανόνες ορθής διατροφής: Σωστή διατροφή της µητέρας κατά διάρκεια της εγκυµοσύνης (όχι υπέρµετρη πρόσληψη βάρους) Καλλιέργεια της προτίµησης σε φρούτα λαχανικά και όσπρια από µικρή ηλικία Τρία κανονικά γεύµατα κάθε µέρα Συχνά ψάρι και κοτόπουλο και σπανιότερα άλλα κρέατα Αποφυγή των ζωικών λιπών (βούτυρα, κρέµες, αλλαντικά) και των στερεών µερικώς υδρογονωµένων φυτικών λιπών (µαργαρίνες) Προτιµάτε το ελαιόλαδο, αλλά µε µέτρο (όχι πάνω από 3-4 κουταλιές του γλυκού συνολικά την ηµέρα) Προτιµάτε το αποβουτυρωµένο γάλα και γιαούρτι, απ' ό,τι το πλήρες Περιορίστε τα οινοπνευµατώδη ποτά, µην καταναλώνετε πάνω από 2-3 ποτήρια κρασί ή αλλο αλκοολοούχο ποτό την ηµέρα Η αντιµετώπιση της παχυσαρκίας βασίζεται και αυτή στον συνδυασµό της κατάλληλης δίαιτας και της σωµατικής άσκησης. Οι δίαιτες έχουν στόχο την απώλεια βάρους θέτοντας κάποιους περιορισµούς στην πρόσληψη τροφής. Οι ισορροπηµένες ολιγοθερµιδικές δίαιτες (800-1400 Kcal/ ηµέρα) βασίζονται κυρίως στον περιορισµό του λίπους και των επεξεργασµένων υδατανθράκων (ζάχαρης) και στην αύξηση πρόσληψης φυτικών ινών. Η ιατρικά ενδεδειγµένη απώλεια βάρους είναι τα 3-4 κιλά το µήνα. Οι µη ισορροπηµένες δίαιτες βασίζονται στην εκλεκτική στέρηση ή υπερκατανάλωση ορισµένων από τις βασικες διατροφικές ουσίες (λίπους, υδατανθράκων ή πρωτείνης). Η δίαιτα Atkins για παράδειγµα που είναι µια από τις πιο γνωστές µη ισορροπηµένες δίαιτες, βασίζεται στον περιορισµό των υδατανθράκων. Η ηµερήσια πρόσληψη υδατανθράκων περιορίζεται στα 20-30 gr ενώ επιτρέπεται σχεδόν ελεύθερα η κατανάλωση πρωτεϊνούχων τροφών αλλά και λίπους (κρέας, αυγά, γαλακτοκοµικά). Οι δίαιτες αυτές προκαλούν µεν αρχικά διούρηση και µεγαλύτερη απώλεια βάρους, έχουν όµως το µειονέκτηµα ότι δηµιουργούν κετοξέωση, ελλείµµατα βιταµινών και ιχνοστοιχείων και περιέχουν µεγάλες ποσότητες χοληστερίνης. Επιπλέον η παρατεταµένη στέρηση υδατανθράκων που αποτελούν τη βασική πηγή ενέργειας του οργανισµού, προκαλεί αίσθηµα ψυχοσωµατικής καταβολής. Τα περισσότερα άτοµα προτιµούν να καταφεύγουν στις βραχυχρόνιες εξαιρετικά ολιγοθερµιδικές δίαιτες (λιγότερο από 800 Kcal/ ηµέρα) και τις µη ισορροπηµένες δίαιτες, γιατί αρέσκονται στα γρήγορα αποτελέσµατα. Θα πρέπει όµως να γνωρίζουµε ότι δεν έχει αποδειχθεί πειραµατικά ότι υπάρχει κάποιος συνδυασµός τροφών που να προκαλεί γρήγορη απώλεια βάρους µε καύση λίπους. Στις εξαιρετικά ολιγοθερµιδικές δίαιτες, όπως και στη

νηστεία, ο ρυθµός καύσης του λίπους αυξάνεται σταδιακά τις 2-3 πρώτες εβδοµάδες και σταθεροποιείται περίπου στο 1 κιλό ανά εβδοµάδα. Στις δίαιτες αυτές, στην αρχή παρατηρείται ταχεία απώλεια βάρους που οφείλεται στις συγκριτικά µεγαλύτερες απώλειες νερού και σκελετικής πρωτεΐνης. Η απώλεια βάρους επιβραδύνεται µετά την 4η εβδοµάδα, όταν αρχίσει να εµφανίζεται το φαινόµενο της «αντίστασης». Πρόκειται για µια φυσιολογική αντίδραση του οργανισµού στη χαµηλή πρόσληψη θερµίδων που αποσκοπεί στην εξοικονόµηση ενέργειας µε την αντιδραστική µείωση των καύσεων που συνοδεύεται από εξάντληση, νευρικότητα και απογοήτευση λόγω της ανάσχεσης απώλειας βάρους. Με τη διακοπή της δίαιτας, το βάρος ανακτάται συνήθως γρήγορα γιατί ο οργανισµός παραµένει σε κατάσταση «ελαττωµένων καύσεων» για αρκετό καιρό. Οι ενδιαφερόµενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι επαναλαµβανόµενες βραχυχρόνιες εξαιρετικά ολιγοθερµιδικές δίαιτες και οι συχνές διακυµάνσεις του βάρους (φαινόµενο γιο-γιο), απορυθµίζουν το µεταβολισµό και δηµιουργούν µια νοσηρή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χρόνιες θρεπτικές διαταραχές, µείωση της µυϊκής µάζας και αύξηση του σπλαχνικού λίπους Σαν θεραπευτικό µέσο οι δίαιτες θεωρούνται επαρκείς για τον έλεγχο ορισµένων παθήσεων του µεταβολισµού (διαβήτης, υπέρταση, υπερλιπιδαιµία) και τη θεραπεία της µέτριας παχυσαρκίας, όταν δηλαδή το πλεονάζον βάρος δεν ξεπερνά τα 20-25 κιλά. Στη νοσογόνο παχυσαρκία που το πλεονάζον βάρος ξεπερνά τα 30-35 κιλά, οι δίαιτες δεν επιτυγχάνουν συνήθως από µόνες τους τα αναµενόµενα αποτελέσµατα. Τα προγράµµατα απώλειας βάρους διαρκούν συνήθως 12 εβδοµάδες και ακολουθούνται από κάποιο πρόγραµµα διατήρησης του βάρους διάρκειας επίσης 12 εβδοµάδων. Οι ισορροπηµένες µέτρια υποθερµιδικές και οι άλιπες δίαιτες (800-1400 θερµίδων) έχουν καλύτερα µακροπρόθεσµα αποτελέσµατα, τις λιγότερες παρενέργειες και επιτρέπουν καλύτερη κοινωνική ζωή και ποικιλία στη διατροφή. Στην αρχή µιας δίαιτας η ηµερήσια θερµιδική πρόσληψη δε θα πρέπει να µειώνεται περισσότερο από 15-20%. Το θερµιδικό έλλειµµα πρέπει να αυξάνεται σταδιακά µέχρι την επίτευξη του στόχου Άσκηση Η επιπλέον σωµατική άσκηση µπορεί να µην επηρεάζει σηµαντικά τον ρυθµό της πρώιµης απώλειας βάρους, αλλά παίζει σηµαντικό ρόλο στη διατήρησή της. Μόλις 30 λεπτά µέτριας άσκησης (π.χ. περπάτηµα σε ρυθµό παρέλασης) καθηµερινά, είναι αρκετά για να διασφαλίσουν καλή υγεία και ευεξία. Φάρµακα Τα φάρµακα για απώλεια βάρους έχουν τον ρόλο τους σε άτοµα στα οποία οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν είναι αρκετές ώστε να έχουν ως αποτέλεσµα τον απαιτούµενο έλεγχο του βάρους ή είναι αδύνατο να επιτευχθούν εξαιτίας σωµατικής ανικανότητας. Τα φάρµακα ενδείκνυνται συνήθως για την αντιµετώπιση της παχυσαρκίας όταν ο BMI είναι >30, ή και σε ελαφρότερες περιπτώσεις µε BMI>27, όταν συνυπάρχουν σοβαρές παθήσεις, η έκβαση των οπίων επηρρεάζεται από την δραστική απώλεια βάρους, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης. Τα πιο γνωστά φάρµακα είναι τα ανορεξιογόνα µε κύριο εκπρόσωπο τις αµφεταµίνες που δυστυχώς όµως παρουσιάζουν σοβαρές παρενέργειες. Οι αµφεταµίνες προκαλούν εξάρτηση και καρδιακές επιπλοκές, γι αυτό δεν χρησιµοποιούται πλέον. Άλλα ανάλογα ανορεξιογόνα που επίσης αποσύρθηκαν λόγω σοβαρών παρενεργειών είναι η phentermine και η fenfluramine. Έχει επίσης δοκιµαστεί ο φαρµακευτικός υπερθυρεοειδισµός, µε τη χορήγηση µικρών δόσεων θυρορµόνης σε συνδιασµό µε δίαιτα. Τα µακροχρόνια όµως όµως αποτελέσµατα και οι παρενέργειες αυτής της αγωγής δεν έχουν µελετηθεί. Σήµερα βρίσκονται σε χρήση δύο ειδικά φάρµακα: Η sibutramine είναι ανορεξιογόνο µε δράση στο κεντρικό νευρικό σύστηµα, αλλά διαφορετικό από τις αµφεταµίνες. Αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης στον εγκέφαλο και πετυχαίνει απώλεια βάρους στο 60-70% των περιπτώσεων. Οι σπουδαιότερες παρενέργειες του φαρµάκου είναι η δηµιουργία άγχους, νευρικότητας, αϋπνίας, ταχυκαρδίας, υπέρτασης, πνευµονικής υπέρτασης, πονοκεφάλων και ξηροστοµίας. Η χρήση του αντενδείκνυται όταν υπάρχει ιστορικό καρδιακής νόσου, υπέρταση ή όταν ο ασθενής λαµβάνει αντιεπιληπτικά ή αντικαταθλιπτικά φάρµακα.

Η orlistat είναι αναστολέας της παγκρεατικής λιπάσης, ενός ενζύµου που είναι απαραίτητο για την απορρόφηση του λίπους της τροφής. Όταν λαµβάνεται λίγη ώρα πριν το γεύµα, πετυχαίνει να µειώσει µέχρι και 30% την απορρόφηση του λίπους της τροφής. Το άπεπτο λίπος αποβάλλεται µε τα κόπρανα και αυτή είναι η αιτία της πιο συχνής παρενέργειας του φαρµάκου που είναι οι διάρροιες. Η συχνότητα των κενώσεων είναι ανάλογη µε την ποσότητα λίπους που περιέχεται στην τροφή. Για να αποφευχθούν οι διάρροιες, η θεραπεία µε Xenical πρέπει να συνδυάζεται µε δίαιτα χαµηλής περιεκτικότητας σε λίπος. Τα αποτελέσµατα της φαρµακευτικής θεραπείας είναι γενικά περιορισµένα. Η µέση απώλεια βάρους φθάνει τα 12-15 κιλά σε διάστηµα 6-12 µηνών. Με τη διακοπή της φαρµακευτικής αγωγής, αν δεν υπάρξουν στο µεταξύ δραστικές αλλαγές της διατροφής και των συνηθειών, το βάρος ανακτάται σε σύντοµο χρονικό διάστηµα. Για τον λόγο αυτό δεν θεωρείται επαρκής θεραπεία για τη βαριά παχυσαρκία(βmi>40), όπου και έχουν θέση οι επεµβατικές µέθοδοι κατά της Νοσογόνου Παχυσαρκίας, όπως η ενδοσκοπική τοποθέτηση µπαλονιού στο στοµάχι και η λαπαροσκοπική τοποθέτηση δακτυλίου. Συµπεραµατικά, προκειµένου να ρυθµίσει κανείς το βάρος του, θα πρέπει κατ' αρχήν να επισκεφτεί το γιατρό του για να εκτιµηθούν οι παράµετροι εκείνες που θα παρέχουν την ακρίβεια και την ασφάλεια στους διαγνωστικούς και θεραπευτικούς χειρισµούς. Πολλές φορές η παχυσαρκία µπορεί να συνυπάρχει µε αυξηµένη χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, αυξηµένη πίεση ή ενδοκρινολογικά προβλήµατα. Επίσης ενδέχεται να συνυπάρχει µε λιπώδη διήθηση ή και αναιµία. Η ιατρική εκτίµηση θα καθορίσει και την τελική θεραπεία εκλογής,που µπορεί να είναι διαιτητική, φαρµακευτική, χειρουργική ή συνδυασµός τους, λαµβάνοντας πάντα υπόψιν και τη ρύθµιση συνυπαρχουσών ασθενειών. Ύστερα απο την ιατρική διερεύνηση, εξειδικευµένος διαιτολόγος θα πρέπει να σχεδιάσει την κατάλληλη διαιτητική αγωγή, µε στόχο να παρέχει επαρκή ποσότητα θρεπτικών ουσιών, βαθµιαία απώλεια βάρους, διατήρηση των αποθεµάτων πρωτεϊνης (µυϊκής µάζας) και υποστήριξη για τροποποίηση της διατροφικής συµπεριφοράς.επίσης αναγκαία είναι η ψυχολογική ενίσχυση καθώς και η µεταθεραπευτική φροντίδα. Αναγκαία είναι, ακόµη, η παρακολούθηση των παραγόντων κινδύνου σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Η ολιστική αυτή προσέγγιση διευκολύνεται από την ύπαρξη οργανωµένων Ιατρείων Παχυσαρκίας σε νοσηλευτικά κέντρα που µπορούν να παρέχουν την εγγύηση της επιστηµονικά τεκµηριωµένης προσπάθειας για απώλεια βάρους. Ένα τέτοιο ιατρείο σχεδιάζεται να λειτουργήσει σύντοµα στο χώρο της Αθηναϊκής Κλινικής και ελπίζεται πως θα συµβάλει σηµαντικά στην επίτευξη του επιθυµητού στόχου όλου του ιατρικού κόσµου, δηλαδή της συνολικής διατήρησης της Υγείας για τον καθένα µας.