ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΛ.ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 4 Τ.Κ 54623 ΤΗΛ.: 2310273755, 2310262300 FAX: 2310278880 www.isth.gr Προτάσεις για τη μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ 1. Οριοθέτηση του πεδίου Βασική δέσμη υπηρεσιών. Στην ΠΦΥ παρέχονται υπηρεσίες πρόληψης και αντιμετώπισης συνηθισμένων και απλών χρόνιων καταστάσεων που δεν απαιτούν νοσοκομειακή φροντίδα. Οι ανάγκες αυτές καλύπτονται από ιατρεία και εργαστήρια τα οποία μπορούν να ανήκουν σε διαφόρους ιδιωτικούς ή κρατικούς φορείς και τα οποία έχουν ισότιμα δικαιώματα και ίδιες υποχρεώσεις έναντι του συστήματος. Η συνέχιση της λειτουργίας των δημόσιων δομών του ΕΟΠΥΥ ( πρώην ΙΚΑ ) είναι απολύτως απαραίτητη για την εξυπηρέτηση των αναγκών της ΠΦΥ. Η προνοσοκομειακή αντιμετώπιση οξέων/επειγόντων περιστατικών αποτελεί διακριτή υπηρεσία παράλληλη με την ΠΦΥ. 2. Τρόπος κάλυψης αναγκών Οι ανάγκες αφού αξιολογηθούν και οριοθετηθούν ανά ασφαλισμένο σύμφωνα με την κατάσταση της υγείας του, την ηλικία του και την εργασία του και αναλόγως των ασφαλιστικών εισφορών του, καλύπτονται από τον ασφαλιστικό του φορέα. Ανάλογα με τις δυνατότητες του ασφαλιστικών φορέων θα πρέπει να ορίζεται η συμμετοχή του ασθενούς. Στη σημερινή συγκυρία είναι σκόπιμο οι ασθενείς που έχουν οικονομική δυνατότητα ή εύρωστο ασφαλιστικό φορέα να μην καλύπτονται πλήρως για μικρές καθημερινές δαπάνες έτσι ώστε να υπάρχουν πόροι για τους οικονομικά ασθενέστερους αλλά και για τους ίδιους όταν θα αντιμετωπίσουν μια σοβαρότερη δαπάνη για την υγεία τους. Υπάρχει όμως αδήριτος ανάγκη ύπαρξης ενός βασικού ασφαλιστικού πακέτου που καλύπτει τις κύριες υπηρεσίες υγείας για όλους τους πολίτες σύμφωνα με τις περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης του συστήματος ΠΦΥ. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει ετήσιος προϋπολογισμός για τον κάθε ασθενή ανάλογα με τα παραπάνω ο οποίος δε θα πρέπει να εξαντλείται εφόσον δεν υπάρχουν έκτακτες ιατρικές ανάγκες.
3. Σύστημα πρόσβασης Σε πλήρη ανάπτυξη η ΠΦΥ θα πρέπει να εξυπηρετείται από εξωνοσοκομειακές δομές του ΕΣΥ (ΚΥ), από τυχόν δομές των ταμείων πχ πολυιατρεία πρώην ΙΚΑ και από τα ιδιωτικά ιατρεία και εργαστήρια τα οποία θα επιθυμούν να συμβληθούν στο σύστημα της ΠΦΥ, μέσα στο οργανωμένο δίκτυο υπηρεσιών ΠΦΥ. Η διέλευση από το σύστημα αυτό θα πρέπει να είναι υποχρεωτική για την πρόσβαση στη δευτεροβάθμια, η οποία θα απαιτεί σχετικό παραπεμπτικό ώστε τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας δημόσια και ιδιωτικά να παρέχουν αποκλειστικά υπηρεσίες ΔΦΥ. 4. Οικογενειακός ιατρός Λόγω του μεγάλου αριθμού ιατρών στην Ελλάδα και της υπερεξειδίκευσης, ο ρόλος του οικογενειακού ιατρού εδώ και δεκαετίες έχει ατονήσει. Επιπλέον η εκπαίδευση των ιατρών της γενικής ιατρικής οι οποίοι είναι λίγοι σε αριθμό και θα μπορούσαν να παρέχουν υπηρεσίες οικογενειακού ιατρού δεν παρέχεται με τρόπο συστηματικό και ανάλογο των χωρών του εξωτερικού. Σε κάθε περίπτωση όμως ο θεσμός του οικογενειακού ιατρού θα πρέπει να ξαναζωντανέψει και να παίζει έναν κομβικό ουσιαστικό ρόλο στο μέλλον. Στην παρούσα φάση το ρόλο αυτό θα μπορούσαν να τον φέρουν εις πέρας οι συνάδελφοι που έχουν την ειδικότητα της γενικής ιατρικής, παθολογίας, αλλά και γιατροί γενικών ειδικοτήτων που θέλουν και αποδεδειγμένα μπορούν να παίξουν αυτόν το ρόλο. Παράλληλα, θα πρέπει οι θέσεις ειδίκευσης στην γενική ιατρική να αυξηθούν, το πρόγραμμα εκπαίδευσης και η διάρκεια ειδίκευσης να αυξηθούν και να επιμηκυνθούν αντίστοιχα για να καλυφθούν μελλοντικές ανάγκες του συστήματος. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να έχουν ευθύνη οικογενειακού ιατρού ιατροί άνευ ειδικότητας ή ιατροί που έχουν λάβει την ειδικότητα στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες με πολύ μικρούς χρόνους εκπαίδευσης. Σε βάθος χρόνου ο οικογενειακός ιατρός θα πρέπει να είναι υπεύθυνος για τους ασθενείς του, να συνεργάζεται με δίκτυο άλλων ειδικοτήτων για την παροχή ΠΦΥ και από κοινού με τους συνεργάτες του να έχει την ευθύνη για την πρόσβαση στη ΔΦΥ. Η δυνατότητα συντονισμού και παραπομπής του ασθενούς είναι ρόλος που ανήκει σε οποιονδήποτε γιατρό υπηρετεί το σύστημα της ΠΦΥ. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να καταστεί δυσχερής η εύρυθμη πρόσβαση του διαγνωσμένου ασθενούς στον ιατρό της αντίστοιχης ειδικότητας, δημιουργώντας στρατιές αρρύθμιστων χρόνιων ασθενών που θα υπόκεινται σε μεγάλη νοσηρότητα επιπλοκές.
5. Ρόλος ΕΟΠΥΥ Ο ΕΟΠΥΥ είναι το μεγαλύτερο ψέμα στο χώρο της υγείας που ειπώθηκε στην ελληνική κοινωνία στον 21 ο αιώνα. Σε μέγεθος συγκρίνεται μόνο με το αντίστοιχο τρομακτικό ψέμα του 20 ου αιώνα που ακούει στο όνομα ΕΣΥ. Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος «ασφαλιστικός» οργανισμός σε όλη την Ευρώπη και με δεδομένο ότι η Ελλάδα δεν είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα ούτε σε έκταση, ούτε σε πληθυσμό, ούτε σε πλούτο είναι ένα αυταπόδεικτο σφάλμα της πολιτικής μας ζωής που εδράζεται στην μεγαλομανία σχεδιαστών του χώρου της υγείας. Κονιορτοποιεί στο κατώτερο επίπεδο τις παροχές των ασφαλισμένων που επί δεκαετίες συνεπώς και ουσιαστικά φρόντιζαν για τις ασφαλιστικές τους εισφορές μαζί με όσους είχαν μικρότερες ή δεν απέδιδαν ασφαλιστικές εισφορές ή δεν υποχρεούνταν να αποδώσουν. Ο ΕΟΠΥΥ δεν υπήρξε βιώσιμος ούτε μια ώρα από τη στιγμή της γέννησης του και όπως κάθε τερατογέννημα μέλει να πεθάνει αλλά θα πρέπει η ελληνική πολιτική ζωή να έχει την εξυπνάδα να μας απαλλάξει από το τέρας μια ώρα αρχύτερα χωρίς να ξοδέψουμε της περιουσία μας για χάρη του. Ο σημερινός ΕΟΠΥΥ : α. Δεν είναι προσβάσιμος σε όλους τους γιατρούς. β. Δεν είναι ελκυστικός καθώς οι αμοιβές του είναι πολύ χαμηλές, οι πληρωμές αναξιόπιστες και οι διαδικασίες του γραφειοκρατικές και πολύπλοκες. γ. Η υποχρηματοδότηση έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση των υπηρεσιών ΠΦΥ, που περιορίζεται κυρίως σε πράξεις συνταγογράφησης, με αναχαίτιση των στόχων παροχής ποιοτικών υπηρεσιών διάγνωσης / θεραπείας και παρακολούθησης των χρόνιων ασθενειών. Η υπολειτουργία της ΠΦΥ αυξάνει τη συνολική νοσηρότητα του πληθυσμού των χρόνιων πασχόντων εκτινάσσοντας δευτερογενώς τις ανάγκες νοσηλείας και τις δαπάνες υγείας. δ. Δρα κατασταλτικά στην πρόσβαση των ασθενών σε υπηρεσίες υγείας ΠΦΥ με το πλαφόν των 200 επισκέψεων στους συμβεβλημένους γιατρούς αλλά και την υπολειτουργία και υποστελέχωση των δημοσίων δομών του οργανισμού. Με βάση τα ανωτέρω ο σημερινός ΕΟΠΥΥ έχει ιδανικό κλίμα για την ανάπτυξη κάθε είδους παρασιτικού και μικροβιακού οργανισμού. Οποιοσδήποτε για την υγεία σε αυτόν τον τόπο οφείλει να αρχίσει το διάλογο για την κατάργηση του. Η σημερινή δομή και λειτουργία του ΕΟΠΥΥ δρώντας σε ένα άκρως περιοριστικό πλαίσιο υποχρηματοδότησης, υποβαθμίζει και καταστέλλει τις υπηρεσίες ΠΦΥ, προκαλώντας επικίνδυνους κραδασμούς δημόσια Υγεία 6. Διοικητική υπαγωγή συστήματος ΠΦΥ.
Το σύστημα του ΠΦΥ όπως και το ΕΣΥ θα πρέπει να έχει τις ελάχιστες γραφειοκρατικές δομές. Με δεδομένο ότι σήμερα οι γραφειοκρατικές δομές στο ΕΣΥ βρίσκονται σε περίσσεια, θα πρέπει να υπάρξει μια κεντρική διεύθυνση ΠΦΥ με περιορισμένο στρατηγικό ρόλο που θα εξαντλείται στη θεσμοθέτηση κανόνων και στη συνέχεια οι πάροχοι να συνδέονται με το σύστημα και τους ασφαλιστικούς φορείς που θα καλύπτουν τους πόρους. Οι ασφαλιστικοί φορείς θα πρέπει να καθορίσουν ανάλογα με τις δυνατότητες τους ένα απλό μη γραφειοκρατικό σύστημα για τις παροχές και την εξόφληση τους. Στα πλαίσια αυτά θα πρέπει να καταργηθούν οι περιττές διοικητικές δομές του ΕΣΥ (ΥΠΕ, ΕΚΕΠΥ, ΚΕΛΠΝΟ, κλπ.) για την απελευθέρωση του χώρου. Εναλλακτικά, εάν κανείς επιθυμεί να έχει ένα αποκεντρωμένο σύστημα βασισμένο στις υγειονομικές περιφέρειες θα πρέπει να καταργήσει πολλές κεντρικές υπηρεσίες του Υπουργείου. 7. Χρονική διαθεσιμότητα υπηρεσιών Το σύστημα της ΠΦΥ θα πρέπει να λειτουργεί σε δωδεκάωρη βάση, όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών οικογενειακού ιατρού σε 8ωρη ή 12ωρη βάση, όλοι οι πάροχοι εξειδικευμένης φροντίδας σε 4ωρη ή 8ωρη βάση και από κοινού όλοι οι πάροχοι θα πρέπει να φροντίζουν για την κάλυψη σε 24ωρη βάση των έκτακτων αναγκών του πληθυσμού που καλύπτουν συμμετέχοντας σε ένα κυκλικό πρόγραμμα εφημέρευσης αντίστοιχο με αυτό των φαρμακείων έτσι ώστε οι ασθενείς να μπορούν να έχουν συμβουλή και υποστήριξη εκτός νοσοκομείου ανά πάσα ώρα και στιγμή. 8. Εργασιακές σχέσεις Οι εργασιακές σχέσεις θα πρέπει να είναι κατά πράξη και περίπτωση δεδομένης της ύπαρξης ατομικού προϋπολογισμού κάθε ασφαλισμένου. Οι ήδη υπηρετούντες ως συμβασιούχοι του ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να συνεχίσουν εργαζόμενοι με τις ίδιες εργασιακές σχέσεις. Ο κάθε ασθενής θα πρέπει να έχει ένα όριο πόρων σε ετήσια βάση εντός του οποίου θα πρέπει να βρίσκονται οι υπηρεσίες υγείας που καταναλώνει αναλόγως της ηλικίας και της κατάστασης της υγείας του. Θα πρέπει επίσης να δίνεται η δυνατότητα σε συμβεβλημένους ιατρούς να ορίζουν εφόσον το επιθυμούν επιπλέον αμοιβή η οποία θα είναι προκαθορισμένη και γνωστή στους ασθενείς και στο σύστημα, που θα πρέπει να έχει κανόνες προς αποφυγήν καρτέλ μεταξύ των συμβεβλημένων ιατρών. 9. Τρόπος αποζημίωσης φροντίδων
Για τον κάθε ασφαλισμένο θα πρέπει να υπάρχει ατομικός λογαριασμός υγειονομικών δαπανών ο οποίος θα πιστώνεται από τον ασφαλιστικό φορέα και θα χρεώνεται από τον κάθε πάροχο με ηλεκτρονικό τρόπο (τύπου πιστωτικής κάρτας). Σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου του ασφαλισμένου, η υπέρβαση θα επιβαρύνει τον ίδιο και τον πάροχο ΠΦΥ που υπερχρέωσε. 10. Νοσηλευτής ΠΦΥ κατ οίκον φροντίδα Οι νοσηλευτικές υπηρεσίες θα πρέπει να ενταχθούν στις υπηρεσίες του οικογενειακού ιατρού και σε συνάρτηση με τις ανάγκες του κάθε ασφαλισμένου θα παρέχονται μετά από έγκριση και υπό την επίβλεψη του οικογενειακού ιατρού ή του δικτύου αυτού (πχ φυσικοθεραπείες μετά από ορθοπεδικές επεμβάσεις). Η κατ οίκον φροντίδα θα μπορεί να παρέχεται είτε σε περιστατικά ΠΦΥ, είτε σε περιστατικά ΔΦΥ ή ΤΦΥ κατά τη φάση της αποθεραπείας και υπό την επίβλεψη του συστήματος των οικογενειακών ιατρών. 11. Ιατρικός φάκελος Κάρτα υγείας Κάθε πάροχος υπηρεσιών υγείας οφείλει να διατηρεί κατά την κείμενη νομοθεσία ιατρικό φάκελο για τους ασθενείς του για μία δεκαετία. Αυτό ισχύει από το 2005 και μετά και αφορά τους πάντες. Χρειάζεται απλώς να θεσπιστεί η υποχρεωτική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των παρόχων εφόσον αυτή τελεί υπό την έγκριση του ασθενούς. Στην παρούσα φάση η δημιουργία ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων ή κάρτας υγείας με δεδομένη την οικονομική συγκυρία της χώρας είναι άκαιρη καθώς οι πόροι για την υγεία είναι μειωμένοι και η καχυποψία για τη χρήση των προσωπικών δεδομένων είναι αυξημένη. Βρισκόμαστε σε απόλυτη αντίθεση περαιτέρω ενασχόλησης με τα θέματα αυτά και ζητούμε απλώς την πιστή και λεπτομερή εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας που θεωρούμε επαρκή. 12. Πιστοποίηση ποιότητας Η ποιότητα στις υπηρεσίες υγείας από δεκαετίες μετριέται από την αποτελεσματικότητα τους που συνίσταται στη σωστή και ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων των ασθενών και την αντίστοιχη δημιουργία φήμης για γιατρούς, νοσηλευτικά ιδρύματα, πανεπιστήμια, πόλεις και χώρες. Η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας δεν μπορεί να πιστοποιείται κατά ISO όπως επιχειρείται να πεισθεί η ελληνική ιατρική κοινότητα τα τελευταία έτη. Η συζήτηση αυτή αποσκοπεί στη δημιουργία ψευδών εντυπώσεων ποιότητας από φορείς που επιθυμούν να
έχουν ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό με χαμηλές απολαβές και για την προσέλκυση των ασθενών επιθυμούν να χρησιμοποιούν αυτές της βιομηχανικής έμπνευσης πιστοποιήσεις. Στην πραγματικότητα επιχειρείται η ταύτιση της έννοιας «ορθή ιατρική υπηρεσία» με την έννοια «τυποποιημένη διαδικασία» ή οποία υποτίθεται - αλλά ουδόλως συνεπάγεται ότι εγγυάται την πρώτη. Καλός ιατρός, καλό ιατρείο και καλό εργαστήριο είναι αυτό στο οποίο υπάρχει γνώση, διαρκής εκπαίδευση, τεχνολογία και δεοντολογία. Η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει ότι μπορεί κανείς να πετύχει πιστοποίηση ISO με παροχή χαμηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας και το αντίθετο. Το σύστημα έχει ανάγκη σήμερα από την έναρξη διαδικασιών απολογισμού έτσι ώστε να υπάρχει ιατρική αποτίμηση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών με βάση την ορθότητα των διαγνώσεων των ιατρικών πράξεων ή επεμβάσεων και την αποτελεσματικότητα αυτών. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή θα γίνει για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων επιχειρηματικών και γραφειοκρατικών συμφερόντων. Μπορεί επίσης να υπάρξει και σύστημα αξιολόγησης των ιατρών κατά τα πρότυπα του βρετανικού συστήματος εφόσον όμως πρωτίστως αντιμετωπιστούν τα κορυφαία προβλήματα του χώρου της υγείας δηλαδή ο τεράστιος αριθμός ιατρών, οδοντιάτρων και φαρμακοποιών, η ανυπαρξία συστήματος αξιοκρατικής πρόσβασης στην ειδίκευση και οι εσωτερικές αδυναμίες εκπαίδευσης κατά τη φάση της ειδικότητας. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Δημήτρης Τσάμης Νικόλαος Νίτσας