A cuisine full of taste Santorini s cuisine is mainly based on the island s agricultural products. Products nourished by the volcanic soil, the sea breeze and the sunlight of the Aegean Sea. These products have a unique taste. They provide us with top quality ingredients for cooking an original, tasty and healthy food. The most characteristic products of Santorini are: The Santorini Cherry Tomato The famous Santorini cherry tomato is a unique variety that flourishes thanks to the arid soil and dominated the islands cultivating from the 18th to the 20th century. Tomato paste and tomato balls (a traditional dish of Santorini) are produced from cherry tomato and have a really inimitable taste. Fava-Split peas Santorini split peas have also distinctive attributes as they become mushy on their own, they have a purer aroma and they are tighter. You will find them in many recipes, along with onion, with small pieces of pork, with aubergines and tomatoes, as well as in the form of soup. Fresh cheese Fresh goat cheese with a creamy texture and a slightly sour taste. Κουζίνα γεμάτη γεύσεις Η κουζίνα της Σαντορίνης βασίζεται κυρίως στα αγροτικά της προϊόντα. Προϊόντα θρεμμένα με το ηφαιστειογενές χώμα της, τη δροσιά της θάλασσας και τον αιγαιοπελαγίτικο ήλιο. Προϊόντα με γεύση μοναδική που μας δίνουν εξαίρετο υλικό για φαγητά πρωτότυπα, γευστικά και υγιεινά. Τα πιο ιδιαίτερα προϊόντα της Σαντορίνης είναι τα: Σαντορινιό ντοματάκι Το διάσημο σαντορινιό ντοματάκι είναι μία ποικιλία μοναδική που ευδοκιμεί χάρη στο άνυδρο έδαφος και κυριάρχησε στις καλλιέργειες του νησιού από το 18ο έως τον 20ο αιώνα. Μοναδικής γεύσης είναι και ο τοματοπελτές που παράγεται από το ντοματάκι καθώς και οι τοματοκεφτέδες, ένα από τα παραδοσιακά πιάτα της Σαντορίνης. Φάβα Η σαντορινιά φάβα είναι επίσης ξεχωριστή καθώς έχει το χαρακτηριστικό ότι χυλώνει από μόνη της, είναι πιο σφιχτή και με εξευγενισμένο άρωμα. Θα τη συναντήσετε σε όλες τις παραλλαγές της, σε πολλές συνταγές, παντρεμένη με κρεμμύδι, με κομματάκια από χοιρινό, αλλά και σε σούπα ή με μελιτζάνες και ντομάτες. 150 151
Capers In the island you will find shrubs of wild capers, from which we collect the blossom and the leaves. It has a characteristic sharp aroma and a spicy taste. White aubergine It differs from the others as it is sweet and juicy due to the particular features of the soil. Katsouni It is a type of a very tasty cucumber. Courgette The round shape is its main feature. Watermelon It is small, dark, with many seeds. Santorini s watermelon stands out because of its taste. These products are the main ingredients of wonderful traditional and more up to date recipes. Look for the tasteful enjoyment provided by both restaurants and tavernas of the island, accompanied always with a glass of Santorini s wine. You will be thrilled by the experience! 152 Χλωρό τυρί Φρέσκο κατσικίσιο τυρί με κρεμώδη υφή και ελαφρώς ξινή γεύση. Κάππαρη Στο νησί φύεται η άγρια κάππαρη, από την οποία συλλέγουμε τον ανθό και τα φύλλα. Χαρακτηριστικό είναι το έντονο άρωμά της και η πικάντικη γεύση της. Άσπρη μελιτζάνα Διαφέρει από τις υπόλοιπες καθώς είναι γλυκιά και ζουμερή, λόγω της ιδιαιτερότητας του εδάφους. Κατσούνι Πρόκειται για ένα είδος πολύ γευστικού αγγουριού. Κολοκυθάκι Χαρακτηριστικό του το στρογγυλό σχήμα. Καρπούζι Μικρό, σκούρο και με πολλά σπόρια το σαντορινιό καρπούζι ξεχωρίζει για τη γεύση του. Τα προϊόντα αυτά αποτελούν την πρώτη ύλη για υπέροχες συνταγές, είτε παραδοσιακές είτε πιο μοντέρνες. Αναζητήστε τη γευστική απόλαυση που θα σας προσφέρουν τα εστιατόρια και οι ταβέρνες του νησιού, συντροφιά πάντα με ένα ποτήρι σαντορινιού κρασιού. Η εμπειρία θα σας ενθουσιάσει!
Resourcefulness, a characteristic of Santorini s traditional and modern gastronomic delights By Yiorgos Hatziyannakis* Santorini is a small dry volcanic island in the middle of the open sea; bearing the consequences of such a microclimate and terrain, it was never the farmer s paradise. Only particular species of certain plants have managed to acclimatise and become productive. Vineyards, fava beans, cherry tomatoes, caper, barley, courgettes, white aubergine were and are the island s productive flora. Animal breeding was a domestic affair, while fishing was never easy in an island without natural harbours and deep waters. Only hunting, in the older days perhaps, provided variations to the daily meal. If we also take into account the fact that the island had to rely on its own resources, since the transportation means of the time were unreliable, we can conclude that the housewife had limited choice when selecting the daily dish. Resourcefulness was a key ingredient in creating different varieties having as base the same product. Typical example is the fava as people from Yiorgos Hatziyannakis Η ευρηματικότητα χαρακτηριστικό της παραδοσιακής αλλά και της σύγχρονης σαντορινιάς γαστρονομίας Από τον Γιώργο Χατζηγιαννάκη* Η Σαντορίνη ένα μικρό ηφαιστειογενές άνυδρο νησί στη μέση του πελάγους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται από άποψη μικροκλίματος και εδάφους, δεν ήταν ποτέ ο παράδεισος του αγρότη. Μόνο ιδιαίτερες ποικιλίες από ορισμένα φυτά κατάφεραν να εγκλιματιστούν και να είναι αποδοτικά. Το αμπέλι, η φάβα, το τοματάκι, η κάπαρη, το κριθάρι, το στρογγυλό κολοκυθάκι, η άσπρη μελιτζάνα ήταν και είναι η παραγωγική χλωρίδα του νησιού. Η κτηνοτροφία ήταν μόνο οικιακή και η αλιεία δύσκολη σ ένα νησί χωρίς φυσικά λιμάνια και μεγάλα βάθη. Το κυνήγι μόνο, ίσως παλαιότερα, μπορούμε να πούμε ότι διαφοροποιούσε το καθημερινό φαγητό. Εάν δε υπολογίσουμε ότι το νησί έπρεπε να βασισθεί στα δικά του προϊόντα, γιατί οι μεταφορές ήταν εξαιρετικά δύσκολες, διαπιστώνουμε ότι οι δυνατότητες της νοικοκυράς για το καθημερινό πιάτο ήταν περιορισμένες. Εδώ η ευρηματικότητα δημιούργησε πολλαπλές παραλλαγές που είχαν σαν βάση το ίδιο προϊόν. Τυπικό παράδειγμα «το φάβα» όπως το αποκαλούν οι Σαντορινιοί. Έχουμε από φάβα φρεσκοβρασμένη σκέτη με μόνο τα αρώματά της, εώς φάβα παντρεμένη, φάβα με χοιρινό, φάβα με λαρδί και πελτέ, φαβατόσουπα, φαβατόρυζο, ομελέτα κοκ. 154 155
Santorini call it. We have dishes that vary from freshly boiled plain fava with its own flavours, to married fava, fava with pork, fava with fat and tomato puree, favasoup, favarice, omelette etc. The chefs of today exhibit the same resourcefulness, when working with the same products, in their effort to make them known to the visitors of the island as well as to develop gourmet tourism. Continuing with the tradition of the fava dishes, we find varieties made of cream and fava tarte to even salty ice-cream. Further to a plan encompassing press releases, presentations, conferences, courses etc. the products became renowned and are now in high demand from both visitors of the island as well as external markets abroad. It is no longer a one way relationship with tourists indulging in the gastronomic delights, as they, in turn, help to promote the local production abroad. With the wine achieving international acclaim, the fava having achieved protected designation of origin status, the cherry tomato being next in line and the resourcefulness in the use of the products, makes Santorini a gourmet destination of choice. * Yiorgos Hatziyannakis, Owner of Selene restaurant Σήμερα οι σύγχρονοι μάγειρες έδειξαν την ίδια ευρηματικότητα ασχολούμενοι με τα ίδια προϊόντα στην προσπάθεια να τα κάνουν γνωστά στους επισκέπτες του νησιού και να αναπτύξουν το γαστρονομικό τουρισμό. Για να μείνουμε στη φάβα, βρίσκουμε πιάτα από κρέμα και τάρτα φάβας εώς ακόμα και αλμυρό παγωτό. Μετά από μια διαδικασία δημοσιεύσεων, παρουσιάσεων, συνεδρίων, μαθημάτων κτλ τα προϊόντα έγιναν γνωστά και είναι ζητούμενα τόσο από τους επισκέπτες του νησιού, όσο και στις αγορές έξω από αυτό. Η σχέση είναι πλέον αμφίδρομη με τον τουρισμό να βοηθιέται από την γαστρονομική εμπειρία αλλά και να βοηθάει στην προβολή και προώθηση της τοπικής παραγωγής. Με το κρασί να έχει εξαιρετικές επιδόσεις στη διεθνή αγορά, τη φάβα χαρακτηρισμένη πλέον σαν προστατευόμενη ονομασία, το τοματάκι να παίρνει τη σκυτάλη και την ευρηματική χρήση των προϊόντων, νομίζω ότι πλέον η Σαντορίνη είναι και γαστρονομικός προορισμός. * Γιώργος Χατζηγιαννάκης, Ιδιοκτήτης εστιατορίου Σελήνη 156 157
The vineyards of Santorini By Angeliki Georgantopoulou* The cultivation of vine in Santorini goes back 3.500 years ago. Findings from the excavations of the prehistoric town of Akrotiri show that vine cultivation, wine making and wine trade were the habitants important activities. The volcanic eruption in the 17th century led to the extinction of every trace of human life and vegetation on the island for about three centuries. According to Herodotus, the first colonists that went to Santorini after the disaster were the Phoenicians who, as well as their followers, had to face an extreme ecosystem in order to survive. In order to meet their food needs they tried to cultivate various kinds of plants that they brought with them and with which they were familiar. Only vine managed to survive over the centuries in the inhospitable environment of Santorini. It is an easily adaptable and particularly tenacious plant as far as the hot and dry conditions of the island are concerned, while it possesses a rich and strong system of roots that penetrate the Theraic earth. The locals call aspa this hard, solid ground Angeliki Georgantopoulou Ο σαντορινιός αμπελώνας Από την Αγγελική Γεωργαντοπούλου* Η καλλιέργεια της αμπέλου στη Σαντορίνη έχει ιστορία 3.500 χρόνων. Ευρήματα των ανασκαφών της προϊστορικής πόλης του Ακρωτηρίου αποδεικνύουν πως η αμπελοκαλλιέργεια, η οινοποίηση και το εμπόριο κρασιού αποτελούσαν σημαντικές δραστηριότητες των κατοίκων. Η έκρηξη του ηφαιστείου το 17ο αιώνα π.χ. εξαφάνισε κάθε ίχνος ανθρώπινης ζωής και φυτικής βλάστησης από το νησί για τρεις αιώνες περίπου. Οι Φοίνικες, πρώτοι άποικοι μετά την καταστροφή, κατά τον Ηρόδοτο, αλλά και όσοι τους ακολούθησαν, έπρεπε να αντιμετωπίσουν ένα ακραίο οικοσύστημα, προκειμένου να επιβιώσουν. Για να καλύψουν τις ανάγκες διατροφής τους δοκίμασαν να καλλιεργήσουν φυτά διαφορετικών ειδών που έφεραν μαζί τους και τους ήταν γνώριμα. Μόνο η άμπελος κατόρθωσε να επιβιώσει στη διάρκεια των αιώνων στο αφιλόξενο περιβάλλον της Σαντορίνης. Φυτό ευπροσάρμοστο και ιδιαίτερα ανθεκτικό στις ξηροθερμικές συνθήκες του νησιού, διαθέτει πλούσιο και δυνατό ριζικό σύστημα που διαπερνά τη θηραϊκή γη. Άσπα ονομάζουν οι ντόπιοι το σκληρό και συνεκτικό έδαφος που δημιουργήθηκε από αλλεπάλληλα στρώματα ηφαιστειακών υλικών τέφρα, λάβα, ελαφρόπετρα και σκουριά, καλύπτοντας το ασβεστολιθικής και σχιστολιθικής προέλευσης υπέδαφος, κατά τις διαδοχικές εκρήξεις. 158 159
that was created by the consecutive layers of volcanic matter including ash, lava, pumice and rust, and covered the limestone and slate subsoil during the successive eruptions. Centuries of human labor are stamped on the island s landscape and prove the efforts made by the local people to hardness their land. The cultivated area begins at a height of 300 meters and the vines go all the way down to the level of the sea. The vine dressers built dry stone walls with pieces of petrified lava, in order to protect the soil form erosion caused by the strong winds that sweep across the island throughout the year, to increase the cultivable land and to limit the loss of water due to minimal rainfall. Αιώνες ανθρώπινου μόχθου αποτυπώνονται πάνω στο νησιωτικό τοπίο και μαρτυρούν τις προσπάθειες των Σαντορινιών όλων των εποχών να τιθασεύσουν τη γη τους. Η καλλιεργημένη έκταση ξεκινά από υψόμετρο μεγαλύτερο των 300 μέτρων και τα αμπέλια κατηφορίζουν μέχρι το επίπεδο της θάλασσας. Διαμόρφωσαν πεζούλες στις πλαγιές χτίζοντας ξερολιθιές με κομμάτια πετρωμένης λάβας, προκειμένου να προστατεύσουν το έδαφος από τη διάβρωση που προκαλούν οι ισχυροί άνεμοι που σαρώνουν το νησί σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, να αυξήσουν το γεωργικό έδαφος και να περιορίσουν τις απώλειες του νερού των ελάχιστων βροχοπτώσεων. Κάθε χειρισμός του εδάφους - όργωμα, λάκκισμα - στοχεύει στη βελτίωση της απορρόφησης του πολύτιμου βρόχινου νερού του χειμώνα. Το καλοκαίρι μόνο οι θαλασσινές ομίχλες, που καλύπτουν το νησί, δροσίζουν τα διψασμένα φυτά τις πρωινές ώρες. Στη συνέχεια, τα ισχυρά μελτέμια και ο καυτός ήλιος στεγνώνουν τα σταφύλια από την υγρασία, απομακρύνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης ασθενειών όπως ο περονόσπορος και ο βοτρύτης. Η μόνη επέμβαση που απαιτείται για φυτοπροστασία είναι το θειάφισμα επιτρέποντας την εφαρμογή των αρχών της βιολογικής καλλιέργειας. Για να προστατεύσουν τα φυτά από τους ισχυρούς ανέμους και να περιορίσουν τις ανάγκες σε νερό, οι αμπελουργοί της Σαντορίνης υιοθέτησαν και τελειοποίησαν 160 161
Every process applied on the soil - ploughing, digging of pits - aims at improving the absorption of the winter s precious rain water. In the summer, only the sea fog that covers the island cools down the thirsty plants during the morning hours. Afterwards, the strong etesian winds ( meltemia ) and the hot sun dry up the grapes from humidity, preventing the risk of developing illnesses such as mildew and botrytis. The only intervention required for protecting the plants is sulphuration that allows for the principles of organic cultivation to be applied. In order to protect plants from strong winds and to limit their need for water, the vine dressers of Santorini adapted and refined a primitive pruning technique, the kouloura. The plants are pruned to form a low vegetable basket where grapes are protected and mature, without run the risk of being damaged by sand, which is carried by the wind. μια αρχέγονη τεχνική κλαδέματος, τις «κουλούρες». Σχηματίζουν με το κλάδεμα ένα χαμηλό φυτικό καλάθι μέσα στο οποίο ωριμάζουν προφυλαγμένα τα σταφύλια, χωρίς να κινδυνεύει η παραγωγή από τα δυνατά χτυπήματα της άμμου που παρασύρεται από τον άνεμο. Τα αμμώδη και λεπτόκοκκα εδάφη, φτωχά σε θρεπτικά συστατικά, με ελάχιστη περιεκτικότητα σε άργιλο προστάτευσαν τον αμπελώνα της Σαντορίνης από τη φυλλοξήρα. Σήμερα αποτελεί έναν από τους ελάχιστους αυτόρριζους ευρωπαϊκούς αμπελώνες. Οι αμπελουργοί μπορούν να ανανεώνουν τα αμπέλια τους με καταβολάδες και μοσχεύματα, χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά για να προμηθεύονται εμβολιασμένα αμερικάνικα υποκείμενα, που παρουσιάζουν και ευαισθησία στις διάφορες ιώσεις. Οι γηγενείς ποικιλίες βυθίζουν απευθείας τις ρίζες τους στο ηφαιστειογενές έδαφος εδώ και αιώνες. Ασύρτικο, αθήρι, αηδάνι, μαντηλαριά, μαυροτράγανο, 162 163
The fine sandy soil, poor in nutritious ingredients, with low argil content protected Santorini s vineyards from vine louse. Today they are one of the few self rooted vineyards in Europe. Vine dressers can renew their vine yards using layers and grafting, without having the extra cost of buying grafted American rootstocks which are prone to various infections. The roots of native varieties have grown directly into the volcanic soil for many centuries. Assyrtiko, athiri, aidani, mantilaria, mavrotragano, boudomato, potamisi and gaidouria, are just a few of the approximately forty grape varieties that are cultivated on 3.706 acres of Santorini s vineyard. The average yield per 1000 m 2 is very low, nearly 350 kilos; its quality, however, is extremely high. Usually the production adds up to 4.500 tones and the total production of wine up to 3.200 tones. There are years, however, with extremely low production due to bad weather conditions. Local grape varieties produce high quality wines that fully express Santorini s unique ecosystem. Assyrtiko is the island s main variety as it represents about 80% of grape production. It is a multidynamic variety with excellent adaptability to the different bioclimatic conditions. That is why its cultivation has been spread almost all over Greece. The assyrtiko variety within Santorini s ecosystem acquires a unique exβουδόματο, ποταμίσι, γαϊδουριά είναι μερικές από τις σαράντα σχεδόν ποικιλίες σταφυλιού, που καλλιεργούνται στα 15.000 στρέμματα του σαντορινιού αμπελώνα. Η μέση στρεμματική απόδοση είναι πολύ χαμηλή, περίπου 350 κιλά, η ποιότητα της παραγωγής όμως είναι εξαιρετική. Συνήθως η παραγωγή ανέρχεται στους 4.500 τόνους περίπου, ενώ η συνολική παραγωγή κρασιού στους 3.200 τόνους. Υπάρχουν όμως χρονιές με εξαιρετικά χαμηλή παραγωγή λόγω των αντίξοων καιρικών συνθηκών. Από τα σταφύλια των ντόπιων ποικιλιών, παράγονται κρασιά υψηλής ποιότητας που εκφράζουν απόλυτα το μοναδικό οικοσύστημα της Σαντορίνης. Το ασύρτικο είναι η σημαντικότερη καλλιεργούμενη ποικιλία καθώς αποτελεί το 80% περίπου της σταφυλικής παραγωγής. Πρόκειται για πολυδυναμική ποικιλία με εξαιρετικές ικανότητες προσαρμογής σε διαφορετικές βιοκλιματικές συνθήκες. Για το λόγο αυτό η καλλιέργειά της έχει επεκταθεί σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Στο οικοσύστημα της Σαντορίνης αποκτά μια μοναδική έκφραση δίνοντας κρασιά με μεταλλικό χαρακτήρα, πληθωρικό σώμα και μεγάλη περιε- 164 165
pression, producing wines with metallic character, exuberant body and high content of alcohol, while at the same time they retain high acidity and freshness. Athiri is a white variety of Cretan origin, early, aromatic and with high content of alcohol that is used mainly for mixing with assyrtiko. The aidani variety that is cultivated in small quantities, possesses a sharp and at the same time delicate aroma and is used mainly with assyrtiko in order to add aromas to vinsanto. κτικότητα σε αλκοόλη, ενώ παράλληλα διατηρούν υψηλή οξύτητα και φρεσκάδα. Το αθήρι είναι λευκή ποικιλία κρητικής καταγωγής, πρώιμη, αρωματική και υψηλόβαθμη που χρησιμοποιείται κυρίως σε ανάμιξη με το ασύρτικο. Το αηδάνι, που επίσης καλλιεργείται σε μικρό ποσοστό, έχει έντονο και ταυτόχρονα λεπτό άρωμα και χρησιμοποιείται κυρίως σε ανάμιξη με το ασύρτικο για να δώσει αρώματα στο vinsanto. Η μαντηλαριά είναι η πλέον διαδεδομένη ερυθρή ποικιλία στο νησί αλλά και σε όλα τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά. Έχει χαρακτηριστικά έντονο χρώμα, μέτριο περιεχόμενο σε αλκοόλη και υψηλή οξύτητα. Σε πολλές περιπτώσεις συνοινοποιείται με το λευκό ασύρτικο για την παραγωγή ερυθρών ξηρών κρασιών. Παραδοσιακά τα σταφύλια της μαντηλαριάς λιάζονταν προκειμένου να δώσουν ερυθρό γλυκό κρασί. 166 167
Mantilaria is the foremost widespread red variety in the island as well as in the rest Aegean islands. It has a particularly vivid color, medium content of alcohol and high acidity. In many cases it is mixed with white assyrtiko for the production of dry red wines. Grapes of the mantilaria variety are traditionally dried in the sun in order to give sweet red wine. Mavrotragano is a red indigenous variety of the Cyclades that is very acknowledged in the last few years. Its cultivation is spreading, as it produces wines with high content of alcohol, full of phenolic elements and color and has an amazing aging ability. Το μαυροτράγανο είναι ερυθρή γηγενής ποικιλία των Κυκλάδων που γνωρίζει ιδιαίτερη αναγνώριση τα τελευταία χρόνια και η καλλιέργειά του εξαπλώνεται, καθώς παράγει κρασιά υψηλόβαθμα, πλούσια σε φαινολικά συστατικά και χρώμα και αξιοσημείωτη ικανότητα για παλαίωση. Τη δεκαετία του 70 αναγνωρίσθηκε νομοθετικά η «Ονομασία Προελεύσεως Σαντορίνη Ανωτέρας Ποιότητας» για τα λευκά κρασιά ξηρά ή γλυκά που παράγονται στις νήσους Θήρα και Θηρασιά από τις ποικιλίες ασύρτικο, αθήρι και αηδάνι. Υπάρχουν τρεις τύποι κρασιού που μπορούν να φέρουν την «Ονομασία Προελεύσεως Σαντορίνη Ανωτέρας Ποιότητας». - Το φρέσκο, δροσερό αλλά και πληθωρικό λευκό ξηρό κρασί με την υψηλή οξύτητα και το μεταλλικό χαρακτήρα. 168 169
During the 70s the label of VQPRD (Vin de qualité produit dans une région determinée) was lawfully awarded to dry and sweet white wines produced from the varieties of assyrtiko, athiri and aidani in the islands of Thira and Thirasia. There are three types of wine that may bear the name of origin of top quality. - The fresh, cool, yet exuberant dry white wine with high acidity and metallic character; - Nykteri, that represents the traditional type of Santorini s white wine. It is a mature, mixed wine, with high content of alcohol, aged in a barrel for a few months. It was given this name because in the past the whole vinification procedure was carried out during the night, when the temperature was low and there was no sunlight, in order to minimize the risks of oxidization and spoiling of the product; - Το νυχτέρι, που εκφράζει τον παραδοσιακό τύπο του λευκού σαντορινιού κρασιού, ώριμου, σύνθετου, υψηλόβαθμου, και παλαιωμένου σε βαρέλι για λίγους μήνες. Το όνομα νυχτέρι δόθηκε στο κρασί, γιατί στο παρελθόν όλη η διαδικασία της οινοποίησης γινόταν τη νύχτα, που οι θερμοκρασίες ήταν χαμηλότερες και δεν υπήρχε ηλιακό φως, προκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι της οξείδωσης και αλλοίωσης του προϊόντος. - Το εξαιρετικό vinsanto, λευκό γλυκό λιαστό κρασί. Το vinsanto παράγεται από υπερώριμα λευκά σταφύλια που απλώνονται και λιάζονται για αρκετές μέρες κάτω από τον καυτό ήλιο της Σαντορίνης για να δώσουν το συμπυκνωμένο, γλυκό, χρυσαφί κρασί με το εκρηκτικό άρωμα σταφίδας, ξερού σύκου, μελιού, ξηρών καρπών και καφέ. Το vinsanto ωριμάζει για χρόνια σε δρύινα βαρέλια και επιδέχεται ακόμη μεγαλύτερη ωρίμανση σε φιάλες. 170 171
- The exceptional vinsanto, which is a sweet, sun dried white wine. Vinsanto is produced from very mature white grapes that are dried in the hot sun of Santorini for many days, in order to give the concentrated, sweet, golden wine with the powerful aroma of raisins, dried figs, honey, dried fruits and coffee. Vinsanto matures for many years in oak barrels and is been aged in bottles for an even longer period of time. The pressure resulting from Santorini s fast growing tourist development during the past few years is big. However, the good workmanship and the knowledge of vine dressers and wine makers, who follow modern wine law and take advantage of the EU financial support in order to promote and protect the unique characteristics of the vineyards of Santorini, are securing the future of one the oldest vineyards in the world. The long vinicultural and wine making tradition must be linked with the tourist development of the island. The investments made on the wineries of Santorini are important. They are places that can be visited and be hospitable for those who wish to learn about the agricultural products of the island. Wine tasting, tours of production places and vineyards, visits to museums and traditional canavas are some of the choices that are provided to visitors. (see corresponding section Where to Go > Wineries on pages 116-131) *Angeliki Georgantopoulou, Enologist Οι πιέσεις που δέχεται ο αμπελώνας της Σαντορίνης από τη ραγδαία τουριστική ανάπτυξη του νησιού τα τελευταία χρόνια είναι μεγάλες. Όμως το μεράκι και η γνώση των αμπελουργών και των οινοποιών, που ακολουθούν τη σύγχρονη οινική νομοθεσία και αξιοποιούν τις κοινοτικές ενισχύσεις για την ανάδειξη και προστασία των μοναδικών χαρακτηριστικών του αμπελώνα της Σαντορίνης, εξασφαλίζει το μέλλον ενός από τους αρχαιότερους αμπελώνες στον κόσμο. Η μακρά αμπελουργική και οινοποιητική παράδοση δεν ήταν δυνατόν να μην συσχετιστεί με την τουριστική ανάπτυξη του νησιού. Έγιναν σημαντικές επενδύσεις στα οινοποιεία, ώστε αυτά να γίνουν επισκέψιμα και να αποτελέσουν φιλόξενους χώρους υποδοχής των επισκεπτών που επιθυμούν να γνωρίσουν τα αγροτικά προϊόντα του νησιού. Γευσιγνωσίες, ξεναγήσεις σε χώρους παραγωγής και αμπελώνες, επισκέψεις σε μουσειακούς χώρους και παραδοσιακές κάναβες είναι μερικές από τις επιλογές που παρέχονται στους επισκέπτες. (δείτε σχετική ενότητα Αξιοθέατα > Οινοποιεία στις σελίδες 116-131) * Αγγελική Γεωργαντοπούλου, Οινολόγος 172 173
Where to eat: 1500 B.C. Sea food restaurant Fira (p. 153), 1800 Mediterranean cuisine Oia (p. 157), Archipelagos Mediterranean cuisine Fira (p. 173), Dimitris fish tavern Ammoudi (p. 139), Dionysos in Atlantis Greek cuisine Fira (p. 163), Feredini Italian cuisine Oia (p. 97), Ginger Sushi Lounge Firostefani (p. 57), La Maison Greek & Mediterranean Cuisine Imerovigli (p. 161), Marmita Greek creative cuisine Megalochori (p. 165), Ouzeri traditional Greek dishes Fira (p. 47), Parea traditional Greek cuisine Fira (p. 159), Perivoli Santorini s creative cuisine Exo Gonia-Avis beach (p. 151), Selene Greek creative cuisine Pyrgos (p. 155), Sphinx Meditteranean cuisine Fira (p. 51), 218 o Greek & Mediterranean cuisine Oia (p. 93), Ammos Mediterranean cuisine Perivolos (p. 145), Ellis Greek cuisine & sea food restaurant Fira (p. 171), Imerovigli Tavern Greek cuisine Imerovigli (p. 63), Koukoumavlos modern Greek cuisine Fira (p. 169), Kyra Niki traditional homemade Greek cuisine Karterados (p. 71), Metaxi mas tavern-ouzeri Exo Gonia (p. 79), Naoussa traditional & sea food specialities Fira (p. 171), Navy s Club Kamari (p. 75), Pyrgos traditional Greek cuisine Pyrgos (p. 131), Saltsa Greek creative cuisine Fira (p. 167), Sea Side Lounge By Notos creative cuisine Perivolos (p. 147), Sunset fish tavern Ammoudi (p. 95), Ta Dihtya fish tavern Perivolos (p. 169), Mermaid pizzeria Perissa (p. 145) More options on pages 200-214 Πού να φάτε: 1500 Β.C. θαλασσινές δημιουργίες Φηρά (σ. 153), 1800 μεσογειακή κουζίνα Οία (σ. 157), Αρχιπέλαγος μεσογειακή κουζίνα Φηρά (σ. 173), Δημήτρης ψαροταβέρνα Αμμούδι (σ. 139), Dionysos in Atlantis ελληνική κουζίνα Φηρά (σ. 163), Ginger Sushi Lounge Φηροστεφάνι (σ. 57), La Maison ελληνική και μεσογειακή κουζίνα Ημεροβίγλι (σ. 161), Μαρμίτα ελληνική δημιουργική κουζίνα Μεγαλοχώρι (σ. 165), Ουζερί μεζεδοπωλείο Φηρά (σ. 47), Παρέα παραδοσιακή ελληνική κουζίνα Φηρά (σ. 159), Περιβόλι σαντορινιά δημιουργική κουζίνα Έξω Γωνιά-παραλία Αβίς (σ. 151), Σελήνη δημιουργική ελληνική κουζίνα Πύργος (σ. 155), Sphinx μεσογειακή κουζίνα Φηρά (σ. 51), Φερεντίνι ιταλική κουζίνα Οία (σ. 97), 218 o ελληνική και μεσογειακή κουζίνα Οία (σ. 93), Άμμος μεσογειακή κουζίνα Περίβολος (σ. 145), Ellis ελληνική κουζίνα & θαλασσινά Φηρά (σ. 171), Ηλιοβασίλεμα ψαροταβέρνα Αμμούδι (σ. 95), Imerovigli Tavern ελληνική κουζίνα Ημεροβίγλι (σ. 63), Κουκούμαβλος μοντέρνα ελληνική κουζίνα Φηρά (σ. 169), Κυρά Νίκη μαγειρείο - ψητοπωλείο Καρτεράδος (σ. 71), Μεταξύ μας ταβέρνα- ουζερί Έξω Γωνιά (σ. 79), Νάουσα παραδοσιακές & θαλασσινές δημιουργίες Φηρά (σ. 171), Navy s Club Καμάρι (σ. 75), Πύργος παραδοσιακή ελληνική κουζίνα Πύργος (σ. 131), Saltsa δημιουργική ελληνική κουζίνα Φηρά (σ. 167), Sea Side Lounge By Notos δημιουργική κουζίνα Περίβολος (σ. 147), Τα Δίχτυα ψαροταβέρνα Περίβολος (σ. 169), Mermaid πιτσαρία Περίσσα (σ. 145) Περισσότερες επιλογές στις σελίδες 200-214 174 175