Αρτηριακή Υπέρταση Νικόλαος Ι. Μαρινάκης Καρδιολόγος Λήμνος
Θάνατοι το 1996 (χιλιάδες) 1.000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Καρδιαγγειακές παθήσεις η πρώτη αιτία θανάτου 959.2 544.7 93.8 32.7 CVD Καρκίνος Aτυχήματα HIV/AIDS American Heart Association. 1999 Heart and Stroke Statistical Update. 1998.
Αιτίες Θανάτου στην Ελλάδα 9,5% 18,4% ΑΓΓΕΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ ΑΛΛΗ ΑΙΤΙΑ WHO-World Health Statistics Annual 1997-1999
ΚΥΡΙΕΣ ΚΛΙΝΙΚEΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗΣ Ισχαιμικό ΑΕΕ Παροδικό ισχαιμικό ΑΕΕ Εμφραγμα του μυοκαρδίου Στηθάγχη: Σταθερή Ασταθής Περιφερική αγγειοπάθεια: Adapted from: Drouet L. Cerebrovasc Dis 2002; 13(suppl 1): 1 6.
Κύριοι Παράγοντες Κινδύνου για Καρδιαγγειακή Νόσο Υπέρταση Ηλικία Δυσλιπιδαιμία Σ Δ Κάπνισμα Οικογενειακό Ιστορικό Καρδιαγγειακής Νόσου Τροποποιήσιμοι Μη τροποποιήσιμοι NCEP. Circulation 1994;89:1329 1445. Eur Heart J 1994;15:1300 1331. Wood D et al. Eur Heart J 1998;19:1434 1503.
Υπέρταση : Μία παγκόσμια επιδημία Men Women Both Germany Australia Scotland Egypt Finland Taiwan Spain Canada US India China 0 5 10 15 20 25 30 35 0 5 10 15 20 25 30 35 Hypertension prevalence (%) Marques-Vidal P and Tuomilehto J. J Hum Hypertens 1997;11:213 220.
Αρτηριακή υπέρταση παρατηρείται στο 20-30% του ενήλικου πληθυσμού. 1 στους 4 δε γνωρίζει ότι είναι αυξημένη η πίεσή του.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ; Η δύναμη που προωθεί το αίμα μέσω των αρτηριών σε όλους τους ιστούς εξασφαλίζοντας την συνεχή κυκλοφορία του αίματος, κάτι το οποίο απαιτείται για τη θρέψη όλων των ιστών και των οργάνων του σώματος.
Η ΑΠ εκφράζεται με δύο αριθμούς π.χ. 125 με 80 mmhg Συστολική πίεση (ΣΑΠ) 125 mm Hg Διαστολική πίεση (ΔΑΠ) 80 mm Hg mm Hg μονάδα μέτρησης
ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ Φυσιολογικές τιμές ΑΠ θεωρούνται μέχρι 130mmHg η συστολική και 85mmHg η διαστολική Υψηλές φυσιολογικές ανάμεσα στις τιμές 130/85mmHg και 139/89mmHg Αρτηριακή υπέρταση (ΑΥ) υπάρχει όταν η ΣΑΠ 140mmHg είτε η ΔΑΠ 90mmHg
Δίνει η υπέρταση συμπτώματα ; Ακόμη κι όταν η πίεση είναι πολύ υψηλή μπορεί και να μην γίνεται αντιληπτή Αντιθέτως, ο πόνος, η ζάλη, οι εξάψεις και κάθε δυσάρεστη αίσθηση ή αναστάτωση μπορούν να αυξήσουν την πίεση.
Η ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ «Αισθανόμουνα καλά. Έδειχνα ότι ήμουνα υγιής. Δεν είχα ιδέα ότι η πίεσή μου ήταν αυξημένη έως ότου έπαθα το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο»
Ο ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ 3 φορές περισσότερο να υποστεί έμφραγμα μυοκαρδίου 6 φορές περισσότερο να πάθει καρδιακή ανεπάρκεια 7 φορές περισσότερο να πάθει αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο 3 φορές περισσότερο να πάθει ανεύρυσμα της αορτής και αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων 2 φορές περισσότερο να υποστεί νεφρική ανεπάρκεια
«Ο κίνδυνος αυξάνει με την συνύπαρξη κι άλλων παραγόντων κινδύνου»
Οι Κυριότεροι Παράγοντες Κινδύνου Υ Π Ε Ρ Τ Α Σ Η Σ Α Κ Χ Α Ρ Ω Δ Η Σ Δ Ι Α Β Η Τ Η Σ Υ Π Ε Ρ Λ Ι Π Ι Δ Α Ι Μ Ι Α Κ Α Π Ν Ι Σ Μ Α
Η βαρύτητα της υπέρτασης καθορίζεται: Πιο συχνά από τη ΔΑΠ πριν την ηλικία των 40 ετών Τόσο από τη ΔΑΠ όσο και από τη ΣΑΠ μεταξύ 40-60 ετών Από τη ΣΑΠ μετά την ηλικία των 60
Ιδιοπαθής υπέρταση (95% των περιπτώσεων ΑΥ) ΔΕΝ υπάρχει συγκεκριμένη αιτία
Δευτεροπαθής υπέρταση (5% των περιπτώσεων ΑΥ) Η δευτεροπαθής υπέρταση έχει γνωστή αιτιολογία, η οποία είναι μία συγκεκριμένη πάθηση και η οποία στο πλαίσιο των άλλων εκδηλώσεων ευρημάτων της εμφανίζει και υπέρταση. Οι κυριότερες παθήσεις που την προκαλούν είναι: Παθήσεις των νεφρών Παθήσεις των ενδοκρινών αδένων Παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος (ανεπάρκεια αορτής, στένωση ισθμού αορτής, ανοιχτός βοτάλειος πόρος) Παθήσεις του νευρικού συστήματος Υπέρταση της κύησης Από φάρμακα ή άλλες ουσίες
ΥΠΕΡΤΑΣΙΟΓΟΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Αυξημένο σωματικό βάρος Κάπνισμα Κατάχρηση αλκοόλ Κατάχρηση αλατιού Έντονο στρες Απουσία άσκησης Κληρονομικότητα
15% των νεαρών 6-19 ετών και 10% των παιδιών 2-5 πάσχουν από σοβαρή παχυσαρκία. 45% των γυναικών και 25% των ανδρών προσπαθούν να χάσουν βάρος σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή. Μόνο 1 στους 5 ακολουθούν το δόκιμο συνδυασμό μειωμένης πρόσληψης θερμίδων και αυξημένης άσκησης. AHA, NIH, CDC, NHNES
ΜΕΤΡΗΣΗ - ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠ Μέτρηση στο ιατρείο (φαινόμενο λευκής μπλούζας 20%) Μέτρηση στο σπίτι (υδραργυρικά, μεταλλικά ηλεκτρονικά πιεσόμετρα) 24ωρη καταγραφή ΑΠ (Holter)
Η ΑΠ δεν είναι σταθερή στη διάρκεια της ημέρας ή από μέρα σε μέρα. με τη σωματική άσκηση με τη ψυχική φόρτιση με το υπερβολικό άγχος με την ανάπαυση κατά τη διάρκεια του ύπνου με την επίδραση του περιβάλλοντος (π.χ. υπέρταση της λευκής μπλούζας)
24ωρη καταγραφή ΑΠ 180 160 ΑΠ (mm Hg) ΥΠΝΟΣ Πρωινή αφύπνιση 140 120 100 80 18:00 22:00 02:00 06:00 10:00 14:00 18:00 Time of day Millar-Craig et al, 1978; Mancia et al, 1983
Νυχθημέριες διακυμάνσεις εμφραγμάτων 50 n=703 40 30 20 10 0 01:00 05:00 09:00 13:00 17:00 21:00 Ωρα ημέρας Muller et al, 1985
ΜΕΤΡΗΣΤΕ ΣΩΣΤΑ Λήψη ΑΠ μετά από 5-10 λεπτά ξεκούρασης και ηρεμίας Η περιχειρίδα στο ύψος της καρδιάς Κατάλληλο μέγεθος αεροθαλάμου Το κάτω άκρο της περιχειρίδας 3cm από τον αγκώνα Εκτιμήστε τη συστολική πίεση με την ψηλάφηση
ΜΕΤΡΗΣΤΕ ΣΩΣΤΑ Το στηθοσκόπιο τοποθετείται ελαφριά αλλά σταθερά πάνω στη βραχιόνιο αρτηρία Το σημείο στο οποίο ακούγεται ο πρώτος ήχος, αντιστοιχεί στη συστολική πίεση Το σημείο στο οποίο τελικά εξαφανίζονται οι ήχοι αντιστοιχεί στη διαστολική πίεση
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΤΡΑΜΕ Κάθε υγιής ενήλικας τουλάχιστον 1 φορά στα 3-5 χρόνια Ο υπερτασικός στην αρχή της θεραπείας τακτικά, έως και 2 φορές την ημέρα Ο υπερτασικός με ρυθμισμένη ΑΠ 1 ή 2 φορές το μήνα
Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι έχετε υπέρταση Επισκεφθείτε το γιατρό σας - Επιβεβαίωση υπέρτασης - Ιστορικό - Κλινική εκτίμηση - Εργαστηριακός έλεγχος (παράγοντες κινδύνου, βλάβες στα όργανα στόχους, αποκλεισμός δευτεροπαθούς υπερτάσεως)
Όργανα - στόχοι ΑΠ Καρδιά ( Στηθάγχη, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια ) Αγγεία ( ΑΕΕ, περιφερική αρτηριοπάθεια ) Νεφροί ( Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ) Μάτια ( Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια )
Έγκαιρη διαπίστωση πρώιμων βλαβών στα «όργανα στόχους της υπέρτασης» επιθετική αντιμετώπιση της υπέρτασης
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ Υγιεινοδιαιτητική αγωγή Αντιυπερτασικά φάρμακα
Υγιεινοδιαιτητική αγωγή Διατηρήστε φυσιολογικό το σωματικό σας βάρος Μειώστε την πρόσληψη αλατιού με το φαγητό Τρώτε τροφές πλούσιες σε κάλιο Περιορίστε την ποσότητα αλκοόλ Σταματήστε το κάπνισμα Διατροφή με μεσογειακή δίαιτα Ασκηθείτε σε καθημερινή βάση Καταπολεμήστε το στρες - Βρείτε χρόνο για ξεκούραση
Οι μη φαρμακευτικές θεραπείες Ελαττώνουν την αρτηριακή πίεση Προλαμβάνουν της ανάπτυξη υπέρτασης Ελαττώνουν τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές νόσους
ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Με τακτική αεροβική (αντοχή σε ισοτονική) άσκηση η ΑΠ μειώνεται κατά μέσο όρο 5 mmhg Απαιτείται άσκηση τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα διάρκειας 30 λεπτών τη κάθε φορά Η ένταση της άσκησης πρέπει να αυξάνεται σταδιακά
ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ Χάνοντας 5-6 κιλά μειώνεται η ΑΠ κατά 10mmHg Αποφύγετε να τρώτε τροφές πλούσιες σε λιπαρά και θερμίδες Προτιμήστε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες
ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΑΤΙ Μέτριος περιορισμός μειώνει τη συστολική 5mmHg και τη διαστολική 2,5mm Hg σε υπερτασικά άτομα Η μείωση του αλατιού ενισχύει το αντιυπερτασικό αποτέλεσμα των φαρμάκων Μέτριος περιορισμός, μείωση των ΑΕΕ κατά 22% και της ΣΝ κατά 16%
ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ Η χρόνια κατανάλωση ακόμη και μετρίων ποσοτήτων αυξάνει την ΑΠ Μέχρι και 10% των περιπτώσεων υπέρτασης στους άνδρες μπορεί να αποδοθεί ευθέως στη κατάχρηση αλκοόλ Περιορισμός αλκοόλ σε λιγότερο από 3 μονάδες ημερησίως για τους άνδρες και 2 μονάδες για τις γυναίκες
ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Καπνίζοντας ένα τσιγάρο αυξάνεται απότομα η ΣΑΠ και η ΔΑΠ για 15-30 λεπτά Σημαντικός παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου
«Η φαρμακευτική αγωγή δεν αντικαθιστά ένα υγιεινό τρόπο διατροφής και τακτικής σωματικής δραστηριότητας αλλά δρα συμπληρωματικά και συνεργικά στην αντιμετώπιση της υπέρτασης και των επιπλοκών της»
OΦΕΛΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Αγγειακά εγκεφαλικά Στεφανιαία νόσος 0% -5% -10% -15% -20% -25% -30% -35% -40% -40% -16%
Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Τη βαρύτητα της υπέρτασης του ασθενούς Την παρουσία άλλων παραγόντων κινδύνου Την παρουσία και βαρύτητα των «οργάνων στόχων»
Αντιυπερτασικά φάρμακα Διουρητικά β-αναστολείς Αναστολείς διαύλων ασβεστίου α-μεα Αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτανσίνης ΙΙ Κεντρικώς δρώντα
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΕΤΑΙ
Όλα τα αντιυπερτασικά είναι ίδια ; Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός γι αυτό η θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται. Φάρμακα που είναι κατάλληλα για έναν άνθρωπο δεν είναι τα καταλληλότερα για κάποιον άλλον που έχει την ίδια πίεση. Ο αριθμός των χαπιών δεν έχει σημασία, παρά μόνον η ρύθμιση της ΑΠ
Το ιδανικό φάρμακο. Το ιδανικό φάρμακο είναι αυτό που ρυθμίζει την ΑΠ, απολύτως ασφαλές από πλευράς ανεπιθύμητων δράσεων, εύκολο στην λήψη και σχετικά φθηνό. Μπορεί να μην έχουμε το ιδανικό φάρμακο αλλά τα υπάρχοντα πληρούν πολλά από τα χαρακτηριστικά του. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα βρει το πιο κατάλληλο για εσάς φάρμακο λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους σχετικά με την υγεία σας.
Επιθυμητή ΑΠ με συνυπάρχουσες καταστάσεις Συνυπάρχουσα νοσηρή κατάσταση Αρτηριακή πίεση (mmhg) Διαβήτης <140/85 Νεφρική ανεπάρκεια χωρίς σημαντική πρωτεϊνουρία <130/85 Νεφρική ανεπάρκεια με >1gr λευκωματουρία <125/75 Χωρίς συνυπάρχουσα νοσηρή κατάσταση <140/90
ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΑ ΑΝΤΙΫΠΕΡΤΑΣΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ; Σπάνιες οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες Υποχωρούν με τη διακοπή λήψης του φαρμάκου
Μην τρομάζετε από τις παρενέργειες που αναγράφονται στο έντυπο που υπάρχει στο κουτί του φαρμάκου. Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι : Αδυναμία, μείωση καρδιακών παλμών, ξηρός επίμονος βήχας, εξάψεις, οιδήματα κάτω άκρων, ξηροστομία, ανάλογα με το φάρμακο που λαμβάνουμε. Είναι ασφαλέστερο να παίρνετε τα φάρμακά σας παρά να αφήνετε αρρύθμιστη την πίεσή σας.
Η ΑΝΤΙΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΕIΝΑΙ ΙΣΟΒΙΟΣ; Συνήθως ναι..
Μην ξεχνάτε να παίρνετε τα φάρμακά σας
Αν θα γίνεται υπερτασικός ή αν θα αντιμετωπίσετε σωστά την αυξημένη πίεσή σας, εξαρτάται κυρίως από εσάς
Όταν έχετε κανονικό σωματικό βάρος, δεν καπνίζετε, δεν καταναλώνετε αλκοόλ, τρέφεστε υγιεινά και έχετε τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί ακόμη να διακοπεί και η φαρμακευτική αγωγή.
Σας ευχαριστώ πολύ