2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ

2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Ουρανία Γιαννικοπούλου, Κοινωνιολόγος ΠΕ10 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 [1]

Σύνθεση ομάδας: ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΛΕΤΡΑΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΓΡΑΦΑΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΘΩΜΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΟΦΙΑ ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ ΒΑΪΟΣ ΚΟΛΟΚΟΥΡΑΣ ΘΩΜΑΣ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΛΤΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΗΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΣΚΟΡΔΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΑΓΩΝΙΔΗ ΕΙΡΗΝΗ ΤΣΑΤΣΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΥΣΑΦΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ [2]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΘΕΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ σελ. 4 Ο ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ σελ. 5 ΜΟΡΦΕΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ σελ. 12 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ σελ. 13 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ σελ. 14 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ σελ. 18 ΒΙΑ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ σελ. 19 ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑ ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΙΣΜΟΥ σελ. 20 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΙΣΜΟΥ σελ. 21 ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΙΣΜΟΥ σελ. 22 ΕΠΙΛΟΓΟΣ σελ. 23 ΠΗΓΕΣ σελ. 24 [3]

ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΘΕΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ : Η ιδέα για αυτό το θέμα προήλθε από το γεγονός ότι η σχολική βία είναι ένα από τα φαινόμενα που μαστίζουν τις σχολικές κοινότητες αλλά και την κοινωνία γενικότερα ως σύνολο.επίσης θεωρήσαμε ότι μέσω αυτής της εργασίας θα βοηθήσουμε αρκετά παιδιά που είναι θύματα τέτοιων περιπτώσεων να ενταχθούν ομαλά στο περιβάλλον του σχολείου. Ακόμα, η εργασία μας μπορεί να είναι αφορμή για να πληροφορηθούν όσο δυνατόν περισσότερα παιδιά και αν χρειαστεί να προβούν σε κινητοποιήσεις έτσι ώστε να εκλείψουν τέτοια φαινόμενα που στόχο έχουν την προσβολή της προσωπικότητάς τους. [4]

Ο σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός (αγγλ. bullying) είναι ένα φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας, που εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο σχολικός εκφοβισμός αναφέρεται στη χρήση βίας μεταξύ μαθητών ή συνομηλίκων παιδιών με στόχο να προκληθεί πόνος ή αναστάτωση. Εμφανίζεται με τη μορφή του λεκτικού εκφοβισμού (κοροϊδία, διακρίσεις, σεξουαλικά σχόλια), του κοινωνικού εκφοβισμού (διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα), του σωματικού εκφοβισμού (χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές), του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο). Με βάση τα αποτελέσματα μιας μελέτης που πραγματοποίησε η Εταιρία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου σε συνεργασία με την σχολή του ΑΠΘ, το 25% των μαθητών έχει υποστεί κάποια μορφή εκφοβισμού εντός του σχολικού περιβάλλοντος με συχνότητα δύο ως τρεις φορές το μήνα ή και περισσότερο. Τα αγόρια είναι πιο συχνά θύτες και θύματα εκφοβιστικής συμπεριφοράς, που εμφανίζεται κυρίως στο σχολικό περιβάλλον σε χώρους χωρίς επίβλεψη από τους εκπαιδευτικούς, όπως η αυλή, ο διάδρομος και η τάξη κατά τη διάρκεια του διαλείμματος. Η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάσει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και τη διαδικασία της μάθησης. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά που γίνονται θύματα σχολικού εκφοβισμού αρχικά νοιώθουν φόβο, απόγνωση και παρουσιάζουν τάσεις φυγής. Αισθάνονται ότι απειλούνται, τρομάζουν, αρνούνται να πάνε σχολείο και παρουσιάζουν συμπτώματα σχολικής φοβίας. Μπορεί επίσης να γίνουν επιθετικά και νευρικά, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου τα ίδια τα παιδιά-θύματα μπορούν να γίνουν θύτες σε άλλα παιδιά ή στα αδέρφια τους στο σπίτι. Από την άλλη μεριά οι γονείς συνήθως δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα και δηλώνουν άγνοια. Αυτό συμβαίνει γιατί τα θύματα [5]

εξομολογούνται το γεγονός του εκφοβισμού συχνότερα σε φίλους τους. Αν όμως οι γονείς εντοπίσουν κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα και υποψιάζονται ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα εκφοβισμού κρίνεται αναγκαίο να προσεγγίσουν το παιδί και να αντιδράσουν απευθυνόμενοι αρχικά στους εκπαιδευτικούς και στις αρμόδιες Διευθύνσεις εκπαίδευσης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το παιδί να αισθανθεί ότι έχει στήριγμα τους γονείς του και το σχολείο. Επιπλέον, οι ειδικοί επιμένουν ότι τα παιδιά πρέπει να μη φοβούνται, να έχουν το θάρρος της γνώμης και να μάθουν να «μιλούν». Με βάση προτάσεις που παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίστηκε η ανάγκη εντοπισμού και επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων που σχετίζονται με τη νεανική εγκληματικότητα. Επισημάνθηκε ακόμα, ο ρόλος των γονέων και των εκπαιδευτικών που καλούνται να ακολουθήσουν ενιαία γραμμή για την αντιμετώπιση της βίας, η ενθάρρυνση των νέων για συμμετοχή τους στα κοινά και στον αθλητισμό, η προβολή σωστών προτύπων συμπεριφοράς, αλλά και η συνεργασία με φορείς που αγωνίζονται για την εξάλειψη της νεανικής παραβατικότητας. Ορισμός bullying Ο σχολικός εκφοβισμός (αγγλ. bullying) είναι ένα φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας, που εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο σχολικός εκφοβισμός αναφέρεται στη χρήση βίας μεταξύ μαθητών ή συνομηλίκων παιδιών με στόχο να προκληθεί πόνος ή αναστάτωση. Εμφανίζεται με τη μορφή του λεκτικού εκφοβισμού (κοροϊδία, διακρίσεις, σεξουαλικά σχόλια), του κοινωνικού εκφοβισμού (διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα), του σωματικού εκφοβισμού (χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές), του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο). Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο μεταξύ μαθητών όμως [6]

αναμφισβήτητα αποτελεί μορφή επιθετικής συμπεριφοράς και επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού όσο και στη διαδικασία της μάθησης. Η βία μεταξύ των παιδιών δεν είναι ένα φαινόμενο που παρουσιάστηκε τη σημερινή εποχή. Είναι χρήσιμο να υπογραμμίσουμε ότι η επιθετικότητα στα παιδιά δεν εκφράζεται με τον ίδιο τρόπο, εξαρτάται από την ηλικία τους και το φύλο τους. Τα μικρότερα παιδιά εκφράζονται περισσότερο με το σώμα τους, ενώ τα μεγαλύτερα χρησιμοποιούν περισσότερο το λόγο και σταδιακά πιο συγκαλυμμένες μορφές επιθετικότητας, όπως η υπονόμευση και η απομόνωση. Επίσης τα αγόρια γενικά είναι πιο άμεσα και σωματικά επιθετικά, ενώ τα κορίτσια πιο έμμεσα. Οι μορφές που μπορεί να πάρει η βία είναι είτε άμεσες είτε έμμεσες, όπως η σωματική βία, o αποκλεισμός από την ομάδα και η διάδοση φημών, οι απειλές, καθώς και η σεξουαλική παρενόχληση. Στις περιπτώσεις αυτές ασκείται απρόκλητη, εσκεμμένη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου. Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο μεταξύ των μαθητών έχουν αρχίσει να γίνονται αντικείμενα προσοχής και μελέτης και στην Ελλάδα και αναγνωρίζονται ως κοινωνικά προβλήματα και όχι ως συμπεριφορές που κατά περίπτωση μπορεί να εμφανίσει ένας ανήλικος. Ανησυχητικό είναι ότι πολλές φορές δε γίνεται λόγος για αυτά τα φαινόμενα, ώστε να μη φανεί ότι τα σχολεία μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις και να δυσλειτουργούν. Γενικά παρατηρείται ελλιπής ενημέρωση, περιορισμένη ευαισθητοποίηση και σχετική άγνοια για τη διαχείριση του προβλήματος του σχολικού εκφοβισμού. Πολύ συχνά παρατηρούμε ότι οι γονείς δηλώνουν άγνοια για το συγκεκριμένο πρόβλημα και δεν προκαλούν συζητήσεις με τα παιδιά τους. Οι μαθητές συχνά νιώθουν ότι η παρέμβαση κάποιου ενήλικα είναι απούσα ή αναποτελεσματική, ενώ πιστεύουν ότι μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για να εισπράξουν περισσότερη βία από τους συμμαθητές τους, αντιδρούν με απόσυρση και αποφεύγουν να [7]

ζητήσουν βοήθεια από τους ενήλικες. Επίσης δεν είναι λίγοι οι εκπαιδευτικοί που, όταν αντιλαμβάνονται περιστατικά εκφοβισμού και βίας μεταξύ μαθητών, δυσκολεύονται να τα αντιμετωπίσουν, συζητούν ελάχιστα στην τάξη σχετικές συμπεριφορές, ενώ φαίνεται ότι δίνουν περισσότερη σημασία κυρίως στα περιστατικά, όπου ασκείται σωματική βία. Για την πρόληψη του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο η ευαισθητοποίηση και η ενδυνάμωση των μαθητών είναι απαραίτητες προϋποθέσεις. Όσο αφορά το σχολείο πολύ σημαντικό είναι το να υπάρχουν κανόνες και πιο συγκεκριμένα μέσα στην τάξη όπως επίσης και να διασφαλίζεται η τήρησή τους. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να συζητά με τους μαθητές για τα δικαιώματά τους, τους κανόνες συμπεριφοράς στο σχολείο και τους τρόπους αντιμετώπισης του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο. Ο εκπαιδευτικός θα ήταν καλό να ενισχύει τη φιλία μεταξύ των μαθητών και να αναδεικνύει την αλληλεγγύη της παρέας των φίλων ως το πλέον κατάλληλο μέσο για την αντιμετώπιση περιστατικών εκφοβισμού και βίας στο σχολείο αλλά και να αντιμετωπίζει τις αιτίες απομόνωσης και περιθωριοποίησης κάποιων μαθητών. Ιδιαίτερα να προσπαθεί να διευκολύνει τους νεοφερμένους μαθητές ή τους μαθητές με ειδικά προβλήματα και ανάγκες στην ένταξή τους στη σχολική ομάδα. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να ασκεί ουσιαστική εποπτεία στους χώρους του σχολείου στους οποίους πιθανολογείται εκδήλωση εκφοβισμού και βίας μεταξύ των μαθητών. Σε περίπτωση εκδήλωσης βίας καταρχήν κρίνεται απαραίτητο να συγκεντρωθούν όσο πιο πολλές πληροφορίες γίνεται για το περιστατικό και κατόπι να παρθούν αποφάσεις. Πολύ συχνά σημαντικό εμπόδιο μπορεί να αποτελέσουν οι προκαταλήψεις στη διαλεύκανση της κατάστασης. Δυστυχώς συνηθίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις εκδήλωσης επιθετικής συμπεριφοράς να αποκρύπτεται το συμβάν είτε για να μην εμπλακεί ο εκπαιδευτικός είτε για να μην αποκτήσει το σχολείο κακή φήμη. Σύμφωνα με τους ειδικούς κάθε επιθετική ή βίαιη συμπεριφορά πρέπει να δημοσιοποιείται. Δεν εννοούμε να δίνονται στη δημοσιότητα τα ονόματα των δρώντων ή των [8]

θυμάτων αλλά να δημοσιοποιείται το συγκεκριμένο κρούσμα και να συζητείται διεξοδικά και ως προς τις συνέπειές του αλλά και ως προς τις δυνατότητες της επίλυσής του. Στις περιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού όταν πρέπει ο εκπαιδευτικός να αντιμετωπίσει άμεσα την κατάσταση είναι πολύ σημαντικό να διαβεβαιώσει το παιδί-θύμα ότι δεν ευθύνεται το ίδιο για ό,τι έχει συμβεί. Να του τονίσει ότι το νοιάζεται και ενδιαφέρεται πραγματικά γι αυτό και ότι μπορεί να το προστατέψει. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να ενθαρρύνει το παιδί-θύμα να μιλήσει και να «σπάσει τη σιωπή» και να του εξηγήσει ότι το κοινοποιήσει τα περιστατικά εκφοβισμού και βίας στο σχολείο δεν αποτελεί «κάρφωμα». Οι μαθητές, από την πλευρά τους, είναι σημαντικό να μπορούν να ξεπεράσουν στερεότυπα, όχι μόνο σε λογικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο συναισθήματος, και να μη διστάζουν να μιλήσουν στους μεγάλους εξαιτίας της παγιωμένης αντίληψης πως η κοινοποίηση περιστατικών εκφοβισμού και βίας σε ενήλικες αποτελεί «κάρφωμα» και επομένως, κατακριτέα συμπεριφορά. Το περιστατικό του εκφοβισμού θα πρέπει να συζητηθεί μέσα στην τάξη και μάλιστα ως κάτι πολύ σοβαρό και ως ευθύνη όλων, με κίνητρο να κινητοποιήσει την αλληλεγγύη των μαθητών. Φυσικά είναι απαραίτητο να ενημερωθούν άμεσα ο διευθυντής του σχολείου, οι γονείς όπως επίσης και οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί του σχολείου. Πολλές φορές διαπιστώνεται ότι και οι εκπαιδευτικοί δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν και να διαχειριστούν το πρόβλημα, γι αυτό και κρίνεται απαραίτητη και η επιμόρφωσή τους στο συγκεκριμένο θέμα. Ιδιαίτερα βοηθητική είναι και η ενεργή συμμετοχή των γονέων και η συνεργασία τους με το σχολείο. Η συνδρομή των ενηλίκων σε περιστατικά εκφοβισμού πρέπει να λειτουργεί βοηθητικά, δημιουργώντας ένα πλαίσιο ασφάλειας και αναφοράς, και όχι σαν εξουσία που συνδέεται με την επίκριση και την τιμωρία. «Μικροί» και «μεγάλοι» μπορούν και οφείλουν να είναι μαζί σε ένα κοινό μέτωπο που έχει ως στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο. Είναι αναγκαίο να κατανοήσουν οι μαθητές ότι ο εκφοβισμός και η βία [9]

στο σχολείο είναι μια συστηματική και απρόκλητη θυματοποίηση παιδιών από συμμαθητές τους, που υπερτερούν, όχι μόνο σωματικά, με σκοπό να προκαλέσουν σωματική βλάβη και ψυχικό πόνο. Τα επεισόδια εκφοβισμού υπάρχει η δυνατότητα να ενισχυθούν ή να συντηρηθούν, να αποδυναμωθούν ή να περιοριστούν όχι μόνο με τη στάση και συμπεριφορά των άμεσα εμπλεκομένων σε αυτά, αλλά και με τη στάση και τον τρόπο που αντιδρά η ευρύτερη ομάδα των συμμαθητών, οι οποίοι μπορεί να είναι και παρατηρητές των κρουσμάτων στη διαδικασία θυματοποίησης των μελών της. Η λειτουργία της ομάδας και η δημιουργία υποστηρικτικών δικτύων μεταξύ των μαθητών μπορούν να αποφέρουν ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο. Η παραπάνω άποψη αποτελεί και το ουσιαστικό συμπέρασμα μακρόχρονων ερευνών σε διεθνές επίπεδο για το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο. Οι μαθητές θα πρέπει να κατανοήσουν τη σημασία που έχουν η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια στην ομάδα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αρνητικών καταστάσεων που αφορούν ένα ή και περισσότερα μέλη της. Το σύνολο είναι κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των μελών που το αποτελούν και η δημιουργία ενός ισχυρού υποστηρικτικού δικτύου μεταξύ των μαθητών αποτελεί μια ουσιαστική αποτρεπτική παράμετρος εναντίον του εκφοβισμού. Μόνο η ενεργητική αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της βίας και όχι η παθητική αποδοχή μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματική αντιμετώπιση. Πολύ θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του λεκτικού εκφοβισμού μπορεί να αποφέρει και η χρήση του χιούμορ. Μια έξυπνη απάντηση πολύ πιθανό να αφοπλίσει το θύτη ο οποίος επιδιώκει μια αντίδραση που να φανερώνει σύγχυση. Επιπροσθέτως, η σιωπηρή αντιμετώπιση, δηλαδή όταν το θύμα αγνοεί το θύτη, μπορεί να αποτελέσει και αυτή μια αποτελεσματική στρατηγική αντιμετώπισης του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο. Τα παιδιά, εξαιτίας της αναπτυξιακής φάσης στην οποία βρίσκονται, έχουν την ανάγκη από υγιή πρότυπα για να [10]

μπορέσουν να διαμορφώσουν ισορροπημένα την ταυτότητά τους. Παραδείγματα από ανθρώπους που έχουν βρεθεί στη θέση του θύματος και κατάφεραν να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τη συγκεκριμένη αρνητική εμπειρία, αποτελούν θετικά πρότυπα για τους μαθητές, δίνοντας το παράδειγμα της δημιουργικής εξέλιξης. Ακόμη πιο θετικά μπορεί να λειτουργήσουν παραδείγματα από άτομα τα οποία είναι δημοφιλή στους νέους και αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα. Διαπιστώνουμε ότι στο κοινωνικό φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι βαρύνουσας σημασίας, μια και αναμένεται από αυτόν και να τον διαγνώσει και να τον αντιμετωπίσει, όπως και ο ρόλος του γονιού που είναι απαραίτητο να είναι κοντά στο παιδί του να συζητά μαζί του και να ακούει τους προβληματισμούς του και τις ανησυχίες του. Σε περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαίο πολλές φορές είναι πολύ χρήσιμη και η παρουσία του ειδικού, ο οποίος θα συμβουλέψει και θα καθοδηγήσει τόσο τους εκπαιδευτικούς όσο και τους γονείς. Η οργάνωση ημερίδων, συζητήσεων στα πλαίσια του σχολείου με θέμα τη βία και την αντικοινωνική συμπεριφορά αλλά και την ανάδειξη των συνεπειών της θα ήταν πολύ χρήσιμη και θα έδινε αφορμή και κίνητρα για ενεργοποίηση στους εκπαιδευτικούς, στους γονείς και τα παιδιά. [11]

ΜΟΡΦΕΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ Άσκηση φυσικής βίας (χτυπήματα, τσιμπήματα, δαγκωνιές, σπρωξίματα) Εσκεμμένο ή συχνό αποκλεισμό μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες (κοινωνική απομόνωση ή αποκλεισμό) Σεξουαλική παρενόχληση Χρησιμοποίηση υβριστικών ή περιπαικτικών εκφράσεων (πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία) Απειλές και εκβιασμό Υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις (για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος) Κλοπές ή και Ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος Επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων Διάδοση κακοηθών και ψευδών φημών Ηλεκτρονικό bullying cyberbullying (Το cyberbullying περιγράφεται ως «η επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεων βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών» Το Cyberbulling εμφανίζεται συχνότερα σε ιστότοπους όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εφήβων [12]

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ - Μαθησιακά προβλήματα -Δύσκολη προσαρμογή των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον -Δυσάρεστο κλίμα και προβληματικές αντιδράσεις -Απομάκρυνση του θύματος από την οικογένεια και ολοκληρωτική περιθωριοποίηση -Επηρεασμός του χαρακτήρα -Αντιδραστικές ενέργειες της κοινωνίας -Σε μερικές περιπτώσεις δημιουργούνται τάσεις και απόπειρες αυτοκτονίας -Άγχος, ανασφάλεια και φόβο που οδηγούν σε ψυχολογικά προβλήματα -Στο θύμα δημιουργούνται σωματικές βλάβες και τραυματισμοί -Προβλήματα κοινωνικοποίησης [13]

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΠΟΥ ΔΟΘΗΚΕ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ 1. Έχουν επισημανθεί σε αυτό το σχολείο περιπτώσεις επιθετικότητας παιδιών προς αδύνατους, «δυσπροσάρμοστους», καινούργιους, διαφορετικούς, αλλοδαπούς-επιθετικότητα λεκτική, σωματική, σεξουαλική, καταστροφή περιουσίας; ( αναφερθείτε στο τρέχον σχολικό έτος ). α. Πολλές β. Λίγες γ. Καμία 1.1 Αν υπάρχουν, από ποιους; α. Έλληνες β. Αλλοδαπούς γ. Και τους δύο 2. Συμβαίνουν ή όχι συχνά έντονοι διαπληκτισμοί, τσακωμοί στο σχολείο σας μεταξύ των παιδιών; α. Ναι [14]

β. Όχι 2.1 Όταν τσακώνονται, τι ακριβώς κάνουν; α. Απλώς βρίζονται β. Γελοιοποιούν, ταπεινώνουν γ. Κακοποιούν σεξουαλικά δ. Χρησιμοποιούν πέτρες ε. Βγάζουν σουγιά, κοπίδια ή μαχαίρι ζ. Έχουν σιδερογροθιές η. Προσπαθούν να ληστέψουν κάποιο μαθητή ή μαθήτρια ( να του πάρουν μπουφάν, παπούτσια, κινητό τηλέφωνο) θ. Τι άλλο κάνουν; Περιγράψτε τι άλλο; 3. «Ομαδοποιούνται», χωρίζονται ή όχι σε ομάδες τα [15]

παιδιά στην τάξη ή στο διάλειμμα, στο σχολείο; α. Ναι β. Όχι 3.1 Αν ΝΑΙ,κατά τη γνώμη σας για πιο λόγο ή για ποιους λόγους «ομαδοποιούνται» τα παιδιά; α. για να μελετούν μαζί β. για να παίζουν ποδόσφαιρο ή άλλα παιχνίδια γ. για να κάνουν σκανταλιές δ. για να βασανίζουν, να εξευτελίζουν κάποιο αδύναμο ή διαφορετικό μαθητή ή μαθήτρια που δεν χωνεύουν ε. για να πάρουν από κάποιο παιδί λεφτά, μπουφάν, κινητό κλπ. ζ. για άλλους λόγους (περιγράψτε ποιους) [16]

. 3.2 Έχουν οι «ομάδες» αυτές αρχηγό; α. Ναι 3.3 Επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτές και άλλα άτομα στα οποία όμως απαγορεύεται η είσοδος; α. Ναι 4. Ελέγχεται η είσοδος του σχολείου; α. Ναι β. Όχι 5. Εποπτεύονται τα παιδιά κατά το διάλειμμα; α. Ναι β. Όχι 6. Υπάρχει πρόσβαση του σχολείου σε ψυχολόγο ή κοινωνικό λειτουργό; α. Ναι β. Όχι [17]

[18]

ΒΙΑ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ Χουλιγκανισμός Ως χουλιγκανισμός αναφέρεται η ανάρμοστη και βίαιη συμπεριφορά οπαδών αθλητικών ομάδων που οδηγεί στη διατάραξη της τάξης. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ο χουλιγκανισμός ονομάστηκε έτσι από τον όρο "hooliganism" που χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1890 για να χαρακτηρίσει τη συμπεριφορά συμμοριών των δρόμων. Η χρήση του όρου εμφανίζεται σε μια αναφορά της Αστυνομίας του Λονδίνου το 1898, αλλά ενδεχομένως δεν είναι η πρώτη. Η επικρατέστερη θεωρία αναφέρει πως ο όρος πάρθηκε από το όνομα του Πάτρικ Χούλιχαν ο οποίος ήταν Ιρλανδός βάνδαλος που έμενε στο Λονδίνο. Μια άλλη θεωρία αναφέρει πως ο όρος προέρχεται από τον απολίτιστο τρόπο ζωής μιας Ιρλανδικής αγροτικής οικογένειας. Άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι ο όρος πάρθηκε από μία συμμορία του δρόμου στο Ισλινγτον του Λονδίνου που είχε το όνομα "Χούλι". [19]

ΜΟΡΦΕΣ ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΙΣΜΟΥ Εκφάνσεις χουλιγκανισμού συνήθως θεωρούνται πράξεις όπως η υβριστική συμπεριφορά σε γήπεδα κατά τη διάρκεια αγώνων πολλές φορές με ρατσιστική διάθεση, η επιθετική συμπεριφορά σε αυτούς τους χώρους, οι εισβολές οπαδών στον αγωνιστικό χώρο πολλές φορές με βίαιες διαθέσεις, οι ομαδικές συγκρούσεις οπαδών εντός και εκτός γηπέδων καθώς και δολοφονίες που γίνονται μεταξύ οπαδών που τάσσονται υπέρ διαφορετικών ομάδων ΑΙΤΙΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ Οι διάφορες μορφές ρατσισμού (πχ. χρώματος, εθνικότητας). Έλλειψη αξιών που έχει ως αποτέλεσμα την υποτίμηση της ανθρώπινης ζωής. Έντονα κοινωνικά προβλήματα. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των οπαδών. Τα παραπάνω αίτια έχουν ως αποτέλεσμα την οπισθοδρόμηση του ποδοσφαίρου, την αύξηση των φανατικών οπαδών με αποτέλεσμα να μειώνεται ο αριθμός των φιλάθλων του ποδοσφαίρου. Ακόμη οδηγούν τους νέους στην απομάκρυνση τους από τον αθλητισμό. [20]

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ Στην κοινωνία και στην οικονομία: Με τη βία στα γήπεδα καταστρέφονται ιδιοκτησίες (π.χ. γήπεδα, προπονητικά κέντρα, γραφεία κτλ.) Έτσι, οι σύλλογοι και οι ομοσπονδίες αναγκάζονται να διαθέσουν μεγάλα ποσά για την επιδιόρθωση των ζημιών. Οι οπαδοί των ομάδων πολύ συχνά τιμωρούνται από τις ομοσπονδίες και δεν μπορούν να παρευρεθούν στο γήπεδο για να δουν την ομάδα τους σε ορισμένους αγώνες. Έτσι, ακόμα και οπαδοί που δεν προκαλούν εντάσεις και ζημιές, δεν μπορούν να δουν την ομάδα τους, όταν δεν φταίνε αυτοί, αλλά οι ανεγκέφαλοι οπαδοί που υπάρχουν. Με σοβαρά επεισόδια, μπορούν να προκληθούν διάφοροι τραυματισμοί, ακόμα και θάνατοι, παικτών, προπονητών, φιλάθλων κτλ. Συνέπειες στο άτομο: Ο χουλιγκανισμός έχει ολέθριες επιπτώσεις στο άτομο της κάθε κοινωνίας. Αρχικά διακυβεύεται η προσωπική ασφάλεια των πολιτών καθώς συχνά πυκνά παρατηρούμε θύματα μετά από συγκρούσεις φανατισμένων οπαδών. Επιπλέον καταρρακώνεται η αξιοπρέπεια των θυμάτων και όλοι ανεξαιρέτως πάσχουν από ψυχολογικά προβλήματα. Επομένως, σύμφωνα με τα παραπάνω, επιτείνονται οι ανασφάλειες και οι καθημερινοί φόβοι των πολιτών. Υπονομεύονται οι σχέσεις, επιτείνεται η καχυποψία με φυσικό επακόλουθο την κοινωνική απομόνωση ορισμένων ανεγκέφαλων οπαδών. Αναμφίβολα, η σοβαρότερη συνέπεια του κοινωνικού αυτού προβλήματος αποδίδεται στην αλλοίωση της ελεύθερης έκθεσης. [21]

ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ - Τα οικεία αθλητικά σωματεία, σε περίπτωση παράνομων πράξεων βίας κατά προσώπων ή πραγμάτων από λέσχη φιλάθλων, υποχρεούνται να διευκολύνουν το έργο των αστυνομικών αρχών, με τη γνωστοποίηση των στοιχείων ταυτότητας των υπαιτίων - Ο σωματικός έλεγχος των προσερχόμενων φιλάθλων πραγματοποιείται μόνο από την αστυνομική αρχή, όργανα της οποίας παρίστανται στις θύρες εισόδου της αθλητικής εγκατάστασης. Το προσωπικό των εταιριών ασφαλείας έχει το δικαίωμα να ζητά την ταυτότητα ή οποιαδήποτε άλλου εγγράφου κάθε προσώπου μέσα στο γήπεδο. Σε περίπτωση άρνησης οι αρμόδιοι δικαιούνται να μην επιτρέπουν την είσοδο. Τα καταστήματα σε ακτίνα μικρότερη των 200 μέτρων από τα γήπεδα απαγορεύεται να χορηγούν οινοπνευματώδη ποτά 4 ώρες πριν και 2 μετά την διεξαγωγή του αγώνα. Σε περίπτωση παράβασης επιβάλλεται πρόστιμο. Νόμοι που εισήχθησαν κατά του χουλιγκανισμού κυρίως μετά τα επεισόδια στο Euro 2000 Δανία: Όσοι μετέχουν σε επεισόδια δεν ξαναμπαίνουν στη χώρα. Αγγλία: Όσοι Άγγλοι έχουν καταδικαστεί για χουλιγκανισμό στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό δεν μπορούν να βγουν από τη χώρα. Ισχύει από το 1999. Γαλλία: Από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1998 επιτράπηκαν δια νόμου οι ομαδικές συλλήψεις οπαδών, αλλά δεν προβλέπονται περιοριστικά μέτρα. Γερμανία: Η πιο αυστηρή νομοθεσία της Ευρώπης «προσφέρει» μια μεγάλη σειρά ποινών στους δικαστές, ανάμεσα στις οποίες και η κατάσχεση διαβατηρίων και αστυνομικών ταυτοτήτων. [22]

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Θα θέλαμε να επισημάνουμε το θετικό ρόλο της ομαδικής συνεργασίας, ιδιαίτερα σε ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπου η συνοχή των ομάδων βοήθησε στην εκτενή διερεύνηση του θέματος, καθώς με την έρευνα, τα ερωτηματολόγια, τα βίντεο, τις φωτογραφίες και τη βιβλιογραφία καταφέραμε να ολοκληρώσουμε την εργασία μας και να εξάγουμε αξιόπιστα συμπεράσματα. Στην Ελλάδα, οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού δεν έχουν εμφανές αποτέλεσμα. Θα ήταν αποτελεσματική η αντιμετώπιση μόνο εάν συνδράμουν και οι επιμέρους φορείς που δεν είναι άλλοι από : Σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων, ο σύλλογος των διδασκόντων και διευθυντών, αρμόδιες μη κυβερνητικές οργανώσεις καθώς επίσης και πολιτειακοί φορείς που μέσω της κυβερνητικής πολιτικής μπορούν να διαμορφώσουν ένα τέτοιο θεσμικό πλαίσιο που θα υπερασπίζεται τα δικαιώματα. [23]

ΠΗΓΕΣ: http://www.boro.gr/29516/oi-epiptwseis-toy-bullying-sthn-ygeia-toy-paidioy http://www.tovima.gr/society/article/?aid=539522 http://www.antibullyingnetwork.gr/page.aspx?id=106&main_menu=274&paren t_id=161 http://www.taneasou.net/?p=14180 http://www.nea-epohi.gr/main/content/μήνυμα-παπούλια-για-τη-βία-σταγήπεδα http://prasinanea.gr/football/article1653923.ece http://www.sigmalive.com/news/politics/457408 http://www.opadoi.gr/forum/index.php?topic=22848.0 http://ndthessaloniki.gr/?p=1957 www.opengov.gr http://www.soccerplus.gr/vipiece/11140 http://www.metarithmisi.gr/el/readarchives.asp?catid=3&subcatid=0&page=1 1&textID=448 www.niotho-asfalis.gr www.vlioras.com http://www.vlioras.gr/philologia/composition/via.htm http://library.panteion.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/729/1/georgiou.pd f http://www.freevolition.gr/athl.htm http://press-gr.blogspot.com/2011/03/blog-post_2974.html http://www.agorapress.gr/el/news.php?n=240 http://www.avgi.gr/articleactionshow.action?articleid=528397 http://www.contra.gr/ [24]