ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ειζαγωγή ζηην πληροθορική Ενόηηηα 13: Σύγρξνλα ζέκαηα πιεξνθνξηθήο Βξάλα Βαζηιηθή Τκήκα Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χρήςησ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χρήςησ, η άδεια χρήςησ αναφζρεται ρητώσ. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχθεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Κεντρικήσ Μακεδονίασ» ζχει χρηματοδοτήςει μόνο τη αναδιαμόρφωςη του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρηςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςη και Δια Βίου Μάθηςη» και ςυγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ζνωςη (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικοφσ πόρουσ. 3
Βάζεις δεδομένων (1) Μηα βάζε δεδνκέλσλ είλαη έλα νινθιεξσκέλν ζύζηεκα πνπ απνηειείηαη από δεδνκέλα (data) θαη από ην θαηάιιειν ινγηζκηθό (software), ηα νπνία ρξεζηκνπνηώληαο ην πιηθό (hardware) βνεζνύλ ζηελ ελεκέξσζε θαη πιεξνθόξεζε ησλ ρξεζηώλ (users). Τν Σύζηημα Διαχείριζης Βάζεων Δεδομένων (DBMS, DataBase Management System) είλαη έλα ζύλνιν από πξνγξάκκαηα πνπ επηηξέπνπλ ηνλ ρεηξηζκό ησλ δεδνκέλσλ κηαο ή πεξηζζνηέξσλ βάζεσλ δεδνκέλσλ πνπ αλήθνπλ ζην ίδην ζύζηεκα. 4
Βάζεις δεδομένων (2) Οη ζηόρνη κηαο βάζεο δεδνκέλσλ είλαη νη εμήο : Ο πεξηνξηζκόο ηεο πνιιαπιήο απνζήθεπζεο ησλ ίδησλ ζηνηρείσλ (redundancy). Ο θαηακεξηζκόο (sharing) ησλ ίδησλ ζηνηρείσλ ζ' όινπο ηνπο ρξήζηεο. Η νκνηνκνξθία (uniformity) ζηνλ ρεηξηζκό θαη ηελ αλαπαξάζηαζε ησλ δεδνκέλσλ. Η επηβνιή θαλόλσλ αζθαιείαο (security). Η δηαηήξεζε ηεο αθεξαηόηεηαο (integrity) θαη ηεο αμηνπηζηίαο (reliability) ησλ δεδνκέλσλ. Η αλεμαξηεζία ησλ δεδνκέλσλ (data independence) θαη ησλ πξνγξακκάησλ από ηνλ θπζηθό ηξόπν απνζήθεπζεο ησλ δεδνκέλσλ. 5
Βάζεις δεδομένων (3) Οργάνωση μιας βάσης δεδομένων Πεδίο (Field), είναι το μικρότερο κομμάτι δεδομένων στο οποίο μπορούμε να αναφερθούμε και περιέχει ένα μόνο χαρακτηριστικό ή ιδιότητα ενός στοιχείου της βάσης δεδομένων. Εγγραφή (Record), είναι ένα σύνολο από διαφορετικά πεδία που περιέχει όλες τις πληροφορίες για ένα στοιχείο της βάσης δεδομένων. Αρχείο (File), είναι ένα σύνολο από πολλά παρόμοια στοιχεία (εγγραφές) της βάσης δεδομένων. Πρωτεύον Κλειδί (Primary Key), είναι ένα πεδίο ή συνδυασμός πεδίων που χαρακτηρίζει μοναδικά μια εγγραφή. Κλειδί (Key), είναι ένα πεδίο που δεν έχει κατ' ανάγκη μοναδική τιμή και που μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να κάνουμε αναζήτηση σ' ένα αρχείο. Ξένο Κλειδί (Foreign Key), είναι ένα πεδίο που έχει το ίδιο σύνολο τιμών με το πρωτεύον κλειδί ενός άλλου αρχείου. 6
Βάζεις δεδομένων (4) Παραδείγματα βάσεων δεδομένων ERIC (Educational Resources Information Center) βηβιηνγξαθηθή βάζε, πεξηιακβάλεη θαη θείκελα αλνηθηήο πξόζβαζεο Eurybase Λεπηνκεξείο πιεξνθνξίεο γηα ηα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα ησλ ρσξώλ ηεο Δ.Δ. Mathdi - Math Didactics Καιύπηεη όιν ην θάζκα ησλ Μαζεκαηηθώλ Francis Θέκαηα Αλζξσπηζηηθώλ θαη Κνηλσληθώλ Δπηζηεκώλ θαη 7
Έμπειρα ζσζηήμαηα (1) Έλα έκπεηξν ζύζηεκα ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ ιύζε πξνβιεκάησλ ζε ζπγθεθξηκέλνπο θαη πεξηνξηζκέλνπο αιιά πεξίπινθνπο ρώξνπο ησλ νπνίσλ ηα δεδνκέλα θαη νη πιεξνθνξίεο είλαη αβέβαηα θαη δελ είλαη πιήξε. Τν έκπεηξν ζύζηεκα δηαζέηεη 3 ζηνηρεία: Τε βάζε δεδνκέλσλ πνπ πεξηέρεη όιεο ηηο ζρεηηθέο γλώζεηο ζε έλα γλσζηηθό ηνκέα. Τε βάζε γεγνλόησλ πνπ πεξηέρεη ηα ζρεηηθά κε ην πξνο ιύζε πξόβιεκα δεδνκέλα Τε κεραλή ζπκπεξαζκάησλ. 8
Έμπειρα ζσζηήμαηα (2) Έλα ηδεαηό παξάδεηγκα ελόο έκπεηξνπ ζπζηήκαηνο ζα κπνξνύζε λα αθνξά ηελ απηόκαηε δηάγλσζε αζζελεηώλ θαη λα πξνηείλεη ηελ θαηαιιειόηεξε ζεξαπεία. Βάζε δεδνκέλσλ: αζζέλεηεο ζπκπηώκαηα, επεμεξγαζίεο εξγαζηεξηαθώλ απνηειεζκάησλ Τν ινγηζκηθό ζα ζπλδύαδε όια ηα δεδνκέλα, ζα πεξηείρε ηελ εκπεηξία ελόο εηδηθνύ γηαηξνύ Αλάινγα κε ην ηζηνξηθό ηνπ αζζελνύο ζα πξόηεηλε ηελ θαηάιιειε ζεξαπεία. 9
Πολσμέζα (1) Πνιπκέζα είλαη θιάδνο ηεο πιεξνθνξηθήο ηερλνινγίαο ν νπνίνο αζρνιείηαη κε ην ζπλδπαζκό ςεθηαθώλ δεδνκέλσλ πνιιαπιώλ κνξθώλ θεηκέλνπ, γξαθηθώλ, αθίλεηεο εηθόλαο, θηλνύκελεο εηθόλαο, ήρνπ θαη βίληεν) γηα ηελ αλαπαξάζηαζε, παξνπζίαζε, απνζήθεπζε, κεηάδνζε θαη επεμεξγαζία πιεξνθνξηώλ. Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπζηεκάησλ πνιπκέζσλ Έιεγρνο κέζσ ππνινγηζηή Με γξακκηθή νξγάλσζε ηεο πιεξνθνξίαο Αιιειεπηδξαζηηθόηεηα 10
Πολσμέζα (2) Κείμενα και Υπερ-κείμενα Κείκελν (text) είλαη ε πξώηε κνξθή απεηθόληζεο πιεξνθνξίαο ζηνλ ππνινγηζηή. Υπεξ-θείκελν (hyper-text) είλαη κηα εηδηθά δνκεκέλε κνξθή θεηκέλνπ ζε έλα δίθηπν από θόκβνπο (nodes) πνπ ζπλδένληαη κε ζπλδέζκνπο (links). Η κεηάβαζε γίλεηαη αλάινγα κε ηελ επηζπκία ηνπ αλαγλώζηε. 11
Πολσμέζα (3) Γνκηθά ζηνηρεία ησλ πνιπκέζσλ Βάζε πιεξνθνξηώλ (information database) Κόκβνη (nodes) Σύλδεζκνη (links) Γπλακηθόο έιεγρνο Γηαδξνκέο πινήγεζεο (paths) Φάξηεο πινήγεζεο (navigation map) :Γηάγξακκα ξνήο πνπ δείρλεη ηε γεληθή ππεξδνκή ηεο πιεξνθνξίαο θαη ην ζύζηεκα επξεηεξίσλ ησλ ζεκαηηθώλ ελνηήησλ. Δλαιιαθηηθό ζύζηεκα πινήγεζεο: Η κεηαθνξά γίλεηαη κε βάζε ηηο ελλνηνινγηθέο ζπζρεηίζεηο ή ζπλάθεηεο ηνπ πιεξνθνξηαθνύ πιηθνύ ηεο εθαξκνγήο. 12
Εικονική Πραγμαηικόηηηα (1) Εηθνληθή πξαγκαηηθόηεηα είλαη έλα ηξηζδηάζηαην πεξηβάιινλ πξνζνκνίωζεο ζε ππνινγηζηή ηνπ νπνίνπ ε απεηθόληζε γίλεηαη ζε πξαγκαηηθό ρξόλν θαη εμαξηάηαη από ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ ρξήζηε Με απιά ιόγηα είλαη: Σπλζεηηθνί θόζκνη πνπ δηέπνληαη από έλα ζύλνιν θαλόλωλ. Επηηξέπνπλ ζην ρξήζηε λα πινεγεζεί ζε απηνύο θαη λα αιιειεπηδξάζεη καδί ηνπο. Γηα λα γίλεη απηό ρξεζηκνπνηείηαη εμεηδηθεπκέλν πιηθό. Γηα παξάδεηγκα ν ρξήζηεο έρεη ηελ δπλαηόηεηα λα θηλεζεί ζε έλα ηζηνξηθό πεξηβάιινλ θαη λα γλωξίζεη ηελ δωή ηωλ αλζξώπωλ άιιωλ επνρώλ. 13
Εικονική Πραγμαηικόηηηα (2) Υπάξρνπλ: Πεξηβάιινληα εκβύζηζεο Όρη δεδνκέλα από ην θπζηθό θόζκν Οζόλε πξνζαξκνζκέλε ζην θεθάιη Πεξηβάιινληα νζόλεο Αλαπαξάζηαζε ζε νζόλε ππνινγηζηή Πεξηβάιινληα πξνβνιήο Τν εηθνληθό πεξηβάιινλ πξνβάιιεηαη ζε έλα θπζηθό ρώξν Εληζρπκέλα πεξηβάιινληα Τα εηθνληθά αληηθείκελα πξνβάιινληαη πάλω ζηνλ πξαγκαηηθό θόζκν 14
Τετνηηή Νοημοζύνη (1) Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence - είναι ο τομέας της επιστήμης των υπολογιστών, που ασχολείται με τη σχεδίαση ευφυών υπολογιστικών συστημάτων, δηλαδή συστημάτων που επιδεικνύουν χαρακτηριστικά που σχετίζουμε με τη νοημοσύνη στην ανθρώπινη συμπεριφορά". Τα όρια του χώρου προβλημάτων της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι συνεχώς μεταβαλλόμενα. Αυτό που χτες θεωρούνταν Τεχνητή Νοημοσύνη (π.χ. πρόγραμμα για σκάκι) σήμερα θεωρείται ως κάτι δεδομένο. 15
Τετνηηή Νοημοζύνη (2) Παραδείγματα χρήσης Τεχνητής Νοημοσύνης Ρομπότ που εκτελούν τις λειτουργίες που θεωρούνται επικίνδυνος στους ανθρώπους ή τις μονότονες και επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες που μπορούν να οδηγήσουν στα ατυχήματα εάν η ανθρώπινη συγκέντρωση παραγράφεται. Αναγνώριση σχεδίων, με τη μηχανή που ηχεί έναν συναγερμό όταν σπάζει κάτι ένα καθιερωμένο σχέδιο. Οι τράπεζες και άλλες οικονομικές οργανώσεις,, έχουν χρησιμοποιήσει συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για να ελέγξουν τις δραστηριότητές τους και να ανιχνεύσουν τις παραλλαγές ή τις ενέργειες έξω από τον κανόνα, με τους ανθρώπους που αναλαμβάνουν την έρευνα για γιατί τέτοιες δραστηριότητες πραγματοποιούνται. Τα συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης παραμένουν μηχανές ή εργαλεία εάν θα επιτύχουν το επίπεδο ανθρώπινης συνείδησης δεν είναι ακόμα σαφής. 16
Αζθάλεια σπολογιζηικών ζσζηημάηων (1) Η ασφάλεια ενός υπολογιστικού συστήματος είναι μια σημαντική παράμετρος που θα πρέπει να λαμβάνεται υπ όψη από την πρώτη στιγμή της εγκατάστασης του. Ο όρος περιλαμβάνει ένα πολύ μεγάλο φάσμα προστασίας, όπως: ασφάλεια μετάδοσης και λήψης δεδομένων (Data transfer security), έλεγχος και προστασία πρόσβασης (access control), κρυπτογράφηση δεδομένων (Data Cryptography), μεταφορά και αποθήκευση δεδομένων (Data Store Security). 17
Αζθάλεια σπολογιζηικών ζσζηημάηων (2) Οι τεχνολογικές εξελίξεις και κυρίως η δικτυακή σύνδεση των Η/Υ και το διαδίκτυο έχουν μεγιστοποιήσει τους κινδύνους. Για την αντιμετώπιση αυτών εφαρμόζονται επιστημονικές μεθοδολογίες πάνω στην ανάλυση και διαχείριση επικινδυνότητας. Οι μέθοδοι: Εντοπίζουν και αξιολογούν κινδύνους Εξετάζουν επιπτώσεις Προτείνουν μέτρα για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας εκδήλωσης κάποιου από τους κινδύνους. 18
Τζλος Ενότητας 19