Διημερίδα για την προβολή καλών πρακτικών του εκπαιδευτικού έργου Θεσσαλονίκη, 20 και 21 Μαρτίου 2015 Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές με χρήση διαδραστικού πίνακα Χατζηγιώση Μαρία Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Τι είναι οι συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές; «Ενεργητικές-συμμετοχικές τεχνικές» ή απλά «συμμετοχικές τεχνικές» ονομάζονται οι διδακτικές τεχνικές που εμπλέκουν ενεργά το μαθητή στη μαθησιακή διεργασία. (Βασάλα 2013, σελ. 14) Οι μαθητές πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διεργασία, οικοδομώντας σταδιακά γνώσεις, βασιζόμενοι σε αυτά που ήδη γνωρίζουν, μέσα σε φιλικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο (Βοσνιάδου 2006, σελ. 31-33)
Εποπτικά μέσα ο διαδραστικός πίνακας : προσφέρει τη δυνατότητα στους μαθητές να κάνουν διαδραστικές ασκήσεις δίνει τη δυνατότητα χρήσης του διαδικτύου είναι μέσο προβολής μιας απλής παρουσίασης PPT, η οποία όμως μπορεί να ενσωματωθεί μέσα στο σχέδιο μαθήματος με το λογισμικό του διαδραστικού και έτσι δίνεται η δυνατότητα στο μαθητή να επέμβει δραστικά στη διαδικασία της προβολής κινητροποιείται ο μαθητής να συμμετέχει ενεργά ενισχύεται το ενδιαφέρον του εμπλέκεται ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία. το Φύλλο Εργασίας: αποτελεί σημαντικό εποπτικό μέσο στο σχέδιο μαθήματος αποτελεί υλικό συνεργασίας μεταξύ των μαθητών αποτελεί υλικό μελέτης στο σπίτι για το μαθητή
Το θέμα του σχεδίου μαθήματος: «Τρώμε υγιεινά, ζούμε υγιεινά!» Υποθέματα: Οι διατροφικές μας συνήθειες Οι διατροφικές συνήθειες των λαών από άλλες χώρες της Ευρώπης Η υγιεινή διατροφή και το Fast Food Η αειφορική διαχείριση των απορριμμάτων Διδακτικό εγχειρίδιο για τη γερμανική γλώσσα: Deutsch ein Hit 1, Ενότητα 7 «Guten Appetit!» «Καλή όρεξη!»
Οι στόχοι της θεματικής αυτής ενότητας διαμορφώνονται σε τρία επίπεδα (Bloom & Krathwohl (1986,1991) 1. Επίπεδο γνώσεων: Οι μαθητές θα μάθουν να περιγράφουν, να κατατάσσουν, να διαχωρίζουν, να κατονομάζουν, να συγκρίνουν, να ταξινομούν και να αντιπαραθέτουν φαγητά και προϊόντα, υγιεινά και ανθυγιεινά, να περιγράφουν ομοιότητες και διαφορές στις γεύσεις, να εκφράζουν προτίμηση για το φαγητό, να περιγράφουν το ημερήσιο διαιτολόγιο τους, να συνθέτουν υγιεινό διατροφικό πρόγραμμα να εκφράζουν συμβουλές για την αειφορική διαχείριση των απορριμμάτων να δημιουργούν ερωτηματολόγιο
Οι στόχοι της θεματικής αυτής ενότητας διαμορφώνονται σε τρία επίπεδα (Bloom & Krathwohl (1986,1991) 2. Επίπεδο δεξιοτήτων Οι μαθητές θα μάθουν να χρησιμοποιούν το διαδραστικό πίνακα και να επιλύουν διαδραστικές ασκήσεις στο πρόγραμμα SMART-Notebook, να εκφράζουν τις προτιμήσεις τους στο γραπτό και στον προφορικό λόγο, να σχεδιάζουν και να οργανώνουν ομαδικά ένα διατροφικό πρόγραμμα και έναν κατάλογο με συμβουλές, να συνεργάζονται σε ομάδα με τους συμμαθητές τους, να αναπτύσσουν ικανότητες στο σχεδιασμό ερωτηματολογίου και θα εξασκηθούν στην αναζήτηση και αξιολόγηση πληροφοριών στη γερμανική γλώσσα
Οι στόχοι της θεματικής αυτής ενότητας διαμορφώνονται σε τρία επίπεδα (Bloom & Krathwohl (1986,1991) 3. Επίπεδο στάσεων Οι μαθητές θα μάθουν να εκτιμούν και να αποδέχονται την υγιεινή διατροφή, να απορρίπτουν την ανθυγιεινή διατροφή, να βλέπουν με κριτικό βλέμμα και να αμφισβητούν τις δελεαστικές διαφημίσεις, να υιοθετούν υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Διάρκεια της διδασκαλίας Τρεις διδακτικές ώρες
Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές 1. Αφόρμηση: Δημιουργία μαθησιακών κινήτρων Εποπτικά μέσα διαδραστικός πίνακας, διαδίκτυο, βίντεο Το βίντεο, οι εικόνες, ο ήχος, το αυθεντικό υλικό κεντρίζουν το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών www.docufilms.de https://www.youtube.com/watch?v=xowfx4eb5_c
Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές 2. Ερωτήσεις κλειστού τύπου, σύζευξης και αντιστοιχίας Εισαγωγή στο θέμα «υγιεινή διατροφή» με ερωτήσεις Εποπτικά μέσα διαδραστικός πίνακας, διαδραστική άσκηση, Φύλλο εργασίας Διαμόρφωση τάξης μικροομάδες δυο ατόμων Διδακτικοί στόχοι: Καλλιέργεια προφορικού λόγου στην ξένη γλώσσα
Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές 3. Τεχνική της συζήτησης Επεξεργασία του θέματος: «Fast food, όχι ευχαριστώ!» Εποπτικά μέσα διαδραστικός πίνακας, παρουσίαση PPT, Φύλλο εργασίας, εργασίες etwinning Διαμόρφωση τάξης μικροομάδες τεσσάρων ατόμων Οι μαθητές συζητούν το θέμα Συγκεντρώνουν τα επιχειρήματα στο Φύλλο εργασίας και στο διαδραστικό πίνακα Διδακτικοί στόχοι: καλλιέργεια προφορικού και γραπτού λόγου στη ξένη γλώσσα, χρήση γραμματικού φαινομένου της δευτερεύουσας πρότασης με το weil
Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές 4. Έρευνα για την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής Εποπτικά μέσα διαδραστικός πίνακας, διαδραστική άσκηση,διαδίκτυο, Φύλλο εργασίας, 4 φορητοί υπολογιστές ή tablet με σύνδεση στο διαδίκτυο Διδακτικοί στόχοι: έρευνα για το θέμα συλλογή και μελέτη πληροφοριών, συγγραφή εργασίας με αναφορά στη βιβλιογραφία & τις πηγές των πληροφοριών παρουσίαση στην τάξη Χρήση διαδραστικής άσκησης σέρνοντας τις εικόνες της πυραμίδας στη σωστή θέση. καλλιέργεια γραπτού & προφορικού λόγου στη ξένη γλώσσα
Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές 5. Ερωτήσεις κλειστού τύπου, σύζευξης και αντιστοιχίαςσυζήτηση Εποπτικά μέσα διαδραστικός πίνακας, διαδραστική άσκηση Επεξεργασία του θέματος για τις διατροφικές συνήθειες άλλων λαών-συζήτηση. Διαμόρφωση τάξης Σύνολο μαθητών Διδακτικοί στόχοι: Διαπολιτισμική προσέγγιση του θέματος καλλιέργεια προφορικού λόγου στην ξένη γλώσσα
Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές 6. Kαταιγισμός ιδεών, brainwriting Δημιουργία ενός υγιεινού εβδομαδιαίου διαιτολογίου Εποπτικά μέσα διαδραστικός πίνακας, βίντεο, διαδραστική άσκηση, Φύλλο εργασίας Προβολή βίντεο με θέμα: «Fast Food: Ιδέες για υγιεινά σνακ» https://www.youtube.com/watch?v=lqkafcaqpyg Διαμόρφωση τάξης μικροομάδες τεσσάρων ατόμων Διαχωρισμός και καταγραφή των υγιεινών και ανθυγιεινών σνακ αρχικά στο Φύλλο εργασίας ανά ομάδα και στη συνέχεια στο διαδραστικό πίνακα
Προβολή εργασιών για υγιεινή διατροφή από το πρόγραμμα etwinning : Συμβουλές για υγιεινό πρωινό, δεκατιανό στο σχολείο, μεσημεριανό και βραδινό. Εποπτικά μέσα διαδραστικός πίνακας, παρουσίαση PPT, Φύλλο εργασίας, εργασίες etwinning Διαμόρφωση τάξης μικροομάδες τεσσάρων ατόμων Δημιουργία ενός υγιεινού εβδομαδιαίου διαιτολογίου Διδακτικοί στόχοι: δημιουργία υγιεινού εβδομαδιαίου προγράμματος διατροφής με τη συνεργατική μάθηση, διαμόρφωση συνείδησης υγιεινής διατροφής στους μαθητές, καλλιέργεια προφορικού και γραπτού λόγου στην ξένη γλώσσα.
Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές 7. Ερωτήσεις κλειστού τύπου, σύζευξης και αντιστοιχίας Επεξεργασία του θέματος για τη διαχείριση των απορριμμάτων που παράγουμε στην καθημερινότητα μας και καταγραφή προτάσεων Εποπτικά μέσα διαδραστικός πίνακας, διαδραστική άσκηση, Φύλλο εργασίας Από εργασίες etwinning Διαμόρφωση τάξης μικροομάδες τεσσάρων ατόμων Δημιουργία των 10 χρυσών κανόνων της αειφορικής διαχείρισης των απορριμμάτων Διδακτικοί στόχοι: Εξοικείωση με το λεξιλόγιο για την ανακύκλωση και την αειφορία διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης στους μαθητές, καλλιέργεια προφορικού και γραπτού λόγου στην ξένη γλώσσα με συνεργατική διαδικασία
Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές 8. Επισκόπηση Εποπτικά μέσα ερωτηματολόγιο Πραγματοποίηση έρευνας σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες των μαθητών, τις απόψεις τους για το φαστ φουντ και τη διαχείριση των απορριμμάτων Διαμόρφωση τάξης μικροομάδες τεσσάρων ατόμων Διαμόρφωση των ερωτήσεων στη γερμανική και στην ελληνική γλώσσα από τους μαθητές ανά ομάδα Επεξεργασία αποτελεσμάτων με τη μορφή πινάκων, οι οποίοι μεταφέρουν πιο εύκολα πληροφορίες (Βασάλα,2013) Καταγραφή και παρουσίαση των αποτελεσμάτων σε μια συνοπτική γραπτή έκθεση στη γερμανική γλώσσα. Η τελική έκθεση αποτελεί υλικό για την γερμανόφωνη εφημερίδα της τάξης τους. Διδακτικοί στόχοι: Εξοικείωση με τη συμμετοχική τεχνική της επισκόπησης. Ανάπτυξη ικανοτήτων των μαθητών σχεδιασμού ερωτηματολογίου, εξάσκηση στην αναζήτηση και αξιολόγηση πληροφοριών, άσκηση στο γραπτό λόγο, καλλιέργεια της συνεργατικής μάθησης, ανάρτηση των αποτελεσμάτων της έρευνας στη εφημερίδα της τάξης.
Τελική Φάση: Αξιολόγηση του μαθήματος Εποπτικά μέσα Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης Διαμόρφωση τάξης Ατομική εργασία Τι τους άρεσε στο μάθημα, Τι τους δυσκόλεψε, Τι αποκόμισαν από αυτό, Σε ποιους μαθησιακούς στόχους έφτασαν Διδακτικοί στόχοι: Η ανατροφοδότηση για τον εκπαιδευτικό, η αυτοαξιολόγηση για το μαθητή. ΕΝΤΥΠΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (βλ. Β.Ε.Υ.,Τομ.Β,2011:53,54)
Συμπεράσματα Οι στόχοι της θεματικής αυτής ενότητας επετεύχθησαν σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου αξιολόγησης και στα τρία επίπεδα στο έπακρο: Σε επίπεδο γνώσεων οι μαθητές αποκόμισαν γνώσεις σύμφωνα με τους διδακτικούς στόχους της διδασκαλίας Σε επίπεδο δεξιοτήτων ανταποκρίθηκαν σε όλες τις ασκήσεις και δραστηριότητες στο διαδραστικό πίνακα και στο Φύλλο εργασίας επιτυχώς Σε επίπεδο στάσεων οι μαθητές έμαθαν να εκτιμούν και να αποδέχονται την υγιεινή διατροφή και να υιοθετούν οικολογικές συνήθειες στην καθημερινότητά τους Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν με μεγάλο ενδιαφέρον και μεγάλο κέφι σε όλες τις δραστηριότητες εφαρμόζοντας τις συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές με επιτυχία
Αναφορές Βασάλα, Π. (2013). Συμμετοχικές διδακτικές τεχνικές στη σύγχρονη εκπαίδευση. Θέματα Εκπαίδευσης και κατάρτισης. Βοσνιάδου, Σ. (2006). Παιδιά, Σχολεία και Υπολογιστές. Αθήνα: Gutenberg Bloom & Krathwohl (1986): Ταξινομία διδακτικών στόχων. Γνωστικός τομέας (Τόμος Α ). (μτφρ Α. Λαμπράκη-Παγανού). Θεσσαλονίκη: Κώδικας Εμπειρογνώμονες Εκπαιδευτικής Πρακτικής και Εφαρμογών ΠΕ07 (2011). Βασικό Επιμορφωτικό Υλικό, Τόμος Β: Ειδικό Μέρος ΠΕ07 Γερμανικών. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ΕΣΠΑ 2007-2013. Διδακτικό εγχειρίδιο για τη γερμανική γλώσσα: Deutsch ein Hit 1, Ενότητα 7 «Guten Appetit!» «Καλή όρεξη!» www.docufilms.de https://www.youtube.com/watch?v=xowfx4eb5_c https://www.youtube.com/watch?v=lqkafcaqpyg
Ευχαριστώ για την προσοχή σας Μαρία Χατζηγιώση mxgiosi@gmail.com Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο ΠΑΜΑΚ