ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΘ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΘ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2013 1

Ι. Η διδασκαλία των µαθηµάτων, λαµβανοµένων υπόψη και των προτάσεων του συµβουλίου διδασκόντων, θα γίνεται πλέον σε δύο πλήρη διδακτικά τρίωρα την ηµέρα, µε ηµίωρη διακοπή µεταξύ τους. Συγκεκριµένα το πρώτο τρίωρο θα αρχίζει την 9.00πµ και θα λήγει την 11.15πµ. Θα µεσολαβεί το ηµίωρο διάλειµµα και θα ακολουθεί το δεύτερο τρίωρο που θα αρχίζει την 11.45πµ και θα λήγει την 14.00µµ. Το ωράριο αυτό επιλέχθηκε, διότι µε αυτό, αφενός διευκολύνεται η ολοκλήρωση του διαπραγµατευοµένου θέµατος χωρίς ενδιάµεση διακοπή, αφετέρου το ηµίωρο διάλειµµα γίνεται πιο αποτελεσµατικό από το µέχρι τώρα δεκαπεντάλεπτο διάλειµµα. ΙΙ. Το πρόγραµµα διακρίνεται σε δύο στάδια κατά τις προβλέψεις του ν.3910/2011. Το πρώτο στάδιο επιχειρεί να εισαγάγει τους σπουδαστές στην έννοια των καθηκόντων του δικαστικού λειτουργού και στην ιστορία της δικαιοσύνης, περιλαµβάνει δε βασικά µαθήµατα εισαγωγικού χαρακτήρα, όπως η µεθοδολογία του δικαστικού έργου, θέµατα οικονοµικού δικαίου, καθώς και εξειδικευµένα µαθήµατα πληροφορικής για την εξοικείωση των σπουδαστών µε τις βάσεις δεδοµένων του Συµβουλίου Επικρατείας και των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Κατά το δεύτερο στάδιο εξετάζεται αναλυτικά η ύλη κατά θεµατικές ενότητες µε παρουσίαση της βασικής νοµολογίας εµπλουτισµένης µε τις νεώτερες εξελίξεις καθώς και µε επεξεργασία φακέλων. Οι υποθέσεις που δίδονται προς επεξεργασία θέτουν κατά το δυνατό ουσιώδη-βασικά και όχι τόσο εξεζητηµένα θέµατα ώστε οι σπουδαστές να εξοικειώνονται µε το έργο του δικαστικού λειτουργού. Οι διδάσκοντες που καλύπτουν ζητήµατα κοινής ευρύτερης ύλης καλούνται να συνεργαστούν για τη διδασκαλία και τη βαθµολογία. Η διδασκόµενη ύλη πρέπει να περιλαµβάνει τις νεώτερες νοµοθετικές και νοµολογιακές εξελίξεις και οι σηµειώσεις µαζί µε το υλικό που τις συνοδεύει να είναι, κατά το δυνατό, ηλεκτρονικά προσβάσιµες από τους σπουδαστές. Στα µαθήµατα που τα τρίωρα διδασκαλίας είναι µέχρι τέσσερα, δεν θα ανατίθεται από τους διδάσκοντες εργασία στους σπουδαστές ούτε τεστ. Μετά την έκδοση της µε αριθµό 16/19-3-2013 Πράξης του Γενικού ιευθυντή της Εθνικής Σχολής ικαστικών Λειτουργών, το πρόγραµµα µαθηµάτων της 19ης εκπαιδευτικής σειράς της κατεύθυνσης της ιοικητικής ικαιοσύνης διαµορφώνεται ως εξής: 2

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ 19 ης ΣΕΙΡΑΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΣΤΑ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ 5 1. Ιστορία της δικαιοσύνης- εοντολογία- Αρχές δικαστικής συµπεριφοράς και θέµατα πειθαρχικού δικαίου 5 2. Η νοµοθεσία για την οργάνωση της δικαιοσύνης στην Ελλάδα και στα κράτη-µέλη της Ε.Ε. 6 3. Σχέσεις παραγόντων δίκης 6 4. Θέµατα µεθοδολογίας του δικαστικού έργου (αποφάσεις ΣτΕ) 7 5.Θέµατα µεθοδολογίας του δικαστικού έργου (αποφάσεις. ) 7 6. Θέµατα µεθοδολογίας του δικαστικού έργου (αποφάσεις Ελ. Συν) 7 7. Ρατσισµός-Ξενοφοβία 8 8. Επίκαιρα ζητήµατα κοινοτικού δικαίου (Ενέργεια, Περιβάλλον) 8 9. ίκαιο Ανταγωνισµού 8 10.Ξένες γλώσσες 10 11. Πληροφορική 10 12. Θεσµική Συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης -Κοινοτική έννοµη τάξη- Σχέση διεθνούς και κοινοτικού δικαίου κ.λ.π 10 13. Κοινοτικό ίκαιο-βασικές Ελευθερίες- Γενικές Αρχές Κοινοτικής Έννοµης Τάξης µέσω παραδειγµάτων της Νοµολογίας- Προδικαστικό ερώτηµα 12 14. ηµοσιονοµικό Ευρωπαϊκό ίκαιο (εσωτερική αγορά και Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο) 13 15. ύο Ηµερίδες 13 16. Επίσκεψη σε κατάστηµα κράτησης αλλοδαπών. 13 ΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ 14 I. ΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΙΚΑΙΟ 14 1. Ανάλυση ν.3900/2010 και ν.4055/2011 (πρότυπη δίκη). 14 2. Αίτηση Ακυρώσεως και επεξεργασία φακέλου 14 3. Αίτηση Αναιρέσεως και επεξεργασία φακέλου 15 4. ικονοµία Ελεγκτικού Συνεδρίου και επεξεργασία φακέλου 16 5. Κώδικας ιοικητικής ικονοµίας ικαιοδοσία και Αρµοδιότητα-Εισαγωγή- επεξεργασία φακέλου- εικονική δίκη 18 6. Κ.. -Αγωγή Απόδειξη- Επεξεργασία φακέλου 18 7. Προσωρινή ικαστική Προστασία στην Ακυρωτική ίκη 19 8. Προσωρινή δικαστική προστασία στον Κώδικα ιοικητικής ικονοµίας Επεξεργασία Φακέλου 19 9. Προσωρινή δικαστική προστασία ΣτΕ Ασφαλιστικά Μέτρα (ν.3886/2010) 19 10. Συµµόρφωση στις ικαστικές Αποφάσεις 20 3

11. Αστική Ευθύνη 20 12. Επεξεργασία φακέλου αστικής ευθύνης 21 II. ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ 21 1. Σύνταγµα, Συνταγµατικά ικαιώµατα και Συνταγµατικές Ελευθερίες 21 2. Σύγχρονα θέµατα συνταγµατικής οργάνωσης και προστασίας 22 3. Ευρωπαϊκή Σύµβαση για τα ικαιώµατα του Ανθρώπου (ΕΣ Α) 23 4. Ανεξάρτητες Αρχές 24 5. ιοικητική Πράξη-επεξεργασία φακέλου 24 6. ιοικητικές συµβάσεις 25 7. Συµβάσεις στο Ελεγκτικό Συνέδριο 25 8. Υπαλληλικό ίκαιο και Επεξεργασία Φακέλου 26 ΙΙΙ. ΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟ ΟΤΗΣΗΣ 26 1. Εισαγωγή- Γενικές Αρχές-Νοµολογία-Ασφαλιστικές Εισφορές Συντάξεις 26 2. Υπαγωγή στην ασφάλιση-αρχές που διέπουν την υπαγωγή στην ασφάλιση ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κλπεπεξεργασία φακέλου 26 3. Συνταξιοδοτικό δίκαιο- επεξεργασία Φακέλου 27 IV. ΙΚΑΙΟ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ 28 1. ίκαιο αλλοδαπών κατά το διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο. 28 V. ΙΚΑΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 29 1. Στοιχεία ικαίου Περιβάλλοντος- ικαίωµα στο Περιβάλλον και βιώσιµη ανάπτυξη-χωροταξία και πολεοδοµία Προστασία πολιτιστικού περιβάλλοντος 29 2. Οι διοικητικές διαφορές του δικαίου του περιβάλλοντος- ικονοµικά Ζητήµατα- ιαφορές του δικαίου περιβάλλοντος στο ΣτΕ, ιοικ. Εφετεία, Πρωτοδικεία-επεξεργασία φακέλου 30 3. Απαλλοτρίωση Οικοδοµικές άδειες- Αυθαίρετες κατασκευές- επεξεργασία Φακέλου 31 VI. ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΙΚΑΙΟ 33 1. Φορολογικό ίκαιο (εισοδήµατος, Κ.Β.Σ., Φ.Π.Α.)-επεξεργασία φακέλου 33 2. Ελεγκτικό Συνέδριο Προληπτικός Έλεγχος- Προϋπολογισµός 34 3. Κατασταλτικός έλεγχος 35 4. ΚΕ Ε 36 5.Εικονικές δίκες σε αντικείµενα πρωτοδικείου: 1.ασφαλιστικό δίκαιο και φορολογικό δίκαιο 36 VII. ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ 36 4

ΠΡΩΤΟ ΣΤΑ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ 1. Ιστορία της δικαιοσύνης- εοντολογία- Αρχές δικαστικής συµϖεριφοράς και θέµατα ϖειθαρχικού δικαίου ιδάσκων: Κωνσταντίνος Κουσούλης, Σύµβουλος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 4 α.γενικά Η ικαιοσύνη από την αρχαιότητα ως τις µέρες µας. β.η Ελληνική ικαιοσύνη:καταστάσεις και πρόσωπα 1. Τουρκοκρατία 2.1821-1917 3.1917-1967 4.1967-1974 5.1974 µέχρι σήµερα Ι. Status ικαστικών Λειτουργών 1. Αµεροληψία 2. Ανεξαρτησία 3. Παράγοντες επηρεασµού των δικαστών - Κίνδυνοι για τη δικαστική αµεροληψία και ανεξαρτησία Συνέπειες της απώλειάς τους 4. Ασυµβίβαστα ΙΙ. Μηχανισµοί Ελέγχου των ικαστικών Λειτουργών 1. Γενικά 2. Εσωτερικός έλεγχος α. Εϖιλογή β. Εϖοϖτεία γ. Εϖιθεώρηση (αξιολόγηση) δ. Πειθαρχικό δίκαιο ε. ήλωση εξαίρεσης 3. Μικτός έλεγχος α. Ένσταση εξαιρέσεως β. Ένδικα µέσα γ. Αγωγή κακοδικίας 4. Εξωτερικός έλεγχος α. Έλεγχος αϖό τον Υϖουργό ικαιοσύνης β. Κοινοβουλευτικός έλεγχος 5

γ. ηµόσιος έλεγχος αϖό τον νοµικό κόσµο δ. Έλεγχος αϖό τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης III. εοντολογία α. Έννοια β. Κώδικες δεοντολογίας αα. ιεθνείς ϖρωτοβουλίες ββ. Κατ ιδίαν κράτη γ. Παρουσίαση, ανάλυση και συζήτηση του ιεθνούς Κώδικα ικαστικής εοντολογίας 2. Η νοµοθεσία για την οργάνωση της δικαιοσύνης στην Ελλάδα και στα κράτη-µέλη της Ε.Ε. ιδάσκων: ονάτος Παπαγιάννης, Καθηγητής Παντείου Προβλεπόµενα τρίωρα: 2 α. Συστήµατα απονοµής της δικαιοσύνης A.1 ικαστήρια α. Η περίπτωση της Ελλάδας β. Κράτη µέλη της ΕΕ Α.2 ιαµεσολάβηση α. Οι σύγχρονες τάσεις β. Η νοµοθεσία της ΕΕ β. ικαστική κατάρτιση Β1. Η περίπτωση της Ελλάδας Β2. Μόνιµες δοµές κατάρτισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο γ. Η διασφάλιση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης γ1. Νοµοθετικές ρυθµίσεις α. Στην Ελλάδα β. Σε χώρες µέλη της ΕΕ γ2. Το Συµβουλευτικό Συµβούλιο Ευρωπαίων ικαστών (CCJE) γ3. Η Magna Carta των ευρωπαίων δικαστών 3. Σχέσεις ϖαραγόντων δίκης ιδάσκων: Ιωάννης Λαµπρόπουλος, Εφέτης. 6

Προβλεπόµενα τρίωρα: 2 4. Θέµατα µεθοδολογίας του δικαστικού έργου (αϖοφάσεις ΣτΕ) ιδάσκουσα: Ειρήνη Σάρπ, Αντιπρόεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα : 6 α. οµή δικαστικής αποφάσεως 1. Παράβολο α. Κατάθεση β. Απαλλαγή 2. ικονοµικό Ιστορικό 3. Γενικές προϋποθέσεις παραδεκτού ενδίκων µέσων και βοηθηµάτων 4. Αντιµετώπιση ζητηµάτων παραδεκτού α. Τρόπος έρευνας των ζητηµάτων β. Αυτεπάγγελτη έρευνα προβολή ισχυρισµών 5. Αντιµετώπιση ζητηµάτων βασίµου α. Τρόπος έρευνας των ζητηµάτων β. Παραδεκτό προβολής λόγων γ. Ουσιαστική έρευνα των προβαλλοµένων λόγων Ι. Νόµω βάσιµο αβάσιµο ΙΙ. Ουσία βάσιµο αβάσιµο 6. Συνέπειες από τη µορφή ελέγχου των διοικητικών πράξεων και των δικαστικών αποφάσεων 7. απανήµατα 8. Καθορισµός διατακτικού 9. Τύπος δηµοσιότητας β. Εφαρµογή δικανικού συλλογισµού 1. Καθορισµός µείζονος προτάσεως 2. Παράθεση ερµηνείας διατάξεων 3. ιατύπωση ελάσσονος προτάσεως 4. Υπαγωγή ελάσσονος προτάσεως στη µείζονα πρόταση 5. Συµπέρασµα γ. Ο ρόλος της νοµολογίας στη δικαστική απόφαση 5.Θέµατα µεθοδολογίας του δικαστικού έργου (αϖοφάσεις. ) ιδάσκουσα: Αικατερίνη Περιστεροπούλου, Πρόεδρος Εφετών. Προβλεπόµενα τρίωρα :6 6. Θέµατα µεθοδολογίας του δικαστικού έργου (αϖοφάσεις Ελ. Συν) 7

ιδάσκων : Νικόλαος Μηλιώνης, Σύµβουλος Ελ.Σ, Επικ.Καθηγητής Παντείου Προβλεπόµενα τρίωρα : 2 7. Ρατσισµός-Ξενοφοβία ιδάσκων : Ζήσης Παπαδηµητρίου, Καθηγητής Νοµικής Α.Π.Θ Προβλεπόµενα τρίωρα: 2 8. Εϖίκαιρα ζητήµατα κοινοτικού δικαίου (Ενέργεια, Περιβάλλον) ιδάσκουσα : Ιωάννα Κουφάκη, ικηγόρος Αθηνών, Ειδική επιστήµονας στο «Συνήγορο του Πολίτη» Προβλεπόµενα τρίωρα : 4 Ενέργεια και Φυσικό περιβάλλον Λειτουργία της εσωτερικής αγοράς της Ενέργειας στην ΕΕ Υϖοχρέωση ανάπτυξης νέων και ανανεώσιµων µορφών ενέργειας Αιολική ενέργεια και ϖροστασία φυσικού ϖεριβάλλοντος µέσα αϖό τη νοµολογία του ΕΕ (Αποφάσεις του ικαστηρίου της 3.7.2008, υπόθεση C-215/06, της 21.7.2011, υπόθεση C- 2/10) 9. ίκαιο Ανταγωνισµού ιδάσκουσα : Θεοδώρα Ζιάµου, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα : 4 Α. 1) Βασικές έννοιες: Απαγορευµένες / επιτρεπόµενες συµπράξεις (συµφωνίες εναρµονισµένες πρακτικές µεταξύ επιχειρήσεων αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων) - Καταχρηστική εκµετάλλευση δεσπόζουσας θέσης Προληπτικός έλεγχος συγκεντρώσεων Κρατικά µέτρα νοθεύοντα τον ανταγωνισµό ηµόσιες επιχειρήσεις (ιδίως: ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, φάρµακα, µέσα µαζικής ενηµέρωσης, περιβάλλον). Νέες µορφές 8

συµβάσεων στο δίκαιο του ανταγωνισµού. Κοινοτικό δίκαιο Εθνικό δίκαιο (Ν. 3959/2011) 2) Συνέϖειες ϖαραβάσεων των κανόνων του ανταγωνισµού εκ µέρους των επιχειρήσεων Ακυρότητες Επιβολή προστίµων Ανάληψη δεσµεύσεων από τις επιχειρήσεις Β. Ο έλεγχος εφαρµογής των κανόνων του ανταγωνισµού αϖό τα εθνικά δικαστήρια και ο Κανονισµός 1/2003: Η άµεση ισχύς των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισµού. Η αρχή της υπεροχής των κοινοτικού δικαίου του ανταγωνισµού. Κατανοµή αρµοδιοτήτων µεταξύ κοινοτικού δικαστή εθνικού δικαστή Ευρωπαϊκής Επιτροπής εθνικής Επιτροπής Ανταγωνισµού. Κοινοτικό δικαίωµα αποζηµίωσης Ειδικότερα: Ο έλεγχος της αγοράς από την Επιτροπή Ανταγωνισµού Γ. Η δικονοµία του δικαίου του ανταγωνισµού: ικαστικός έλεγχος ιάκριση δικαιοδοσιών ιάκριση διαφορών ακυρωτικών / ουσίας. Ένδικα βοηθήµατα / Ένδικα µέσα. Προσφυγή στο ιοικητικό Εφετείο Αίτηση αναστολής Ειδικές προθεσµίες - Αγωγή αποζηµίωσης στο διοικητικό πρωτοδικείο Αίτηση αναιρέσεως στο ΣτΕ - Ειδικά δικονοµικά ζητήµατα στο δίκαιο του ανταγωνισµού: Μέσα απόδειξης / κατανοµή του βάρους απόδειξης / έρευνες σε επιχειρήσεις Έκταση του δικαστικού ελέγχου των αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισµού επί ουσιαστικών εκτιµήσεων οικονοµικής φύσεως / Έκταση του αναιρετικού ελέγχου των αποφάσεων των δικαστηρίων της ουσίας επί παραβάσεων του ανταγωνισµού 9

. Οι κρατικές ενισχύσεις ειδικότερα Κριτήρια διάκρισης από επιτρεπόµενες ενισχύσεις - Παράλληλες αρµοδιότητες κοινοτικού εθνικού δικαστή στον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων 10.Ξένες γλώσσες ιδάσκοντες: Ρωξάνα Αικατερίνη, Πάρεδρος ΣτΕ, Αικατερίνη Κακαβακίδου, και Ράλλη Φρειδερίκη, Ειδικοί επιστήµονες Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 Η διδασκαλία περιλαµβάνει νοµική ορολογία των πιο διαδεδοµένων ξένων γλωσσών (αγγλικά, γαλλικά, γερµανικά, ιταλικά) µε σκοπό την πρόσβαση των σπουδαστών στις αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων και στη διεθνή βιβλιογραφία που ενδιαφέρουν τους σπουδαστές της διοικητικής κατεύθυνσης. 11. Πληροφορική ιδάσκοντες: Κασσιανή Μαρίνου και Νικόλαος Μαρκόπουλος, Πάρεδροι ΣτΕ. Προβλεπόµενα τρίωρα: 6+4 Οι σπουδαστές παρακολουθούν µαθήµατα εφαρµοσµένης πληροφορικής µε στόχο τη διευκόλυνση της άσκησης του δικαστικού λειτουργήµατος µέσω της εξοικείωσής τους µε τις νέες τεχνολογίες. Ειδικότερα η διδασκαλία αφορά: - Βασικές έννοιες και όρους της πληροφορικής - Εισαγωγή στη βάση δεδοµένων των δικαστηρίων 12. Θεσµική Συγκρότηση της Ευρωϖαϊκής Ένωσης -Κοινοτική έννοµη τάξη- Σχέση διεθνούς και κοινοτικού δικαίου κ.λ.ϖ ιδάσκων: Αθανάσιος Ράντος, Αντιπρόεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα : 10 1. Σχέση διεθνούς και κοινοτικού δικαίου. Ένταξη της Ενώσεως στο σύστηµα διεθνών εννόµων σχέσεων. Ζώνη ελευθέρων συναλλαγών. Τελωνειακή ένωση. Κοινή αγορά. Εσωτερική αγορά. Εξωτερικές σχέσεις της Ενώσεως. Εξουσία συνάψεως διεθνών συµβάσεων. Παραλληλισµός εσωτερικών και εξωτερικών αρµοδιοτήτων (νµλγ 10

AETR). ιαδικασία (άρθρο 300 ΣΛΕΕ). ιπλωµατική εκπροσώπηση. Επιρροή του κοινοτικού δικαίου σε προσυναφθείσες ή µεταγενεστέρως συναπτόµενες διεθνείς συµβάσεις των Κρατών µελών (άρθρο 308 ΣΛΕΕ). 2. Σχέση κοινοτικής έννοµης τάξης και εθνικής έννοµης τάξης. Η κοινοτική έννοµη τάξη. Οι ιδρυτικές συνθήκες (Συνθ. ΕΟΚ, µτγν Συνθ. ΕΚ, ήδη ΣΛΕΕ). Μεταγενέστερα κείµενα πρωτογενούς δικαίου. Πράξεις προσχωρήσεως 1971, 1979, 1985, 1994, 2003, 2005 (ν. 3147/2005). Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (ν.1681/1987), Συνθήκη Ενώσεως («Μάαστριχτ», ν. 2077/1992), Συνθήκη Άµστερνταµ (ν. 2691/1999), Συνθήκη Νίκαιας (ν. 3001/2002), το «Ευρωπαϊκό Σύνταγµα» (ν. 3341/2005), Συνθήκη Λισσαβώνας (ν. 3671/2008). Αυτονοµία-αλληλεπίδραση των δύο εννόµων τάξεων. Αρχές που διέπουν τις µεταξύ τους σχέσεις. Αρχή παραχωρηµένων αρµοδιοτήτων. Αρχή θεσµικής αυτονοµίας. Αρχή υπεροχής. Αρχή άµεσης εφαρµογής. Αρχή επικουρικότητος. 3. Προσαρµογή της ελληνικής νοµοθεσίας στο Κοινοτικό δίκαιο. Θέση του ζητήµατος. Πράξεις στις οποίες χρειάζεται προσαρµογή. Άµεσο αποτέλεσµα οδηγίας. Τύπος της εθνικής πράξεως προσαρµογής. Τυπική ισχύς των πράξεων προσαρµογής. Σύστηµα νόµου 945/1979, νόµων 1338/1983 1440/1984. 4. Η Κοινοτική έννοµη προστασία. Οργάνωση ικαστηρίου, Πρωτοδικείου (Γενικού ικαστηρίου), Ειδικευµένων ικαστηρίων ( ικαστήριο ηµόσιας ιοίκησης). Αποστολή. Σχέσεις µε εθνικές δικαιοδοσίες. Συγκρότηση. Αρµοδιότητες. ιαδικασία. Στοιχεία λειτουργίας. Προσφυγή παραβάσεως. Αντικείµενο. ιάδικοι. ιαδικασία. Προδικασία. Απόφαση Συνέπειες αποφάσεως. Προσφυγή ακυρώσεως. Πράξεις υποκείµενες στην προσφυγή. Ενεργητική νοµιµοποίηση. Προνοµιούχοι διάδικοι. Ιδιώτες. ιαδικασία. Λόγοι ακυρώσεως. Ακυρωτικό αποτέλεσµα. Αγωγή αποζηµιώσεως. Εξωσυµβατική ευθύνη. Προϋποθέσεις ευθύνης της Ενώσεως. Εφαρµοστέο δίκαιο. ιαδικασία. Αυτονοµία αγωγής. 11

Ευθύνη Κρατών µελών για παράβαση του Κοινοτικού δικαίου. Αρµοδιότητες. Προϋποθέσεις. Ένσταση παρανοµίας. Φύση. ιαδικασία. Λόγοι. Συνέπειες. Προδικαστική παραποµπή. Η σηµασία του µηχανισµού της παραποµπής. Η ιδιαιτερότητα της δίκης. Η έννοια του παραπέµποντος δικαστηρίου. Αντικείµενο της παραποµπής. Η παραποµπή στο ικαστήριο. Υποχρέωση ή ευχέρεια. Προϋποθέσεις παραποµπής. Η υποβολή του προδικαστικού ερωτήµατος. Αυτεπάγγελτη ενέργεια εθνικού δικαστή. Τύπος και περιεχόµενο παραπεµπτικής. ιαβίβαση παραπεµπτικής. Ο έλεγχος του παραδεκτού της παραποµπής. Συνέπειες της προδικαστικής αποφάσεως. έσµευση του δικαστηρίου της παραποµπής. έσµευση άλλων δικαστηρίων. Περιορισµός συνεπειών αποφάσεως κατά χρόνο. Τα ελληνικά προδικαστικά ερωτήµατα. Στατιστικά δεδοµένα. Κριτική επισκόπηση. Συµπεράσµατα. Αίτηση αναιρέσεως. Συµπεριφορά του έλληνα δικαστή έναντι του Κοινοτικού δικαίου. Υποχρεώσεις. Συνέπειες. 13. Κοινοτικό ίκαιο-βασικές Ελευθερίες- Γενικές Αρχές Κοινοτικής Έννοµης Τάξης µέσω ϖαραδειγµάτων της Νοµολογίας- Προδικαστικό ερώτηµα ιδάσκων : Μιχαήλ Βηλαράς, Σύµβουλος ΣτΕ. Προβλεπόµενα τρίωρα : 8 Βασικές Ελευθερίες - Ιθαγένεια της Ένωσης Ελευθερία κυκλοφορίας και διαµονής - Ελεύθερη κυκλοφορία των εµπορευµάτων και απαγόρευση φορολογικών διακρίσεων επ' αυτών - Ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζοµένων και ελευθερία εγκατάστασης - Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών - Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων Γενικές Αρχές της Κοινοτικής Έννοµης Τάξης - Αρχή της Αναλογικότητας - Αρχές της Ασφάλειας ικαίου και της Προστασίας της ικαιολογηµένης Εµπιστοσύνης - Αρχές της Ισοδυναµίας και της Αποτελεσµατικότητας (σε σχέση µε τη διαδικαστική/ρυθµιστική αυτονοµία των κρατών µελών) - Αρχή της ισότητας και απαγόρευση διακρίσεων λόγω ιθαγένειας 12

Προδικαστικό ερώτηµα - Παραδεκτό - ιατύπωση 14. ηµοσιονοµικό Ευρωϖαϊκό ίκαιο (εσωτερική αγορά και Ευρωϖαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο) ιδάσκων: Νικόλαος Μηλιώνης, Σύµβουλος Ελ.Σ, Επικ.Καθηγητής Παντείου Προβλεπόµενα τρίωρα: 4 Ευρωϖαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο α) Η εσωτερική οργάνωση του Ευρωϖαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου i) H συγκρότηση του Σώµατος ii) H συλλογική µορφή των εργασιών του β) Η εφαρµογή γενικών ελεγκτικών αρχών i) Η τήρηση της αρχής της δηµοσιονοµικής πειθαρχίας ii) Η θεσµική αποστολή του Σώµατος iii) Ο κλασικός δηµοσιονοµικός έλεγχος iv) Ο νεωτερικός έλεγχος της χρηστής δηµοσιονοµικής διαχείρισης γ) Η εξωτερική έκφανση της εξωτερικής του αϖοστολής i) Ως ελεγκτική αρχή ii) Ως γνωµοδοτική αρχή δ) Το Ευρωϖαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και η κοινοτική δηµοσιονοµική τάξη 15. ύο Ηµερίδες Προβλεπόµενα τρίωρα: 4 16. Εϖίσκεψη σε κατάστηµα κράτησης αλλοδαϖών. Προβλεπόµενα τρίωρα: 2 13

ΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ I. ΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΙΚΑΙΟ 1. Ανάλυση ν.3900/2010 και ν.4055/2011 (ϖρότυϖη δίκη). ιδάσκουσα : Ευαγγελία Νίκα, Σύµβουλος ΣτΕ. Προβλεπόµενα τρίωρα: 4 2. Αίτηση Ακυρώσεως και εϖεξεργασία φακέλου ιδάσκων: Κωνσταντίνος Πισπιρίγκος, Σύµβουλος ΣτΕ. Προβλεπόµενα τρίωρα: 10 Α. Η ακυρωτική δικαιοδοσία α. Το ΣτΕ και τα διοικητικά δικαστήρια ως ακυρωτικά β. Οι πράξεις και οι παραλείψεις που γεννούν διαφορές υποκείµενες σε ακυρωτικό έλεγχο γ. Ο ακυρωτικός έλεγχος της σύνθετης διοικητικής ενέργειας δ. Η διάκριση του ακυρωτικού ελέγχου από τον έλεγχο ουσίας Β. Η ακυρωτική δίκη α. Το εισαγωγικό δικόγραφο (αίτηση ακυρώσεως) β. Οι διάδικοι γ. Η προδικασία δ. Η κύρια διαδικασία Γ. Η απόφαση του ακυρωτικού δικαστηρίου α. Έλεγχος της αρµοδιότητας Παραποµπή β. Έλεγχος της διατηρήσεως του αντικειµένου της δίκης - Κατάργηση γ. Οι προϋποθέσεις του παραδεκτού της αιτήσεως ακυρώσεως δ. Οι λόγοι ακυρώσεως 14

ε. Το διατακτικό της αποφάσεως στ. Η συµµόρφωση της ιοικήσεως ζ. Το δεδικασµένο. Η δευτεροβάθµια ακυρωτική δίκη α. Το εισαγωγικό δικόγραφο (έφεση) β. Οι εκκλητές και οι ανέκκλητες αποφάσεις γ. Η έρευνα της λυσιτέλειας της εφέσεως δ. Η προδικασία και η κύρια διαδικασία ε. Οι διάδικοι στ. Οι λόγοι εφέσεως ζ. Η απόφαση 3. Αίτηση Αναιρέσεως και εϖεξεργασία φακέλου ιδάσκων: Ιωάννης Γράβαρης, Σύµβουλος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 8 Εισαγωγικές Παρατηρήσεις 1. Η αίτηση αναιρέσεως ως ένδικο µέσο - Χαρακτηριστικά της αιτήσεως αναιρέσεως - Ειδικώς: Η διάκριση πραγµατικού και νοµικού ζητήµατος. Αποκλειστικός έλεγχος νοµικών πληµµελειών 2. Σύνταγµα και αίτηση αναιρέσεως Ι. Προϋποθέσεις παραδεκτού της αιτήσεως αναιρέσεως 1. Προϋποθέσεις από πλευράς αντικειµένου της δίκης -Απόφαση α) δικαστική β) διοικητικού δικαστηρίου γ) επί διαφοράς ουσίας δ) τελεσίδικη - Απαράδεκτο λόγω ποσού 2. Προϋποθέσεις από πλευράς υποκειµένων της δίκης -Η αναίρεση ασκείται από διάδικο - που έχει ηττηθεί εν όλω ή εν µέρει - ή που δικαιολογεί έννοµο συµφέρον 3. Προθεσµία 15

- ιάρκεια - Υπολογισµός - Αναστολή 4. Γνωµοδότηση Ν.Σ.Κ. ΙΙ. Λόγοι αναιρέσεως 1. Υπέρβαση καθηκόντων/καθ ύλην αναρµοδιότητα του δικαστηρίου που εξέδωσε την αναιρεσιβαλλοµένη 2. Με νόµιµη συγκρότηση/ κακή σύνθεση 3. Παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας - Παράβαση δικονοµικών αξιωµάτων - Παράβαση κανόνων που ρυθµίζουν την προβολή και λήψη υπ όψιν ισχυρισµών - Έλλειψη αιτιολογίας/ Ελλειψη νοµίµου βάσεως 4. Παράβαση διατάξεως ουσιαστικού νόµου 5. Παράβαση δεδικασµένου - εδικασµένο/έναντι όλων ισχύς ακυρωτικών αποφάσεων - Προϋποθέσεις 6. Αυτεπάγγελτη εξέταση λόγων αναιρέσεως ΙΙΙ. ιαδικασία της αιτήσεως αναιρέσεως. Συνέπειες της αναιρετικής αποφάσεως 1. ικόγραφο 2.Κοινοποιήσεις 3.Πρόσθετοι λόγοι/υποµνήµατα 4.Παράσταση 5.Παραίτηση 6. Θάνατος διαδίκου 7. Αποτελέσµατα αποφάσεως. 4. ικονοµία Ελεγκτικού Συνεδρίου και εϖεξεργασία φακέλου ιδάσκουσα : Κωνσταντίνα Ζώη, Σύµβουλος Ελ.Σ Προβλεπόµενα τρίωρα: 8 ΙΚΟΝΟΜΙΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕ ΡΙΟΥ Γενικά δικονοµικά ζητήµατα 1. ικαιοδοσία Ελεγκτικού Συνεδρίου - αρµοδιότητα Τµηµάτων 2. ιάδικοι 3. Παρέµβαση 16

4. Οµοδικία 5. Πληρεξουσιότητα - Νοµιµοποίηση 6. Κλητεύσεις - Επιδόσεις 7. ιακοπή δίκης 8. Κοινοποίηση Ενδίκων Μέσων 9. Παραίτηση από ένδικα µέσα.κατάργηση ίκης 10. Παράβολο Ένδικα µέσα 1. Έφεση α) Τρόπος άσκησης εφέσεως β) ικόγραφο γ) Φύση προσβαλλόµενης πράξης δ)'έννοµο συµφέρον ε) Προθεσµία στ) εύτερη έφεση ζ) Αίτηση Αναστολής η) Λόγοι Εφέσεως Πρόσθετοι λόγοι. θ) Απόδειξη ι) Όρια ελέγχου προσβαλλόµενης πράξης 2. Αγωγή α) ικόγραφο. β) Έννοµο συµφέρον. γ) Αγωγή αποζηµίωσης. δ) Ευθεία αγωγή. Ε) Αγωγή αδικαιολογήτου πλουτισµού 2. Αναθεώρηση 3. Αίτηση καταλογισµού Γενικού Επιτρόπου Επικρατείας Ελεγκτικού Συνεδρίου 4. Ανακοπή 5. Αναίρεση α) ικόγραφο β) Αναιρεσιβαλλόµενη απόφαση γ)'έννοµο συµφέρον δ) Προθεσµία ε) εύτερη αίτηση Αναιρέσεως στ) Αίτηση Αναστολής ζ) Λόγοι Αναιρέσεως 17

η)'έκταση αναιρετικού ελέγχου θ) Συνέπειες Αναιρέσεως ιόρθωση - Ερµηνεία αϖοφάσεων Εϖανάληψη δίκης Πρακτικά θέµατα α) Πρακτικό θέµα και β) Φάκελος: για µελέτη και γραπτή επεξεργασία από τους σπουδαστές των δικονοµικών ζητηµάτων, που ανακύπτουν και στη συνέχεια αναλυτική συζήτηση των ζητηµάτων αυτών. 5. Κώδικας ιοικητικής ικονοµίας ικαιοδοσία και Αρµοδιότητα- Εισαγωγή- εϖεξεργασία φακέλου- εικονική δίκη ιδάσκων : Παρασκευάς Μαρινάκης, Εφέτης.. Προβλεπόµενα τρίωρα: 12 α) - ικαιοδοσία και Αρµοδιότητα - Αποκλεισµός, αποχή, εξαίρεση ικαστών - ιάδικοι - Θεµελιώδεις ικονοµικές αρχές - Γενικά θέµατα της διαδικασίας (άρθρα 1-62) β) - Ενδικα βοηθήµατα - Ενδικα µέσα - Παρέµβαση - Οµοδικία Συνάφεια (άρθρα 63-70, 79-125) 6. Κ.. -Αγωγή Αϖόδειξη- Εϖεξεργασία φακέλου ιδάσκων : Βλαδίµηρος Μωυσίδης, Εφέτης. Προβλεπόµενα τρίωρα: 8 - Αγωγή -(άρθρα 71-78) -Αντικειµενική σώρευση συνεκδίκαση - Προδικασία - Κυρία ιαδικασία - Απόφαση και πρακτικά - απάνες της δίκης 18

- Μεταβατικές και τελικές διατάξεις (άρθρα 123-143, 187-199, 273-285) -Απόδειξη (άρθρα 145-186) 7. Προσωρινή ικαστική Προστασία στην Ακυρωτική ίκη ιδάσκων : Ελένη Μουργιά, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 8. Προσωρινή δικαστική ϖροστασία στον Κώδικα ιοικητικής ικονοµίας Εϖεξεργασία Φακέλου ιδάσκων : Βλαδίµηρος Μωυσίδης, Εφέτης. Προβλεπόµενα τρίωρα: 10 9. Προσωρινή δικαστική ϖροστασία ΣτΕ Ασφαλιστικά Μέτρα (ν.3886/2010) ιδάσκουσα: Ειρήνη Σάρπ, Αντιπρόεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 4 1. Συνταγµατική κατοχύρωση προσωρινής δικαστικής προστασίας 2. ιατάξεις που ρυθµίζουν την παροχή της προσωρινής δικαστικής προστασίας 3. ιαφορές µεταξύ αιτήσεως ασφαλιστικών µέτρων ν. 3886/2010 και αιτήσεως αναστολής εκτελέσεως άρθρου 52 π.δ/τος 18/1989 4. Αρµόδιο όργανο προς παροχή προσωρινής δικαστικής προστασίας 5. Πεδίο εφαρµογής ν.3886/2010 6. Προϋποθέσεις παραδεκτού αιτήσεως ασφαλιστικών µέτρων ν. 3886/2010 Α) Ύψος προϋπολογιζοµένης δαπάνης Β) Προδικαστική προσφυγή ν. 3886/2010 Φύση της προσφυγής Φύση προσβαλλοµένης µε την προσφυγή πράξεως Προθεσµία ασκήσεως Έναρξη ιακοπή Αναστολή Κατάθεση Κοινοποίηση Αρµόδιο όργανο Προθεσµία αποφάνσεως επί προσφυγής Αναβίωση της προθεσµίας 19

εύτερη προσφυγή Γ) Νοµιµοποίηση Έννοµο συµφέρον ) Προθεσµία ασκήσεως Έναρξη Αναστολή Αναβίωση Ε) εύτερη αίτηση ασφαλιστικών µέτρων 7. ικόγραφο Ερµηνεία Συµπροσβαλλόµενες πράξεις 8. Παρέµβαση 10. Συµµόρφωση στις ικαστικές Αϖοφάσεις ιδάσκουσα : Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, Σύµβουλος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 Ανάλυση Ν.3068/2002 και Ν.3900/2010 11. Αστική Ευθύνη ιδάσκων : ηµήτριος Εµµανουηλίδης, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 8 1. Συνταγµατική θεµελίωση Α. Ειδικώς το άρθρο 94 του Συντάγµατος 2. ικονοµικά ζητήµατα Α. ικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων α. Πολιτικά δικαστήρια β. Ελεγκτικό Συνέδριο γ. Ειδικό δικαστήριο του άρθρου 88 παρ. 2 του Συντάγµατος δ. ιαιτησία Β. Καθ ύλην αρµοδιότητα των διοικητικών δικαστηρίων α. Αίτηση ακυρώσεως β. Προσφυγή Γ. Άρθρα 71-80 Κώδικα ιοικητικής ικονοµίας 3. Ουσιαστικά ζητήµατα Α. Πράξεις παραλείψεις υλικές ενέργειες Β. Όργανα του ηµοσίου (νοµοθετική, εκτελεστική, δικαστική εξουσία) Γ. Ενάσκηση της ανατεθειµένης στα όργανα δηµόσιας εξουσίας (συνάφεια). Παρανοµία πράξεων, παραλείψεων και υλικών ενεργειών 20

α. Θεµελίωση της παρανοµίας β. Λόγοι άρσης του παρανόµου Ε. ιατάξεις κείµενες για χάρη του γενικού συµφέροντος ΣΤ. Ζηµία α. Θετική αποθετική ή διαφυγόν κέρδος β. Ηθική βλάβη γ. Αιτιώδης σύνδεσµος Ζ. Αποζηµίωση α. Γενικά β. Συντρέχον πταίσµα γ. Συµψηφισµός ζηµίας µε ωφέλεια δ. Παραγραφή 4. ικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Α. Θεµελίωση ευθύνης Β. ικαστική προστασία Γ. Θεµελίωση αξίωσης ευθύνης του Κράτους και οι προϋποθέσεις της. 5. Ευρωπαϊκό ικαστήριο Ανθρωπίνων ικαιωµάτων Α. Έκταση δικαστικής προστασίας Β. Η επιδικαζόµενη από το δικαστήριο αποζηµίωση 12. Εϖεξεργασία φακέλου αστικής ευθύνης ιδάσκουσα: Ελένη Γεωργούτσου, Εφέτης. Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 II. ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ 1. Σύνταγµα, Συνταγµατικά ικαιώµατα και Συνταγµατικές Ελευθερίες ιδάσκων : ηµήτριος Βανδώρος, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα : 10 1. Οι πηγές των θεµελιωδών δικαιωµάτων : ιδίως Σύνταγµα, ΕΣ Α, ΣΑΠ, κοινοτικό δίκαιο. Μεταξύ τους σχέση. 2. Οι περιορισµοί των περιορισµών των θεµελιωδών δικαιωµάτων : α) Γενικώς, β) Πρόβλεψη του περιορισµού στο νόµο, γ) Αρχή αναλογικότητας. 3. Αξία του ανθρώπου - προσωπικότητα - ιδιωτικός βίος - προσωπικά δεδοµένα. Ειδικότερα θέµατα : α) Η εξέλιξη της νοµολογίας ως προς τη συνταγµατικότητα του θεσµού της προσωπικής κράτησης για χρέη προς το ηµόσιο και το ΙΚΑ. 21

β) Η νοµολογία ως προς το θεσµό της προσωπικής κράτησης για χρέη προς ιδιώτες. 4. Αρχές ισότητας - αξιοκρατίας. 5. Θρησκευτική ελευθερία. 6. Ελευθερία έκφρασης - τύπου - ραδιοτηλεόραση. Ελευθερία τέχνης, επιστήµης, έρευνας. 7. Οικονοµική ελευθερία : α) Γενικώς, β) Ελευθερία των συµβάσεων, γ) Επιχειρηµατική ελευθερία, γ) Επαγγελµατική ελευθερία. 8. Ιδιοκτησία. 9. ικαίωµα δικαστικής προστασίας - νόµιµος δικαστής. 10. ικαιώµατα αναφοράς - συνέρχεσθαι - συνεταιρίζεσθαι - συνδικαλιστική ελευθερία. 11. Κοινωνικά δικαιώµατα. 12. Πολιτικά δικαιώµατα. 2. Σύγχρονα θέµατα συνταγµατικής οργάνωσης και ϖροστασίας ιδάσκων : Ιωάννης ρόσος, Καθηγητής Νοµικής ΕΚΠΑ Προβλεπόµενα τρίωρα: 2 Τα µαθήµατα έχουν ως αντικείµενο θέµατα συνταγµατικής οργάνωσης και προστασίας µε έµφαση ρυθµίσεις και νοµολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ευρωπαϊκών ικαστηρίων. Στα θέµατα συνταγµατικής οργάνωσης περιλαµβάνονται - Παρατηρήσεις σχετικά µε τις επιπτώσεις στην λειτουργία των ελληνικών συνταγµατικών θεσµών τις οποίες επέφερε η υπαγωγή της χώρας στην δηµοσιονοµική πειθαρχία που συµφωνήθηκε µε τους ευρωπαίους εταίρους, το ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο και εάν τελικώς αυτό συµφωνηθεί- µε τους πιστωτές µας στα πλαίσια του PSI - Οι προτεινόµενες µε την παράγραφο 4 της ήλωσης των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων της Ευρωζώνης συνταγµατικές µεταβολές των Κρατών µελών της Ευρωζώνης και µία επισκόπηση των µεταβολών στις συναφείς µε τις προτεινόµενες αλλαγές µεταβολές στις ελληνική συνταγµατική τάξη. 22

- Σχολιασµένη παρουσίαση της απόφασης του Γερµανικού Συνταγµατικού ικαστηρίου σχετικά µε την απόφαση της Γερµανικής Κυβέρνησης να συµφωνήσει στην ευνοϊκή δανειοδότησης της Ελλάδας µε και γερµανικούς πόρους στα πλαίσια των σχετικών ευρωπαϊκών χρηµατοδοτικών µηχανισµών. Στα θέµατα συνταγµατικής οργάνωσης περιλαµβάνονται - Σχολιασµένη απόφαση του Γερµανικού Συνταγµατικού ικαστηρίου µε αντικείµενο την σχέση ανάµεσα στην δηµόσια ασφάλεια ως άµυνα κατά της ισλαµιστικής τροµοκρατίας- και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια - Σχολιασµό, ενδεχοµένως µε νοµολογιακές παραποµπές, προβληµατισµών σχετικά µε την έννοια της ιδιοκτησίας και ενόψει των παγκοσµιοποιηµένων χρηµατοπιστωτικών προϊόντων - Εάν έχει λάβει χώρα το PSI, σχολιασµένη παρουσίαση των νοµικών ζητηµάτων που θέτει από πλευράς πιστωτών και δανειζοµένων κρατών (µε βάση το ελληνικό παράδειγµα). 3. Ευρωϖαϊκή Σύµβαση για τα ικαιώµατα του Ανθρώϖου (ΕΣ Α) ιδάσκων:γεώργιος Παπαγεωργίου, Σύµβουλος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 α. Εισαγωγή στο Σύστηµα Προστασίας της ΕΣ Α - Το κείµενο της Σύµβασης και των Πρωτοκόλλων - Τα δικαιοδοτικά όργανα το νέο Ε Α β. ικαστική Προστασία - Το δικαίωµα στη χρήση και απονοµή δικαιοσύνης (άρθρο 6 - έννοια δικαστηρίου, ταχεία δίκη, δίκαιη δίκη, δικαιώµατα κατηγορουµένου) - Η εξασφάλιση εφαρµογής της ΕΣ Α από τα κράτη (άρθ. 1) - Το δικαίωµα αποτελεσµατικής προσφυγής (άρθρο 13) - Ζητήµατα παραδεκτού της ατοµικής προσφυγής στο Ε Α (άρθ. 34, 35) - Το ζήτηµα της δίκαιης ικανοποίησης γενικά (άρθ. 41) - Η απαγόρευση των βασανιστηρίων 23

- Η ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας (άρθ. 9) και το δικαίωµα στην εκπαίδευση (άρθ. 2 ΠρΠρ) - Το δικαίωµα σεβασµού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής (άρθ. 8) και το δικαίωµα σύναψης γάµου (άρθ. 12) - Η ελευθερία έκφρασης (άρθ. 10) και οι ελευθερίες του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι (άρθ. 11) - Η απαγόρευση των διακρίσεων (άρθ. 14) Η προστασία της ιδιοκτησίας (άρθ. 1 ΠρΠρ) - Η δίκαιη ικανοποίηση σε σχέση µε την προστασία της ιδιοκτησίας 4. Ανεξάρτητες Αρχές ιδάσκων : Ηλίας Μάζος, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 4 Αντικείµενο του µαθήµατος είναι η παρουσίαση των Ανεξάρτητων Αρχών και των ζητηµάτων που δηµιουργούνται από τη λειτουργία τους για τον διοικητικό δικαστή. Τα ειδικότερα θέµατα που αντιµετωπίζονται είναι: α. Έννοια και κριτήρια διακρίσεως των Ανεξάρτητων Αρχών από τις λοιπές διοικητικές υπηρεσίες και αρχές. ικονοµικές συνέπειες της διακρίσεως κυρίως ως προς τον καθορισµό του αρµοδίου δικαστηρίου και την φύση του ασκουµένου ενδίκου βοηθήµατος. β. Ανεξάρτητες Αρχές και Σύνταγµα πριν από την αναθεώρηση του έτους 2001. γ. Ανεξάρτητες Αρχές κατά το Σύνταγµα και το νόµο. δ. Αρµοδιότητες των Ανεξάρτητων Αρχών. ε. Η «ρυθµιστική» λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών. στ. Η «κυρωτική» λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στις διοικητικές κυρώσεις σε σχέση µε άλλες συγγενείς έννοιες του δηµοσίου δικαίου (όπως τα διοικητικά µέτρα) και µε τις σχετικές απαγορεύσεις και περιορισµούς που απορρέουν από το Σύνταγµα και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου (ιδίως την ΕΣ Α). 5. ιοικητική Πράξη-εϖεξεργασία φακέλου ιδάσκων: ηµήτριος Μακρής, Σύµβουλος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 12 Αντικείµενο διδασκαλίας Η διδασκαλία της ενότητας «ίκαιο της ιοικητικής Πράξεως» περιλαµβάνει κυρίως τα ακόλουθα αντικείµενα: 24

1. Έννοια - διακρίσεις (εκτελεστότητα, κυβερνητικές πράξεις, διακρίσεις/ πράξεις ατοµικές κανονιστικές) 2. Όργανα αρµοδιότητα (σύσταση και διακρίσεις οργάνων - διακρίσεις αρµοδιότητας/δεσµία αρµοδιότητα - διακριτική ευχέρεια) 3. ιαδικασία παραγωγής (τύποι, συµµετοχή διοικουµένου, διοικητικές προθεσµίες) 4. Νοµιµότητα - αιτιολογία (αρχή της νοµιµότητας, νοµοθετικό και πραγµατικό καθεστώς, αιτιολογία νόµιµη και πληµµελής) 5. Ισχύς (έναρξη και λήξη ισχύος, κατάργηση, ανάκληση). Τρόϖος διδασκαλίας α. Η διδασκαλία της ενότητας διενεργείται µε την µελέτη και την ανάλυση σχετικών υποθέσεων που εκδίκασε πρόσφατα το Συµβούλιο της Επικρατείας, στο πλαίσιο της οποίας παρέχεται στους σπουδαστές η δυνατότητα να αναπτύξουν την γνώµη τους. β. Η διδασκαλία περιλαµβάνει την µελέτη υποθέσεων µε στοιχεία δικογραφίας. Ειδικότερα: i. Παρουσιάζεται ο τρόπος εργασίας του δικαστή µε χρήση στοιχείων δικογραφίας (αίτηση ακυρώσεως, προσβαλλόµενη διοικητική πράξη, έγγραφο µε τις απόψεις της ιοικήσεως και άλλα σχετικά δικόγραφα ή έγγραφα) και αναλύονται περαιτέρω τα ζητήµατα της υποθέσεως, µε την συµµετοχή των σπουδαστών. ii. Οι σπουδαστές µελετούν δικογραφία υποθέσεως και αναπτύσσουν γραπτώς την γνώµη τους για τα ζητήµατα που γεννώνται, µε την απαραίτητη τεκµηρίωση. Επίσης οι σπουδαστές παρουσιάζουν προφορικά την γνώµη τους για την υπόθεση αυτήν, παρέχεται δε σε αυτούς η δυνατότητα να ανταλλάξουν απόψεις και επιχειρήµατα, ώστε να αντιληφθούν τον τρόπο εργασίας στις διασκέψεις. γ. Η ενότητα ολοκληρώνεται µε την συνολική αποτίµηση των εργασιών των σπουδαστών για την υπόθεση που επεξεργάστηκαν και την συζήτηση για τα θέµατά της. δ. Η διδασκαλία υποστηρίζεται µε την χρήση σύγχρονων εποπτικών µέσων και την διανοµή του κρίσιµου υλικού στους σπουδαστές. 6. ιοικητικές συµβάσεις ιδάσκων : Θωµάς Παπαευαγγέλου, Σύµβουλος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 4 7. Συµβάσεις στο Ελεγκτικό Συνέδριο ιδάσκων : Σταµάτιος Πουλής, Σύµβουλος Ελ.Σ Προβλεπόµενα τρίωρα: 4 25

8. Υϖαλληλικό ίκαιο και Εϖεξεργασία Φακέλου ιδάσκοντες: Γεώργιος Ποταµιάς, Σύµβουλος ΣτΕ και Ιφιγένεια Αργυράκη, Εφέτης. Προβλεπόµενα τρίωρα: 4+6 ιδακτέα θέµατα: Έννοια δηµοσίου υπαλλήλου. Ιδρυση της δηµόσιας υπαλληλικής σχέσης (προϋποθέσεις και προσόντα διορισµού, διαδικασία διορισµού, πράξη διορισµού). Υπηρεσιακές καταστάσεις του δηµοσίου υπαλλήλου. Υποχρεώσεις και δικαιώµατα του δηµοσίου υπαλλήλου (καθήκοντα, δικαιώµατα, περιορισµοί δικαιωµάτων αστική και ποινική ευθύνη του δηµοσίου υπαλλήλου). Πειθαρχικό ίκαιο: πειθαρχικά αδικήµατα και ποινές. Πειθαρχική διαδικασία. Ένδικα µέσα και σχετική δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων. Λύση της υπαλληλικής σχέσης. ΙΙΙ. ΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟ ΟΤΗΣΗΣ 1. Εισαγωγή- Γενικές Αρχές-Νοµολογία-Ασφαλιστικές Εισφορές Συντάξεις ιδάσκων: Βασίλειος Ανδρουλάκης, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 Εισαγωγή α) Έννοια κοινωνικής ασφάλισης σκοποί. β) ιακρίσεις: i. Κοινωνική ασφάλιση / Κοινωνική ασφάλεια. ii. Κοινωνική ασφάλιση / Κοινωνική πρόνοια. iii. Κοινωνική ασφάλιση / Ιδιωτική ασφάλιση. γ) Η κοινωνική ασφάλιση ως στοιχείο του κοινωνικού κράτους. δ) ιακρίσεις συστηµάτων κοινωνικής ασφάλισης. Ι. Το ελληνικό σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης ΙΙ. Η συνταγµατική διάσταση της κοινωνικής ασφάλισης ΙΙΙ. Οι γενικές αρχές της κοινωνικής ασφάλισης στην νοµολογία. ΙV. Ασφαλιστικές εισφορές V. Συντάξεις 2. Υϖαγωγή στην ασφάλιση-αρχές ϖου διέϖουν την υϖαγωγή στην ασφάλιση ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κλϖ- εϖεξεργασία φακέλου 26

ιδάσκοντες : Σταυρούλα Κτιστάκη, Πάρεδρος ΣτΕ και Ιωάννης Λαµπρόπουλος, Εφέτης. Προβλεπόµενα τρίωρα: 4+12 Εισαγωγή Α. Προϋϖοθέσεις: Η άσκηση ορισµένης επαγγελµατικής δραστηριότητας ασφαλιστέας στον αντίστοιχο φορέα - Παροχή εργασίας κατοχή µιας ιδιότητας (διορισµός δικηγόρου, άδεια µηχανικού) Β. Κατηγορίες φορέων κοινωνικής ασφάλισης Γ. Αρχές ϖου διέϖουν την υϖαγωγή στην ασφάλιση. Υϖαγωγή στην ασφάλιση του ΙΚΑ (άρθρ. 2 ΑΝ 1846/1951, (ΦΕΚ Α 179) Ε. Αναγνώριση χρόνου ασφάλισης Στ. Νεώτερη Ασφαλιστική Νοµοθεσία 3. Συνταξιοδοτικό δίκαιο- εϖεξεργασία Φακέλου ιδάσκων: ηµήτριος Πέππας, Σύµβουλος Ελ.Σ Προβλεπόµενα τρίωρα: 10 Ι. Γενικό µέρος 1. Έννοια σύνταξης. Συνταγµατική κατοχύρωση. 2. Κατηγορίες διαφορών που υπάγονται στη δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 3. ιάκριση από τη σύνταξη ως ασφαλιστική παροχή. Συνέπειες της διάκρισης. Εννοιολογικές παρατηρήσεις. 4. Υπαγωγή στο συνταξιοδοτικό σύστηµα. Προϋποθέσεις. 5. Προϋποθέσεις απονοµής της σύνταξης. ι) Ουσιαστικές ιι) Τυπικές 6. Υπολογισµός σύνταξης. ι) Κανονισµός σύνταξης. Μεθοδολογία κανονισµού σύνταξης (Συντάξιµος µισθός Συντάξιµη υπηρεσία Ποσοστό σύνταξης). ιι) Αναπροσαρµογή σύνταξης. 7. Συνταξιοδοτικά δεδοµένα. Πότε καθίστανται οριστικά. Εξαιρέσεις. 8. Η ισχύς του τεκµηρίου νοµιµότητας στο Συνταξιοδοτικό ίκαιο. Παρεµπίπτων έλεγχος. Όρια. 27

9. ιαφορές από την εκτέλεση των πράξεων ή αποφάσεων κανονισµού συντάξεων. Πότε δηµιουργούνται. Κριτήρια διάκρισης σε σχέση µε τις διαφορές από την απονοµή των συντάξεων. 10. ικαστική προστασία στις συνταξιοδοτικές διαφορές. Σχέση έφεσης αγωγής. ΙΙ. Ειδικό µέρος 1. Ανάλυση κατ άρθρον του Συνταξιοδοτικού Κώδικα (π.δ.169/2007). 2. Εφαρµογή των Κοινοτικών Κανονισµών για την Κοινωνική Ασφάλιση 1408/1971, 574/1972 και 1606/1998. 3. ιαδοχική ασφάλιση. 4. Τυπική ασφάλιση. 5. Συνταξιοδότηση αλλοδαπών, κοινοτικών υπηκόων και µη. ΙΙΙ. Μεθοδολογία επεξεργασίας φακέλου Σύνταξη εισήγησης σε συνταξιοδοτική υπόθεση. 1. Ιστορικό. 2. Παραδεκτό. 3. Βάσιµο. 4. Συµπέρασµα. IV. ΙΚΑΙΟ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ 1. ίκαιο αλλοδαϖών κατά το διεθνές, ευρωϖαϊκό και εθνικό δίκαιο. ιδάσκων: Ηλίας Μάζος, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 8 Το «ίκαιο των Αλλοδαπών» περιλαµβάνει: α. το ίκαιο των αλλοδαπών υπηκόων των κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ρυθµίζεται από κανόνες του πρωτογενούς και παραγώγου δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από το εθνικό δίκαιο µεταφοράς. Υπήχθη στην αρµοδιότητα των διοικητικών πρωτοδικείων µε το άρθρο 49 του ν. 3900/2010. β. το ίκαιο του Ασύλου και των λοιπών µορφών διεθνούς («επικουρικής» κ.λπ.) προστασίας. Ρυθµίζεται από ειδικούς κανόνες του διεθνούς δικαίου (Σύµβαση της Γενεύης περί της νοµικής καταστάσεως των προσφύγων), κανόνες του εθνικού δικαίου και ήδη κανόνες του δικαίου της 28

Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπήχθη στην αρµοδιότητα των διοικητικών εφετείων µε το άρθρο 49 του ν. 3900/2010. γ. το ίκαιο των αλλοδαπών υπηκόων «τρίτων χωρών». Περιλαµβάνει κυρίως κανόνες του εθνικού δικαίου, ανακύπτουν όµως πολύ συχνά ζητήµατα εφαρµογής κανόνων του διεθνούς δικαίου για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωµάτων (κατά κύριο λόγο της ΕΣ Α).Ήδη ορισµένα ζητήµατα ρυθµίζονται και από κανόνες δικαίου της Ένωσης. Αρµοδιότητα των διοικητικών πρωτοδικείων µε τον ν. 3068/2002 V. ΙΚΑΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 1. Στοιχεία ικαίου Περιβάλλοντος- ικαίωµα στο Περιβάλλον και βιώσιµη ανάϖτυξη-χωροταξία και ϖολεοδοµία Προστασία ϖολιτιστικού ϖεριβάλλοντος ιδάσκουσα: Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, Σύµβουλος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 Ι. Στοιχεία ικαίου του Περιβάλλοντος Κοινοτικό ίκαιο Εσωτερικό ίκαιο Νοµολογία Α. ικαίωµα στο περιβάλλον και Βιώσιµη Ανάπτυξη 1. Γενικές Αρχές 2. Οδηγίες -85/337/ΕΟΚ ΚΑΙ 97/11/ΕΚ για την εκτίµηση των επιπτώσεων ορισµένων σχεδίων δηµοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον - 2001/42/ΕΚ, στρατηγική εκτίµηση - 2003/4/ΕΚ, για την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες - 2003/35/ΕΚ, σχετικά µε τη συµµετοχή του κοινού στην κατάρτιση ορισµένων σχεδίων και προγραµµάτων που αφορούν το περιβάλλον - 2004/35/ΕΚ σχετικά µε την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζηµίας - 2000/60/ΕΚ οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα. 3. Έργα και δραστηριότητες - Ν. 1650/1986 και ν. 3010/2002 Β. Χωροταξία και Πολεοδοµία ν. 360/1976 και ν. 3742/1999 1. Χωροταξικά σχέδια Εθνικό / Περιφερειακά / Ειδικά 2. Πολεοδοµικός Σχεδιασµός (ν. 1337/1983) Γ.Π.Σ., Π.Μ. 3. Χρήσεις γης [π.δ. 23.2/26.3.1987 ( 166)] 29

Γ. Προστασία Πολιτιστικού Περιβάλλοντος Αρχαιότητες Μνηµεία Παραδοσιακοί Οικισµοί ιατηρητέα. 2. Οι διοικητικές διαφορές του δικαίου του ϖεριβάλλοντος- ικονοµικά Ζητήµατα- ιαφορές του δικαίου ϖεριβάλλοντος στο ΣτΕ, ιοικ. Εφετεία, Πρωτοδικεία-εϖεξεργασία φακέλου ιδάσκων: Χρήστος Ντουχάνης, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 8 Α) ικονοµικά ζητήµατα ϖου ανακύϖτουν κατά την εκδίκαση των διοικητικών διαφορών του δικαίου του ϖεριβάλλοντος. Το δίκαιο του περιβάλλοντος (φυσικού, πολεοδοµικού, πολιτιστικού) και η εκδίκαση των σχετικών διοικητικών διαφορών από το Συµβούλιο της Επικρατείας και τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια. Η κλασική διάκριση ακυρωτικών διαφορών και διοικητικών διαφορών ουσίας στο δίκαιο του περιβάλλοντος. Η σηµασία της διάκρισης. Τα όρια του ακυρωτικού ελέγχου επί ακυρωτικών διαφορών του δικαίου του περιβάλλοντος. Οι διοικητικές πράξεις του δικαίου του περιβάλλοντος. Πράξεις περιβαλλοντικού περιεχοµένου εν µέρει ατοµικές και εν µέρει κανονιστικές, εν µέρει προσωποπαγείς και εν µέρει πραγµατοπαγείς. Πράξεις οριοθέτησης ζωνών, στοιχείων της φύσης, πράξεις σχεδιασµού. Οι δικονοµικές συνέπειες των σχετικών διακρίσεων. Η διάκριση µεταξύ ατοµικών και κανονιστικών ρυθµίσεων κατά το δίκαιο του περιβάλλοντος και η νοµική σηµασία της σχετικής διάκρισης (εξουσία του τυπικού νοµοθέτη, δυνατότητα παρεµπίπτοντος ελέγχου κ.λπ.). Οι προϋποθέσεις του παραδεκτού των σχετικών ενδίκων βοηθηµάτων. Προθεσµία και έννοµο συµφέρον προσβολής πράξεων περιβαλλοντικού δικαίου (π.χ. έννοµο συµφέρον προσβολής κανονιστικών πράξεων, προθεσµία αιτήσεως ακυρώσεως οικοδοµικών αδειών κ.λπ.). Η φύση της προσβαλλόµενης πράξης (τυϖικός νόµος;). Β ) Οι διαφορές του δικαίου του ϖεριβάλλοντος, ϖου εκδικάζονται αϖό το Συµβούλιο της Εϖικρατείας. Γ) Οι διαφορές δικαίου του ϖεριβάλλοντος, ϖου εκδικάζονται αϖό τα ιοικητικά Εφετεία. 30

) Οι διαφορές δικαίου του ϖεριβάλλοντος, ϖου εκδικάζονται αϖό τα ιοικητικά Πρωτοδικεία. Ε) Πρόσφατες νοµοθετικές εξελίξεις. Προσέγγιση στους νόµους 3659/2008 και 3900/2010. 3. Αϖαλλοτρίωση Οικοδοµικές άδειες- Αυθαίρετες κατασκευέςεϖεξεργασία Φακέλου ιδάσκοντες: Παναγιώτης Ευστρατίου, Σύµβουλος ΣτΕ και ηµήτριος Βασιλειάδης, Πάρεδρος ΣτΕ Προβλεπόµενα τρίωρα: 6+6 Αυθαίρετες κατασκευές 9. Έννοια αυθαίρετης κατασκευής 10. Χαρακτηρισµός κατασκευής ως αυθαίρετης Αρµοδιότητες ιαδικασία α) Αυτοψία β) Ένσταση Συνέπειες χαρακτηρισµού α) Κατεδάφιση β) Επιβολή προστίµων (ανέγερσης, διατήρησης) 11. Ειδικές περιπτώσεις αυθαιρέτων Κατασκευές επί αιγιαλού - παραλίας Κατασκευές εντός δάσους ή δασικής εκτάσεως α) ιαταγή κατεδαφίσεως β) Επιβολή ειδικής αποζηµιώσεως Μετατροπή βοηθητικών χώρων σε χώρους κυρίας χρήσεως Περιφράξεις 12. Νεότερες ρυθµίσεις µε νόµο 3843/2010 και νόµο 4014/2011 13. Ορισµοί Οικοδοµικές άδειες 31

Οικόπεδο γήπεδο Κατάτµηση συνένωση Μεσαία, γωνιαία, διαµπερή οικόπεδα Αρτιότης Οικοδοµικό τετράγωνο Οικοδοµικά συστήµατα 14. Χορήγηση οικοδοµικής άδειας Αρµοδιότητες α) Γενικώς β) Ειδικές περιπτώσεις ιαδικασία Εφαρµοστέο νοµοθετικό καθεστώς Ζητήµατα ιδιωτικού δικαίου Προσφυγές Αισθητική κτιρίου 15. Χρόνος ισχύος - Παράταση ισχύος οικοδοµικής άδειας 16. Αναθεώρηση οικοδοµικής άδειας 17. Ενηµέρωση φακέλου οικοδοµικής άδειας 18. Ανάκληση οικοδοµικής άδειας 19. ιακοπή Συνέχιση οικοδοµικών εργασιών 20. Αναστολή οικοδοµικών εργασιών αναστολή εκδόσεως οικοδοµικών αδειών 21. Ειδικές περιπτώσεις αδειών Άδεια προς νοµιµοποίηση ήδη ανεγερθείσης οικοδοµής ή κατασκευής Άδεια κατεδαφίσεως Άδεια εκτελέσεως εργασιών εκχωµατώσεως ή επιχωµατώσεως Άδεια κοπής δένδρων Άδεια εγκαταστάσεως κεραίας Άδεια τοποθετήσεως διαφηµιστικής πινακίδας Άδεια τοποθετήσεως κλιµατιστικού µηχανήµατος 22. Αρµόδιο δικαστήριο Ένδικα µέσα Προϋποθέσεις παραδεκτού Παρεµπίπτων έλεγχος άλλης διοικητικής πράξεως Παρεµπίπτουσα έρευνα ζητηµάτων ιδιωτικού δικαίου Έφεση 32

VI. ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΙΚΑΙΟ 1. Φορολογικό ίκαιο (εισοδήµατος, Κ.Β.Σ., Φ.Π.Α.)-εϖεξεργασία φακέλου ιδάσκουσες: Ευσταθία Σκούρα, Πάρεδρος ΣτΕ και Αννα- Μαρία Βενετιάδου, Εφέτης. Προβλεπόµενα τρίωρα: 6+10 1. Κώδικας Φόρου Προστιθέµενης Αξίας (Φ.Π.Α.) - Νοµικό πλαίσιο, έννοια και λειτουργία. - Φορολογητέες πράξεις. - Γένεση φορολογικής υποχρεώσεως. - Απαλλαγές. - Εκπτώσεις, επιστροφές. - Ειδικά καθεστώτα. - ιαδικασία. 2.Φορολογία Εισοδήµατος (ν. 2238/1994) α) Εννοια φορολογικού εισοδήµατος β)εισόδηµα από εµπορικές επιχειρήσεις: λογιστικός προσδιορισµός του καθαρού εισοδήµατος µε έµφαση στον υπολογισµό των εκπιπτόµενων δαπανών. Εξω-λογιστικός προσδιορισµός του καθαρού εισοδήµατος γ) Εισόδηµα από µισθωτές υπηρεσίες κλπ δ) Εισόδηµα από ελεύθερα επαγγέλµατα από κάθε άλλη πηγή (άρθρο 48 ΚΦΕ) 3. Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ. Π.. 186/1992) 1. Αντικείµενο 2. Υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων και στοιχείων Επιτηδευµατίες 3. ιάκριση επιτηδευµατιών Είδη αγαθών 4. Βιβλία επιτηδευµατιών 5. Στοιχεία επιτηδευµατιών 6. Ενηµέρωση Θεώρηση ιαφύλαξη βιβλίων και στοιχείων 7. Μηχανογραφική τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων 8. ιαδικασίες προσδιορισµού οικονοµικών αποτελεσµάτων 9. Κύρος βιβλίων και στοιχείων 10. Κυρώσεις 11. ικαιώµατα προϊσταµένων.ο.υ. Νοµολογία 33

Πρακτική εφαρµογή 2. Ελεγκτικό Συνέδριο Προληϖτικός Έλεγχος- Προϋϖολογισµός ιδάσκουσα : Άννα Λιγωµένου, Σύµβουλος Ελ.Σ Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 ικαιοδοσία και Ελεγκτικές αρµοδιότητες 1. Έννοια των όρων δικαιοδοσία και αρµοδιότητα Σύστηµα της ενιαίας και κατά κλάδους δικαιοδοσίας Οριοθέτηση της δικαιοδοσίας του Ελ. Συν. σε σχέση µε τους άλλους κλάδους της ικαιοσύνης και ιδίως µε τη δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων. 2. Αρµοδιότητες του Ελ. Συν. ιάκριση των αρµοδιοτήτων. Ελεγκτικές, γνωµοδοτικές και δικαιοδοτικές Ιστορικά και συνταγµατική κατοχύρωση αυτών. 3. Ελεγκτικές αρµοδιότητες Συνταγµατική κατοχύρωση του προληπτικού ελέγχου των δηµοσίων δαπανών Ιστορικά και Νοµολογία Το ζήτηµα της ασκήσεως προληπτικού ελέγχου στους Ο.Τ.Α. και ιδιαίτερα επί των δαπανών των Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Παρεµπίπτων έλεγχος της συνταγµατικότητας των νόµων Προληπτικός έλεγχος της νοµιµότητας των δηµοσίων συµβάσεων. 4. ικαιοδοτικές αρµοδιότητες Συνταγµατική κατοχύρωση του κατασταλτικού ελέγχου των δαπανών Αναθεωρηθέν Σύνταγµα ηµοσιονοµική διαφορά ή διαφορά εκ του ελέγχου των δηµοσίων λογαριασµών Έννοια του ηµοσίου Χρήµατος ηµόσια επιχορήγηση σε ν.π.ι.δ. για τη θεραπεία δηµοσίου σκοπού Εννοια καταλογισµού. 5. Αστική ευθύνη των πολιτικών και στρατιωτικών υπαλλήλων Έννοια της αστικής ευθύνης και κριτήρια διακρίσεως αυτής από τη δηµοσιολογιστική ευθύνη Ιστορικά και συνταγµατική κατοχύρωση της δικαιοδοσίας του Ελ. Συν. Κατηγορίες δηµοσίων λειτουργών που δεν υπάγονται στη δικαιοδοσία του Ελ. Συν. (Υπουργοί, αιρετά µέλη των Ο.Τ.Α., µέλη διοικητικών συµβουλίων ν.π.δ.δ., δικαστικοί λειτουργοί). Προϋποθέσεις θεµελιώσεως της αστικής ευθύνης Έννοια ζηµίας. Θετική και αποθετική ζηµία (διαφυγόν κέρδος) Άµεση και έµµεση (κατ αναγωγή) ευθύνη Υπαιτιότητα. Έννοια δόλου και αµέλειας Περιπτώσεις ευθείας ευθύνης των υπαλλήλων έναντι των τρίτων (άρθρα 6 παρ. 3 εδ. β, 9 παρ. 2, 95 παρ. 5 του Σ.) - ιαδικασία καταλογισµού της αστικής ευθύνης Καταλογισµός από διοικητικές αρχές. 6. Συνταξιοδοτικές διαφορές ιάκριση των συνταξιοδοτικών από τις ασφαλιστικές διαφορές ικαιοδοσία του Ελ. Συν. και των διοικητικών δικαστηρίων ιαφορές εκ συντάξεων και άρθρο 105 Εισ. Ν. Α.Κ. 7. Γνωµοδοτικές αρµοδιότητες Το Ελ.Συν. ως ελέγχον όργανο, άλλως ως όργανο εξωκοινοβουλευτικής θεσµικής αντιπολιτεύσεως Ετήσια προς τη Βουλή 34

Έκθεση Έκθεση προς τη Βουλή περί του απολογισµού και ισολογισµού του κράτους (διαδήλωση) _ Γνωµοδοτήσεις επί των συνταξιοδοτικών νοµοσχεδίων Γνωµοδοτήσεις επί των ερωτηµάτων των Υπουργών. 8. Πρακτικά θέµατα επί της οριοθετήσεως της δικαιοδοσίας του Ελ.Συν. και της αστικής ευθύνης των δηµοσίων υπαλλήλων. Προϋϖολογισµός Έννοια Αρχές Κρατικός ηµοσίων Επενδύσεων Όργανα διαχείρισης και εκτέλεσης αυτού. Αρµοδιότητες Πιστώσεις δαπάνες έσοδα έξοδα Απολογισµός ισολογισµός ετήσια έκθεση Προληϖτικός έλεγχος Όργανα ασκήσεως έκταση ελέγχου ιαδικασία ασκήσεως ελέγχου ιατάκτες ιαφωνία Αµφιβολία θεωρήσεως χρηµατικού εντάλµατος Πράξεις τµηµάτων Ελεγκτικού Συνεδρίου Αίτηση ανακλήσεως Θέµατα µείζονος σπουδαιότητας Ολοµέλεια 3. Κατασταλτικός έλεγχος ιδάσκουσα: Γεωργία Μαραγκού, Σύµβουλος Ελ.Σ Προβλεπόµενα τρίωρα: 8 1. Ελεγκτικό Συνέδριο. Α. ιοικητική διάρθρωση. Αρµοδιότητες. Β. ικαστικοί σχηµατισµοί(ολοµέλεια, Τµήµατα, Κλιµάκια). Αρµοδιότητες. 2. Κατασταλτικός έλεγχος ( ηµοσίου, ΝΠ, ΝΠΙ ) Α. Είδη και όργανα ασκήσεως κατασταλτικού ελέγχου (Ελεγκτικό Συνέδριο, οικονοµικοί επιθεωρητές, διατάκτες). Β. Υπόλογοι - ιατάκτες - Εκκαθαριστές - Αχρεωστήτως λαβόντες - αστικώς υπεύθυνοι Γ. Ευθύνη τους. Συνευθυνόµενος 35

Ε. Έλλειµµα Στ. Απώλεια Ζ. Καταλογιστική πράξη (αρµοδιότητα οργάνου, αιτιολογία, προσαυξήσεις εκπρόθεσµης καταβολής). Η. ικαίωµα προηγούµενης ακρόασης Θ. Ειδικός κατά προτεραιότητα κατασταλτικός έλεγχος 3. Θέµατα καταλογισµού αστικής ευθύνης (άρθρο 46 Π.. 774/1980). 4. ΚΕ Ε ιαφορές που αναφύονται κατά την είσπραξη των ηµοσίων Εσόδων ιδάσκουσα : Ειρήνη Χαϊνοπούλου, Εφέτης. Προβλεπόµενα τρίωρα: 6 5.Εικονικές δίκες σε αντικείµενα ϖρωτοδικείου: 1.ασφαλιστικό δίκαιο και φορολογικό δίκαιο ιδάσκοντες : Ιωάννης Λαµπρόπουλος και Άννα-Μαρία Βασιλειάδου, Εφέτες. Προβλεπόµενα τρίωρα: 2+2 VII. ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ α. Παρακολούθηση επιµορφωτικών σεµιναρίων Προβλεπόµενα τρίωρα: 12 β. Επισκέψεις στα δικαστήρια Προβλεπόµενα τρίωρα: 24 Η ιευθύντρια Κατάρτισης και Επιµόρφωσης της ιοικητικής ικαιοσύνης Μαρίτσα- Ελένη Βασιλειάδου Πρόεδρος Εφετών.. 36