ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ (ΔΜΥΠ) Η Ερευνητιική Στρατηγιική του Τμήματος της περιιόδου 2012-2017
Η Ερευνητική Στρατηγική του Τμήματος της περιόδου 2012-2017 1.1 Η υφιστάμενη στρατηγική έρευνας στο πεδίο της Υγείας Στον τομέα της παροχή των υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα καθίσταται απαραίτητη η βελτίωση τόσο της αποδοτικότητας όσο και της ενδυνάμωσης των δημόσιων υπηρεσιών υγείας όπως αυτές παρέχονται μέσα από το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ). Στόχος είναι αφενός η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του ΕΣΥ ως προς τις ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας και αφετέρου να δημιουργηθεί σταδιακά ένα κοινά αποδεκτό ποιοτικό πλαίσιο παροχής υπηρεσιών υγείας στο ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί α) η δυνατότητα Συμπράξεων Δημόσιου & Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στην Υγεία με πολλαπλασιαστικά ωφέλει για τον τελικό χρήστη, β) η εξωστρέφεια του Εθνικού Συστήματος Υγείας καθώς θα είναι πλέον δυνατή η χρηματοδότηση του από διεθνείς δημόσιους και ιδιωτικούς ασφαλιστικούς φορείς. Για την επίτευξη των παραπάνω και σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υγεία - Πρόνοια» στο πλαίσιο της Δ Προγραμματικής Περιόδου στο τομέα της Παροχής υπηρεσιών Υγείας διαμορφώνονται πολιτικές ενίσχυσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και της Αναβάθμισης της ποιότητας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας. Υπό το πρίσμα αυτό, το Τμήμα διαμορφώνει την ερευνητική του Στρατηγική στον τομέα της υγείας καλύπτοντας και τις δύο αυτές θεματικές ενότητες, δηλαδή: την Πρωτοβάθμιας Φροντίδα Υγείας την εφαρμογή των μοντέλων διαχείρισης Ολικής Ποιότητας στην Υγεία. Η συγκεκριμένη στρατηγική προωθείται με τη συμμετοχή στα ακόλουθα Προγράμματα που υλοποιούνται από το Τμήμα την περίοδο 2011-2013: «Ανάπτυξη προτύπου μοντέλου ποιότητας στην αγωγή υγείας, αυτό-φροντίδα και αποκατάσταση ασθενών με νεοπλασίες» - Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ΕΣΠΑ 2007-2013, ΕΠΑΝΑΔ 2007-2013, ΕΚΤ. «Υποστήριξη και Συμβουλευτική της Διεύθυνσης Ποιότητας και Αποδοτικότητας του Υ.Υ.Κ.Α. και των επτά (7) ΥΠΕ της Χώρας στην ανάπτυξη συστημάτων ποιότητας στις Υπηρεσίες Υγείας, καθώς και πιστοποίηση οκτώ (8) επιλεγμένων νοσοκομείων της χώρας κατά ISO 9001: 2008 στις βασικές διαδικασίες εξυπηρέτησης ασθενών» - Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΕΣΠΑ 2007-2013, ΕΠΑΝΑΔ 2007-2013, ΕΚΤ. Επίσης στη συγκεκριμένη στρατηγική εντάσσεται ερευνητικών προτάσεων: η υποβολή των ακόλουθων «Μεθοδολογία Αξιολόγησης της Παροχής Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην Τοπική Κοινωνία και Δημιουργία Εγχειριδίου Τεκμηριωμένης Τεχνογνωσίας». Πρόγραμμα Αρχιμήδης, Ε.Π. Εκπαίδευση & Δια Βίου Μάθηση, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. «Οι ψυχοκοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις των οδικών τροχαίων συγκρούσεων και παράγοντες που επηρεάζουν την αποκατάσταση των ατόμων που έχουν υποστεί σοβαρό τραυματισμό» σε συνεργασία με το ΤΕΙ Κρήτης. Πρόγραμμα Θαλής, Ε.Π. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων.
«Ανάπτυξη Επιχειρηματικού Παιγνίου Διοίκησης-Διαχείρισης Εικονικού Νοσοκομείου». Πρόγραμμα Αρχιμήδης, Ε.Π. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. 1.2 Η υφιστάμενη Στρατηγική Έρευνας στο πεδίο της Κοινωνικής Πρόνοιας Η ανάπτυξη των προνοιακών πολιτικών στην Ελλάδα παρουσιάζει ιστορικά σοβαρές αδυναμίες και στρεβλώσεις, οι οποίες κατά κύριο λόγο εντοπίζονται στην έλλειψη στοχευμένων στρατηγικών προστασίας των ατόμων σε κατάσταση ανάγκης και στην απουσία ολοκληρωμένων ενεργητικών δράσεων εργασιακής και κοινωνικής ένταξης των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, που είτε εγκλωβίζονται στην περιστασιακή λήψη επιδοματικών παροχών χωρίς προοπτικές απεξάρτησης από την δημόσια συνδρομή, είτε παραπέμπονται σε αναχρονιστικές μορφές ιδρυματικής περίθαλψης με κίνδυνο «υψηλού στιγματισμού». Παράλληλα, διαπιστώνονται οργανωτικά, διοικητικά και χρηματοδοτικά προβλήματα στη λειτουργία του προνοιακού συστήματος, καθώς και καθυστερήσεις / κενά στην αποτελεσματική κάλυψη της ζήτησης για ποιοτικές υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας των παιδιών, των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρίες, που αναμένεται να αυξηθεί εξαιτίας δημογραφικών και κοινονικοοικονομικών παραγόντων. Το Ελληνικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας χαρακτηρίζεται από σοβαρά θεσμικά μειονεκτήματα και ελλείψεις, όπως: αδυναμία εξασφάλισης επαρκών (από πλευράς υποδομής, οργάνωσης και ανθρώπινων πόρων) κοινωνικών υπηρεσιών για την κάλυψη των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, η έλλειψη ενιαίου πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας, η περιορισμένη χρήση διαδικασιών διαχείρισης ποιότητας στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, η απουσία συστηματικών τεχνικών εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης του ρόλου των προνοιακών οργανισμών περιορισμένη συμβολή των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης στην παροχή υπηρεσιών φροντίδας και ένταξης σε ομάδες που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού απουσία συντονισμού των φορέων παροχής κοινωνικών υπηρεσιών με άλλους τομείς του συστήματος κοινωνικής προστασίας (απασχόληση, υγεία, εκπαίδευση). Τα ερευνητικά υποδείγματα για τις πολιτικές ενίσχυσης ευπαθών ομάδων του πληθυσμού συγκροτούνται από τις επεξεργασίες / προτάσεις που έχουν κατατεθεί στο πλαίσιο ακαδημαϊκών / ερευνητικών αναλύσεων του πεδίου της κοινωνικής πολιτικής. Η διερεύνηση των σχετικών μελετών της περιόδου 1990-2010 οδηγεί στον εντοπισμό κρίσιμων ζητημάτων θεσμικού και επιχειρησιακού ενδιαφέροντος, τα οποία είτε αφορούν γενικότερα θέματα αναδιάρθρωσης είτε επικεντρώνονται σε τομείς παρέμβασης του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Στο πλαίσιο αυτό, η ερευνητική στρατηγική του Τμήματος στο πεδίο της κοινωνικής πρόνοιας επικεντρώνεται αφενός στην ανάδειξη του αυτοτελούς ρόλου των πολιτικών / φορέων πρόνοιας σε σχέση με τις πολιτικές / φορείς υγειονομικής φροντίδας, αφετέρου με την προώθηση ενός συνεκτικού πακέτου ερευνητικών δράσεων σε τομείς ενδιαφέροντος για τη δημόσια διοίκηση και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Η συγκεκριμένη στρατηγική προωθείται με τη συμμετοχή στα ακόλουθα Προγράμματα που θα υλοποιηθούν την περίοδο 2011-2012: «Δημιουργία Βάσης Δεδομένων για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και τους Συλλόγους Μεταναστών» - Υπουργείο Εσωτερικών / Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης «Δημιουργία δικτύου συνεργασίας εκπροσώπων των ενώσεων μεταναστών σε ευρωπαϊκό επίπεδο» - Υπουργείο Εσωτερικών / Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης. Η συγκεκριμένη στρατηγική υλοποιείται επίσης με την εκπόνηση των ακόλουθων ερευνητικών προτάσεων: «Θεσμοί και πολιτικές ενεργοποίησης των απόρων στο Ελληνικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας». ΘΑΛΗΣ, Ε.Π. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. «Good practices in the fight against poverty and social exclusion», σε συνεργασία με την Εταιρεία Κοινωνικής και Πολιτιστικής Στήριξης Παλιννοστούντων Ομογενών (ΕΚΠΟΣΠΟ)-ΝΟΣΤΟΣ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Flagship Project in the framework of the European Year of Volunteering 2011. «Οι Μετανάστες στην Ελληνική Οικονομία. Μεταξύ Ένταξης και Αποκλεισμού;» Σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ). ΘΑΛΗΣ, Ε.Π. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. 1.3 Η υφιστάμενη Στρατηγική Έρευνας στο πεδίο της Κοινωνικής Ασφάλισης Το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης αποτελεί τον κύριο άξονα του Ελληνικού μοντέλου κοινωνικής προστασίας. Η λειτουργία του, όπως έχει διαμορφωθεί ιστορικά από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα, επιδιώκει την κάλυψη των κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, χορηγώντας παροχές και υπηρεσίες που αναπληρώνουν τη μείωση ή την απώλεια εισοδήματος από την απασχόληση. Το Τμήμα συμμετείχε για πρώτη φορά το 2010 σε διαδικασία πανευρωπαϊκής διαβούλευσης στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τον Ιούλιο του 2010 την ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΒΛΟ «Επαρκή, βιώσιμα και ασφαλή ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά συστήματα» SEC(2010)830, προωθώντας μια ευρωπαϊκή συζήτηση μέσω εκτενών διαβουλεύσεων για τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα συνταξιοδοτικά συστήματα και για τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να υποστηρίξει τις εθνικές πολιτικές. Το Τμήμα συμμετείχε στη διαδικασία διαβούλευσης, συμπληρώνοντας online ερωτηματολόγιο που αναρτήθηκε με απαντήσεις άλλων φορέων στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Ιανουάριο του 2011, αποτελώντας τη μοναδική συμβολή ελληνικού ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη σχετική διαδικασία. (http://ec.europa.eu/yourvoice/ipm/forms/dispatch?form=pensions)
1.4 Οι Άξονες της Ερευνητικής Στρατηγικής (2012-2017) Με βάση τις τρέχουσες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις διαπιστώνεται η αναγκαιότητα χάραξης μιας μακροπρόθεσμης Ερευνητικής Στρατηγικής του Τμήματος για την περίοδο 2012-2017, διαμορφώνοντας τις ερευνητικές προτεραιότητες κατά την ανωτέρω περίοδο. Το πλαίσιο της ερευνητικής στρατηγικής του Τμήματος περιέχει: α) θεματικούς άξονες (υγεία, ψυχική υγεία, κοινωνική ασφάλιση, κοινωνική πρόνοια, κοινωνική οικονομία, μετανάστευση), β) επιστημονικούς κλάδους (Οικονομία, Διοίκηση, Δίκαιο, Κοινωνιολογία, Πληροφορική), γ) θέματα έρευνας ανά άξονα και επιστημονικό κλάδο, δ) πηγές χρηματοδότησης ανά άξονα και επιστημονικό κλάδο, ε) μητρώο καταγραφής ερευνητικών προτάσεων. Οι βασικοί άξονες της νέας Στρατηγικής την περίοδο 2012-2017 επικεντρώνονται στα ακόλουθα πεδία. (α) Ερευνητικές πρωτοβουλίες στο πεδίο της υγείας Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Διαχείριση Ολικής Ποιότητας Χρηματοδότηση πολιτικών υγείας Πολιτικές ενεργούς γήρανσης Η ανάπτυξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (β) Ερευνητικές πρωτοβουλίες στο πεδίο της κοινωνικής πρόνοιας Το θεσμικό πλαίσιο των πολιτικών καταπολέμησης της φτώχειας Συστήματα γενικού εγγυημένου εισοδήματος Τεχνικές ενεργοποίησης των ληπτών επιδοματικών παροχών Αρμοδιότητες και πολιτικές των ΟΤΑ στο πεδίο της κοινωνικής ένταξης Ειδικές πολιτικές και προγράμματα κοινωνικής φροντίδας (γ) Ερευνητικές πρωτοβουλίες στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης Η ανάπτυξη των μη ανταποδοτικών παροχών κοινωνικής ασφάλισης Ο θεσμός της βασικής σύνταξης Οι παρεμβάσεις των Διεθνών Οργανισμών στα εθνικά συστήματα ασφάλισης Τεχνικές διοίκησης των ασφαλιστικών ταμείων Οργάνωση και λειτουργία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης Τεχνικές ασφαλιστικής κάλυψης της ανεργίας (δ) Ερευνητικές πρωτοβουλίες στο πεδίο της κοινωνικής οικονομίας Τεχνικές υπαγωγής στο πεδίο της κοινωνικής οικονομίας
Τεχνικές οργάνωσης και λειτουργίας των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας Η σύνδεση μεταξύ των πολιτικών κοινωνικής ένταξης και επιχειρηματικότητας (ε) Διάδοση των ερευνητικών αποτελεσμάτων Αύξηση των δημοσιεύσεων μελών ΕΠ (μονογραφίες, βιβλία, συλλογικοί τόμοι, άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά) Συστηματική συμμετοχή μελών ΕΠ σε εθνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες Οργάνωση ανοικτού θεματικού κύκλου μηνιαίων διαλέξεων με αντικείμενο την παρουσίαση πορισμάτων ερευνητικών και μελετητικών προγραμμάτων (με εισηγητές μέλη ΕΠ του Τμήματος, άλλους ακαδημαϊκούς και ερευνητές) Διεξαγωγή Ετήσιων Συνεδρίων σε θέματα επικαιρότητας Έκδοση Τετραδίων Εργασίας (ερευνητικές μονογραφίες σε θέματα επικαιρότητας μέχρι 15.000 λέξεις) Έκδοση Επιστημονικής Επιθεώρησης (στ) Ενδυνάμωση της συμμετοχής μελών ΕΠ σε υφιστάμενα ερευνητικά και ακαδημαϊκά δίκτυα όπως: Ακαδημαϊκό δίκτυο διδασκόντων στα οικονομικά και τη διοίκηση της υγείας (Αθήνα) Δίκτυο Τηλε-εκπαίδευσης εκπαιδευτικών μονάδων και μονάδων υγείας (Αθήνα) Ελληνική Εταιρία Δικαίου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (Αθήνα) Εθνικό Δίκτυο-Παρατηρητήριο για την Κοινωνική Οικονομία (Αθήνα) Ελληνική Εταιρία Επιχειρησιακών Ερευνών International Center Applied Research in Organization-ICARO (Torino) European Institute of Social Security (Leuven) International Association of Schools of Social Work (Vienna) Social Policy Association (United Kingdom) Comparative Research Programme on Poverty (International Social Science Council, Bergen) European Network for Research on Supplementary Pensions European Social Policy Analysis Network Active Social Policies European Network International Research Network for Social Work European Evaluation Society (Brussels) AGE The European Older People s Platform