ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Δρ. Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς Αντιπρύτανης Έρευνας καιακαδημαϊκού Προσωπικού Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Χριστιάνα Δίπλη Ερευνήτρια- Ψυχολόγος RUBSI 28 Νοεμβρίου 2012
Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς, Αντιπρύτανης Έρευνας, Πανεπιστημίου Λευκωσίας Εκτέλεση: Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών RUBSI (Research Unit in Behaviourand Social Issues) του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Χρηματοδότηση: Ιερά Μονή Κύκκου Συνεργάτες: Πανεπιστήμιο Λευκωσίας ΠαγκύπριοςΣύνδεσμος Στήριξης Ατόμων με τη Νόσο του Αλτσχάϊμερ
1. Ταυτότητα έρευνας 2. Ευρήματα 3. Συμπεράσματα
Είδος έρευνας: Ποσοτική Δείγμα: 729 άτομα από το γενικό πληθυσμό της ελεύθερηςκύπρουμεβάσητοφύλοκαιτηνηλικία. Μέθοδος: αυτό- συμπληρωμένο ερωτηματολόγιο 37 ερωτήσεις κλειστού τύπου απόπόρτασεπόρτα σε τυχαίο αριθμό σπιτιών ανάλογα με τον αριθμό των νοικοκυριών σε κάθε ενορία
Συλλογή Δεδομένων: Τα ερωτηματολόγια αφήνονταν από την ερευνήτρια για συμπλήρωση από τους ερωτώμενους, με περιθώριο μιας εβδομάδας για τη συμπλήρωση τους, οπόταν η ερευνήτρια επισκεπτόταν εκ νέου το σπίτι για να συλλέξει το ερωτηματολόγιο. Χρονική περίοδος: Απρίλιος Ιούνιος 2011 Μεθοδολογία δειγματοληψίας: Το δείγμα επιλέχθηκε με τη μέθοδο των συστάδων(clusters) Ανάλυση αποτελεσμάτων: λογισμικό SPSS(version 16)
Άντρες 24,4% Γυναίκες 70,9% Ηλικία 18-20 3,2% 21-30 20,6% 31-40 20,3% 41-50 19,9% 51-60 18,1% 61-70 7,8% 71 και άνω 2,5%
Διαμονή - περιοχές Αστικές 67,7% Αγροτικές 32,3% Πρόσφυγες 33,1% Οικογενειακή κατάσταση Έγγαμος/η 64,1% Άγαμος/η 18,2% Χήρος / α 5,1% Διαζευγμένος/η 3,6% Άλλο 1%
ΕΥΡΗΜΑΤΑ από 729 ερωτηματολόγια ΜΕΡΟΣ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΣΟ
Γνωρίζετε για τη νόσο του Αλτσχάιμερ; Ναι 661 90,8% Όχι 67 9,2% Σύνολο 728 100%
ΦΥΛΟ ΗΛΙΚΙΑ
Από. Αρ. Ατόμων Ποσοστό την τηλεόραση 433 59,4% το ραδιόφωνο 126 17,3% περιοδικά 218 29,9% εφημερίδες 206 28,3% το γιατρό 103 14,1% φίλους 329 45,1% Το διαδίκτυο 108 14,8% Δε θυμάμαι 17 2,3% Δεν απαντώ 2 0,3% Άλλο 43 5,9%
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Φόβο 154 21,1% Ανησυχία 399 54,7% Αναστάτωση 123 16,9% Τρόμο 38 5,2% Άγχος 135 18,5% Ψυχικό Πόνο 208 28,5% Δεν με ενοχλεί 91 12,5% Δεν είμαι σίγουρος 35 4,8% Άλλο 5 0,6%
Ποτέ 27,21% 1-2 φορές 47,69% 3-4 φορές 11,50% 5-10 φορές 4,21% <10 φορές 5,47% Θα το ήθελα αλλά το αποφεύγω 2,66% Άλλο 1,26%
Κατά τη διάρκεια ενός συνηθισμένου μήνα πόσες φορές τυχαίνει να αναφέρετε τη νόσο του Αλτσχάιμερ; Πιο συχνά φαίνεται να αναφέρονται στη νόσο τα άτομα πιο ψηλού μορφωτικού επιπέδου Κυρίως οι γυναίκες πιο ψηλού μορφωτικού επιπέδου
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Μόνο οι άντρες 11 1,5% Μόνο οι γυναίκες 4 0,5% Και οι άντρες και οι γυναίκες περίπου το ίδιο Και οι άντρες και οι γυναίκες, αλλά πιο συχνά οι γυναίκες Και οι άντρες και οι γυναίκες, αλλά πιο συχνά οι άντρες 406 55,7% 134 18,4% 65 8,9% Δεν γνωρίζω 99 13,6% Σύνολο 719 98,6%
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Ναι 257 35,3% Όχι 182 25% Δεν απαντώ 3 0,4% Σύνολο 442 60,6%
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Ναι, υπάρχει 49 6,7% Όχι, δεν υπάρχει 356 48,8% Δε γνωρίζω 311 42,7% Σύνολο 716 98,2%
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Ξεχνούν διάφορα πράγματα συχνότερα από παλιά 490 67,2% Έχουν δυσκολία στο να κάνουν καθημερινά πράγματα Ξεχνούν συνηθισμένες λέξεις / χρησιμοποιούν λάθος λέξεις Τοποθετούν πράγματα σε λάθος μέρη (π.χ. παπούτσια στο ψυγείο) 380 52,1% 365 50,1% 378 51,9% Συχνά δεν τα βγάζουν πέρα με δύσκολες δουλειές 292 40,1% Εμφανίζουν μεγάλη αλλαγή στην προσωπικότητα τους (σύγχυση, καχυποψία, φόβος κλπ.) 389 53,4%
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Δεν καταλαβαίνουν πού βρίσκονται ή τι ώρα ή τι μέρα είναι Δεν ενδιαφέρονται να κάνουν πράγματα ή χάνουν γρήγορα το ενδιαφέρον τους Κάνουν πράγματα που δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα 472 64,7% 297 40,7% 315 43,2% Αλλάζουν εντελώς ξαφνικά διάθεση ή συμπεριφορά 336 46,1% Όλα τα πιο πάνω 219 30% Κανένα από τα πιο πάνω 1 0,1%
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Ναι 192 26,3% Όχι 230 31,6% Δεν είμαι σίγουρος/η 288 39,5% Δεν απαντώ 3 0,4% Σύνολο 713 97,8%
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Ναι 458 62,8% Όχι 36 4,9% Δεν είμαι σίγουρος/η 179 24,6% Δεν απαντώ 33 4,5% Σύνολο 706 96,8%
Κατάσταση Υγείας % Διαβήτης 7,8% Καρκίνος του Πνεύμονα 61,9% Εγκεφαλικό / καρδιοπάθεια 27% HIV/AIDS 43,1% Καρκίνος του Μαστού 21,5% Ψυχική Ασθένεια / Κατάθλιψη 15,1% Κατάσταση Υγείας % Καρκίνος του τραχήλου 17,8% Κατά πλάκας σκλήρυνση 34,6% Αλτσχάιμερ 35,4% Καρκίνος του Δέρματος / Μελάνωμα 9,6% Μηνιγγίτιδα 4,3% Αναπνευστική ασθένεια 2,3%
Σύζυγο Γονέα Παππού / γιαγιά Αδελφ ό / ή Θείο /α Ναι, έστω και αν είχα οικογενειακές δυσκολίες 15,8% 11,8% 3,8% 6,6% 2,1% Ναι, έστω και αν είχα οικονομικές δυσκολίες 17,7% 11,9% 4,1% 7,8% 1,5% Όχι, αν και θα το ήθελα επειδή θα δυσκολευόμουν για οικογενειακούς λόγους Όχι, αν και θα το ήθελα επειδή θα δυσκολευόμουν για οικονομικούς λόγους 5,1% 5,6% 4,9% 3,2% 5,1% 19,1% 20,3% 15,4% 15,6% 14,3% Δεν ξέρω 21,7% 17,3% 16,3% 17,4% 17,1% Δεν απαντώ 4,4% 3,7% 3,4% 3,2% 3,7% Άλλο 2,1% 1,8% 4,1% 1,8% 2,1%
Θα σταματούσατε από τη δουλειά σας για να φροντίσετε ένα από τους γονείς σας εάν ζούσε με Αλτσχάιμερ; Ηλικία / Μορφ. Επίπεδο Οι νεότεροι σε ηλικία, με το ψηλότερο μορφωτικό επίπεδο θα σταματούσαν τη δουλειά τους για να φροντίσουν γονέα με τη Νόσο του Αλτσχάιμερ, έστω και αν είχαν οικογενειακές δυσκολίες
Θα σταματούσατε από τη δουλειά σας για να φροντίσετε ένα από τους γονείς σας εάν ζούσε με Αλτσχάιμερ; Ηλικία / Μορφ. Επίπεδο Οι νεότεροι σε ηλικία, με το ψηλότερο μορφωτικό επίπεδο θα σταματούσαν τη δουλειά τους για να φροντίσουν γονέα με τη Νόσο του Αλτσχάιμερ, έστω και αν είχαν οικονομικές δυσκολίες
Θα σταματούσατε από τη δουλειά σας για να φροντίσετε ένα από τους γονείς σας εάν ζούσε με Αλτσχάιμερ; Φύλο / Μορφ. Επίπεδο Οι γυναίκες απόφοιτοι λυκείου και τριτοβάθµιας εκπαίδευσης θα σταµατούσαν την εργασία τους για να φροντίσουν τους γονείς τους µε τη νόσο του Αλτσχάιµερ, έστω και αν είχαν οικογενειακές και οικονοµικές δυσκολίες.
Ν % Οπωσδήποτε ναι 95 13% Οπωσδήποτε όχι 29 4% Ίσως 70 9,6% Δεν είμαι σίγουρος / η 25 3,4% Δεν απαντώ 29 4% Άλλο 5 0,7% Σύνολο 253 34,7%
Ν % Οπωσδήποτε ναι 525 72,2% Οπωσδήποτε όχι 10 1,4% Ίσως 62 8,5% Δεν είμαι σίγουρος / η 22 3% Δεν απαντώ 20 2,7% Άλλο 5 0.7% Σύνολο 644 88,3%
Αρ. Ατόμων Ποσοστό Ναι 299 41% Όχι 340 46,6% Δεν είμαι σίγουρος/η 68 9,3% Δεν απαντώ 7 1% Σύνολο 714 97,9%
Ν % Σύζυγος 3 0,4% Μητέρα 8 1,1% Πατέρας 15 2,1% Παππούς 11 1,5% Γιαγιά 13 1,8% Γνωστός 104 14,3% Φίλος 39 5,3% Συνάδελφος 3 0,4%
Ποσοστό 90,8% του δείγματος θεωρούν ότι γνωρίζουν για τη νόσο του Αλτσχάιμερ περισσότερο οι γυναίκες παρά οι άντρες. Το ποσοστό αυξάνει στις μεσαίες ηλικίες Η τηλεόραση και οι φίλοι είναι οι κυριότερες πηγές πληροφοριών Σχεδόν οι μισοί δηλώνουν ότι κάνουν αναφορά στη νόσο 1-2 φορές τον μήνα. Αυτό το κάνουν κυρίως οι γυναίκες ψηλότερου μορφωτικού επιπέδου. Περισσότεροι από τους μισούς αισθάνονται ανησυχία όταν γίνεται αναφορά στη νόσο
Περισσότεροι από τους μισούς πιστεύουν ότι οι άντρες και οι γυναίκες έχουν ίδιες πιθανότητες να παρουσιάσουν τη νόσο Οι περισσότεροι δε γνωρίζουν την ύπαρξη Κέντρων Στήριξης ατόμων με τη νόσο του Αλτσχάιμερ, ούτε γνωρίζουν κάποιο άτομο που να τα χρησιμοποιεί Περισσότεροι από τους μισούς γνωρίζουν τα συμπτώματα της νόσου Σχεδόν οι μισοί πιστεύουν ότι δεν υπάρχει θεραπεία της νόσου, ενώ άλλοι τόσοι δεν γνωρίζουν εάν υπάρχει θεραπεία
Ένας στους 3 πιστεύει ότι η νόσος είναι κληρονομική ενώ γύρω στο 40% δηλώνουν ότι δε γνωρίζουν κατά πόσο είναι κληρονομική Γύρω στο 62% δήλωσαν ότι θα παντρεύονταν ένα άτομο του οποίου η οικογένεια έχει άτομο με Αλτσχάιμερ, ενώ γύρω στο 25% δήλωσαν ότι δεν είναι σίγουροι Στην ερώτηση «ποια ασθένεια θα σας ανησυχούσε περισσότερο αν την είχατε;» η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι η Τρίτη μετά τον Καρκίνο του Πνεύμονα και το HIV/AIDS
Μόνο ποσοστό γύρω στο 15%-17% θα σταματούσαν την εργασία τους για να φροντίσουν σύζυγο με Αλτσχάιμερ. Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο (11%) όταν πρόκειται για γονείς και προέρχεται κυρίως από τις γυναίκες νεαρότερης ηλικίας με ψηλότερο επίπεδο μόρφωσης Ποσοστό γύρω στο 41% γνωρίζουν και 46% δε γνωρίζουν άτομο του περιβάλλοντος τους με τη νόσο, ενώ γύρω στο 10% είπαν ότι δεν είναι σίγουροι. Το ψηλότερο ποσοστό (14,3%) αφορά απλά γνωστούς, ενώ τα ποσοστά που αφορούν άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος είναι κάτωτου2%.
Στοιχεία επικοινωνίας: RUBSI Research Unit in Behaviour and Social Issues Τηλ. 22841674 Φαξ. 22351887 Email: info@rubsi.org Ιστοσελίδα: www.rubsi.org.cy