Η τεκμηρίωση και η διασφάλιση ποιότητας της κλινικής πράξης ως στρατηγικές βελτιστοποίησης στο χώρο της υγείας ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - 1-9:30 9:45 Προσέλευση - Εγγραφές 9:45 10:00 Έναρξη Ημερίδας - Χαιρετισμοί Επισήμων 10:00 10:15 Η καινοτομία ως στρατηγική ποιότητας στην Αλλεργιολογική Μονάδα Δημήτριος Καλογερομήτρος Καθηγητής Αλλεργιολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών Υπεύθυνος Αλλεργιολογικής Μονάδας Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ 10:15 10:30 Οργανωσιακή Βελτίωση και Διοικητική Αυτοαξιολόγηση: Η σημασία του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης Κ.Π.Α. Δρ Νικόλαος Μιχαλόπουλος Προϊστάμενος Διεύθυνσης Ποιότητας και Αποδοτικότητας Υπουργείου Εσωτερικών 10:30 10:45 Οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών στη δημόσια υγεία Δρ Αθανάσιος Κουντζέρης Στέλεχος Μελετών Ερευνών, Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας 10:45 11:00 Ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις και η σημασία της στην Αλλεργιολογία Δρ Δημήτριος Παπαϊωάννου Αλλεργιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Αλλεργιολογικής Μονάδας Π.Γ.Ν. «Αττικόν» 11:00 11:15 Εφαρμογή συστήματος διαχείρισης ποιότητας ISO 9001 σε κλινικό περιβάλλον. Σχεδιασμός, ανάπτυξη τεκμηρίωσης και υλοποίηση στην Αλλεργιολογική Μονάδα Παναγιώτης Σωτηρόπουλος Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSI Hellas Consulting Group 11:15 11:30 Συμπεράσματα Συζήτηση Συντονισμός Δρ Παναγιώτα Λαζάρου Υπεύθυνη Ποιότητας Αλλεργιολογικής Μονάδας Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Τμήμα Ποιότητας Π.Γ.Ν. «Αττικόν»
- 2 - Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ποιότητας 2007 Μήνυμα Ημερίδας Ο σύγχρονος επαγγελματίας υγείας και πολύ περισσότερο ο γιατρός ως ο κύριος διαχειριστής βασικών πόρων στο σύστημα υγείας, παρέχει τις υπηρεσίες του καθημερινά με δεδομένο τους πεπερασμένους πόρους. Η διασφάλιση της ποιότητας εγγυάται την εκτέλεση των σωστών πράξεων, στη σωστή χρονική στιγμή με σωστό τρόπο και από τον επαρκή επαγγελματία. Οι διαδικασίες αυτές υποστηρίζονται από εργαλεία και πρακτικές που σχετίζονται τόσο με τις νέες τεχνολογίες όσο και με την τεκμηριωμένη κλινική πράξη (evidence based health care) και τα πρότυπα στο χώρο της υγείας. Η ποιότητα δεν εξασφαλίζει την απουσία προβλήματος στη διαδικασία παροχής υπηρεσιών υγείας. Αυτό που μπορεί να εγγυηθεί είναι η μέριμνα ότι έγινε ό, τι ήταν δυνατό για να αποφευχθεί η εμφάνιση του προβλήματος. Η Αλλεργιολογική Μονάδα του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ» ανταποκρινόμενη στο κάλεσμα των διεθνών απαιτήσεων για συνεχή βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στον πολίτη, έχοντας πιστοποιηθεί για την οργανωτική της δομή, τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα, καθώς και τις διαδικασίες βάσει των οποίων ασκεί τις δραστηριότητές της {ISO 9001:2000 (BSI NIS ZERT)}, συμμετείχε στη σειρά εκδηλώσεων για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ποιότητας 2007 Quality in Europe: Innovation and Care διοργανώνοντας την πρώτη ημερίδα της για θέματα ποιότητας στην υγεία. Ευελπιστούμε η αμφίδρομη επικοινωνία σε θέματα ποιότητας στο χώρο της υγείας να βρει περισσότερους υποστηρικτές στον ακαδημαϊκό και ιατρικό χώρο, επ ωφελεία των ασθενών μας.
ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ - 3 -
- 4 -
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - 5 - Η καινοτομία ως στρατηγική ποιότητας στην Αλλεργιολογική Μονάδα Δημήτριος Καλογερομήτρος, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Υπεύθυνος Αλλεργιολογικής Μονάδας Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ Περίληψη Εισήγησης Ο κύριος Καλογερομήτρος στην εισήγησή του αναφέρθηκε στις δράσεις καινοτομίας που έχει υλοποιήσει η Αλλεργιολογική Μονάδα του Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ οι οποίες την καθιστούν κέντρο αριστείας και εξειδίκευσης στην Αλλεργιολογία σε εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο αλλά ταυτόχρονα μια Μονάδα πρότυπο στον απαιτητικό χώρο ενός Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου. Ταυτόχρονα η ανταπόκριση της Μονάδες στις προσδοκίες του πληθυσμού ευθύνης του Νοσοκομείου, που δεν περιορίζεται στα όρια της Δυτικής Αττικής, με τον πλέον αποδοτικό τρόπο την καθιστούν οδηγό δράσεων στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Η δημιουργία και λειτουργία μιας αυτοτελούς εξειδικευμένης Αλλεργιολογικής Μονάδας στο πρώτο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο της Αθήνας το ΑΤΤΙΚΟΝ, αποτελεί κατάκτηση, και ταυτόχρονα ευκαιρία για την ειδικότητα της Αλλεργιολογίας. Η Αλλεργιολογική Μονάδα, που ανήκει οργανικά στη Β Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ξεκίνησε τη λειτουργία της το Νοέμβριο του 2004 δεχόμενη τους πρώτους εξωτερικούς ασθενείς στα Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία του Νοσοκομείου. Διαθέτει 2 πλήρως ανεξάρτητα και τμήματα, για ενήλικες και παιδιά. Τα Εξωτερικά Ιατρεία είναι το πρώτο σημείο επαφής των ασθενών όπου σύμφωνα με τις διαδικασίες της Μονάδας λαμβάνονται τα ιστορικά των ασθενών, γίνεται η αρχική διάγνωση και παρέχονται οδηγίες ή γίνεται η παραπομπή αν απαιτείται, στα Τμήματα Κλινικού Ελέγχου και στον Εργαστηριακό Τομέα της Μονάδας. Όλα τα στοιχεία των ασθενών τηρούνται σε σχετικά αρχεία σύμφωνα με τις διαδικασίες του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας της Μονάδας οι οποίες βρίσκονται σε συνεχή ανασχεδιασμό. Η Μονάδα διαθέτει επίσης κλίνες στη Β Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων για βραχεία νοσηλεία ασθενών με οξέα αλλεργιολογικά περιστατικά ή που πρόκειται να υποβληθούν σε ταχεία απευαισθητοποίηση καθώς και προκλήσεις οργάνων στόχων (τροφική, φαρμακευτική, αναπνευστική αλλεργία). Πέραν του κλινικού τομέα η Μονάδα διαθέτει και τον εργαστηριακό τομέα που αποτελείται από το εργαστήριο in vivo & in vitro διάγνωσης αλλεργικών νόσων, το ερευνητικό εργαστήριο ειδικών και μη ειδικών προκλήσεων, το εργαστήριο αεροαλλεργιολογίας, αεροβιολογίας και περιβαλλοντικού ελέγχου και το κέντρο κλινικών ερευνών Αλλεργιολογίας. Η Αλλεργιολογική Μονάδα του Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ είναι
- 6 - από τις πρώτες σε διεθνές επίπεδο που έχει πιστοποιηθεί για την οργανωτική της δομή, τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα, καθώς και τις διαδικασίες βάσει των οποίων ασκεί τις δραστηριότητές της {ISO 9001:2000 (BSI NIS ZERT)}. Η δέσμευση στις αρχές ενός τέτοιου συστήματος είναι κοινή για όλο το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και αφορά στους ασθενείς, τις οικογένειές τους, και όλους όσους συνεργάζονται με την Μονάδα. Απώτερος στόχος η αριστεία σε ιατρικό και νοσηλευτικό επίπεδο επ ωφελεία του ασθενή. Καινοτόμες δραστηριότητες της Μονάδας αποτελούν δράσεις που συνεπικουρούν στη διαδικασία διασφάλισης της ποιότητας της Μονάδας όπως η δημιουργία δικτυακού τόπου (www.allergyattikon.gr) για την επικοινωνία τόσο των ιατρών συνεργατών της Μονάδας όσο και των ασθενών. H περιοδική έκδοση της Μονάδας «Αλλεργιολογικές Εξελίξεις» ενημερώνει ιατρούς της Δυτικής Αττικής και Νήσων Αιγαίου (Β Υγειονομική Περιφέρεια που ανήκει το ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ) και της Πελοποννήσου για τις εξελίξεις που αφορούν την Αλλεργιολογική Μονάδα αλλά και γενικότερα την Αλλεργιολογία. Σημαντική εκπαιδευτική δραστηριότητα πέραν των ακαδημαϊκών υποχρεώσεων της Μονάδας σε φοιτητές της Ιατρικής Σχολή Αθηνών είναι η ετήσια οργάνωση διαπανεπιστημιακού σεμιναρίου-κλινικού φροντιστηρίου, με τις συναφείς προς την αλλεργιολογία ειδικότητες και με τα πανεπιστήμια της περιφέρειας αρχής γενομένης από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο. Επίσης βάση του στόχου ανάπτυξεις Διεθνών Συνεργασιών από τον Ιανουάριο του 2006 η Αλλεργιολογική Μονάδα υπέγραψε διαπανεπιστημιακή συμφωνία συνεργασίας εξαετούς διάρκειας με το Τμήμα Πειραματικής Φαρμακολογίας και Ανάπτυξης Νέων Φαρμάκων του Πανεπιστημίου Tufts της Βοστώνης, πάνω στο κλινικό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό τομέα. Οι δράσεις αυτές υλοποιούνται μέσα από την εφαρμογή τεκμηριωμένων κλινικών πρακτικών της Αλλεργιολογίας, τη δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους γιατρούς και νοσηλευτές, την παρακολούθηση των απόψεων των ασθενών της Μονάδας και των τακτικών συναντήσεων όλου του προσωπικού για θέματα της μονάδας. Οι δραστηριότητές μας προσδιορίζονται από αίσθημα ευθύνης για τον άνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Οι δράσεις ποιότητας της Αλλεργιολογικής Μονάδας εξασφαλίζουν και ταυτόχρονα προϋποθέτουν καινοτομία, συστηματική και τεκμηριωμένη αναθεώρηση των διαδικασιών και ομαδοσυνεργατικότητα. Συμπερασματικές παρατηρήσεις: Η καινοτομία στο χώρο της υγείας θα πρέπει να βασίζεται στην πρακτικότητα και στη χρησιμότητά της για τον άνθρωπο. Οι δράσεις ποιότητας δίνουν στην Αλλεργιολογική μονάδα την ευκαιρία για νέα μέθοδο παροχής υπηρεσιών που αυξάνουν την πιθανότητα επιθυμητών αποτελεσμάτων υγείας για τα άτομα και τους πληθυσμούς γενικότερα σε συνάφεια με την τρέχουσα τεκμηριωμένη (evidence based) γνώση. Στόχος είναι η επιβεβαιωμένη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών που προσέρχονται στην Αλλεργιολογική Μονάδα.
Οργανωσιακή Βελτίωση και Διοικητική Αυτοαξιολόγηση: Η σημασία του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης Δρ Νικόλαος Μιχαλόπουλος, Προϊστάμενος Διεύθυνσης Ποιότητας και Αποδοτικότητας Υπουργείου Εσωτερικών - 7 - Περίληψη Εισήγησης Ο κύριος Μιχαλόπουλος ανέπτυξε τη δομή του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης και πως αυτό μπορεί να συντελέσει στην οργανωσιακή βελτίωση ενός ελληνικού μεγάλου δημόσιου φορέα. Τα κριτήρια βάση των οποίων επιτελείται η αυτοαξιολόγηση αλλά και κατά συνέπεια η βελτίωση είναι: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΟΙΝΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Ηγεσία διοίκηση Αποτελέσματα για τον πολίτη Στρατηγική Αποτελέσματα για το ανθρώπινο δυναμικό Προγραμματισμός Αποτελέσματα για την κοινωνία Σχέσεις συνεργασίας Κύρια αποτελέσματα επίδοσης Διαδικασίες Η εισαγωγή και καθιέρωση ενός συστήματος Διοίκησης Ολικής Ποιότητας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διαρκή και ουσιαστική διοικητική βελτίωση. Στην κατεύθυνση αυτή εγγράφεται η εφαρμογή του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης (Κ.Π.Α.) το οποίο είναι ένα εύχρηστο, χρήσιμο και με χαμηλό κόστος εργαλείο Διοίκησης Ολικής Ποιότητας για την αυτοαξιολόγηση των δημοσίων οργανώσεων. Το ΚΠΑ προσφέρεται ως ένα εύκολο στη χρήση του εργαλείο, ώστε να βοηθηθούν οι οργανώσεις του δημοσίου τομέα σε όλη την Ευρώπη να χρησιμοποιήσουν τεχνικές διοίκησης ολικής ποιότητας και να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Σύμφωνα με το ΚΠΑ τα άριστα αποτελέσματα ως προς την οργανωτική απόδοση, τους πελάτες/πολίτες και την κοινωνία εξαρτώνται από την ηγεσία, τη στρατηγική και τον προγραμματισμό, το ανθρώπινο δυναμικό, τις συνεργασίες και τους πόρους και τις διοικητικές διαδικασίες. Το ΚΠΑ αποτελεί μια ολιστική ανάλυση της οργανωτικής απόδοσης προσεγγίζοντάς την από διαφορετικές οπτικές ταυτόχρονα. Τα 9 κριτήρια από τα οποία αποτελείται περιγράφουν τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές δράσεων και υποκριτηρίων για την υλοποίηση ενός Συστήματος Διοίκησης Ολικής Ποιότητας. Έτσι η ηγεσία θα πρέπει να δώσει μια σαφή κατεύθυνση στο νοσοκομείο, αναπτύσσοντας την αποστολή, το όραμα και τις αξίες της, αλλά και εφαρμόζοντας ένα σύστημα διοίκησης της δημόσιας οργάνωσης που υποκινεί και υποστηρίζει τους υπαλλήλους της οργάνωσης, καθώς επίσης και να δρα ως πρότυπο ρόλου. Η ηγεσία επίσης είναι αυτή που θα διαχειριστεί τις σχέσεις με τους πολιτικούς και τις άλλες ομάδες συμφερόντων.
Η στρατηγική και ο προγραμματισμός είναι οι διαδικασίες που εξασφαλίζουν τη συλλογή και τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τις παρούσες και μελλοντικές ανάγκες των μετόχων, βάσει των οποίων θα προκύψει η επικαιροποίηση της στρατηγικής επί της βάσης του εκσυγχρονισμού και της καινοτομίας. Κριτήριο του ΚΠΑ είναι κατά πόσο ο οργανισμός προγραμματίζει, διοικεί και βελτιώνει το ανθρώπινο δυναμικό σε σχέση με τη στρατηγική και τον προγραμματισμό, προσδιορίζει, αναπτύσσει και χρησιμοποιεί τις ικανότητες των υπαλλήλων εναρμονίζοντας άτομα και ομάδες με τους σκοπούς και στόχους του νοσοκομείου και ενεργοποιεί το προσωπικό μέσω της ανάπτυξης του διαλόγου και της ενδυνάμωσής του. - 8 - Άλλα κριτήρια για τα οποία θα πρέπει να αυτοαξιολογηθεί ένας οργανισμός όπως το Νοσοκομείο είναι 4) η ικανότητά του να αναπτύσσει και να υλοποιεί βασικές σχέσεις συνεργασίας, να αναπτύσσει και να εφαρμόζει τις συνεργασίες με τους πελάτες / πολίτες, να διαχειρίζεται τα οικονομικά, την πληροφορία και τη γνώση, την τεχνολογία, τις εγκαταστάσεις της και οτιδήποτε νοείται ως πόρος του συστήματος 5) η ικανότητα να προσδιορίζει, σχεδιάζει, διαχειρίζεται και βελτιώνει τις διαδικασίες σε συνεχόμενη βάση να αναπτύσσει και να παρέχει υπηρεσίες και προϊόντα προσανατολισμένα προς τον πολίτη/πελάτη καθώς και να καινοτομεί ως προς τις διαδικασίες με τη συμμετοχή πολιτών/πελατών. Τα τελευταία τέσσερα κριτήρια του ΚΠΑ αναφέρονται σε αποτελέσματα και ειδικότερα: Αποτελέσματα προσανατολισμένα προς τον πολίτη/πελάτη με μετρήσεις ικανοποίησης των πολιτών/πελατών και τη χρήση ειδικών δεικτών Αποτελέσματα για το ανθρώπινο δυναμικό με μέτρηση της ικανοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού αλλά και δείκτες αποτελεσματικότητας ανθρώπινου δυναμικού Αποτελέσματα σχετικά με την κοινωνία με τη διενέργεια κοινωνικών μετρήσεων και δείκτες κοινωνικής επίδοσης καθιερωμένοι από τον οργανισμό Κύρια αποτελέσματα επίδοσης με την παρακολούθηση εξωτερικών αποτελεσμάτων, εκροές και αποτελέσματα των σκοπών αλλά και εσωτερικά αποτελέσματα Συμπερασματικές παρατηρήσεις: Το ΚΠΑ δεν αφορά την αξιολόγηση της ουσίας των δημόσιων πολιτικών που εφαρμόζει μια Δημόσια Οργάνωση αλλά τη διοικητική λειτουργίας της η οποία είναι αυτή που αξιολογείται. Επίσης το ΚΠΑ δε συνδέεται με κανένα τρόπο με την αξιολόγηση του προσωπικού της Δημόσιας Διοίκησης, σε οποιοδήποτε επίπεδο ευθύνης. Το ΚΠΑ ενισχύει τη συμμετοχή του προσωπικού μιας Δημόσιας Οργάνωσης στη διαδικασία αξιολόγησης της λειτουργίας της, αφού στην ουσία πρόκειται περί μιας μεθόδου αυτοαξιολόγησης. Η διαδικασία αυτή στηρίζεται στην αξιολόγηση διαφοροποιημένων και διαβαθμισμένων αποτελεσμάτων ώστε να δημιουργούνται μεν οι συνθήκες της ισότητας αλλά όχι της
ισοπέδωσης και για το λόγο αυτό χρειάζονται κριτήρια απαλλαγμένα από γραφειοκρατία η οποία ούτως ει άλλως δε συνάδει με την ποιότητα. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο με το Νόμο 3230/2004 που καθιερώνει το σύστημα «Διοίκηση μέσω Στόχων», με το οποίο επιδιώκεται η αποτελεσματικότερη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών και η ανταπόκριση του ανθρώπινου δυναμικού στις σύγχρονες ανάγκες και τα νέα πρότυπα διοίκησης, αναφέρεται πλέον σε μια υποχρέωση που πρέπει να εκπληρώσουν όλοι οι οργανισμοί δημόσιου χαρακτήρα. - 9 - Οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη δημόσια υγεία Δρ Αθανάσιος Κουντζέρης, Στέλεχος Μελετών Ερευνών, Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας Περίληψη Εισήγησης Ο κύριος Κουντζέρης στην εισήγησή του κατέδειξε τις δράσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή Τεχνολογιών Επικοινωνίας και Πληροφοριών στο χώρο της δημόσιας υγείας, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Τα προσδοκώμενα οφέλη από αυτή την εφαρμογή είναι πολλά τόσο για την ποιότητα της παρεχόμενης κλινικής φροντίδας όσο και για την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας εν γένει. Αναφέρθηκε επίσης στα προβλήματα τα οποία οδηγούν σε ελλειπή εφαρμογή των ΤΠΕ στο χώρο της υγείας αλλά και τα προβλήματα εφαρμογής και ολοκλήρωσης τέτοιων δράσεων στην ελληνική δημόσια υγεία. Ο όρος ηλεκτρονική υγεία, κυρίως από το 1999 και μετά, χρησιμοποιείται για να περιγράψει οτιδήποτε έχει σχέση με υπολογιστές, επικοινωνίες και ιατρική. H ηλεκτρονική υγεία χαρακτηρίζεται από αποδοτικότητα (efficiency), βελτίωση της ποιότητας περίθαλψης, επιστημονική τεκμηρίωση (evidence based), ενδυνάμωση πολιτών και ασθενών, ενίσχυση της αλληλεπίδρασης, υποστήριξη της συνεχούς εκπαίδευσης, διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφορίας, επέκταση της εμβέλειας της ιατρικής περίθαλψης, ασφάλεια, ισότητα. Οι γενικές παρατηρήσεις που αφορούν στην κατάσταση στην ηλεκτρονική υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι η ολοκλήρωση των βασικών υποδομών ΤΠΕ στις μονάδες για εσωτερική χρήση, είναι ικανοποιητική μόνο για το υποσύστημα διαχείρισης ασθενών (76%) ενώ δεν έχουν ακόμα αναπτυχθεί υπηρεσίες με τη χρήση ΤΠΕ σε ικανοποιητικό βαθμό τόσο για εσωτερική χρήση των μονάδων (π.χ. τηλεκρατήσεις ραντεβού μόνο 7%) όσο και σε επίπεδο συνεργαζόμενων μονάδων υγείας (π.χ. επικοινωνία με ιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας, 17%). Παρά το γεγονός ότι οι μονάδες υγείας έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο,
δεν έχουν ακόμα αξιοποιήσει εναλλακτικές μορφές χρήσης της ευρυζωνικότητας καθώς και τα διεθνή πρότυπα: το HL7 χρησιμοποιείται κατά 21% μόνο ενώ οι ευρωπαϊκές προσπάθειες δεν έχουν αξιοποιηθεί στην πράξη παρά την πολυετή στήριξη σε ερευνητικό επίπεδο. - 10 - Η Ευρωπαϊκή πολιτική στηρίζεται στο έγγραφο στρατηγικής «Ηλεκτρονική υγεία: βελτίωση των υπηρεσιών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τους πολίτες της Ευρώπης Σχέδιο Δράσης για έναν Ευρωπαϊκό Χώρο ηλ-υγείας» με βασικές κατευθύνσεις: Τη δημιουργία υπηρεσιών ολοκληρωμένης φροντίδας (integrated care) ώστε να υπάρχει συνεχιζόμενη φροντίδα μιας και αυξάνονται τα περιστατικά χρόνιων ασθενών Την προσπάθεια δημιουργίας φακέλου υγείας και όχι φακέλων ασθενείας (patient records) Την επένδυση στη δημιουργία δομών πρόληψης, ενημέρωσης, κατ οίκον νοσηλείας και τηλεϊατρικής, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες Την μείωση των νοσοκομείων και συγχώνευση μονάδων τριτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας με σκοπό τη μείωση των κλινών και τη μείωση του χρόνου νοσηλείας Τα προβλήματα τα οποία οδηγούν σε ελλειπή εφαρμογή των ΤΠΕ στο χώρο της υγείας είναι: η έλλειψη κεφαλαίων στήριξης για την ανάπτυξη νέων συστημάτων στον συγκεκριμένο τομέα, η μη υιοθέτηση συγκεκριμένων προτύπων διασύνδεσης, η έλλειψη δυνατότητας μεταφοράς και ανταλλαγής δεδομένων εννοιολογικά αναγνωρίσιμων. Επίσης η χρήση ετερογενών συστημάτων λογισμικού και υλικού εξοπλισμού, η έλλειψη στρατηγικής σε σχέση με τη διαχείριση του δικτύου, η μη ύπαρξη εφαρμογών διαδραστικής τηλεματικής και η μη ολοκληρωμένη ακόμα αποδοχή από την ιατρική κοινότητα. Ορισμένες διαπιστώσεις και συμπεράσματα που αφορούν στην ελληνική πραγματικότητα είναι: Η υφιστάμενη κατάσταση στο χώρο της ηλεκτρονικής υγείας δείχνει χαμηλό βαθμό διείσδυσης των ΤΠΕ στις μονάδες υγείας στην Ελλάδα. Έχουν γίνει κατ επανάληψη σημαντικοί στρατηγικοί σχεδιασμοί τα τελευταία 20 τουλάχιστον χρόνια χωρίς όμως να έχουν μέχρι σήμερα ολοκληρωθεί οι βασικές υποδομές ΤΠΕ για την ανάπτυξη υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας Θα πρέπει το θεσμικό πλαίσιο να εκσυγχρονιστεί και να λάβει υπόψη του τις ΤΠΕ ως βασικό πυλώνας αναδιοργάνωσης και ελέγχου των δαπανών Ενώ από τεχνολογικής πλευράς ο σχεδιασμός είναι άρτιος δεν έχει καταφέρει καμιά διοίκηση των εμπλεκόμενων υπουργείων να θέσει τις απαραίτητες βάσεις για την αξιοποίηση των ΤΠΕ (διαδικασίες, καθηκοντολογία, συνεχιζόμενη εκπαίδευση χρηστών, κλπ) Δεν έχουν διευκολύνει την ανάπτυξη των ΤΠΕ στην Υγεία οι συνεχιζόμενες αλλαγές του ρυθμιστικού πλαισίου χωρίς μάλιστα αυτό να τις λαμβάνει υπόψη.
Σε γενικές γραμμές οι στρατηγικοί σχεδιασμοί εντός του Γ ΚΠΣ ήταν αρκετά φιλόδοξοι με αποτέλεσμα να μην έχουν υλοποιηθεί σε ικανοποιητικό ποσοστό. Η Ε.Ε. έχει εκδώσει ένα κείμενο στρατηγικής (ανακοίνωση 356 (2004)) με βάση την οποία κινούνται όλα τα Κράτη μέλη. Το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα η οποία ετοίμασε το δικό της ehealth Roadmap τον Ιούνιο του 2006. Σε συνέχεια του ehealth Roadmap έχει παρουσιαστεί κείμενο δράσεων προς ένταξη στο ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση» το οποίο θα πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε έργα προσαρμοσμένα στις Ευρωπαϊκές πολιτικές περί πρόληψης και στήριξης της πρωτοβάθμιας περίθαλψης Θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα νέα εργαλεία υλοποίησης έργων που προκύπτουν από την οδηγία 18/2004 καθώς και από το θεσμικό πλαίσιο των συνεργασιών δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). - 11 - Συμπερασματικές παρατηρήσεις: Κάθε διαδικασία λήψης ορθής απόφασης στηρίζεται στην αξιόπιστη πληροφορία. Η εισαγωγή τεχνολογίας σε φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας δεν αποτελεί λύση από μόνη της αν η υλοποίηση των τεχνολογικών αλλαγών δεν συνοδεύεται από αλλαγές στη δομή, τις διαδικασίες και τον επανασχεδιασμό των ροών της πληροφορίας. Για το Ελληνικό Εθνικό Σύστημα υγείας παραμένει ως ψηφιακή πρόκληση ο μεγάλος όγκος πληροφορίας που παραμένει αναξιοποίητη και από την οποία θα μπορούσε να ωφεληθεί η ολοκληρωμένη φροντίδα υγείας. Η αξιοποίηση των ΤΠΕ συνδράμει με τη σειρά της στο έργο της διαχείρισης ποιότητας στο χώρο της υγείας με τη δημιουργία έγκυρων και αξιόπιστων δεικτών. Ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις και η σημασία της στην Αλλεργιολογία Δρ Δημήτριος Παπαϊωάννου, Αλλεργιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Αλλεργιολογικής Μονάδας Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Περίληψη Εισήγησης Ο κύριος Παπαϊωάννου ανέπτυξε τα θέματα της ιατρικής βασισμένης σε ενδείξεις και πως η τεκμηριωμένη κλινική πράξη μπορεί να διασφαλίσει την ποιότητα φροντίδας που παρέχεται στον ασθενή αλλά και να προσδώσει περισσότερη εμπιστοσύνη στη διαδικασία λήψης απόφασης του κλινικού γιατρού. Παρουσίασε έγκυρες πηγές ιατρικής πληροφόρησης οι οποίες όμως δεν αποτελούν πανάκεια για τον κλινικό, ο οποίος θα πρέπει να συνδυάζει ταυτόχρονα και τη δική του εμπειρία αλλά κυρίως τις ιδιαιτερότητες του ασθενή του.
Η ανάγκη για αποτελεσματικότητα στις υπηρεσίες υγείας ανέδειξε το πρόβλημα της αξιοποίησης του συνόλου της ιατρικής γνώσης για την ορθή αλλά και αποτελεσματική αντιμετώπιση κλινικών προβλημάτων. Η ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις (Evidence Based Medicine) αποτελεί την ενοποίηση της πιο πρόσφατης και αξιόπιστης επιστημονικής πληροφορίας σε συνδυασμό με την κλινική εμπειρία και τα δεδομένα που προκύπτουν από τις ανάγκες κάθε ασθενή, με σκοπό τη λήψη της καλύτερης κλινικής απόφασης για την επιτυχή διαχείριση της αρρώστιας. Η λήψη κλινικών αποφάσεων είναι υποχρεωτική και επιτελείται κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας. - 12 - Η κλινική ιατρική καλεί το γιατρό να αναζητήσει και να αξιολογήσει με βάση συγκεκριμένους κανόνες και με κριτική σκέψη, την ιατρική πληροφορία (ενδείξεις) που δημοσιεύεται στον ιατρικό τύπο, να αποφασίσει βάσει κριτηρίων αν είναι έγκυρη, σημαντική και εφαρμόσιμη στο συγκεκριμένο ασθενή του. Η συνισταμένη της κλινικής εμπειρίας και γνώσης και της εγκυρότερης κλινικής πληροφορίας που προκύπτει από συστηματική έρευνα, παρέχει τη δυνατότητα για λήψη κλινικής απόφασης περισσότερο αποδεκτής, με ακρίβεια, αποτελεσματικής και περισσότερο ασφαλούς Οι κλινικοί επαγγελματίες υγείας και κυρίως οι γιατροί, έχουν στη διάθεσή τους μια πληθώρα και διαρκώς αυξανόμενη βάση πληροφοριών και πιθανών χρήσιμων διαγνωστικών τεχνικών κα θεραπευτικών επιλογών. Η ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις στηρίζεται στα εξής βήματα: στην μετατροπή του κλινικού προβλήματος σε ερωτήματα που μπορούν να απαντηθούν στην αναζήτηση των καλύτερων ενδείξεων για την απάντησή τους στην κριτική αξιολόγηση αυτών των στοιχείων ως προς την εγκυρότητά τους (ισχύς των ενδείξεων - level of evidence) και τη δυνατότητα κλινικής εφαρμογής τους για τη δεδομένη περίπτωση στην εφαρμογή αυτής της αξιολόγησης στην κλινική πράξη στην εκτίμηση της κλινικής αποτελεσματικότητας που προκύπτει από την εφαρμογή τους Γνωστή πηγή αναζήτησης τεκμηρίωσης για τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων στην φροντίδα υγείας, είναι η Cochrane Library (Cochrane Library and Collaboration), η οποία περιλαμβάνει την πιο σημαντική βάση δεδομένων για τις συστηματικές ανασκοπήσεις και ο ερευνητής μπορεί να ενημερωθεί με περιλήψεις ανασκοπήσεων αποτελεσματικότητας και εκτιμήσεων τεχνολογίας. Εκτός από την πηγή αυτή υπάρχουν αρκετές άλλες στις οποίες ο ερευνητής και ο αναγνώστης μπορεί να αναζητήσει θέματα του ενδιαφέροντός του ή και να θέσει κλινικές ερωτήσεις όπως American Family Physician, Bandolier, Database of Abstracts of Reviews of E.ects (DARE), Institute of Clinical Systems Improvement. Η απαίτηση για ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις προκύπτει από την απαίτηση για ποιότητα στη διαδικασία φροντίδας η οποία θα συνάδει με τη σχέση κόστος αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα. Επίσης οι
δυνατότητες που δίνουν οι τεχνολογίες της επικοινωνίας και της πληροφορίας προσαυξάνουν κατά πολύ τη διαθέσιμη ιατρική πληροφορία, αλλά ταυτόχρονα και τον κίνδυνο μη αξιόπιστης πληροφορίας λαμβάνοντας υπόψη τη δυσκολία επικαιροποίησης της γνώσης του κλινικού λόγω μείωσης του διαθέσιμου χρόνου. - 13 - Συμπερασματικές παρατηρήσεις: Η κλινική ιατρική δεν είναι αποδεικτική αλλά βασίζεται σε ενδείξεις και προσεγγίζει μέσω αυτών την πραγματικότητα. Ο κλινικός βασιζόμενος στις σωστά αξιολογημένες ενδείξεις, οδηγείται στην αιτιολογημένη και δικαιολογημένη απόφαση (διαγνωστική, θεραπευτική) η οποία με αυξημένες πιθανότητες είναι ορθή και η καλύτερη δυνατή για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Η στρατηγική της δια βίου μάθησης εξασφαλίζει τη διαρκή επικαιροποίηση της γνώσης. Τα σύγχρονα συστήματα υγείας καθιερώνουν την ευθύνη στην ποιότητα στην φροντίδα μέσω της ιατρικής βασισμένης σε ενδείξεις (evidence based medicine) και γενικότερα της τεκμηριωμένης φροντίδας υγείας (evidence based healthcare) και πρακτικής (evidence based practice). Οι διαστάσεις αυτές αποτελούν τους πυλώνες για τη βασισμένη σε ενδείξεις λήψη απόφαση στο σύστημα υγείας (evidence based decision making) και κατά συνέπεια τη βασισμένη σε ενδείξεις χάραξη πολιτικής υγείας (evidence based health policy). Εφαρμογή συστήματος διαχείρισης ποιότητας ISO 9001 σε κλινικό περιβάλλον. Σχεδιασμός, ανάπτυξη τεκμηρίωσης και υλοποίηση στην Αλλεργιολογική Μονάδα Παναγιώτης Σωτηρόπουλος, Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSI Hellas Consulting Group Περίληψη Εισήγησης Ο κύριος Σωτηρόπουλος παρουσίασε την εφαρμογή του συστήματος διαχείρισης ποιότητας της Αλλεργιολoγικής Μονάδας κατά ISO 9001:2000. Αναπτύχθηκε ο σχεδιασμός, η υλοποίηση, ο ανασχεδιασμός και τα προβλήματα που παρουσιάσθηκαν κατά την υλοποίησή του. Επίσης παρουσιάσθηκε ένα υπόδειγμα διαδικασιών και εγγραφών όπως αυτό λειτουργεί στην Αλλεργιολογική Μονάδα του Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ Ο ISO είναι ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (International Organization for Standardization), ο οποίος σήμερα έχει μέλη του πάνω από 91 χώρες του κόσμου μέσω των αντίστοιχων Εθνικών Οργανισμών Τυποποίησης. Σκοπός του ISO είναι η προβολή και ανάπτυξη της τυποποίησης ώστε να είναι δυνατή η διεθνής ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών. Το ISO 9001 περιλαμβάνει τις απαιτήσεις, που πρέπει να
καλύπτει ένας Οργανισμός, ώστε να πιστοποιηθεί από Ανεξάρτητο Φορέα Πιστοποίησης. Βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ενός συστήματος διαχείρισης της ποιότητας, το οποίο διασφαλίζει στο Κλινικό Περιβάλλον την εύρυθμη λειτουργία των εξής παραγόντων: Μέθοδοι (κατάλληλες, τεκμηριωμένες και μετρήσιμες για την αποτελεσματικότητά τους) Εξοπλισμός (διασφάλιση της ορθής λειτουργίας του) Ανθρώπινο δυναμικό (ύπαρξη προσωπικού με τα απαραίτητα προσόντα και εμπειρία και ορθή κατανομή του στο σύνολο των εργασιών που εκτελούνται). Τα βήματα ανάπτυξης ενός συστήματος διαχείρισης της ποιότητας σε κλινικό περιβάλλον είναι: 1. Καθορισμός οργανωτικής δομής και αρμοδιοτήτων των θέσεων εργασίας της/του Διεύθυνσης / Τμήματος 2. Προσδιορισμός του πεδίου εφαρμογής της πιστοποίησης και κατ επέκταση του ίδιου του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας 3. Αναγνώριση των διασυνδέσεων της/του προς πιστοποίηση Διεύθυνσης / Τμήματος με άλλες Διευθύνσεις / Τμήματα του Οργανισμού (Νοσοκομείου) 4. Καταγραφή των διαδικασιών και οδηγιών λειτουργίας και σχεδιασμός των σχετικών εντύπων και αρχείων που απαιτούνται 5. Καθορισμός των δεικτών στατιστικών επιδόσεων 6. Εφαρμογή όλων των διαδικασιών οδηγιών και λήψη μετρήσεων 7. Διενέργεια εσωτερικών επιθεωρήσεων 8. Επιθεώρηση από ανεξάρτητο Φορέα Πιστοποίησης - 14 - Το σύστημα διαχείρισης της ποιότητας της Αλλεργιολογικής Μονάδας αποτελείται από: 1. Το Εγχειρίδιο Ποιότητας: που περιέχει γενικές αρχές λειτουργίας και την πολιτική ποιότητας της Μονάδας 2. Τις διαδικασίες ποιότητας και τις περιγραφές καθηκόντων και ειδικότερα την οργάνωση, τις αρμοδιότητες, την κατανομή προσωπικού, τις διαδικασίες διαχείρισης ασθενών στα εξωτερικά ιατρεία, στα υποτμήματα της Μονάδας διαγνωστικού ελέγχου, in vivo & in vitro, Προκλήσεων, για ανοσοθεραπείες, διαδικασίες παραγγελιών διαχείρισης υλικών & εξοπλισμού, διαδικασίες διαχείρισης παραπόνων ασθενών, και διαδικασίες μέτρησης ικανοποίησης ασθενών κ.λπ. 3. Τις οδηγίες αποφυγής, που παραδίδονται σε ασθενείς (τυποποιημένες ανάλογα με την ασθένεια): Άσθμα, φαρμακευτική αλλεργία, τροφική αλλεργία, αλλεργία σε νυγμούς εντόμων, ατοπική δερματίτιδα κ.λπ.) 4. Οδηγίες εξετάσεων Χρήσης οργάνων που αναφέρονται σε οδηγίες και σχετικά έντυπα καταγραφής για τον τρόπο διενέργειας εξετάσεων και χρήση οργάνων 5. Διαδικασίες εκτέλεσης δερματικών δοκιμασιών, δοκιμασίες πιέσεως, δοκιμασίες πάγου κ.λπ
6. Βεβαιώσεις Γνωματεύσεις που περιλαμβάνουν τυποποιημένες βεβαιώσεις και γνωματεύσεις για χρήση από τη Μονάδα 7. Αρχεία κύρια ιστορικά ασθενών, συμπληρωμένα έντυπα εξετάσεων δοκιμασιών σε συγκεκριμένους ασθενείς, συγκαταθέσεις για ανοσοθεραπεία, κατάλογοι παρακολούθησης αποθεμάτων, δελτία παραπόνων πελατών κ.λπ. Τα οφέλη που προκύπτουν από την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος είναι η καθιέρωση αρχών λειτουργίας που τηρούνται από όλο το προσωπικό και η εξασφάλιση επαναληψιμότητας των εργασιών ανεξαρτήτως προσώπων που στελεχώνουν τη/το διεύθυνση/τμήμα. Ταυτόχρονα θεσπίζονται οι στόχοι και οι δείκτες μέσω των οποίων θα παρακολουθούνται οι επιδόσεις της/του διεύθυνσης/τμήματος, καθιερώνεται η μεθοδολογία ελέγχου ποιότητας τόσο του Εργαστηριακού όσο και του Κλινικού Έργου με σκοπό την πρόληψη των λαθών, καθορίζεται ο τρόπος τήρησης των αρχείων που είναι σημαντικά για την απρόσκοπτη λειτουργία της/του διεύθυνσης/τμήματος. Τέλος εξασφαλίζεται η παροχή όλων των απαραίτητων πληροφοριών προς τους ασθενείς με απώτερο σκοπό την ικανοποίησή τους, καθώς και η παροχή της καλύτερης δυνατής εκπαίδευσης στους ειδικευόμενους ιατρούς αλλά και στους μεταπτυχιακούς φοιτητές. Η υλοποίηση ενός τέτοιου συστήματος δεν είναι άμοιρη προβλημάτων. Απαιτείται η διασύνδεση με διοικητικές υπηρεσίες του νοσοκομείου ή άλλες Διευθύνσεις, ο επαρκής αριθμός προσωπικού για την αποφυγή παράκαμψης διαδικασιών, την ορθή καταγραφή και τήρηση αρχείων καθώς και την έγκαιρη επικαιροποίηση και κοινοποίηση των διαδικασιών. Συμπερασματικές παρατηρήσεις: To πρότυπο ISO 9001 είναι το πλέον γνωστό για τις εφαρμογές του και στο χώρο της υγείας στην Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι η αρχική φιλοσοφία δημιουργίας του δεν είχε λάβει υπόψη τις υπηρεσίες υγείας οι εφαρμογές του σε κλινικό περιβάλλον καταδεικνύονται εποικοδομητικές όταν βέβαια τηρούνται οι αρχές της σωστής προσαρμογής του. Η εισαγωγή ενός συστήματος διαχείρισης της ποιότητας γεννά το ερώτημα αν αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει το σύνολο των δραστηριοτήτων ενός Νοσοκομείου (κλινικές, εργαστήρια, διοικητικές λειτουργίες κ.λπ.) για μια περισσότερο συστημική προσέγγιση ή οι δράσεις αυτές θα πρέπει να γίνονται σταδιακά σε διευθύνσεις / τμήματα ενός Νοσοκομείου. - 15 - Ερωτήματα που ανέκυψαν από τη θεματολογία της ημερίδας Δρ Παναγιώτα Λαζάρου, Τμήμα Ποιότητας Π.Γ.Ν. «Αττικόν» 1. Ο χώρος της υγείας φαίνεται να υστερεί στα θέματα ψηφιακής σύγκλισης σε σχέση με άλλους χώρους εντός Ελλάδος αλλά και σε σχέση με τα ευρωπαϊκά και διεθνή δεδομένα. Ποια από τα αίτια του
συγκεκριμένου προβλήματος εκπορεύονται από τον ελληνικό ιατρικό χώρο αλλά και γενικά από τη στάση των επαγγελματιών υγείας σε τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών; Σε ποιο βαθμό η στάση αυτή επηρεάζεται από α) την έως τώρα αποσπασματική προσέγγιση αυτής της ψηφιακής σύγκλισης στο χώρο της υγείας β) την αποτυχία των όποιων τέτοιων προσεγγίσεων με άμεση απόδοση οφέλους στην καθημερινή κλινική πρακτική; - 16-2. Οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να διασφαλισθεί και να βελτιωθεί η ποιότητα ενός οργανισμού, μιας υπηρεσίας, ενός τμήματος είναι πολλοί. Διεθνείς οργανισμοί προτείνουν διάφορες μεθοδολογίες και πρότυπα για την εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης ποιότητας, αυτοαξιολόγησης και συνεχούς βελτίωσης (ISO 9001, EFQM, CAF, JCAHCO). Κάποια από αυτά αναφέρονται ειδικά σε κλινικό περιβάλλον, άλλα προσαρμόζονται εύκολα και ταυτόχρονα διασφαλίζουν την ποιότητα των διοικητικών διαδικασιών του συστήματος. Ποια είναι τα κριτήρια με τα οποία θα κρίνει ο ηγέτης ενός τμήματος, κλινικής, μονάδας, οργανισμού ποιο από την πληθώρα των διαθέσιμων προτύπων θα εφαρμόσει ως εργαλείο για τη βελτίωση της ποιότητας; Μπορεί ένα από τα πρότυπα αυτά να εξασφαλίσει τη βελτίωση της ποιότητας στο μέγιστο αριθμό (και βαθμό) διαστάσεων ειδικά σε μια υπηρεσία υγείας; Είναι εφικτή και επιθυμητή η δημιουργία μιας συνισταμένης μέρους των διαθέσιμων προτύπων για τη δημιουργία ενός νέου εργαλείου που θα ανταποκρίνεται και θα επικεντρώνεται σε δεδομένες ανάγκες μιας υπηρεσίας υγείας; Μπορεί να γίνει η ενοποίηση διαφορετικών συστημάτων διαχείρισης ποιότητας που υπάρχουν στα τμήματα ενός οργανισμού σε μια διατμηματική προσέγγιση της ποιότητας και πως; 3. Η διαδικασία της αυτοαξιολόγησης που προτείνει το Κοινό Πλαίσιο Αξιολόγησης προϋποθέτει την άμεση και συστηματική εμπλοκή όλων των εργαζομένων σε μια υπηρεσία όχι μόνο στην εφαρμογή μιας δράσης ποιότητας αλλά και στην αξιολόγησή της εκ των υστέρων. Ποια τα δυνατά και αδύνατα σημεία αυτής της διαδικασίας σε σχέση με τη διαδικασία εξωτερικής αξιολόγησης από ανεξάρτητο φορέα; Πως μπορεί να εφαρμοστεί το μοντέλο της διττής αξιολόγησης (αυτοαξιολόγησης και εξωτερικής αξιολόγησης); 4. Τις περισσότερες φορές η εφαρμογή ενός Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας σε ένα τμήμα απαιτεί τη συνεργασία με εξωτερικούς συμβούλους που κατευθύνουν και συντονίζουν τις δράσεις εφαρμογής αλλά και προετοιμάζουν το τμήμα για τη διαδικασία της εξωτερικής επιθεώρησης που θα οδηγήσει σε πιστοποίηση βάσει ενός προτύπου. Υπάρχουν προδιαγραφές και χαρακτηριστικά τα οποία θα πρέπει να τηρούν οι συγκεκριμένες εταιρίες παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών; Με ποιο τρόπο διασφαλίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται από τις υπηρεσίες συμβούλων ποιότητας; Ποια κριτήρια θα πρέπει να πληροί μια τέτοια εταιρεία που παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε
υπηρεσίες υγείας; Με ποιό τρόπο το ελληνικό δημόσιο νοσοκομείο μπορεί να διασφαλίσει την ποιότητα αυτών των υπηρεσιών με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο προκηρύξεων διαγωνισμών; - 17-5. Η χρηματοδότηση του ελληνικού δημόσιου νοσοκομείου και κατ επέκταση κάθε υπηρεσίας μέσα σε αυτό δε βασίζεται σε χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό βάσει σταθμισμένης αποδοτικότητας και βελτίωσης ποιότητας αλλά μόνο με το κριτήριο της κάλυψης αναγκών. Ο επαγγελματίας υγείας μέσα σε ένα περιβάλλον πεπερασμένων πόρων δίνει καθημερινά τη μάχη για να παρέχει όσο το δυνατό περισσότερο ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Ο Διοικητής του Νοσοκομείου αγωνιά για να εξασφαλίσει όσο το δυνατό περισσότερους πόρους σε κάθε τμήμα και να διαχειρισθεί με τον πλέον αποδοτικότερο και δίκαιο τρόπο τους διαθέσιμους πόρους. Μέσα σε ένα τέτοιο σύστημα που τις περισσότερες φορές λειτουργεί υπό συνθήκες εκτάκτων αναγκών τι θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο για τον ηγέτη ενός κλινικού τμήματος ενός νοσοκομείου ή για το Διοικητή ενός νοσοκομείου να εφαρμόσει ένα Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας. Στην ημερίδα συμμετείχαν οι κ.κ.: Ιωάννης Βέργαδος, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου ΑΤΤΙΚΟΝ και Διευθυντής Β Πανεπιστημιακής Κλινικής Οφθαλμολογίας, ο οποίος απεύθυνε και χαιρετισμό κατά την έναρξη Αναστάσιος Μουμτζόγλου, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας για την Ποιότητα στην Υγεία και μέλος της European Society for Quality in Health Care ο οποίος απεύθυνε και χαιρετισμό κατά την έναρξη Γεωργία Γερολουκά Κωστοπαναγιώτου, Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Αθηνών και Διευθύντρια της Β Πανεπιστημιακής Κλινικής Αναισθησιολογίας του Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ Γεώργιος Μποχώρης, Καθηγητής του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς, και υπεύθυνος του Ευρωπαϊκού Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Διοίκηση Επιχειρήσεων - Ολική Ποιότητα (MBA TQM) Χριστίνα Οικονομοπούλου, Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και του Ανοιχτού Πανεπιστημίου Κύπρου σε θέματα Κοινωνικής Πολιτικής και Διοίκησης Κασσιανή Γκολφινοπούλου, Καθηγήτρια του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου & της Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής (ΣΑΝ) σε θέματα Δημόσιας Υγείας Ιωσήφ Λιάσκος, Καθηγητής του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε θέματα Πληροφορικής της Υγείας
Στέλλα Τζαφέρη, Καθηγήτρια του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε θέματα Δημόσιας Υγείας Βασίλειος Ραφτόπουλος, Καθηγητής του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών & της Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής (ΣΑΝ) σε θέματα Νοσηλευτικής & Διοίκησης Μαρία Καλαφάτη, Καθηγήτρια του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε θέματα Νοσηλευτικής - 18 - Για οποιαδήποτε πληροφορία για τις ενότητες, τα στοιχεία επικοινωνίας των ομιλητών και τις παρουσιάσεις τους επικοινωνήστε με: Παναγιώτα Λαζάρου, Τμήμα Ποιότητας Π.Γ.Ν. Αττικόν Email: qualitydept@attikonhospital.gr Τηλ: 210 5832139, 210 5831000