ΠΕΜΕΤΕ Ο σημαντικότερος εθνικός φορέας της επιτραπέζιας ελιάς

ΠΕΜΕΤΕ Ο σημαντικότερος εθνικός φορέας της επιτραπέζιας ελιάς

Η Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών - Τυποποιητών - Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ) αποτελεί Σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με περισσότερα από 40 μέλη, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου. Η ΠΕΜΕΤΕ εκπροσωπεί το πλέον σημαντικό εξαγωγικό αγροτικό προϊόν της χώρας, την επιτραπέζια ελιά και όλες τις σχετικές με αυτό επιχειρήσεις και στάδια (μεταποίηση, τυποποίηση και εμπορία). Ο ρόλος της είναι στρατηγικής σημασίας για τη χώρα καθώς τα μέλη της διαθέτουν: Εθνική ταυτότητα: διακινούν περισσότερο από το 75% της εγχώριας παραγωγής ενός προϊόντος με καθαρά εθνικό χαρακτήρα. Εξωστρεφή προσανατολισμό: εκπροσωπούν (περίπου) το 90% των ελληνικών εξαγωγών και διακίνησης του προϊόντος προς τις αγορές του εξωτερικού. Υψηλές επιδόσεις: συνεργάζονται με περισσότερους από 60.000 Έλληνες αγρότες, ενώ απασχολούν εκατοντάδες εργαζομένους τόσο στις ίδιες τις μονάδες, όσο και σε όλους τους τομείς που συνεργάζονται (μεταφορείς, προσωπικό διακίνησης προϊόντος, μεσίτες, γεωπόνους, κ.α.). Η ΠΕΜΕΤΕ αντιπροσωπεύει σημαντικό μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών και συνεπώς του ΑΕΠ, ενώ τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει διαρκή ανάπτυξη. Πρόκειται επομένως, για έναν εξαιρετικά δυναμικό τομέα με το βλέμμα στραμμένο στις μεγάλες αγορές του κόσμου και κεντρικό ρόλο στην ελληνική οικονομία, ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα. Με γνώμονα την ανταπόκριση στις διεθνείς απαιτήσεις και πρότυπα και στόχο την ανταγωνιστική παρουσία, ο κλάδος βρίσκεται σταθερά σε πορεία ανάπτυξης και διαδικασία εκσυγχρονισμού. Σε αυτό το απαιτητικό πλαίσιο, η ΠΕΜΕΤΕ, αξιοποιώντας για τρίτη συνεχή τριετία το Πρόγραμμα Εργασίας που προβλέπεται από τον Καν.(ΕΚ) 867/08 (2012-2015), συνεχίζει να προσδίδει υπεραξία στις ελληνικές ποικιλίες επιτραπέζιων ελιών, να διευρύνει την αγορά τους σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και να αναβαθμίζει τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας ως παραγωγού μοναδικών ποιοτικών προϊόντων.

Δυναμική ανάπτυξη με γερά θεμέλια

Η ΠΕΜΕΤΕ, επενδύοντας στην εμπειρία των προηγούμενων δυο τριετιών, 2006/2009 και 2009/2012, κινήθηκε ακόμα πιο δυναμικά την περίοδο 2012/2015, υλοποιώντας το προβλεπόμενο πρόγραμμα εργασίας στο πλαίσιο του Κανονισμού (EK)867/08. Με γνώμονα το τρίπτυχο Στοχευμένες δράσεις - Σωστή κατανομή πόρων - Μετρήσιμα αποτελέσματα, δόθηκε η δυνατότητα στις συμμετέχουσες επιχειρήσεις- μέλη να βελτιώσουν περαιτέρω τους δείκτες (ποιοτικούς και ποσοτικούς) και άρα τη διεθνή θέση και ανταγωνιστικότητα ενός καθαρά εθνικού προϊόντος, όπως είναι η επιτραπέζια ελιά. Οι προβλεπόμενες ενέργειες αφορούσαν κυρίως στον εκσυγχρονισμό της ελαιοκαλλιέργειας και την αναβάθμιση του εξοπλισμού και των υποδομών των μεταποιητικών- τυποποιητικών- εξαγωγικών μονάδων. Επιπλέον, ολοκληρώθηκαν δράσεις σε θέματα εκπαίδευσης, πιστοποίησης και εναρμόνισης των ελαιοπαραγωγών στις διεθνείς προδιαγραφές και τα φιλοπεριβαλλοντικά πρωτόκολλα. Συγκεκριμένα, μέσω των προγραμμάτων εργασίας, η ΠΕΜΕΤΕ συνέβαλε: Στην καλύτερη φροντίδα στο χωράφι ώστε ο ελαιόκαρπος (Α ύλη) να παραλαμβάνεται από τις μεταποιητικές μονάδες υπό τις κατάλληλες συνθήκες. Στη διαμόρφωση βελτιωμένων συνθηκών και μεθόδων συγκομιδής και προεπεξεργασίας, στον κατάλληλο χρόνο για κάθε ποικιλία επιτραπέζιας ελιάς. Στον καθορισμό των βασικών εμπορικών τύπων που παράγονται διεθνώς σύμφωνα με τον Κανονισμό του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου με εφαρμογή και στις επιτραπέζιες ελιές. Στη διαμόρφωση βελτιωμένων συνθηκών αποθήκευσης και υγιεινής για την αποφυγή ποιοτικών θεμάτων του προϊόντος. Σημείο αναφοράς της συγκεκριμένης τριετίας αποτέλεσε η δημιουργία του εθνικού Taste Panel (Πάνελ Γευσιγνωσίας) για την επιτραπέζια ελιά στη χώρα μας.

Στοχευμένες δράσεις - σωστή κατανομή πόρων - μετρήσιμα αποτελέσματα

Άξονας 1 1.1 Δημιουργία του πρώτου Taste Panel επιτραπέζιας ελιάς Ανάγκη δημιουργίας εθνικού Taste Panel Λόγω της πίεσης που δέχονται οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις επιτραπέζιων ελιών στις τρέχουσες εμπορικές συνθήκες (αυξανόμενος ανταγωνισμός από τρίτες χώρες, κ.α.), η σημασία της οργανοληπτικής αξιολόγησης αποτελεί σημαντικό «εργαλείο» ποιοτικής διαφοροποίησης. Στο πλαίσιο λοιπόν της δράσης, δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα εθνικό Taste Panel για την επιτραπέζια ελιά, για την οργανοληπτική αξιολόγηση του τελικού προϊόντος (όχι της ποικιλίας), καθώς και των βασικών, χαρακτηριστικών που καθορίζουν την ποιότητα και την ασφάλεια του. Στην επιτυχία του εγχειρήματος συντέλεσε καθοριστικά η συνδρομή εξειδικευμένων συνεργατών και πιο συγκεκριμένα του Επ.Καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ευστάθιου Πανάγου και του εθνικού Panel leader κ.κωνσταντίνου Τερτιβανίδη. Μελέτη Η σχετική μελέτη που εκπονήθηκε από τον Επ.Καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ευστάθιο Πανάγου για την προσαρμογή και τη δημιουργία του πρώτου Taste Panel επιτραπέζιας ελιάς περιελάμβανε τους ακόλουθους τομείς: Γενικό βασικό λεξιλόγιο για την αισθητήρια ανάλυση (sensory analysis) Ειδικό λεξιλόγιο για την επιτραπέζια ελιά (θετικές - αρνητικές οργανοληπτικές ιδιότητες) Περιγραφή αίθουσας δοκιμών Περιγραφή εξοπλισμού για τη διενέργεια της οργανοληπτικής αξιολόγησης Κριτήρια επιλογής δοκιμαστών Μεθοδολογία (καθήκοντα υπευθύνου ομάδας δοκιμαστών, συνθήκες δομής, διαδικασία κατά την οργανοληπτική εκτίμηση) Χρήση του φύλλου αξιολόγησης από τον δοκιμαστή Ανάλυση των δεδομένων Ταξινόμηση επιτραπέζιας ελιάς

Δράση εθνικής σημασίας

Συγκεκριμένα: Συστάθηκε, για πρώτη φορά, διαπιστευμένη ομάδα γευσιγνωστών της ΠΕΜΕΤΕ για την επιτραπέζια ελιά σύμφωνα με τη Μέθοδο του Διεθνούς Ελαιοκομικού Συμβουλίου COI/OT/MO [No 1/Rev. 2-2011 Sensory analysis of table olives ] Η εν λόγω δράση πραγματοποιήθηκε με την καθοδήγηση των παραπάνω εξειδικευμένων συνεργατών και γνώμονα τη βαθιά γνώση των ευρύτερων παραμέτρων που συναποτελούν την επιτραπέζια ελιά με στόχο την ποιοτική κατάταξη της. Δημιουργήθηκε ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο γευσιγνωσίας (test room) στις εγκαταστάσεις του ΕΛ.Γ.Ο. ΔΗΜΗΤΡΑ, με άριστα εκπαιδευμένο επιστημονικό και μη προσωπικό, διαθέσιμο σε δημόσιο φορέα (βραχυπρόθεσμα/μακροπρόθεσμα) για τις ανάγκες του κλάδου (ανεξαρτήτως εάν είναι μέλη ή όχι της ΠΕΜΕΤΕ). Προκειμένου δε να λάβει εθνικό χαρακτήρα το test room, φέρει τη σήμανση του προγράμματος. Δράση εθνικής σημασίας Ο στρατηγικός χαρακτήρας της εν λόγω δράσης τεκμηριώνεται από δύο βασικά στοιχεία, καθώς αφορά ένα από τα σημαντικότερα αγροτικά προϊόντα εξαγωγικού προσανατολισμού (π.χ. πρώτο στην αγορά των Η.Π.Α.) με παραδοτέο - ανάπτυξη της μεθόδου με εκπαιδευμένο προσωπικό και γευσιγνώστες σε κατάλληλο χώρο - που αποτελεί εθνική παρακαταθήκη για όσους ασχολούνται ή πρόκειται να ασχοληθούν με την επιτραπέζια ελιά (πχ. αγρότες, μεταποιητές, εμπόρους, εξαγωγείς, καταναλωτές). Η δημιουργία του Taste Panel για την επιτραπέζια ελιά απέδειξε παράλληλα ότι, η συνεργασία μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα είναι εφικτή και αποτελεσματική. Πρακτικά, σε μια δύσκολη για τη χώρα περίοδο, μέσα από τη χρηματοδότηση και στήριξη ενός ιδιωτικού τομέα πραγματοποιήθηκε ένας εθνικός στόχος που είναι η ανάπτυξη της οργανοληπτικής μεθόδου για την επιτραπέζια ελιά. Πολύ περισσότερο δε, όταν ο διεθνής ανταγωνισμός (π.χ.τουρκία) σε συνεργασία με τους αντίστοιχους εθνικούς panel leaders ήδη αναπτύσσουν τη μέθοδο. Διαθέσιμο ενημερωτικό υλικό στην επίσημη ιστοσελίδα της ΠΕΜΕΤΕ: www.pemete.gr

1.2 Αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών Ο εκσυγχρονισμός των υποδομών αποτελεί μια από τις βασικότερες προτεραιότητες των επιχειρήσεων - μελών που συμμετέχουν στα Προγράμματα Εργασίας. Αυτό οφείλεται στο ρόλο που διαδραματίζει στην ενίσχυση της ποιότητας ενός ιδιαίτερα απαιτητικού προϊόντος όπως η επιτραπέζια ελιά και ως εκ τούτου στη θέση της στις διεθνείς ανταγωνιστικές αγορές. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από το Πρόγραμμα Εργασίας δόθηκε η δυνατότητα προμήθειας εξοπλισμού που βελτιώνει σημαντικά τις συνθήκες φροντίδας, συλλογής, συντήρησης και αποθήκευσης της επιτραπέζιας ελιάς, όπως: χρωματοδιαλογείς, απομισχωτικές μηχανές, πλυντήρια κενών βάζων, δεξαμενές αποθήκευσης ελιών, εκπυρηνωτικά μηχανήματα, επαγγελματικές σκούπες, εκπυρηνωτικές μηχανές, ανιχνευτές ανόργανων σωμάτων με ακτίνες Χ, εκπυρηνωτικές ροδελοκοπτικές μηχανές, πολυεστερικές δεξαμενές ζύμωσης, ανιχνευτές μετάλλων, εναλλάκτες θερμότητας άλμης τιτανίου, πλυντήρια βαρελιών, πλυντήρια ροδέλας, αναβατόρια εκκένωσης δεξαμενών ελιών και θερμομετρικά καταγραφικά. Άξονας 2 Βελτίωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ελαιοκαλλιέργειας Σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης Αναπτύχθηκαν και εφαρμόστηκαν 11 συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης στις ομάδες παραγωγών (συνολικά 364), των επιχειρήσεων- μελών που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα. Αποτέλεσμα της ορθής εφαρμογής των συστημάτων ήταν η πιστοποίησή τους σύμφωνα με τα εθνικά πρότυπα AGRO 2.1 & 2.2/3 και η συμμόρφωση των παραγωγών με τους κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής. Τα οφέλη από τη διασφάλιση της χρήσης κατάλληλων μεθόδων ήδη από το πρώτο στάδιο της καλλιέργειας ήταν ορατά τόσο σε επίπεδο παραγωγών και προστασίας περιβάλλοντος, όσο και στο στάδιο των πωλήσεων.

Άξονας 3 22005:2007 22000:2005 Όλες οι συμμετέχουσες στο πρόγραμμα επιχειρήσεις- μέλη, προκειμένου να διαφυλάξουν την ποιότητα των προς κατανάλωση προϊόντων τους (εμπορικοί τύποι επιτραπέζιων ελιών), εφαρμόζουν σύστημα ιχνηλασιμότητας το οποίο πιστοποιήθηκε για όλη την τριετία του προγράμματος, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 22005:2007. Επιπλέον, από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις εφαρμόζουν σύστημα διαχείρισης ασφάλειας με σκοπό τη βελτίωση της υγιεινής και την προστασία των καταναλωτών, το οποίο πιστοποιήθηκε για όλη την τριετία του προγράμματος, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 22000:2005. Άξονας 4 Με στόχο στην προβολή της αποτελεσματικότητας του έργου, αλλά και την ανάδειξη των επιμέρους δράσεων του Προγράμματος στα ενδιαφερόμενα κοινά, η ΠΕΜΕΤΕ υλοποίησε σειρά ενημερωτικών ενεργειών όπως: Διοργάνωση Ημερίδων και δημοσιογραφικών εκδηλώσεων σε βασικούς ελαιοκομικούς νομούς με ομιλητές και συμμετέχοντες που σχετίζονται με τον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών, αλλά και τον ευρύτερο χώρο της αγροδιατροφής Αναβάθμιση της εταιρικής ιστοσελίδας και εμπλουτισμός με τα νέα δεδομένα του ΠΕ, καθώς και του Πάνελ Γευσιγνωσίας Δημιουργία του απαραίτητου ενημερωτικού υλικού

2006-2012 η στρατηγική 6ετία που έθεσε τις βάσεις

Η ΠΕΜΕΤΕ συμμετείχε για πρώτη φορά σε Προγράμματα Εργασίας την τριετία 2006-2009 με την αναγνώρισή της ως Οργάνωση Ελαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ) σύμφωνα με τον κανονισμό ΕΚ 2080/2005. Έκτοτε και έχοντας υλοποιήσει με επιτυχία τις προβλεπόμενες δράσεις με στοχευμένη αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων σε 6 χρόνια, έχει θέσει στην ουσία τις βάσεις για τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού της ελαιοκαλλιέργειας και των μεταποιητικών - τυποποιητικών και εξαγωγικών μονάδων. Στοιχεία απαραίτητα για ένα δημοφιλές και απαιτητικό προϊόν όπως η επιτραπέζια ελιά. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι, κατά τη διάρκεια των δύο προηγούμενων τριετιών (2006-09 & 2009-12) η ΠΕΜΕΤΕ είχε την ευκαιρία να διαχειριστεί μέσα από το ΠΕ θέματα που σχετίζονται με την ορθή λειτουργία του κλάδου όπως: η διασφάλιση του αγροτικού εισοδήματος, η ενίσχυση της υπεραξίας της επιτραπέζιας ελιάς, η ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων σε όλο το φάσμα της αλυσίδας εφοδιασμού, η εφαρμογή ιχνηλασιμότητας για τη νομοθετική εναρμόνιση των επιχειρήσεων, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και η προστασία του περιβάλλοντος.

Ενδεικτικά μετρήσιμα αποτελέσματα από την υλοποίηση των ΠΕ σύμφωνα με τους Καν. (ΕΚ) 2080/2005 και (ΕΚ) 867/08: Προμήθεια απαραίτητου εξοπλισμού όπως πλυντήρια κλωβών, συστήματα μεταφοράς ελαιοκάρπου, χρωματοδιαλογείς, κάδες και απομισχωτικές μηχανές Συστήματα εσωτερικής ιχνηλασιμότητας στα τυποποιητήρια των επιλεγμένων επιχειρήσεων- μελών με στόχο στη νομοθετική εναρμόνιση με τις εθνικές και διεθνείς προδιαγραφές (πχ. ISO 22005:2007), καθώς και συνέργειες σε επίπεδο marketing και πωλήσεων. Συστήματα ασφάλειας τροφίμων (ΣΔΑΤ) με στόχο την πιστοποίηση των επιχειρήσεων σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO 22000:2005 και ηλεκτρονική σύνδεση με το σύστημα ιχνηλασιμότητας. Μελέτη του Επ.Καθηγητή Γ.Π.Α. Ε.Ζ.Πανάγου και το εθνικό Ιδρυμα Αγροτικής Έρευνας, Ινστιτούτο Τεχνολογίας Γεωργικών Προϊόντων (ΕΘ.Ι.ΑΓΕ) του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σχετικά με: την κατάρτιση κώδικα ορθής πρακτικής για τις συνθήκες συλλογής, αποθήκευσης και προεπεξεργασίας της επιτραπέζιας ελιάς για παραγωγούς και μεταποιητικές μονάδες τη μελέτη για τις βασικές μεθόδους επεξεργασίας του πράσινου ελαιοκάρπου με άλκαλι για εκπίκριση με ιδιαίτερη έμφαση στο φαινόμενο του ρόδινου δακτυλίου της πράσινης ελιάς Χαλκιδικής τη μελέτη για τις τεχνητά μαύρες ή μαυρισμένες με οξείδωση ελιές Μελέτη από τον Επ.Καθηγητή Ε.Ζ.Πανάγου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα τη μείωση των παραγόμενων αποβλήτων και την επαναξιοποίηση της μητρικής άλμης στη διαδικασία παραγωγής επιτραπέζιας ελιάς. Στόχος, η βελτίωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ελαιοκαλλιέργειας. Ενέργειες ενημέρωσης και προβολής όπως η δημιουργία ιστοσελίδων και η διοργάνωση ημερίδων σε βασικούς ελαιοκομικούς νομούς με συμμετέχοντες που σχετίζονται με τον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών, αλλά και τον ευρύτερο χώρο της αγροδιατροφής.

100 Περίπου 90% εκπροσώπηση των ελληνικών εξαγωγών επιτραπέζιας ελιάς 60.000 Συνεργασία µε περισσότερους από 60.000 Έλληνες ελαιοπαραγωγούς 130-170.000 τόνοι εξάγονται σε ετήσια βάση H µοναδική ελληνική επιτραπέζια ελιά εξάγεται σε περισσότερες από 100 χώρες

Πρόγραμμα επιχορηγούμενο από την Ε.Ε. - Καν.(ΕΚ) 867/2008 - δράση Ε του εγκεκριμένου προγράμματος με την αριθμ. 1474/40225/30.03.2012 απόφαση. Αγίου Κωνσταντίνου 12, 104 31, Αθήνα Τ (+30) 210 5201576 F (+30) 210 5201577 e info@pemete.gr www.pemete.gr