ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΡΟΗΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ Ανάγκη επικοινωνία πληροφορίας για μια διεργασία «Λεξιλόγιο» Σύμβολα Αλληλουχία - διασύνδεση συμβόλων Διαγράμματα ροής
ΣΧΗΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΒΑΘΜΙΔΩΝ (Block Diagram) Υδρόθειο Υδρόθειο και υδρογονάνθρακες ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΥΔΡΟΘΕΙΟΥ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΘΕΙΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΓΡΑΕΡΙΩΝ Θείο Υγραέρια Ελαφρά νάφθα ΙΣΟΜΕΡΙΣΜΟΣ Βενζίνη αμόλυβδη Νάφθα ΥΔΡΟΓΟΝΟ- ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΑΛΚΥΛΙΩΣΗ ΑΝΑΜΙΞΗ ΒΕΝΖΙΝΩΝ Βενζίνη κοινή ΠΟΛΥΜΕΡΙΣΜΟΣ Βενζίνη σούπερ Κεροζίνη ΓΛΥΚΑΝΣΗ ΚΕΡΟΖΙΝΗΣ Καύσιμο αεριωθουμένων (Κεροζίνη) ΑΡΓΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ Γκαζόιλς Υδρόθειο και υδρογονάνθρακες ΥΔΡΟΓΟΝΟ- ΑΠΟΘΕΙΩΣΗ Ελαφρά κλάσματα Μέσα κλάσματα ΑΝΑΜΙΞΗ ΜΕΣΩΝ ΚΛΑΣΜΑΤΩΝ Πετρέλαιο κίνησης Πετρέλαιο θέρμανσης Υπόλειμμα ΑΠΟΣΤΑΞΗ ΣΕ ΚΕΝΟ Υπόλειμμα κενού Απόσταγμα κενού ΥΔΡΟΓΟΝΟ- ΑΠΟΘΕΙΩΣΗ ΕΚΧΥΛΙΣΗ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΠΥΡΟΛΥΣΗ (FCC) ΑΠΟΚΗΡΩΣΗ Βενζίνη Βαριά κλάσματα ΓΛΥΚΑΝΣΗ ΒΕΝΖΙΝΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΩΣΗ Παραφίνη Ορυκτέλαια ΙΞΩΔΟΛΥΣΗ ΑΝΑΜΙΞΗ ΜΑΖΟΥΤ Μαζούτ Νο1 Μαζούτ Νο3 Άσφαλτος
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ (Process Flow Diagram (PFD))
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΩΛΗΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΝ (Piping and Instrumentation Diagram (P&ID)
ΣΧΗΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΒΑΘΜΙΔΩΝ (BLOCK DIAGRAM) Διεργασίες: γεωμετρικά σχήματα ( κουτιά, blocks ) Κύριες γραμμές μεταφοράς: βέλη στη διεύθυνση της ροής Ροές : από αριστερά προς δεξιά (φορά ανάγνωσης) Ελαφρά ρεύματα (αέρια) τοποθετούνται στο πάνω μέρος Βαριά ρεύματα (υγρά) τοποθετούνται στο κάτω μέρος Συμπεριλαμβάνονται σημαντικές πληροφορίες που χαρακτηρίζουν τη διεργασία Δίνονται απλοποιημένα ισοζύγια μάζας (μαζικές, ογκομετρικές παροχές)
ΣΧΗΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΒΑΘΜΙΔΩΝ παράδειγμα
βασικά μέρη του εξοπλισμού περιγραφή τους ρεύματα αριθμημένα χημική σύσταση συνθήκες βοηθητικά ρεύματα τροφοδοσίας του βασικού εξοπλισμού βρόχοι ρύθμισης μέθοδος ρύθμισης
Τοπολογία της διεργασίας Θέση του εξοπλισμού συνδεσμολογία ρευμάτων Πληροφορίες ρευμάτων Σύσταση συνθήκες είδος Πληροφορία εξοπλισμού Είδος διαστασιολόγηση υλικό - εκτίμηση κόστους
ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ Όλα τα μηχανήματα έχουν «όνομα» Το «όνομα» των μηχανημάτων αποτελείται από ένα γράμμα και έναν αριθμό, π.χ. Ε - 2101 Το γράμμα υποδηλώνει το είδος του μηχανήματος, όπως: D - Δοχείο (Drum) R - Αντιδραστήρας (Reactor) Ε - Εναλλάκτης (Exchanger) P - Αντλία (Pump) T - Πύργος απόσταξης (Tower).. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις στις διάφορες βιομηχανίες
ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ (συνέχεια) Οι αριθμοί δίδονται με τη σειρά π.χ. Ε-1, Ε-2, Ε-3 P-1, P-2, P-3 κλπ Όταν σε μια βιομηχανία υπάρχουν πολλές παραγωγικές μονάδες, οι μονάδες αυτές αριθμούνται ως: 10, 20, 30, 40 κλπ ή 100, 200, 300, 400 κλπ Οι αριθμοί των μηχανημάτων υποδηλώνουν και τη μονάδα στην οποία ευρίσκονται, π.χ. 10-Ε-1 είναι ο πρώτος εναλλάκτης της μονάδας 10 Ε-101 είναι ο πρώτος εναλλάκτης της μονάδας 100
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ (Process Flow Diagram (PFD))
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΩΛΗΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΝ (Piping and Instrumentation Diagram (P&ID) περιλαμβάνουν Καταγραφικά ρυθμιστές - χαρακτηριστικά σωληνώσεων Δεν περιλαμβάνουν (συνήθως) Συνθήκες λειτουργίας Παροχές ρευμάτων Διαδρομές μήκη εφαρμογής σωληνώσεων Μηχανική στήριξη θεμελίωση
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Τα όργανα συμβολίζονται με ένα κύκλο μέσα στον οποίο αναγράφεται το είδος και ο αριθμός του οργάνου. Μέσα στον κύκλο αναγράφονται 2 ή 3 κεφαλαία γράμματα και ένας αριθμός Το πρώτο γράμμα υποδηλώνει τη μετρούμενη μεταβλητή: Τ - Θερμοκρασία (Temperature) P - Πίεση (Pressure) L - Στάθμη (Level) F - Ροή (Flow)
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Το 2o και 3o γράμμα (αν υπάρχει) καθορίζουν τον λειτουργικό σκοπό του οργάνου: Τυφλά (χωρίς ένδειξη) Ενδεικτικά Καταγραφικά (συνέχεια) Ι - Ενδεικτικό όργανο (Indicator R - Καταγραφικό όργανο C - Ρυθμιστικό όργανο (Recorder) (Controller) A - Σήμα κινδύνου (Alarm)) Τα ρυθμιστικά όργανα και τα σήματα κινδύνου μπορεί να είναι:
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ (συνέχεια) Τα γράμματα καθορίζουν τo μετρούμενο μέγεθος (μεταβλητή) και το σκοπό του οργάνου 1o γράμμα Η μετρούμενο μέγεθος 2o γράμμα ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: Ο λειτουργικός σκοπός του οργάνου PI - Ενδεικτικό πιέσεως (Pressure Indicator) TI - Ενδεικτικό Θερμοκρασίας (Temperature Ind.) FI - Ενδεικτικό ροής (Flow Indicator) LI - Ενδεικτικό στάθμης (Level Indicator) PC Ρυθμιστής πίεσης(τυφλός)(pres. Controller ή Pres. Regulator) TC, FC, LC
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ (συνέχεια) PIC Ρυθμιστής πίεσης (με ένδειξη) (Pressure Indicator & Controller) TIC, FIC, LIC PRC Καταγραφικός ρυθμιστής πίεσης (Pressure Recorder & Controller) TRC, FRC, LRC
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ (συνέχεια) Μέσα στον κύκλο που συμβολίζει το όργανο γράφεται και ο αριθμός του οργάνου Η αρίθμηση των οργάνων γίνεται όπως και η αρίθμηση των μηχανημάτων ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ Τοπικό όργανο Όργανο τοποθετημένο στον κεντρικό θάλαμο ελέγχου (control room)
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ (συνέχεια) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: FR 101 Ρυθμιστής ροής. Ο πρώτος ρυθμιστής ροής της μονάδας. Εγκατεστημένος εκεί που γίνεται η μέτρηση PI 103 Ενδεικτικό πίεσης. Τρίτο ενδεικτικό πίεσης της μονάδας Εγκατεστημένο εκεί που γίνεται η μέτρηση LIC 101 Ενδεικτικός ρυθμιστής στάθμης. Πρώτος ενδεικτικός ρυθμιστής στάθμης. Εγκατεστημένος στον κεντρικό θάλαμο ελέγχου.
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ (συνέχεια) FRC 101 TIC 101 PIC 103 PR 105 T I 104 F I 304 TRC 303 TR 305 PA 305 H LA 302 L LIC 503 FR 601 LRC 601 PRC 601 T A 104 H L
L L L L ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΩΛΗΝΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Γραμμή σύνδεσης κύριας Σωληνώσεως ή δοχείου με όργανο Σωληνώσεις σήματος αέρος Οργάνων. Πνευματικό σήμα Γραμμή ηλεκτρικού σήματος οργάν. Τριχοειδείς σωληνώσεις οργάνων Υδραυλικό σήμα οργάνων Ηλεκτρομαγνητικό, ακουστικό ή οπτικό σήμα οργάνων P Μετατροπέας πνευματικού I σήματος σε ηλεκτρικό I Μετατροπέας ηλεκτρικού P σήματος σε πνευματικό
Οι κύριες μεταβλητές ρύθμισης είναι 4 Θερμοκρασία Πίεση Ροή Στάθμη Κάθε σύστημα ρύθμισης αποτελείται από τρία κύρια μέρη Το όργανο μέτρησης (sensing) Τον ρυθμιστή (controller) Το τελικό όργανο ρύθμισης που για τη χημική βιομηχανία συχνά είναι μία βάνα (actuator)
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Σε κάθε βρόχο ρύθμισης όλα τα όργανα παίρνουν τον ίδιο αριθμό ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ FRC Η βάνα είναι FRCV 101 (Flow Recorder FT Control Valve FRC 101
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Η βάνα είναι PRCV (Pressure Recorder Control Valve) PR 302 PRC 309 PA 305 H P I
2 PRC 101 PI 101 LG 101 LA 101 H L
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΕΙ ΤΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΩΛΗΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΝ (επί πλέον από τις πληροφορίες που παρέχει το Μεθοδολογικό Διάγραμμα ροής και οργάνων) Λεπτομέρειες των σωληνώσεων και των συνδέσεων των οργάνων Απεικονίζονται όλες οι βάνες (αυτόματες και χειροκίνητες) Όλος ο εγκατεστημένος εφεδρικός εξοπλισμός Όλες οι σωληνώσεις είναι αριθμημένες και δίδονται κατασκευαστικά στοιχεία όπως κλάση της σωληνώσεως Λεπτομέρειες και όλα τα στοιχεία των Ρυθμιστικών βρόχων