ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 1: Μελέτη σχεδιασμού Συστήματος Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων

ΕΡΓΟ: «Στρατηγικά σχέδια αποκατάστασης, προστασίας και ανάδειξης του οικοτουρισμού σε περιοχές NATURA που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές», NAT PRO «Strategic plans for restoration, protection & eco tourism promotion in Natura 2000 sites which devastated by natural disasters» MIS: 902052 ΔΡΑΣΗ 5.2.: Σύστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων βάσει Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (GIS) ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 1: Μελέτη σχεδιασμού Συστήματος Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων ΑΝΑΔΟΧΟΣ: ΘΩΜΑ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 8, 13673 ΑΧΑΡΝΕΣ - ΤΗΛ./FAX: 2102447366 info@m-athanasiou.gr www.m-athanasiou.gr ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013

ΦΟΡΕΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗΣ Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Επιτροπή Εκπαίδευσης και Ερευνών Επιστημονικός Υπεύθυνος του Έργου NAT-PRO με κωδικό MIS: 902052 ΦΟΡΕΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Το Έργο συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) και από Εθνικούς Πόρους. Η πλήρης βιβλιογραφική αναφορά στο κείμενο αυτό είναι: Αθανασίου Μ., 2013. Μελέτη σχεδιασμού Συστήματος Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων, Έργο Interreg IV NAT-PRO, Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων, Σελ. 16. ΜΕΛΕΤΗ: Μιλτιάδης Αθανασίου Περιβαλλοντολόγος M.Sc. Πρόληψη & Διαχείριση Φυσικών Καταστροφών Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 2 από 16

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή 4 2. Πρόβλεψη συμπεριφοράς ενδεχόμενων δασικών πυρκαϊών 5 2.1. Ορισμός σεναρίων μετεωρολογικών συνθηκών 5 2.2. Ορισμός πιθανών σημείων έναρξης πυρκαϊάς 5 2.3 Προσομοιώσεις χωρικής εξάπλωσης δασικών πυρκαϊών 7 3. Σύστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (Decision Support System - DSS) 8 3.1. Σχεδιασμός DSS 9 3.2. Αξιοποίηση του DSS 10 3.3. Χειρισμός της διεπαφής του DSS 11 Βιβλιογραφία 12 Παράρτημα 1: Μετεωρολογικές συνθήκες και σημεία έναρξης ενδεχόμενων πυρκαϊών 13 Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 3 από 16

1. Εισαγωγή Το Παραδοτέο 1, της Δράσης 5. 2, της από 10/04/2013 Σύμβασης του Αναδόχου με την Αναθέτουσα Αρχή (βλ. Άρθρο 4, Πίνακα 1 της Σύμβασης) είναι η Μελέτη σχεδιασμού Συστήματος Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων που δημιουργήθηκε στα πλαίσια της εκπόνησης του Συστήματος Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων βάσει Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (GIS), (Δράση 5. 2), για το έργο ΝΑΤ-PRO. Το έργο ΝΑΤ-PRO πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Διασυνοριακού Προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας «Ελλάδα - Ιταλία 2007-2013», το οποίο εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 28/03/2008 με την απόφαση C(2008)1132/ 28/03/2008. Η μελέτη σχεδιασμού συστήματος υποστήριξης λήψης αποφάσεων αφορά στην περιοχή μελέτης του έργου Στρατηγικά σχέδια αποκατάστασης, προστασίας και ανάδειξης του οικοτουρισμού σε περιοχές NATURA που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές (NAT PRO), και το χερσαίο τμήμα της ζώνης επιρροής της, του ενός χιλιομέτρου (1 km) προς τα ανατολικά, με συνολικό εμβαδόν 27.104 εκτάρια (ha). Για την μείωση του κινδύνου πυρκαϊάς και την αντιπυρική προστασία της περιοχής μελέτης, προτάθηκαν προληπτικά, προκατασταλτικά και κατασταλτικά μέτρα με βάση: α) την ανάλυση του συνόλου των διαθέσιμων στοιχείων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος και β) την πρόβλεψη της συμπεριφοράς ενδεχόμενων δασικών πυρκαϊών, υπό ποικίλες πιθανές μετεωρολογικές συνθήκες. Οι προσομοιώσεις της χωρικής εξάπλωσης των δασικών πυρκαϊών που παρήχθησαν από το σύστημα Farsite (Finney, 1998), συμπεριλαμβάνονται στο Σύστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (DSS) που δημιουργήθηκε, είναι διαθέσιμες προς αξιοποίηση μέσω της σχετικής γραφικής διεπαφής και τεκμηρίωσαν μεταξύ άλλων - τα προληπτικά μέτρα και τις κατασταλτικές τακτικές που προτάθηκαν. Το DSS σχεδιάστηκε έτσι ώστε να είναι απλό, να χρησιμοποιείται εύκολα (Little, 1970), να μην υποκαθιστά τις δυνατότητες της κριτικής σκέψης του λήπτη αποφάσεων αλλά να διευκολύνει τη λύση συγκεκριμμένων προβλημάτων που αφορούν στη διαχείριση της δασικής πυρκαϊάς, ακόμα κι όταν ο χρήστης δεν έχει ιδιαίτερες γνώσεις πληροφορικής (Sprague and Watson, 1976, Sprague and Carlson, 1982, Ιωάννου, 2008). Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 4 από 16

2. Πρόβλεψη συμπεριφοράς ενδεχόμενων δασικών πυρκαϊών Στο σύνολο της περιοχής μελέτης, ο κίνδυνος της πυρκαϊάς είναι υψηλός και η ανάγκη αντιπυρικής προστασίας του νησιού της Ζακύνθου είναι αυξημένη. Η στρατηγική επιλογή της εκ των προτέρων πρόβλεψης της συμπεριφοράς πιθανών δασικών πυρκαϊών και προσομοίωσης της χωρικής εξάπλωσής τους, επικουρεί πάντοτε τη λήψη προληπτικών και προκατασταλτικών μέτρων και αυξάνει την αποτελεσματικότητα της καταστολής. Επιπλέον, ο κατάλληλος συνδυασμός της στοχευμένης πρόβλεψης της συμπεριφοράς της φωτιάς με την εμπειρία των δασοπυροσβεστών μπορεί να πολλαπλασιάσει τις επιλογές προσέγγισης και διαχείρισης του φαινομένου, με δεδομένο και το πεπερασμένο των διαθέσιμων πυροσβεστικών δυνάμεων της περιοχής. 2.1. Ορισμός σεναρίων μετεωρολογικών συνθηκών Αρχικά, ορίστηκαν δύο διακριτά σενάρια (δυσμενών και μέσων) συνθηκών θερμοκρασίας [T( ο C)] και σχετικής υγρασίας αέρα [RH (%)] που μπορεί να επικρατήσουν κατά την αντιπυρική περίοδο στην περιοχή. Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται οι τιμές των μεταβλητών θερμοκρασία και σχετική υγρασία αέρα, των δύο σεναρίων. Πίνακας 1: Σενάρια δυσμενών και μέσων συνθηκών T( ο C) και RH (%) Ελάχιστη θερμοκρασία αέρα T ( ο C) ΣΕΝΑΡΙΟ 1 (δυσμενείς συνθήκες) Μέγιστη σχετική υγρασία αέρα RH (%) Ώρα καταγραφής 25 50 05:30 Μέγιστη θερμοκρασία αέρα Ελάχιστη σχετική υγρασία αέρα Ώρα καταγραφής T ( ο C) RH (%) 40 18 14:30 ΣΕΝΑΡΙΟ 2 (μέσες συνήθεις - συνθήκες) Ελάχιστη θερμοκρασία αέρα T ( ο C) Μέγιστη σχετική υγρασία αέρα RH (%) Ώρα καταγραφής 20 70 05:30 Μέγιστη θερμοκρασία αέρα Ελάχιστη σχετική υγρασία αέρα Ώρα καταγραφής T ( ο C) RH (%) 30 50 14:30 2.2 Ορισμός πιθανών σημείων έναρξης πυρκαϊάς Στη συνέχεια ορίστηκαν 16 πιθανά σημεία έναρξης πυρκαϊάς (σχήμα 1) που βρίσκονται στις ζώνες γειτνίασης των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων με τις δασικές εκτάσεις ή εντός δασικών εκτάσεων. Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 5 από 16

Σχήμα 1: Χάρτης των 16 πιθανών σημείων έναρξης πυρκαϊάς. Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 6 από 16

2.3. Προσομοιώσεις χωρικής εξάπλωσης δασικών πυρκαϊών Αφού καθορίστηκε η διεύθυνση και η ένταση του ανέμου για κάθε περίπτωση, παρήχθησαν 38 περιπτώσεις πυρκαϊας προς προσομοίωση ανά σενάριο του πίνακα 1, δηλαδή συνολικά 76 περιπτώσεις πυρκαϊάς (παράρτημα 1) και 152 αρχεία εξόδου και για τα δύο σενάρια του πίνακα 1. Συγκεκριμμένα, για κάθε μία από τις 76 περιπτώσεις, έλαβαν χώρα υπολογισμοί: α) ρυθμού (της ταχύτητας) εξάπλωσης της πυρκαϊάς επιφανείας RoS surface σε m/min (σε μορφή πλεγματικού αρχείου) και β) διαδοχικών θέσεων της περιμέτρου της πυρκαϊάς, ανά 30 λεπτά (min) για 5 h. (σε μορφή διανυσματικού αρχείου). Κάθε ένα από τα 38 ζεύγη αποτελεσμάτων (RoS surface και θέσεων περιμέτρου) του σεναρίου δυσμενών συνθηκών θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας αέρα, είναι συγκρίσιμο με το αντίστοιχο ζεύγος αποτελεσμάτων (RoS surface και θέσεων περιμέτρου) του σεναρίου μέσων συνθηκών θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας αέρα. Έτσι, η αντιπαραβολή των χαρτών αναδεικνύει άμεσα (όπου υπάρχουν με βάση τις προβλέψεις) τις διαφορές της συμπεριφοράς της πυρκαϊάς η οποία θα ξεσπάσει στο ίδιο σημείο (με άνεμο ίδιας διεύθυνσης και έντασης) αλλά σε καθοριστικά διαφορετικές συνθήκες θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας αέρα. Αντίστοιχα, από δεδομένο πιθανό σημείο έναρξης και για δεδομένες τιμές θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας αέρα (είτε δυσμενείς είτε μέσες), η αύξηση της έντασης του ανέμου συνοδεύεται από χαρακτηριστικές αλλαγές στο σχήμα της περιμέτρου της πυρκαϊάς και από την πρόβλεψη καθοριστικά μεγαλύτερων τιμών του ρυθμού εξάπλωσής της. Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύονται με παραστατικό τρόπο - οι πιθανές ανάγκες επιλογής διαφορετικών τακτικών, προσαρμογών της στρατηγικής, αναδιάταξης των δυνάμεων και λήψης μέτρων για την ασφάλεια των δασοπυροσβεστών, Παρόλο που, λόγω των προσπαθειών πυρόσβεσης σε περιπτώσεις εκδήλωσης δασικής πυρκαϊάς, η συμπεριφορά της φωτιάς θα είναι διαφορετική και το τελικό σχήμα της καμένης έκτασης διαφορετικό επίσης, ορίζοντας το χρονικό διάστημα των προσομοιώσεων της χωρικής εξάπλωσης των ενδεχόμενων πυρκαϊών στις 5 ώρες: α) παρουσιάζεται με σαφήνεια ο κύριος άξονας εξάπλωσης της πυρκαϊάς, β) αναδεικνύονται οι περιοχές στις οποίες η πυρκαϊά θα κινηθεί με μεγάλες ταχύτητες και γ) παρουσιάζεται η χρονική αλληλουχία διακινδύνευσης οικισμών και υποδομών. Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 7 από 16

Στη συνέχεια, διερευνήθηκε ο τρόπος αξιοποίησης των προσομοιώσεων της χωρικής εξάπλωσης των ενδεχόμενων περιπτώσεων δασικής πυρκαϊάς. Βασικά κριτήρια κατά την αναζήτηση και την επιλογή του βέλτιστου (στα πλαίσια της παρούσας μελέτης) εργαλείου ήταν: α) η αξιοπιστία, β) η ευκολία χρήσης, γ) η ταχύτητα κατά τη χρήση του και δ) η ευελιξία κατά την πρακτική του εφαρμογή. 3. Σύστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (Decision Support System - DSS) Επιλέχθηκε η χρήση πληροφοριακού συστήματος το οποίο παραμετροποιήθηκε κατάλληλα ώστε: να υποστηρίζει τους λήπτες των αποφάσεων με απλό και δόκιμο τρόπο ώστε να λύνουν συγκεκριμμένα προβλήματα και να αυξάνουν δυνητικά την αποτελεσματικότητά τους, να μην στοχεύει στην υποκατάσταση των δυνατοτήτων της κριτικής σκέψης του χρήστη αλλά να συνάδει με τον αρχικό ρόλο των DSS που ήταν η παροχή βοήθειας στον χρήστη ώστε αυτός να λάβει αποφάσεις οι οποίες δεν μπορούν να περιγραφούν αλγοριθμικά όσον αφορά στα δεδομένα και στις επεξεργασίες που απαιτούνται για τη λήψη τους [αδόμητες αποφάσεις (Keen and Scott-Morton, 1978, Keen, 1980) δηλαδή αποφάσεις οι οποίες δεν είναι συνηθισμένες και επαναλαμβανόμενες, είναι πολύπλοκες και κρίσιμες για κάθε στάδιο της σχετικής ανάλυσης και σκέψης], να έχει τα χαρακτηριστικά παθητικού συστήματος λήψης αποφάσεων (Haettenschwiler, 1999), να δίνει τη δυνατότητα χρήσης, μελέτης και αξιοποίησής του πριν από την δασική πυρκαϊά δηλαδή κατά το στάδιο της πρόληψης και του προκατασταλτικού σχεδιασμού, να ταιριάζει με τη φύση των προβλημάτων που ανακύπτουν (κατά τη διαχείριση των δασικών πυρκαϊών στην περιοχή μελέτης) και των ερωτημάτων που ζητούν άμεση απάντηση κατά το στάδιο της καταστολής, να παρουσιάζεται στην κατάλληλη χαρτογραφική κλίμακα και να αναδεικνύει τις προτεραιότητες προστασίας ανθρώπινων ζωών και υποδομών, σε συνθήκες έλλειψης διαθέσιμου χρόνου, περιορισμένου χώρου και πεπερασμένων δασοπυροσβεστικών δυνάμεων, Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 8 από 16

να αναδεικνύει τις συνθήκες που υπαγορεύουν την επιλογή της κατάλληλης μεθόδου ελέγχου της πυρκαϊάς (άμεση, έμμεση προσβολή, κλπ.) και να καλύπτει την ανάγκη ταχείας λήψης των σχετικών αποφάσεων κατά την καταστολή, να επικουρεί τη δημιουργία των κατάλληλων εναλλακτικών σχεδίων αναδιάταξης των δασοπυροσβεστικών δυνάμεων, των σχετικών προσεγγίσεων και τακτικών, να αναγνωρίζονται οι περιπτώσεις στις οποίες η αναπροσαρμογή της στρατηγικής είναι ανέφικτη λόγω έλλειψης του διαθέσιμου χρόνου ή/και χώρου, να ενισχύει την εξαγωγή ειδικών ή γενικών συμπερασμάτων και να λειτουργεί σαν εκπαιδευτικό εργαλείο 3.1. Σχεδιασμός DSS Το DSS που σχεδιάστηκε είναι φιλικό στον χρήστη και παρέχει γραφική διεπαφή που καθιστά τη χρήση του πολύ απλή και εύκολη (Little, 1970). Κατά τις προσομοιώσεις, για τον υπολογισμό του ρυθμού εξάπλωσης (της ταχύτητας) της πυρκαϊάς επιφανείας (surface Rate of Spread RoS surface σε m/min) και των διαδοχικών θέσεων 1 της περιμέτρου της πυρκαϊάς επιφανείας χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό Farsite έκδοση 4.1.055 το οποίο έχει ενσωματώσει και αξιοποιεί το μαθηματικό, ημιεμπειρικό μοντέλο διάδοσης της φωτιάς του Rothermel (1972). Τα αποτελέσματα (δεδομένα εξόδου) χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία χαρτών οι οποίοι ομαδοποιήθηκαν, στη συνέχεια ενσωματώθηκαν στο DSS και μπορούν να παρουσιαστούν ανά δυάδες, σε ηλεκτρονικό υπολογιστή (Η/Υ). Με αυτόν τον τρόπο, το DSS υποστηρίζει τον συνδυασμό των ανθρώπινων διανοητικών δυνατοτήτων με τις δυνατότητες του Η/Υ για την βελτίωση της ποιότητας των αδόμητων αποφάσεων, αξιοποιώντας την διαλεκτική μεταξύ των δύο αυτών πόρων (χρήστης και Η/Υ). Πιο συγκεκριμμένα, ο χρήστης βλέπει σε αντιπαραβολή δύο διαφορετικές περιπτώσεις συμπεριφοράς φωτιάς (από το ίδιο σημείο έναρξης υπό διαφορετικές μετεωρολογικές συνθήκες) και προχωρά στις δικές του υποθέσεις τόσο για τον προκατασταλτικό σχεδιασμό (π.χ. διασπορά δυνάμεων) όσο και για την καταστολή (π.χ. πως θα επιτευχθεί η γρήγορη αρχική προσβολή, που υπάρχει η δυνατότητα ή η αναγκαιότητα έμμεσης προσβολής και που όχι, ποιο τμήμα του δάσους συνιστά επιχερησιακή προτεραιότητα και γιατί, ποια η σπουδαιότητα της εξασφάλισης έγκαιρης οριοθέτησης της πυρκαϊάς σε συγκεκριμμένες περιοχές, κτλ.). 1 Ανά τριάντα λεπτά της ώρας, για πέντε συνολικά ώρες ήτοι δέκα διαφορετικές περιμέτρους. Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 9 από 16

Στη συνέχεια, ο χρήστης αναλογίζεται τα πιθανά κέρδη ή/και τα τιμήματα των επιλογών του και, επιπλέον, μπορεί να συνθέσει με το δικό του τρόπο τις πληροφορίες που λαμβάνει από μια ομάδα περιπτώσεων η οποία μπορεί να έχει προκύψει με βάση διαφορετικά κριτήρια κάθε φορά (τα οποία να μην αφορούν μόνο στις μετεωρολογικές συνθήκες αλλά στο ανάγλυφο, τον τύπο της βλάστησης, την σχετική χωροθέτηση υποδομών και κατασκευών ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά περιοχών). Μετά την εξέταση και επεξεργασία των δεδομένων και των αποτελεσμάτων που παρουσιάζονται, ο χρήστης εξάγει συμπεράσματα τα οποία δημιουργούν νέα ερωτήματα που τον ωθούν να επαναλάβει τη διαδικασία υποβολής αιτήματος στο σύστημα για την παρουσίαση επιπλέον προσομοιώσεων που θα τον οδηγήσουν σε νέα συμπεράσματα. Το DSS προσαρμόστηκε στις ανάγκες των εν δυνάμει χρηστών και δόθηκε έμφαση στην ταχύτητα λήψης και στην μορφή των αποτελεσμάτων ώστε αυτά να είναι εύληπτα ακόμα και από πιθανούς χρήστες που δεν έχουν ιδιαίτερες γνώσεις πληροφορικής (Sprague and Watson, 1976, Sprague and Carlson, 1982, Ιωάννου, 2008). Στη συνέχεια, παρουσιάζεται η αξιοποίηση της ενσωμάτωσης των προσομοιώσεων του Farsite (βλ. Παράρτημα 1), στο Σύστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (Decision Support System - DSS) και ο τρόπος χειρισμού της σχετικής διεπαφής. 3.2. Αξιοποίηση του DSS Ο χρήστης θα καλείται να επιλέξει ένα από τα 16 διαθέσιμα και πιθανά σημεία έναρξης πυρκαϊάς τα οποία θα βλέπει σε χάρτη στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή (σχήμα 1), σε συνδυασμό με ένα από τα προκαθορισμένα σενάρια μετεωρολογικών συνθηκών, ώστε να δει το αποτέλεσμα της επιλογής του και συγκεκριμμένα, την ταχύτητα (ρυθμό εξάπλωσης) της πυρκαϊάς επιφανείας και τις διαδοχικές θέσεις της περιμέτρου της (για τις μετεωρολογικές συνθήκες και τη θέση έναρξης που έχει επιλέξει). Το γεγονός αυτό θα επιτρέπει ακόμη και σε μη εξοικιωμένους χρήστες να αποκτούν με απλούς και γρήγορους χειρισμούς, χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τα συγκεκριμμένα ποσοτικά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς ενδεχόμενης δασικής πυρκαγιάς επιφανείας πριν κληθούν να την αντιμετωπίσουν στο πεδίο, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο, ιδιαίτερα κατά τα στάδια της πρόληψης και του προκατασταλτικού σχεδιασμού. Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 10 από 16

Οι παραδοχές, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι περιορισμοί της μεθοδολογίας που χρησιμοποιείται για τις προσομοιώσεις, αναφέρονται με σαφήνεια στο Παραδοτέο 2, της Δράσης 4.2. Πιο αναλυτικά, για κάθε ένα από τα 16 σημεία έναρξης, στον τελικό χρήστη θα δίνεται η δυνατότητα να επιλέξει ένα από τα δύο προκαθορισμένα και διακριτά σύνολα τιμών θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας αέρα, στη συνέχεια να επιλέξει την ένταση και τη διεύθυνση του ανέμου και να δεί στην οθόνη του, την χαρτοσύνθεση αποτέλεσμα. Η σχετική διεπαφή είναι η οπτικοποίηση του DSS σε περιβάλλον λογισμικού Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών η οποία μπορεί να είναι εγκατεστημένη σε μεμονωμένο Η/Υ ή στο διαδίκτυο. 3.3. Χειρισμός της διεπαφής του DSS Στον χρήστη δίνεται η δυνατότητα να ακολουθήσει τα ακόλουθα βήματα: Βήμα 1: Ο χρήστης θα βλέπει στην οθόνη του τον χάρτη της περιοχής με τα 16 πιθανά σημεία έναρξης πυρκαϊάς (σύμφωνα με την παραδοχή που έχει γίνει, ο μήνας είναι ο Αύγουστος και η ώρα έναρξης της πυρκαϊάς είναι 14:30). Κάθε φορά που θα χρησιμοποιεί την εφαρμογή, θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ένα μεταξύ των πιθανών σημείων έναρξης που θα υπάρχουν στον χάρτη. Βήμα 2: Στη συνέχεια θα του ζητείται να επιλέξει ένα από τα δύο προκαθορισμένα σενάρια (περιπτώσεις) συνθηκών θερμοκρασίας (T o C ) και σχετικής υγρασίας (RH%) του αέρα. Βήμα 3: Στη συνέχεια θα μπορεί να επιλέξει μεταξύ των προκαθορισμένων τιμών διεύθυνσης του ανέμου οι οποίες είναι από πριν καθορισμένες και διακριτές για κάθε πιθανό σημείο έναρξης. Με άλλα λόγια επισημαίνεται ότι ανάλογα με το σημείο έναρξης που θα έχει επιπλέξει θα έχει και τις αντίστοιχες διαθέσιμες τιμές διεύθυνσης ανέμου να επιλέξει, σύμφωνα με το παράρτημα 1. Ακολούθως, με ανάλογο τρόπο, θα επιλέγει μία από τις δύο διαθέσιμες τιμές της ταχύτητας του ανέμου (σε km/h, 20 ή 45). Βήμα 4: Τέλος, για κάθε μία από τις 76 προσομοιώσεις του Παραρτήματος 1, ο χρήστης θα λαμβάνει τα παρακάτω αποτελέσματα σε μορφή μίας ψηφιακής εικόνας, την οποία θα μπορεί να αποθηκεύσει ή να τυπώσει: 1. Χάρτης 10 διαδοχικών θέσεων περιμέτρου πυρκαϊάς (ανά 30 min) για 5 ώρες 2. Χάρτης τιμών ρυθμού εξάπλωσης πυρκαϊάς επιφανείας (m/min) Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 11 από 16

Βιβλιογραφία Finney, Mark A. 1998. FARSITE: Fire Area Simulator-model development and evaluation. Res. Pap. RMRS- RP-4, Ogden, UT: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Rocky Mountain Research Station. 47 p.. Haettenschwiler, P., 1999. Neues anwenderfreundliches Konzept der Entscheidungsunterstützung. Gutes Entscheiden in Wirtschaft. Politik und Gesellschaft. Zurich, vdf Hochschulverlag AG. 189-208. Ιωάννου, Κ., 2008. Development of a decision support system for the protection of forests and natural environment from human made hazards, Διδακτορική Διατριβή. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος. Τομέας Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Φυσικών Πόρων. Εργαστήριο Δασικής Πληροφορικής. Σελ. 170. Keen, P. G. W., and M. S. Scott Morton. 1978. Decision support systems : an organizational perspective. Reading, Mass., Addison-Wesley Pub. Co. DSS News, May 6, 2001, Vol. 2, No. 10. Keen, P. G. W., 1980. Decision support systems: a research perspective. Decision support systems : issues and challenges. G. Fick and R. H. Sprague. Oxford; New York, Pergamon Press. Little, J. D. C., "1970. Models and Managers: The Concept of a Decision Calculus". Management Science, 16, 8, B466-485. Rothermel, R.C. 1972. A mathematical model for predicting fire spread in wildland fuels. Res. Pap. INT- 115. Ogden, UT: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Intermountain Forest and Range Experiment Station. 40 p. Sprague, R. H. Jr. and H. J. Watson, 1976. A decision support system for banks, OMEGA, 4(6), 657. Sprague, R. H. Jr. and E. D. Carlson, 1982. Building Effective Decision Support Systems. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, Inc. Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 12 από 16

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Μετεωρολογικές συνθήκες και σημεία έναρξης ενδεχόμενων πυρκαϊών Ο πίνακας που ακολουθεί περιέχει (για 76 περιπτώσεις ενδεχόμενων δασικών πυρκαϊών) το εκάστοτε σημείο έναρξης, τις επικρατούσεις συνθήκες (τιμές) της θερμοκρασίας και της σχετικής υγρασίας του αέρα καθώς και της έντασης και διεύθυνσης του ανέμου. Για κάθε μία από τις 76 περιπτώσεις έλαβαν χώρα προσομοιώσεις της χωρικής εξάπλωσης των πυρκαϊών (με την αξιοποίηση του λογισμικού Farsite). Οι προσομοιώσεις και προβλέψεις της συμπεριφοράς κάθε μίας από τις 76 περιπτώσεις δασικής πυρκαϊάς επιφανείας περιλαμβάνουν: τον υπολογισμό του RoS surface και την εκτίμηση δέκα διαδοχικών θέσεων της περιμέτρου της πυρκαϊάς επιφανείας, ανά 30 λεπτά για 5 συνολικά ώρες. Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 13 από 16

Α/Α Σενάριο T-RH Σημείο έναρξης Διεύθυνση ανέμου Ταχύτητα ανέμου (του πίνακα 1) [σε μοίρες ( ο )] (σε km/h) 1 1 1 10 20 2 1 1 10 45 3 1 2 345 20 4 1 2 345 45 5 1 3 1 20 6 1 3 1 45 7 1 3 70 20 8 1 3 70 45 9 1 4 310 20 10 1 4 310 45 11 1 5 350 20 12 1 5 350 45 13 1 5 15 20 14 1 5 15 45 15 1 6 330 20 16 1 6 330 45 17 1 7 45 20 18 1 7 45 45 19 1 8 345 20 20 1 8 345 45 21 1 9 25 20 22 1 9 25 45 23 1 10 300 20 24 1 10 300 45 25 1 11 335 20 26 1 11 335 45 27 1 12 290 20 28 1 12 290 45 29 1 12 160 20 30 1 12 160 45 31 1 13 280 20 Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 14 από 16

Α/Α Σενάριο T-RH Σημείο έναρξης Διεύθυνση ανέμου Ταχύτητα ανέμου (του πίνακα 1) [σε μοίρες ( ο )] (σε km/h) 32 1 13 280 45 33 1 14 345 20 34 1 14 345 45 35 1 15 30 20 36 1 15 30 45 37 1 16 350 20 38 1 16 350 45 Αλλαγή σεναρίου T-RH (του πίνακα 1) 39 2 1 10 20 40 2 1 10 45 41 2 2 345 20 42 2 2 345 45 43 2 3 1 20 44 2 3 1 45 45 2 3 70 20 46 2 3 70 45 47 2 4 310 20 48 2 4 310 45 49 2 5 350 20 50 2 5 350 45 51 2 5 15 20 52 2 5 15 45 53 2 6 330 20 54 2 6 330 45 55 2 7 45 20 56 2 7 45 45 57 2 8 345 20 58 2 8 345 45 59 2 9 25 20 60 2 9 25 45 61 2 10 300 20 62 2 10 300 45 Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 15 από 16

Α/Α Σενάριο T-RH Σημείο έναρξης Διεύθυνση ανέμου Ταχύτητα ανέμου (του πίνακα 1) [σε μοίρες ( ο )] (σε km/h) 63 2 11 335 20 64 2 11 335 45 65 2 12 290 20 66 2 12 290 45 67 2 12 160 20 68 2 12 160 45 69 2 13 280 20 70 2 13 280 45 71 2 14 345 20 72 2 14 345 45 73 2 15 30 20 74 2 15 30 45 75 2 16 350 20 76 2 16 350 45 Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου Σελίδα 16 από 16