ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ / Γ ΕΠΑΛ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 13/12/2015 Απαντήσεις Α. Το κείμενο παρουσιάζει τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης. Το επικίνδυνο φαινόμενο αυτό, που αποτελεί ξεχωριστή φάση του καπιταλισμού, αλλοιώνει τις δυνατότητες των κρατών-εθνών, προτάσσει τα συμφέροντα της αγοράς, αποδυναμώνοντας τον κοινωνικό χαρακτήρα των κρατών-εθνών. Ως συνέπεια η δημοκρατία απειλείται, περιορίζεται η αυτονομία των κρατών, επιστρέφουν αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης, ενώ ανατρέπονται τα επιτεύγματα της δημοκρατίας στο βωμό του χρήματος. Στον 21 ο αιώνα, παρόλο που οξύνεται και βαθαίνει η ανισότητα στο εσωτερικό των κοινωνιών, το οικολογικό και τα κοινωνικά προβλήματα εντείνονται, η ανασφάλεια και ο φόβος επικρατούν, η παγκοσμιοποίηση εδραιώνεται. Αυτή όμως η κατάσταση απαιτεί άμεση αντιμετώπιση από τις υγιείς πολιτικές δυνάμεις. Β1. Σήμερα η αποδυνάμωση των μηχανισμών κοινωνικής στήριξης διαβρώνει τα χαρακτηριστικά του κράτους-έθνους. Συγκεκριμένα λόγω της παγκοσμιοποίησης κυριαρχούν στις σύγχρονες κοινωνίες τα συμφέροντα των οικονομικά ισχυρών κέντρων, ο καταναλωτισμός και ο υλιστικός τρόπος ζωής προωθούνται διαρκώς από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ενώ το χρήμα είναι ο σύγχρονος Θεός στον οποίο «θυσιάζονται» οι ανθρωπιστικές αξίες και τα ιδανικά. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, οι κοινωνικές ανισότητες εντείνονται, ο άνθρωπος καταντά ατομιστής, πολυπληθείς κοινωνικές ομάδες περιθωριοποιούνται και το κράτος αδιαφορεί και αδυνατεί πλέον να παρέχει κοινωνικά αγαθά, όπως η παιδεία και η υγεία. Άρα η παγκοσμιοποίηση αλλοιώνει τον κοινωνικό χαρακτήρα του κράτους-έθνους. Β2 α) Επίκληση στο συναίσθημα με συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις («επικίνδυνο», «διάβρωση», «αποδόμηση», «ατελή», «κενό», «αποδυνάμωση», «αλλοίωση») με σκοπό ο συντάκτης να διεγείρει συναισθηματικά τον δέκτη και να τον πείσει για την ορθότητα των απόψεών του. β) Συνδυασμός μεθόδων: 1. Αιτιολόγηση: ο συντάκτης αιτιολογεί αρχικά τη θεματική περίοδο της παραγράφου («Γιατί χωρίς μορφές κράτους») και 2. Αίτιο-αποτέλεσμα: ο συντάκτης παραθέτει τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης («Μια τέτοια πορεία κεφαλαίου»). γ) Παραγωγική: στη θεματική περίοδο της παραγράφου («Η είσοδος βαρβαρότητας») ο συντάκτης παραθέτει μία γενική θέση σχετικά με τους κινδύνους της παγκοσμιοποίησης και στα σχόλια της παραγράφου («Αυτό που συστήματος») τεκμηριώνει τη γενική θέση, παραθέτοντας επιμέρους φαινόμενα που θα προκαλέσει η παγκοσμιοποίηση στο μέλλον. Β3 α) Παγκοσμιοποίηση: παν-κόσμος-ποιώ Μεταβολή: μετά-βάλλω Ατελή: α-τέλος Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 1 από 5
Σύγχρονου: συν-χρόνος Συλλογικών: συν-λόγος β) διακριτή: ξεχωριστή διαφοροποιεί: ξεχωρίζει συγκρότηση: διαμόρφωση αποδόμηση: απορρύθμιση, διάλυση διάχυση: εξάπλωση γ) συνδέθηκε: αποσυνδέθηκε αποδυνάμωση: ενδυνάμωση, ισχυροποίηση ορατό: αόρατο, αφανές έντονης: άτονης, ανίσχυρης σταθερότητα: αστάθεια Γ. Α. Ε ΟΜΕΝΑ: 1. Επικοινωνιακό πλαίσιο: Ομιλία Βουλής εφήβων - Τυπικά χαρακτηριστικά: Προσφώνηση: «Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της Βουλής των Ελλήνων, κυρίες και κύριοι βουλευτές, μέλη της Βουλής των Εφήβων, φίλες και φίλοι» / Αποφώνηση: «Ευχαριστώ για την προσοχή σας» - Ύφος άμεσο, οικείο, σε κάποια σημεία και τυπικό - Συνδυασμός γ προσώπου και α πληθυντικού, προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι ακροατές Θεμιτές κάποιες έμμεσες αποστροφές, π.χ. «Μέλη της βουλής των εφήβων, φίλες και φίλοι, όλοι εμείς οι νέοι» και προσφώνηση πριν τον επίλογο 2. Θέμα: Παγκοσμιοποίηση Β. ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ: 1. Προβλήματα παγκοσμιοποίησης : Πολιτικά/ οικονομικά και Πολιτιστικά 2. Μέτρα ανταπόκρισης της Ελλάδος στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής 1. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Πολιτικός τομέας Υποχώρηση του εθνικού κράτους-έλλειμμα δημοκρατίας Υπονομεύεται η αρχή της αυτοδιάθεσης Πολλές εξουσίες που είχαν τα κράτη παλιά έχουν ατονήσει. Π.χ., πολλά κράτη - μέλη της Ε.Ε. υπακούν σε κανονισμούς της Ε.Ε. και είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν συγκεκριμένες πολιτικές. Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 2 από 5
-Κατάρρευση του κοινωνικού κράτους Οι κυβερνήσεις αναγκάζονται, για να είναι ανταγωνιστική η οικονομία των κρατών τους να έχουν χαμηλούς μισθούς και χαμηλή φορολογία. Η παγκοσμιοποίηση αλλάζει σιγά -σιγά τους κοινωνικούς θεσμούς προκαλώντας τη συρρίκνωση των κοινωνικών δικαιωμάτων Υποχώρηση του κράτους πρόνοιας ///Η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η ενίσχυση των ασθενών κοινωνικών ομάδων δεν μπορούν να έχουν θέση. ιεθνείς σχέσεις Μυστική διπλωματία Παγκόσμια de facto εξουσία Ένοπλη ειρήνη-μη πόλεμος Οι διεθνείς θεσμοί (Ο.Η.Ε. Ε.Ε. ) αποδυναμώνονται εξαιτίας της ανεξέλεγκτης δράσης των νέων οικονομικών κέντρων Οικονομία Αποκρατικοποιήσεις(ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων) Στόχος το μέγιστο κέρδος. Ανάπτυξη των πολυεθνικών επιχειρήσεων κατά την τελευταία τριακονταετία χρησιμοποίηση της οικονομικής δύναμης των επιχειρήσεων στον έλεγχο της οικονομίας αλλά και της πολιτικής των κρατών που φιλοξενούνται. Οι πολυεθνικές εταιρίες λειτουργούν κερδοσκοπικά με ταυτόχρονη αλλαγή του ρόλου των υπανάπτυκτων χωρών(πενιχροί μισθοί, παραβιάσεις εργασιακών δικαιωμάτων, παιδική εργασία κ.λ.π.) Αντιεργατικά μέτρα (π.χ. αύξηση ωραρίου, μείωση ημερομισθίων. Ακραία συχνά αποτελέσματα, π.χ. εκμετάλλευση παιδικής εργασίας. Νέα οικονομικά κέντρα Ο επιχειρηματικός κόσμος αναπτύσσεται πλέον σε διεθνές επίπεδο. Οικονομικοί κολοσσοί. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι ανίσχυρες οικονομικά χώρες αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στον παγκόσμιο οικονομικό ανταγωνισμό. Αυξάνεται το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών και στις χώρες της Ευρώπης (αφθονία και πολυτέλεια για ελάχιστους, δυστυχία και μιζέρια για τους πολλούς) Παγκοσμιοποίηση των Αγορών. Yπαρξη μιας παγκόσμιας αγοράς. Ενίσχυση άμεσα του εμπορίου υπηρεσιών, πολλαπλασιάζονται οι υπερεθνικές κινήσεις στα χρηματιστήρια και το χρηματιστικό κεφάλαιο. Περιορισμός της παρέμβασης του κράτους στην οικονομία Υπερεθνικές οργανώσεις στην «εθνική» πολιτική Τις αποφάσεις που επηρεάζουν τους πολίτες μιας χώρας πολλές φορές τις διαμορφώνουν φορείς που έχουν διεθνή χαρακτήρα, όπως ο ΟΗΕ, ή μη κυβερνητικές οργανώσεις. Οικονομική αλληλεξάρτηση Οι κυβερνήσεις μιας χώρας, προκειμένου να ρυθμίσουν και να ελέγξουν τις οικονομικές δραστηριότητες της χώρας τους, είναι υποχρεωμένες να έχουν υπόψη τους οικονομικές αποφάσεις ή την οικονομική πολιτική και άλλων χωρών. Για παράδειγμα, όταν η τιμή του αργού πετρελαίου αυξάνεται στις Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 3 από 5
πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, αυξάνεται η τιμή πώλησης του πετρελαίου θέρμανσης και βενζίνης στις χώρες που το εισάγουν με αποτέλεσμα την ταυτόχρονη άνοδο των τιμών και σε άλλα καταναλωτικά προϊόντα. Κρίση στο εσωτερικό των οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών Η προσφορά εργασίας της οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες απαιτεί πλέον υψηλή εξειδίκευση (π.χ. σε τομείς πληροφορικής, τεχνολογίας, διοίκησης επιχειρήσεων κτλ.). Οι νέες συνθήκες της αγοράς πλήττουν τους ανειδίκευτους εργαζομένους ή και τους νέους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να συνεχίσουν την εξειδίκευσή τους Πολιτιστικός τομέας-μαζική κουλτούρα Πολιτιστικός ιμπεριαλισμός, επιβολή του δυτικού τρόπου ζωήςομοιομορφοποίηση-κίνδυνος πολιτιστικής αλλοτρίωσης Ξενομανίαμιμητισμός Υιοθετούνται καταναλωτικά πρότυπα που υποβάλλουν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα τους. Κυριαρχεί η αγγλική γλώσσα, οι εθνικές γλώσσες απειλούνται υτικοποίηση του πολιτισμού-ομοιομορφοποιηση Πολιτιστικός ιμπεριαλισμός Επικράτηση του καταναλωτικού μοντέλου ζωής. 2. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Πολιτική ζωή - Ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και εξυγίανση της πολιτικής ζωής - Αυστηροί νόμοι και ποινές για τους διεφθαρμένους πολιτικούς που εξυπηρετούν ιδιοτελή συμφέροντα, ζημιώνοντας το κοινό καλό. - Προστασία των κοινωνικών αγαθών (παιδεία, υγεία) - Ενσωμάτωση όλων των κοινωνικών ομάδων, περιορισμός στερεοτύπων και ρατσισμού. - Ενίσχυση της εθνικής άμυνας και διπλωματίας, προβάλλοντας και διεκδικώντας τα δίκαια εθνικά μας συμφέροντα. Πολιτισμός -Ανθρωπιστική παιδεία -Ενίσχυση εθνική αγωγής -Πνευματικοί άνθρωποι-επιστήμονες: διαφώτιση, αφύπνιση της κοινής γνώμης -Μ.Μ.Ε. Ενημέρωση για κινδύνους, προβολή του εθνικού πολιτισμού και της παράδοσης -Ενίσχυση του εθνικού φρονήματος με παράλληλη καλλιέργεια διεθνιστικών αισθημάτων Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 4 από 5
-Ανοχή στη διαφορετικότητα -Επαναπροσδιορισμός ηθικών αξιών (ειρήνη, συναδέλφωση, ανθρωπισμός) Οικονομία - Στήριξη της παραγωγής ελληνικών προϊόντων. Προστασία των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων έναντι των πολυεθνικών (Κατάργηση μονοπωλίων) - Έμφαση στις ιδιαίτερες οικονομικές δυνατότητες της Ελλάδας (Τουρισμός, ορυκτός πλούτος, ηλιακή ενέργεια, αγροτική παραγωγή, γαιοστρατηγική θέση) - Αξιοποίηση της αγοράς των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, η οποία θα πρέπει να γίνει μεθοδικά. - Συγκέντρωση σε ειδικές αγορές. Επιλογή κάποιου ειδικού τμήματος αγοράς στενά ορισμένου και επέκταση σε διεθνή κλίμακα. - ημιουργία νέων ελεγκτικών μηχανισμών - Σφαιρικός προσανατολισμός προς παγκοσμιοποίηση. Ανάπτυξη της διεθνούς δραστηριότητας με στρατηγικές που θα περιλαμβάνουν επέκταση σε προηγμένες αγορές ώστε να αποκτηθεί εμπειρία. - Εισαγωγή τεχνογνωσίας/* τεχνολογική ανάπτυξη και κατασκευή έργων υποδομής, - Στενότερη επαφή και δεσμοί με τους πελάτες στις διεθνείς αγορές. Επιδίωξη συνεργασιών και αξιοποίηση δικτυώσεων με άλλους προηγμένους εταίρους. - Ανάπτυξη επιχειρηματικότητας και αξιοποίηση ευκαιριών πέραν των υπαρχόντων προϊόντων και επιχειρηματικών μονάδων. - εκβιομηχάνιση της γεωργίας Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 5 από 5