Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1
Α. Η ένταξη του ατόμου στην Κοινωνία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 2
ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ENOTHTA 1.4 3
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 1/16 Οι κοινωνικοί κανόνες είναι πρότυπα συμπεριφοράς, κοινωνικά αποδεκτά με τα οποία ρυθμίζονται και αξιολογούνται οι συμπεριφορές των μελών της κοινωνίας. Η ύπαρξή τους είναι απαραίτητη για την κοινωνική συνοχή και τη σταθερότητα. 4
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 2/16 γονείς πολιτεία σχολείο εκκλησία σωματεία 5
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 3/16 Οι κυρώσεις Επιβάλλονται σε Εσωτερικός έλεγχος άτομα ή ομάδες Εξωτερικός έλεγχος 6
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 4/16 Εσωτερικός έλεγχος: αισθήματα ενοχής, ντροπής, κατωτερότητας κ.τ.λ. Εξωτερικός έλεγχος: κοινωνική κριτική, αποδοκιμασία, απομόνωση. 7
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 5/16 Κοινωνικοί κανόνες αυστηροί ελαστικοί Κοινωνικοί κανόνες τυπικοί άτυποι 8
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 6/16 Αυστηροί: ορίζουν με σαφήνεια επιταγές ή απαγορεύσεις Ελαστικοί: αφήνουν περιθώρια ελευθερίας και διαφοροποίησης Τυπικοί: γραπτοί κανόνες Άτυποι: άγραφοι κανόνες 9
Κοινωνικές αξίες Δίκαιο Κανόνες Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09 1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 7/16 Εκφράζουν πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας Είναι γενικές αρχές που κατευθύνουν τις συμπεριφορές Σύνολο υποχρεωτικών κανόνων που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά Η συνύπαρξη απαιτεί την ύπαρξη δικαίου Αξίες που καθιερώνονται ως κανόνες Η πολιτεία προστατεύει τις αξίες με κανόνες δικαίου 10
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 8/16 αξίες Άμεση σχέση Κανόνες 11
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 9/16 Αν το άτομο αυτονομηθεί έγκαιρα και μάθει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του τότε δεν θα έχει προβλήματα προσαρμογής 12
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 10/16 Η υπερπροστασία και η ανεύθυνη κοινωνικοποίηση από την οικογένεια δε βοηθούν το παιδί να μεγαλώσει σωστά Αδυναμία προσαρμογής Εχθρική αντιμετώπιση Αντικοινωνική συμπεριφορά. 13
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 11/16 Η προσαρμογή, η συμμόρφωση και η ένταξη του ατόμου στην κοινωνία εξαρτάται κυρίως από το πόσο αποτελεσματικ ά έχουν λειτουργήσει οι φορείς κοινωνικοποίη σης (οικογένεια, σχολείο) 14
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 12/16 Η κοινωνικοποίηση και η προσαρμογή Είναι μια διαρκής διαδικασία Αφού τα πάντα αλλάζουν, όποιος δεν προσαρμόζεται μένει στο περιθώριο «Η προσαρμογή είναι ένδειξη έξυπνου ανθρώπου». 15
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 13/16 Το άτομο δεν είναι μόνο παθητικός δέκτης Στέλνει μηνύματα προς την κοινωνία Είναι και πομπός Μεταξύ ατόμου και κοινωνίας Διαρκής σχέση αλληλεπίδρασης, μία διαλεκτική σχέση 16
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 14/16 Όταν το άτομο αμφισβητεί το υπάρχον κοινωνικό σύστημα αντιδρά στην εκμετάλλευση και στη μαζοποίηση δεν τίθεται θέμα προσαρμογής και στη μονοδιάστατη ανάπτυξη του ανθρώπου 17
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 15/16 Όταν το άτομο δεν αρνείται απλώς το σύστημα αλλά έχει πρόταση για την αλλαγή του Τότε η αμφισβήτηση αυτή είναι παράγοντας κοινωνικής προόδου και ανανέωσης 18
1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 16/16 Μια καθολική και συνεχής αμφισβήτηση και άρνηση των πάντων. Μπορεί να δηλώνει είτε μια προβληματική κοινωνία είτε μια προβληματική προσωπικότητα. 19
Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ENOTHTA 1.5 20
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 1/12 Κοινωνικοποίηση: μεταδίδει πρότυπα συμπεριφοράς. Κοινωνικός έλεγχος: διασφαλίζει τη συμμόρφωση με αυτά τα πρότυπα. 21
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 2/12 Περιλαμβάνει τα μέσα και τα μέτρα που χρησιμοποιεί η κοινωνία, ώστε τα μέλη της να έχουν ορισμένη συμπεριφορά. Ασκείται όταν τα άτομα παραβιάζουν τους κανόνες είτε γιατί δεν τους έχουν αφομοιώσει είτε γιατί τους αμφισβητούν. Κοινωνικός έλεγχος Αν τα άτομα δεν παρεκκλίνουν, τότε δεν χρειάζεται κοινωνικός έλεγχος. Αν ο κοινωνικός έλεγχος είναι υπερβολικός, μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. 22
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 3/12 Πότε ασκείται ο κοινωνικός έλεγχος; Με ποιον τρόπο ασκείται ο κοινωνικός έλεγχος; Είτε εκ των προτέρων, δηλ. προληπτικά. Είτε εκ των υστέρων, δηλ. κατασταλτικά. Είτε με επιβραβεύσεις, δηλ. θετική αξιολόγηση. Είτε με κυρώσεις, δηλ. αρνητική αξιολόγηση. 23
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 4/12 Στόχος των επιβραβεύσεων και των κυρώσεων είναι ο έλεγχος της συμπεριφοράς η οποία πρέπει να κινείται μέσα σε ορισμένα όρια, ώστε να διατηρείται η συνοχή του κοινωνικού συνόλου. 24
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 5/12 Κάθε ομάδα θέτει δικά της όρια. Κάθε κοινωνία θέτει τα δικά της όρια Αμφίεση καλλιτεχνών αμφίεση ιερέων Ευρωπαϊκή κοινωνία αφρικανική κοινωνία 25
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 6/12 Άτυπος Τυπικός Αυτοέλεγχος 26
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 7/12 Άτυπος κοινωνικός έλεγχος Δεν ασκείται με θεσμοθετημένα μέσα Στηρίζεται στα ήθη, στα έθιμα, στις παραδόσεις, στους άγραφους κανόνες. Ασκείται με πολλούς τρόπους (υποδείξεις, χειρονομίες, μορφασμούς, σεβασμό, περιφρόνηση, κριτική, επιβράβευση, αποδοκιμασία. 27
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 8/12 Τυπικός κοινωνικός έλεγχος Ασκείται από θεσμοθετημένους φορείς. Π.χ. η οικογένεια, το σχολείο, η θρησκεία, το κράτος. 28
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 9/12 νομοθετεί ασκεί νόμιμη βία Το κράτος είναι ο σημαντικότερος φορέας κοινωνικού ελέγχου γιατί: 29
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 10/12 Αυτοέλεγχος Ασκείται από το ίδιο το άτομο Είτε γιατί έχει αποδεχθεί τους κανόνες είτε γιατί φοβάται την τιμωρία είτε και για τους δύο λόγους. 30
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 11/12 Ο βαθμός αυτοελέγχου εξαρτάται: Από τον βαθμό εσωτερίκευσης Από την αυστηρότητα των ποινών Από τις συνθήκες στις οποίες δοκιμάζεται το άτομο. 31
1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 12/12 Ο κοινωνικός έλεγχος Επηρεάζεται από Τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των ατόμων στα οποία ασκείται 32