ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Ως Στέλεχος Οµάδας Μεγάλων Οδηγών 2. Για σένα... 4. Αυτοδιοίκηση 8. Προγραµµατισµός 15. Ατοµική Πρόοδος 21

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ως Στέλεχος Οµάδας Μεγάλων Οδηγών 2 Για σένα... 4 Αυτοδιοίκηση 8 Προγραµµατισµός 15 Ατοµική Πρόοδος 21 Ο Κλάδος ΜΟ στην Κατασκήνωση 25 Ο Κώδικας της Φύσης 29 Η Στολή µας 44 Παιχνίδια 47 Σκέψεις 60 Τραγούδια 65 Προτεινόµενη Βιβλιογραφία 72

2 ΩΣ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΟΜΑ ΑΣ ΜΕΓΑΛΩΝ Ο ΗΓΩΝ... Αναρωτήθηκες: Τι ακριβώς σηµαίνει «είµαι αρχηγός»; Τι επιδιώκω; Τι µε ώθησε να το αποφασίσω; Γιατί είµαι στον Οδηγισµό και γιατί έχω επωµισθεί αυτό το ρόλο; Είναι για την Ιδεολογία; Είναι γιατί αισθάνοµαι ότι κάποιοι µε χρειάζονται; Είναι γι' αυτό το κάτι που παίρνω κι εγώ απ τούς άλλους; Το να είσαι αρχηγός, σηµαίνει, πριν απ όλα, ότι είσαι έτοιµος να µοιράζεσαι µε άλλους. Να µοιράζεσαι τις ιδέες σου, τις ευθύνες σου, να µοιράζεσαι ακόµα και τον εαυτό σου. Να µπορείς ν' ακούς και να συµµετέχεις. Να είσαι έτοιµος κάθε στιγµή, ώστε να µπορείς να αντιµετωπίσεις δίκαια τους άλλους, να µπορείς να τους αγαπήσεις, να τους σεβαστείς και να προχωρήσεις µαζί τους. Θα πρέπει να είσαι έτοιµος και να εκπαιδευτείς. Το έργο του Αρχηγού µιας οµάδας Μεγάλων Οδηγών είναι µια µεγάλη πρόκληση! Χρειάζεται κυρίως: Υποµονή, Καλή θέληση, Αυτοκυριαρχία, Επιµονή (όχι πεισµατική εµµονή), Θάρρος της γνώµης του, Σεβασµό για τους άλλους, Ευελιξία, Συνεχή επιµόρφωση και ενηµέρωση. Μα πάνω απ όλα χρειάζεται να έχει αγάπη στο παιδί αυτής της ηλικίας, πίστη στις ικανότητες και προοπτικές του, απαιτεί κέφι κι ενθουσιασµό για τη ζωή στην οµάδα, αισιοδοξία και χιούµορ. Φυσικά, χρειάζεται και κάποιες γνώσεις. Πιο σηµαντικό όµως από τις λίγες ή πολλές γνώσεις, που µπορεί να διαθέτει ένας Αρχηγός, είναι η ικανότητα ν' ανακαλύπτει πηγές - βιβλία, ειδικούς, κλπ που θα βοηθήσουν κι εκείνον και τους άλλους να αποκτήσουν τις γνώσεις που χρειάζονται. Αν σε ενδιαφέρει ο ρόλος του Αρχηγού, αν πιστεύεις στην αξία του, σίγουρα θα χεις άπειρες ευκαιρίες για ν' αυξήσεις τις γνώσεις και τις ικανότητές σου. Μαθαίνεις από βιβλία κι από την κουβέντα µε άλλους. Ψάχνοντας, παρατηρώντας, ρωτώντας, ερευνώντας. Μαθαίνεις κυρίως µέσα από τον πλούτο των εµπειριών που σου προσφέρει η ζωή κοντά στους εφήβους που θα βοηθήσεις ν' ανακαλύψουν τον εαυτό τους και τους άλλους. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 2

3 Η χαρά τους, θα σου δώσει φτερά! Το κέφι τους, κουράγιο! Η τιµιότητά τους, πίστη στο αύριο! Η εµπιστοσύνη τους, πίστη στον εαυτό σου! Η δίψα τους για αλλαγή, θα σου ανοίξει νέους ορίζοντες! ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ Ο ΗΓΟΥΣ Αν εσύ, ο Αρχηγός της οµάδας, είσαι τίµιος και ειλικρινής απέναντι στους Μεγάλους Οδηγούς, αν πιστεύεις στην ουσία του Οδηγισµού, αν είσαι σταθερός στις αξίες χωρίς να είσαι απόλυτος, αν είσαι διατεθειµένος να καταλάβεις τους άλλους, τότε σίγουρα οι σχέσεις σου µε τα παιδιά της Οµάδας σου θα είναι αρµονικές. Η διαφορά στην ηλικία δεν χρειάζεται να είναι πάντα πολύ µεγάλη. Θα πρέπει όµως ως Αρχηγός να έχεις ξεπεράσει τους δικούς σου βασικούς προβληµατισµούς και φόβους, να έχεις αυτοπροσδιοριστεί στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, να είσαι ώριµος ως ενήλικας, να έχεις προσωπική άποψη για πολλά θέµατα, ώστε να µπορείς να καταλάβεις, να προσεγγίσεις και να στηρίξεις σωστά τους νεότερους. (διασκευή από το «Νέοι Στόχοι για την Αρχηγό των Μεγάλων Οδηγών», Αθήνα 1982) ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΗΓΙΣΜΟΣ Στα µάτια των παιδιών ο Οδηγισµός φαίνεται απλώς σαν µια οργανωµένη συντροφιά παιδιών που παίζουν, κάνουν εκδροµές, πηγαίνουν κατασκήνωση και µαθαίνουν χρήσιµα πράγµατα µε ευχάριστο τρόπο. Είναι περήφανα γιατί ανήκουν στην «πιο µεγάλη παρέα του κόσµου», έχουν ένα Νόµο αποκλειστικά δικό τους και µια Υπόσχεση που προσπαθούν µε όλη τους την καρδιά να τηρήσουν. Για τα παιδιά, ο Οδηγισµός είναι ένα αδιάκοπο Μεγάλο Παιχνίδι, που µικροί και µεγάλοι παίζουν τίµια και µε κέφι. Όµως ο Οδηγισµός είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και σηµαντικό. Είναι ένα ολοκληρωµένο παιδαγωγικό σύστηµα, σοφό µέσα στην απλότητά του, που συντελεί στη σωστή διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Είναι µια Κίνηση για παιδιά και νέους που σκοπό έχει να συντελέσει στην ανάπτυξή τους, ώστε να γίνουν άτοµα υπεύθυνα, ελεύθερα και ικανά να γίνουν φορείς ανάπτυξης και να συµβάλλουν στη δηµιουργία ενός καλύτερου κόσµου. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 3

4...Γ Ι Α Σ Ε Ν Α ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ & ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο Οδηγισµός περιµένει από σένα πολλά. Σου εµπιστεύεται παιδιά και σου ζητά να σταθείς κοντά τους σε µια κρίσιµη ηλικία, µε συνέπεια και κατανόηση, να δουλέψεις µαζί τους µε κέφι και συναίσθηση ευθύνης. Τι προσφέρει όµως σε σένα την/τον ίδια/ο; Είσαι και εσύ ένας νέος άνθρωπος µε ενδιαφέροντα, επιθυµίες, ανησυχίες και προβλήµατα. Μέσα στον Οδηγισµό θα βρεις πολλές ευκαιρίες για δράση σύµφωνα µε τα ενδιαφέροντά σου, για διασκέδαση µαζί µε φίλους, για συζήτηση πάνω στα θέµατα που σε απασχολούν, για µάθηση γύρω από ό,τι σ ενδιαφέρει. Ταξίδια, εκδροµές, σεµινάρια, συνέδρια, διεθνείς κατασκηνώσεις, συµµετοχή σε κοινωφελή προγράµµατα, είναι µερικές από τις προοπτικές που ανοίγει ο Οδηγισµός στα στελέχη του. Η παγκόσµια Οδηγική οργάνωση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Οδηγών και Προσκόπων οργανώνουν κάθε χρόνο σεµινάρια, διεθνείς κατασκηνώσεις, εκπαιδεύσεις για στελέχη. Και τα 4 Παγκόσµια Οδηγικά κέντρα στο Λονδίνο, σ ένα βουνό της Ελβετίας, στο Μεξικό και στην Ινδία έχουν τις πόρτες τους ανοιχτές για σένα. Ακόµη, οι εµπειρίες που αποκτάς δουλεύοντας µαζί µε νέους γίνονται εφόδια για τη ζωή σου: οι οργανωτικές ικανότητες, οι παιδαγωγικές γνώσεις, η δηµιουργικότητα, η κοινωφελής δράση, είναι στοιχεία που µπορούν σίγουρα να σε βοηθήσουν στην επαγγελµατική σου σταδιοδροµία και στην ιδιωτική σου ζωή. Για να αποκτήσεις συνειδητά αυτές τις γνώσεις, τις ικανότητες και τα εφόδια, και να µπορέσεις να αξιοποιήσεις τις ευκαιρίες που σου προσφέρει ο Οδηγισµός, το ΣΕΟ σου προτείνει ένα σχέδιο ατοµικής προόδου, πάνω στο οποίο θα βαδίσεις σύµφωνα µε το δικό σου ρυθµό ζωής και το κέφι σου. Η ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Σε βοηθάει να συνειδητοποιήσεις τι είναι Οδηγισµός και σου δίνει τα πρώτα βασικά εφόδια για τη δουλειά σου. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 4

5 Το Τµήµα εκπαιδεύσεων είναι υπεύθυνο σε πανελλήνια κλίµακα για την εκπαίδευση όλων των στελεχών. Για το σκοπό αυτό οργανώνει: ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ικαίωµα συµµετοχής έχουν Στελέχη άνω των 17 ετών: Α Τριήµερο «Ο ΗΓΙΣΜΟΣ» Β Τετραήµερο «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ & ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ» Γ Τριήµερο «ΦΥΣΗ» ιήµερο Ηγεσίας ΑΛΛΕΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΕΙΣ Τεχνική Ναυτοδηγική Εκπαίδευση Η Τεχνική Ναυτοδηγική Εκπαίδευση διοργανώνεται από το Τµήµα Εκπαιδεύσεων σε συνεργασία µε τον Κλάδο Μεγάλων Οδηγών και Οδηγών. Η επιτυχής παρακολούθησή της δίνει εφόδια για τη Στελέχωση Πληρώµατος Μ. Οδηγών ή Οµάδας Ναυτοδηγών. ικαίωµα Συµµετοχής έχουν όλα τα στελέχη: Ηλικίας τουλάχιστον 18 ετών, Που έχουν περάσει τα τρία πρώτα στάδια της Γενικής Εκπαίδευσης (Α Τριήµερο, Β Τετραήµερο, Γ Τριήµερο Φύσης). Εκπαίδευση «ιεθνές ιαβατήριο» ιοργανώνεται από το Τµήµα Εκπαιδεύσεων σε συνεργασία µε το Τµήµα ιεθνών Σχέσεων και απευθύνεται σε στελέχη και µέλη που θέλουν να πάρουν µέρος σε κατασκήνωση ή σεµινάριο εξωτερικού ή άλλη διεθνή εκδήλωση, εκπροσωπώντας το ΣΕΟ και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για όσους θέλουν να ηγηθούν αποστολής εξωτερικού ή να διοργανώσουν οι ίδιοι κάποια διεθνή εκδήλωση στο εσωτερικό ή εξωτερικό. ικαίωµα συµµετοχής έχουν τα ενεργά µέλη του ΣΕΟ που: Είναι τουλάχιστον 18 ετών, Γνωρίζουν πολύ καλά τουλάχιστον µία ξένη γλώσσα, έχουν παρακολουθήσει µε επιτυχία Α Τριήµερο «Ο ΗΓΙΣΜΟΣ» Τεχνική Κατασκηνωτική Εκπαίδευση A. Tεχνική Eκπαίδευση τεσσάρων κλάδων B. Tεχνική Eκπαίδευση δίπλα σε κατασκήνωση αντίστοιχου κλάδου Σκοπός: Η τεχνική κατάρτιση Αρχηγών Κατασκήνωσης Προϋποθέσεις συµµετοχής σε Τεχνική Κατασκηνωτική Εκπαίδευση: Aρχηγοί 4 Κλάδων Ολοκληρωµένη Γενική Εκπαίδευση Ηλικία: για τον κλάδο Αστεριών τουλάχιστον 23 ετών και για τους κλάδους Πουλιών, Οδηγών και Μεγάλων Οδηγών τουλάχιστον 20 ετών. Συµµετοχή στο Αρχηγείο της Οµάδας τα τελευταία 2 χρόνια, Ενεργή συµµετοχή σε 2 κατασκηνώσεις ως Μέλος Αρχηγείου µε µία τουλάχιστον Υπαρχηγία. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 5

6 Εκπαίδευση Υποψηφίων Εκπαιδευτών ικαίωµα Συµµετοχής: Αρχηγοί, Ηλικίας τουλάχιστον 20 ετών, Ολοκληρωµένη Γενική Εκπαίδευση, Με τουλάχιστον 2 χρόνια αποδοτική συµµετοχή σε οµάδα µέσα στην τελευταία πενταετία. Ορίζοντες Συνάντηση εκπαιδευµένων στελεχών (µε εκπαιδευτικό χαρακτήρα). ικαίωµα συµµετοχής έχουν στελέχη που έχουν ολοκληρώσει τη Γενική Εκπαίδευση. Η συµµετοχή είναι προαιρετική. Η ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ Η κατασκήνωση είναι απαραίτητο µέρος του Οδηγικού Προγράµµατος. ίπλα σε έναν έµπειρο αρχηγό, αποκτάς πολύτιµες εµπειρίας και τεχνικές γνώσεις. ΣΥΝΕ ΡΙΑ & ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ ΚΛΑ ΟΥ Συνέδρια συγκαλούνται µεταξύ των µελών του Οδηγισµού για την ανταλλαγή απόψεων, την αξιολόγηση της Οδηγικής δουλειάς, τη συζήτηση γενικών προβληµάτων και προβληµατισµών, τη λήψη αποφάσεων, κλπ. Συνέδρια του ΣΕΟ που συγκαλούνται τακτικά είναι: 1. Συνέδριο Αρχηγών, κάθε τρία χρόνια 2. Συνέδριο Εφόρων και Μελών Τοπικών Συµβουλίων, κάθε τρία χρόνια 3. Συνέδριο Εκπαιδευτών και Υποψηφίων Εκπαιδευτών, κάθε δύο χρόνια Οι συναντήσεις Στελεχών του Κλάδου γίνονται κάθε χρόνο και είναι πάντα µια πηγή ανανέωσης, γνώσεων και κεφιού. ΕΠΙΣΗΣ: Τα προσόντα και οι υποχρεώσεις των στελεχών περιγράφονται στον Οργανισµό του ΣΕΟ (σελ. 106-107). Πιο αναλυτικά οι ευθύνες και τα καθήκοντα του Αρχηγού περιγράφονται στον Οργανισµό (σελ. 107-110), στο βιβλίο του Κλάδου ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ των ΜΕΓΑΛΩΝ Ο ΗΓΩΝ, αλλά και σε άλλες εκδόσεις του ΣΕΟ. Για να έχουν τα στελέχη το δικαίωµα να αναλαµβάνουν ορισµένες ευθύνες, το ΣΕΟ τους χορηγεί ειδική άδεια και εντολή, αφού πρώτα παρακολουθήσουν µε επιτυχία τις ανάλογες εκπαιδεύσεις. Επίσης, η επιτυχηµένη ανταπόκριση στις ευθύνες και τις υποχρεώσεις σε κάθε µια από τις παρακάτω ιδιότητες, επισφραγίζονται µε το αντίστοιχο δίπλωµα µετά από πρόταση και τον αντίστοιχο έλεγχο. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 6

7 Συγκεκριµένα υπάρχουν : Εντολή και ίπλωµα Αρχηγού, Άδεια, Εντολή και ίπλωµα Κατασκηνωτή, Άδεια, Εντολή και ίπλωµα Εκπαιδευτή. Τέλος σε κάθε βήµα στην Οδηγική δουλειά ο Κλάδος Μεγάλων Οδηγών είναι πάντα κοντά σου. Είναι πάντα έτοιµος να απαντήσει σε κάθε απορία και προβληµατισµό σου, να ακούσει τις προτάσεις σου και γιατί όχι, να πραγµατοποιήσει τα όνειρά σου!!! ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 7

8 Αυτοδιοίκηση: το σύστηµα δηµοκρατικών διαδικασιών που εφαρµόζει ο Οδηγισµός ως βασική παιδαγωγική µέθοδο, µε στόχο την αγωγή του παιδιού από το παιδί. Προσαρµοσµένο στις ανάγκες κάθε ηλικίας, αυτό το σύστηµα ισχύει σε όλους τους κλάδους. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ των ΜΕΓΑΛΩΝ Ο ΗΓΩΝ, Αλφαβητάρι, σελίδα 303 «Αυτοδιοίκηση σηµαίνει να παίρνεις τη σωστή θέση σε µια οµάδα ατόµων, να συνειδητοποιείς τις ευθύνες και τα δικαιώµατά σου και να προσφέρεις για το καλό του συνόλου την ενεργητικότητα και τις ικανότητές σου». Αυτοδιοίκηση σηµαίνει ότι: Όλοι θέτουµε στόχους για την οµάδα µας, Όλοι προτείνουµε και συναποφασίζουµε για τις δράσεις που µας ενδιαφέρουν, δηλαδή συµµετέχουµε ενεργά στο Συµβούλιο Οµάδας, Όλοι προγραµµατίζουµε, προετοιµάζουµε, πραγµατοποιούµε και αξιολογούµε δράσεις, Όλοι µοιραζόµαστε την επιτυχία ή την αποτυχία, και αναλαµβάνουµε ευθύνες, Όλοι αναλαµβάνουµε υπευθυνότητες, Όλοι βοηθάµε σε στιγµή ανάγκης κι ας µην είναι δική µας η ευθύνη. Η Αυτοδιοίκηση στον Κλάδο ΜΟ εκφράζεται µε 3 τρόπους / εργαλεία δουλειάς: 1. Το Συµβούλιο Οµάδας (ΣΟ) 2. Τις Υπευθυνότητες 3. Τις Επιτροπές ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΟΜΑ ΑΣ Το ΣΟ αποτελεί το βασικό όργανο λήψεως αποφάσεων και αποτελείται από το σύνολο των µελών µιας οµάδας ΜΟ (ΜΟ και στελέχη). Κατά τη συνεδρίαση του ΣΟ, συζητούνται όλα τα ζητήµατα που απασχολούν την Οµάδα, κάνουµε προγραµµατισµό, αξιολογούµε δράσεις και τριµηνίες, γίνονται ανακοινώσεις από κάθε υπευθυνότητα ή τις επιτροπές για κάποια επερχόµενη συγκέντρωση και παίρνονται όλες οι αποφάσεις µας. Το ΣΟ συνεδριάζει σε κάθε συγκέντρωση, όπου κι αν βρίσκεται η οµάδα, όποιο και αν είναι το περιεχόµενο της συγκέντρωσης ενώ πραγµατοποιείται στο τέλος κάθε συγκέντρωσης ή δραστηριότητας, πριν από το κλείσιµο. ιαρκεί συνήθως 15-30 λεπτά, ανάλογα µε το µέγεθος και τις ανάγκες της Οµάδας, καθώς και µε τα θέµατα που έχουν να συζητηθούν (είναι σηµαντικό να ακούγονται οι γνώµες όλων, άρα είναι διαφορετικό αν µια οµάδα έχει 10 ή 17 παιδιά). Εάν υπάρχει κάποιο σοβαρό ζήτηµα ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 8

9 που πρόκειται να αποφασιστεί από την Οµάδα, το ΣΟ µπορεί να διαρκέσει περισσότερο. Προεδρεύει κάθε φορά άλλο µέλος της Οµάδας, αφού βέβαια έχει προεδρεύσει κάποιο Στέλεχος ή κάποιο παλαιότερο µέλος της Οµάδας για να δουν και οι υπόλοιποι πώς γίνεται. Ο Πρόεδρος αλλάζει σε κάθε συγκέντρωση και ο ρόλος του είναι συντονιστικός. Ο Γραµµατέας κρατάει πάντοτε πρακτικά. Με τη συµµετοχή των ΜΟ στα ΣΟ όλοι έχουν τη δυνατότητα της έκφρασης, της ατοµικής άποψης και της πρωτοβουλίας, ενώ η οµάδα αναπτύσσει τις έννοιες της συζήτησης, της κοινής απόφασης, της δηµοκρατίας, της αποδοχής και της αξιολόγησης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΕΣ Οι Υπευθυνότητες είναι αρµοδιότητες συγκεκριµένου περιεχοµένου που αναλαµβάνουν οι ΜΟ κάθε οδηγική χρονιά και τις οποίες δουλεύουν καθ όλη τη διάρκειά της. Ορίζονται στην αρχή της χρονιάς ή ανά 2 τριµηνίες και η διάρκειά τους µπορεί να είναι από 6 µήνες έως 1 χρόνο, απόφαση που λαµβάνεται στο ΣΟ. Ο αριθµός τους εξαρτάται από τον αριθµό των µελών µιας οµάδας, από τις ανάγκες και τις δυνατότητές της. Κάποιες από τις Υπευθυνότητες, όπως αυτές του Γραµµατέα, του Ταµία, Φαρµακείου, Εστίας κλπ, είναι απαραίτητες και πρέπει να υπάρχουν σε κάθε Οµάδα. Υπάρχουν βέβαια και άλλες που είναι θέµα του ΣΟ το αν θα λειτουργήσουν (πχ Βιβλιοθήκης, Λευκώµατος κλπ). Μια Οµάδα µπορεί να επινοήσει αν το επιθυµεί και δικές της Υπευθυνότητες, αφού όµως έχει καλύψει τις βασικές. Οι Υπευθυνότητες δουλεύονται από τους Υπεύθυνους πριν ή µετά τις συγκεντρώσεις, στον ελεύθερο χρόνο τους, ανάλογα µε τις δυνατότητές τους και µετά από συνεννόηση µε το Αρχηγείο σε περίπτωση που επιθυµούν να µπαίνουν στην Εστία σε άλλες ώρες. Εάν το ΣΟ το κρίνει σκόπιµο µπορεί να αφιερωθεί τµήµα κάποιων συγκεντρώσεων ή ακόµα και ολόκληρη συγκέντρωση στην ενασχόληση των ΜΟ µε τις Υπευθυνότητές τους (καλό είναι βέβαια αυτό να µη συµβαίνει πάνω από µια φορά σε κάθε τριµηνία). Η σηµασία της Υπευθυνότητας είναι µεγάλη και για το άτοµο το οποίο την αναλαµβάνει, αλλά και για την ίδια την οµάδα. Ο ΜΟ που θα αναλάβει µια υπευθυνότητα αποκτά συγκεκριµένο, γνωστό σε όλους ρόλο, ο οποίος καθορίζει και την πορεία και την πρόοδο της Οµάδας του. Οι συνέπειες των πράξεών του επηρεάζουν όλους, ενώ έχει την δυνατότητα να αξιολογεί και να αξιολογείται για αυτό που κάνει. Αποκτούν όλοι λοιπόν την εµπειρία της συνυπευθυνότητας και µοιράζονται ευθύνες. Υπάρχει αρµονική συνεργασία, καταµερισµός εργασίας και τελικά σωστή λειτουργία της Οµάδας. Είναι πολύ σηµαντικό επίσης, να µην αµελούν οι ΜΟ την ατοµική τους πρόοδο. Ιδιαίτερα, αν η οµάδα έχει πολλά µέλη, ο χρόνος που απαιτείται για να κάνουν όλοι τούς απαραίτητους προσανατολισµούς πχ για την Υπόσχεση, είναι µεγάλος. Έτσι λοιπόν, είναι καλό όταν αυτό είναι εφικτό να τους συνδυάζουµε µε θέµατα που αφορούν τις Υπευθυνότητες. Οι βασικές Υπευθυνότητες σε µια Οµάδα ΜΟ είναι οι εξής: ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 9

10 Πρόεδρος (αλλάζει σε κάθε συγκέντρωση) Ετοιµάζει µαζί µε τα στελέχη της Οµάδας την ηµερήσια διάταξη του ΣΟ. Συντονίζει τη συζήτηση και φροντίζει ώστε να ακουστούν οι γνώµες όλων, αλλά και να µην ξεφεύγει η συζήτηση από το θέµα και από το χρόνο, να µην µονοπωλείται η συζήτηση και να µη δηµιουργούνται εντάσεις ή να διατυπώνονται προσωπικές αιχµές. Ο ίδιος δεν µιλά διαρκώς, δεν επιβάλλεται, και δεν καταλήγει σε αποφάσεις που δεν εκφράζουν την πλειοψηφία. Γραµµατέας Ο Γραµµατέας κρατάει πάντοτε πρακτικά και καταγράφει τους παρόντες (αυτός είναι και ένας τρόπος να κρατάµε παρουσίες χωρίς τη χρήση απουσιολογίου, που συνδέεται συχνά µε αυτό του σχολείου και θεωρείται καταπιεστικός). Στην αρχή κάθε συµβουλίου διαβάζει τα πρακτικά του προηγουµένου. Τα πρακτικά τα καταγράφει σε ειδικό τετράδιο, το οποίο µένει στην Οµάδα. Καλό είναι Γραµµατέας να αναλαµβάνει ΜΟ που είναι ενεργό µέλος της οµάδας, ενώ αν υπάρχει δυνατότητα µπορεί να οριστεί και ένας αναπληρωµατικός σε περίπτωση απουσίας του. Ταµίας Κρατάει το ταµείο της Οµάδας, µαζεύει τις συνδροµές των ΜΟ όποτε αυτό έχει οριστεί από το ΣΟ (κάθε εβδοµάδα ή κάθε µήνα). Εισπράττει την ετήσια συνδροµή τους για την έκδοση ταυτότητας κλπ, ενώ πληρώνει για όλα τα έξοδα της Οµάδας κρατώντας πάντοτε αποδείξεις. Ενηµερώνει το ΣΟ για την κατάσταση του ταµείου, προτείνει τρόπους για τον εµπλουτισµό του και τηρεί µε σχολαστική τάξη το βιβλίο ταµείου και τον φάκελο αποδείξεων. Υπάρχει συγκεκριµένος τρόπος που κρατάµε ένα ταµείο και αυτός δίνεται παρακάτω. Αν ο Ταµίας είναι ΜΟ, πρέπει να είναι από τα ενεργά µέλη της Οµάδας και να συνεργαζόµαστε µαζί του στενά και να είµαστε πάντοτε ενήµεροι για το ταµείο. Ο Ταµίας του Τοπικού Συµβουλίου τον βοηθά και τον συµβουλεύει αν χρειαστεί, ελέγχοντας το βιβλίο και τις αποδείξεις. Εστίας Φροντίζει για την καθαριότητα και την καλή κατάσταση της εστίας, καθώς και για την ασφάλειά της. Προτείνει τρόπους για διακόσµησή της και την ανανέωσή της. Τηρεί πρόγραµµα καθαριότητας, ώστε όλοι να συµµετέχουν σε αυτήν. Φροντίζει για την αγορά των απαραιτήτων για την λειτουργία της Εστίας και έτσι συνεργάζεται στενά µε τον ταµία. Επίσης, αν οι ανάγκες είναι µεγαλύτερες συνεργάζεται και µε τον υπεύθυνο Εστίας του Τοπικού Συµβουλίου. Υλικού Φροντίζει για την αγορά, ανανέωση, τακτοποίηση και συντήρηση του υλικού της Οµάδας. Αυτό µπορεί να είναι λειτουργικό (είδη καθαριότητας κλπ), προγραµµατικό (χαρτικά, υλικό παιχνιδιών κλπ), κατασκηνωτικό κλπ. Σε περιπτώσεις που ο αριθµός των µελών της Οµάδας µάς το επιτρέπει, µπορεί να υπάρχουν περισσότεροι υπεύθυνοι Υλικού, χωρισµένοι µάλιστα σε είδη υλικού. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 10

11 Φαρµακείου Ξέρει Α Βοήθειες: Φροντίζει να είναι το φαρµακείο πάντα συµπληρωµένο και το παίρνει µαζί του στις δράσεις εκτός Εστίας. Πίνακα Ανακοινώσεων Φροντίζει να ενηµερώνει τον Πίνακα Ανακοινώσεων µε όλα τα ενδιαφέροντα νέα, όπως ταξίδια, διαγωνισµούς, ενδιαφέροντα άρθρα κλπ. Εδώ µπορεί να τοποθετηθεί ο Προγραµµατισµός της Οµάδας, το πρόγραµµα καθαριότητας καθώς και οι στόχοι χρονιάς, αν δεν έχουν αναρτηθεί ως ξεχωριστοί πίνακες κάπου αλλού. Προόδου Παρακινεί τους ΜΟ να κάνουν Προσανατολισµούς και Ειδικεύσεις και κρατάει πρακτικά για την πρόοδο κάθε ΜΟ ξεχωριστά. Προτείνει συγκεκριµένες δράσεις βάσει και των επιθυµιών της Οµάδας, ώστε να συνδυάζεται όποτε είναι δυνατόν η Ατοµική Πρόοδος των µελών της Οµάδας µε τις δράσεις που έχουν επιλεγεί. Θυµίζει πάντα το πόσο αναγκαίο είναι να λαµβάνονται υπόψη οι Προσανατολισµοί όλων στο προγραµµατισµό, ειδικά αν η οµάδα είναι πολυπληθής. Αρχείου Οµάδας Αρχειοθετεί σε συνεργασία µε το Γραµµατέα και το Αρχηγείο, τα εισερχόµενα και εξερχόµενα έγγραφα, έντυπα, υλικό εκδηλώσεων ή κατασκηνώσεων κλπ. Εάν δεν υπάρχει Υπευθυνότητα νέων µελών, κρατάει και αρχείο µε τις αιτήσεις εγγραφής όλων των µελών της Οµάδας. Βιβλιοθήκης Φροντίζει για την τακτοποίηση και ανανέωση της βιβλιοθήκης, προτείνει και φροντίζει για την πιθανή δηµιουργία δανειστικής βιβλιοθήκης. Τηρεί βιβλίο βιβλιοθήκης και προτείνει την αγορά συγκεκριµένων εντύπων. Φροντίζει να υπάρχουν και οι αντίστοιχες εκδόσεις του ΣΕΟ. Λευκώµατος Ηµερολογίου Αγοράζει το κατάλληλο τετράδιο και φροντίζει αυτό να ενηµερώνεται µε φωτογραφίες, κείµενα, σκίτσα που θα θυµίζουν τις συγκεντρώσεις και τις «µεγάλες στιγµές» της Οµάδας: τελετές, εκδροµές, εκδηλώσεις κλπ. Μπορεί να φροντίζει κάθε φορά να το γράφει και κάποιο άλλο µέλος της Οµάδας. Φωτογραφίας Φροντίζει να καλύπτει φωτογραφικά τις εκδηλώσεις της Οµάδας και να διατηρεί σχετικό άλµπουµ, δηµιουργώντας έτσι το φωτογραφικό αρχείο της οµάδας. ηµοσίων Σχέσεων Θυµίζει στην Οµάδα τις κοινωνικές της υποχρεώσεις: ευχές, ευχαριστήρια, προσκλήσεις σε γιορτές ή εκδηλώσεις της οµάδας. Προτείνει επαφές µε άλλες οµάδες ΜΟ ή µε τους άλλους Κλάδους. Εξετάζει τις δυνατότητες συνεργασίας µε ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 11

12 άλλες οργανώσεις νεότητας ή Ιδρύµατα. Ετοιµάζει δηµοσιεύµατα ή δελτία τύπου που αφορούν δράσεις της οµάδας σε συνεργασία πάντα µε το αρχηγείο και την/τον Υπεύθυνη/ο ηµοσίων Σχέσεων του Τοπικού Συµβουλίου. ιεθνών Σχέσεων Φροντίζει να ενηµερώνεται από το ΣΕΟ για τα γεγονότα του Παγκοσµίου Οδηγισµού, για πιθανές κατασκηνώσεις εξωτερικού, σεµινάρια κλπ. ιοργανώνει µαζί µε άλλους τον εορτασµό της Ηµέρας Σκέψεως. Ενηµερώνει για το ιεθνές Γραµµατοκιβώτιο. Συνεργάζεται µε το αρχηγείο και την/τον Υπεύθυνη/ο ιεθνών Σχέσεων του Τοπικού Τµήµατος. Το Αρχηγείο πρέπει να είναι σε συνεχή επαφή µε όλες τις υπευθυνότητες και να φροντίζει µε διακριτικό και υποστηρικτικό τρόπο να λειτουργούν και να προοδεύουν. Αν παρατηρήσουµε ότι κάποιες υπευθυνότητες δεν λειτουργούν σωστά είναι δυνατόν να προτείνουµε αλλαγές και πριν από το πέρας του εξαµήνου ή του έτους. Μπορεί κάποιος στην πορεία να κατάλαβε ότι δεν του αρέσει η υπευθυνότητά του ή ότι δεν έχει τον απαραίτητο χρόνο για να είναι αποτελεσµατικός. Πρέπει να είµαστε ευέλικτοι. Καλό είναι τα µέλη του Αρχηγείου να χωρίσουν µεταξύ τους τις υπάρχουσες υπευθυνότητες, ώστε να είναι συµφωνηµένο το ποιες έχει ο κάθε ένας υπό την ευθύνη του. ΟΙ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ Οι Επιτροπές είναι µικρές παροδικές οµάδες που αναλαµβάνουν την οργάνωση και την υλοποίηση κάποιας δραστηριότητας. Αποτελούνται συνήθως από 2-4 άτοµα, που µπορεί να είναι µόνο ΜΟ, Στελέχη και ΜΟ, ή µόνο Στελέχη. ιαρκούν από τη στιγµή της ανάθεσης κάποιας δραστηριότητας έως και την αξιολόγηση των αποτελεσµάτων της. Είναι χρήσιµο να οριστεί ένας υπεύθυνος από κάθε επιτροπή. Φυσικά κάθε επιτροπή ενηµερώνει το ΣΟ για την πρόοδο της δουλειάς της και παίρνουν την έγκριση του πριν προχωρήσουν σε µεγάλες αποφάσεις. Κατά τη διάρκεια του προγραµµατισµού, κάθε επιτροπή αναλαµβάνει µια συγκέντρωση ή µέρος αυτής. Είναι σηµαντικό να συµµετέχουν όλοι σε αυτές, ώστε οι ευθύνες να µοιράζονται και να υπάρχει ποικιλία δράσεων στην Οµάδα. Επίσης, είναι σηµαντικό η σύσταση µιας επιτροπής να είναι ανάµεικτη, δηλαδή να την αποτελούν και νέοι ΜΟ αλλά και παλαιότεροι που θα βοηθήσουν και θα δώσουν το παράδειγµα στους υπόλοιπους. Συχνά η συµµετοχή των ΜΟ σε επιτροπές συνδυάζεται µε κάποιον Προσανατολισµό ή κάποια Ειδίκευση. Η εµπλοκή του ΜΟ σε επιτροπές τού δίνει την ευκαιρία για συνεργασία, γνωριµία µε όλους, έκφραση, πειραµατισµό, δράση, ευθύνη, πρωτοβουλία και ατοµική πρόοδο. Παράλληλα δίνει στο σύνολο της οµάδας πρόγραµµα, το οποίο είναι ποικίλο, πρωτότυπο, ποιοτικό και πολύπλευρο. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 12

13 Η κάθε επιτροπή θα πρέπει να προγραµµατίσει τη δουλειά της, ώστε να προετοιµαστεί σωστά και έγκαιρα και να γίνει καταµερισµός της δουλειάς. Είναι πολύ σηµαντικό η επιτροπή να αξιολογήσει µετά το τέλος της δραστηριότητας τη δουλειά της και στο ΣΟ αλλά και µεταξύ των µελών της. Ο ρόλος του στελέχους όσον αφορά τις Επιτροπές είναι και πάλι βοηθητικός κι ενθαρρυντικός. Αυτό συµβαίνει είτε συµµετέχει σε µια Επιτροπή είτε όχι. Στη πρώτη περίπτωση συµµετέχει ισότιµα στις προτάσεις, στις αποφάσεις και στην υλοποίηση µε τη διαφορά ότι ταυτόχρονα φροντίζει για τη συµµετοχή όλων και ενθαρρύνει και βοηθά ώστε να συντονιστεί η Επιτροπή έγκαιρα και σωστά. Έχει έννοια για τη δουλειά όλων των ΜΟ, την πορεία της Επιτροπής και το αποτέλεσµα. Εµψυχώνει τα µέλη και προσπαθεί να τους διευκολύνει στις δύσκολες στιγµές µε διακριτικό και ήρεµο τρόπο. Στην περίπτωση που µια Επιτροπή απαρτίζεται µόνο από ΜΟ, κάποιος στέλεχος αναλαµβάνει να έχει την έννοια της και είναι σε επαφή µαζί της για τυχόν δυσκολίες, συµβουλές ή πληροφορίες. Είναι σηµαντικό οι ΜΟ να µην νιώσουν παρέµβαση ή πίεση από το Αρχηγείο αλλά να νιώθουν ότι κάποιος τους στηρίζει κι αν θελήσουν θα έχουν τη βοήθειά του. Είναι αναγκαίο αφού οροιστούν οι Επιτροπές του προγράµµατος κάθε τριµηνίας το Αρχηγείο να µελετήσει το πρόγραµµα ώστε να καταλάβει τις ανάγκες τις αδυναµίες αλλά και τις δυνατότητες κάθε Επιτροπής. Ποια χρειάζεται περισσότερη στήριξη, σε ποια να δοθεί περισσότερη ενθάρρυνση για συµµετοχή, κλπ. Τα Στελέχη φροντίζουν ώστε να συµµετέχουν όλοι οι ΜΟ σε κάποια Επιτροπή, να υπάρχει ισορροπία ώστε να µην επιβαρύνονται µονίµως κάποιοι ενώ άλλοι να µένουν αδρανείς. Επίσης, µέληµά τους πρέπει να είναι η συναναστροφή µέσω των Επιτροπών µεταξύ των µελών της οµάδας. Να αποφεύγονται δηλαδή οι ίδιοι συνδυασµοί ανθρώπων. Βεβαίως αυτό εξαρτάται από τον αριθµό µελών της οµάδας. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ για την ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟ ΟΥ 1. Με ποιες έννοιες/ ποια όργανα πραγµατοποιείται η Αυτοδιοίκηση στον Κλάδο Μεγάλων Οδηγών; 2. Ποιος προεδρεύει στο Συµβούλιο Οµάδας: 3. Ποιοι αποτελούν τις επιτροπές; 4. Σε πόσες επιτροπές µπορεί κανείς να συµµετάσχει σε µια τριµηνία; 5. Είναι απαραίτητο να υπάρχει ηµερήσια διάταξη για το ΣΟ; 6. Με ποιον πρέπει να έρθει σε επαφή κάποιος που θέλει στο ΣΟ να µιλήσει για την υπευθυνότητά του ή να παρουσιάσει κάποιο Προσανατολισµό; 7. Μπορούν δύο άτοµα να µοιράζονται µια υπευθυνότητα; 8. Τα Στελέχη µπορούν να επέµβουν στην δουλειά κάποιας υπευθυνότητας και µε ποιο τρόπο; ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 13

14 9. Κάθε πότε γίνεται Συµβούλιο Οµάδας και σε ποια χρονική στιγµή κατά τη διάρκεια µιας συγκέντρωσης; 10. Για πόσο διαρκεί µια συγκεκριµένη επιτροπή; 11. Πότε και από ποιους γίνεται η αξιολόγηση µιας συγκέντρωσης; 12. Πότε δουλεύονται οι υπευθυνότητες; 13. Πόσο µπορεί να διαρκέσει το Συµβούλιο Οµάδας; 14. Με ποιο τρόπο µπορεί να συνδυαστεί η Ατοµική Πρόοδος των Μεγάλων Οδηγών µε τις υπευθυνότητές τους; 15. Καταγράψτε τουλάχιστον 5 λέξεις που να περιγράφουν το ρόλο του Στελέχους στην διαδικασία της Αυτοδιοίκησης. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ των ΜΕΓΑΛΩΝ Ο ΗΓΩΝ Αυτοδιοίκηση στην Οµάδα Μεγάλων σελίδα 34 Οδηγών Η Οµάδα των Μεγάλων Οδηγών σελίδα 32 Συµβούλιο Οµάδας (αλφαβητάρι) σελίδα 316 Υπευθυνότητες σελίδα 33 Υπευθυνότητες (αλφαβητάρι) σελίδα 318 Επιτροπές (αλφαβητάρι) σελίδα 307 Βιβλία Οµάδας Μεγάλων Οδηγών σελίδα 57 ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 14

15 Προγραµµατισµός: Η ταξινόµηση ενεργειών και δραστηριοτήτων σε συγκεκριµένο χρόνο. Εφαρµόζεται σε όλες τις οδηγικές οµάδες σε ετήσια και τριµηνιαία βάση, σε κάθε είδους οδηγικές εκδηλώσεις και δράσεις. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ των ΜΕΓΑΛΩΝ Ο ΗΓΩΝ, Αλφαβητάρι, σελίδα 314 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΥΜΕ Προγραµµατισµός είναι η διαδικασία που δηµιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε κάθε στιγµή µέσα στην οδηγική ζωή να καλύπτεται δηµιουργικά, να συµβάλλει στην προσωπική ανάπτυξη των ΜΟ, να εξυπηρετεί τους στόχους της Οµάδας και τις επιδιώξεις του αρχηγείου και να διέπεται από τις αρχές του Οδηγισµού όπως αυτές διατυπώνονται στο Νόµο και την Υπόσχεση. Ο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ: αξιοποιηθεί ο χρόνος, κρατηθεί αµείωτο το ενδιαφέρον της Οµάδας, καλυφθεί πλήρως ο δυναµισµός της ηλικίας των ΜΟ, δηλαδή η τάση για ανεξαρτησία, για δηµιουργία, για συµµετοχή στα κοινά, για έρευνα και µάθηση, δοθούν ευκαιρίες για καινούρια ενδιαφέροντα, χρήσιµες εµπειρίες και ατοµική πρόοδο, οργανωθούν µε επιτυχία οι δραστηριότητες της οµάδας (έγκαιρη προετοιµασία, σωστός και αποτελεσµατικός καταµερισµός αρµοδιοτήτων). ΠΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΥΜΕ Ο προγραµµατισµός γίνεται στην αρχή κάθε τριµηνίας από όλα τα µέλη της Οµάδας, ΜΟ και Στελέχη και είναι ένα από τα κύρια θέµατα του Συµβουλίου Οµάδας. Για να φτάσει στην τελική του µορφή περνάει από διάφορα στάδια: ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 15

16 Σε γενική συζήτηση στην αρχή της χρονιάς, αποφασίζονται οι στόχοι της Οµάδας για την οδηγική χρονιά. Τι θέλει να κάνει η Οµάδα; Tι την απασχολεί; Πού θέλει να διοχετεύσει την ενεργητικότητά της; Οι στόχοι αυτοί µπορεί να είναι από απλοί µέχρι πολύ δύσκολοι, οι οποίοι θα χρειαστούν αρκετές δράσεις για να επιτευχθούν. Μπορεί να ολοκληρωθούν µέσα στην πρώτη κιόλας τριµηνία ή να δουλεύονται καθ όλη την οδηγική χρονιά. Μπορεί να είναι ένας ή περισσότεροι. Όλα τα παραπάνω είναι συνάρτηση των επιθυµιών, των αναγκών αλλά και των δυνατοτήτων της κάθε Οµάδας. (Στόχος χρονιάς για παράδειγµα είναι η ενίσχυση του ταµείου της Οµάδας µέσω δραστηριοτήτων πχ λαχνός, εργαστήρι, πανηγύρι, για την καλοκαιρινή κατασκήνωση, η ενασχόληση της Οµάδας πχ µε τον Πολιτισµό, η πραγµατοποίηση και δηµοσιοποίηση κάποιας έρευνας, κά. Στόχοι χρονιάς δεν είναι το να πάει η Οµάδα για καταδύσεις ή να κάνει κατάβαση φαραγγιού, αλλά αυτά αποτελούν δραστηριότητες µέσα από τις οποίες επιτυγχάνεται ο στόχος «γνωριµία µε extreme αθλήµατα» ή «ενασχόληση µε την φύση»). Αφού η Οµάδα καταλήξει στους στόχους χρονιάς, τους καταγράφει στο βιβλίο πρακτικών της. Επίσης, τους συγκεντρώνει σε πίνακα ο οποίος πρέπει να είναι αναρτηµένος στο χώρο της, έτσι ώστε ανά πάσα στιγµή το ΣΟ, και ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της αξιολόγησης κάθε τριµηνίας να µπορεί να ελέγξει το κατά πόσο τους έχει προσεγγίσει. Στον προγραµµατισµό της β και γ τριµηνίας, και αφού έχει γίνει αξιολόγηση, η Οµάδα επιλέγει µε ποιους στόχους θέλει να ασχοληθεί περισσότερο στη νέα τριµηνία, ή θέτει και κάποιον καινούριο, αν το κρίνει απαραίτητο. Στη συνέχεια, προτείνουν όλοι, µικρές ή µεγάλες ασχολίες και δραστηριότητες που ενδιαφέρουν την Οµάδα και θα τη βοηθήσουν να πετύχει τους στόχους της. Οι παραπάνω επιθυµίες συγκεντρώνονται σε ένα δεύτερο πίνακα ώστε να είναι στη διάθεση της οµάδας στον προγραµµατισµό της β και γ τριµηνίας. Σ έναν τρίτο πίνακα καταγράφονται οι Προσανατολισµοί και οι Ειδικεύσεις µε τις οποίες έχουν αποφασίσει να ασχοληθούν οι ΜΟ κατά τη διάρκεια της τριµηνίας. Ακολουθεί η επιλογή των δραστηριοτήτων που θα εισαχθούν στο πρόγραµµα και που θα συνδυάζουν κατά το δυνατόν τις επιθυµίες µε την ατοµική πρόοδο. Μια διήµερη εκδροµή για παράδειγµα µπορεί να περιλαµβάνει πλήθος προσανατολισµών που να εξυπηρετούν ταυτόχρονα την οργάνωσή της (προετοιµασία Μεγάλου Παιχνιδιού ή εργαστηρίου, η λειτουργία της εκδροµής, το άνοιγµα και το κλείσιµο κλπ.). Τοποθετούνται οι δραστηριότητες που επέλεξε η Οµάδα σε συγκεκριµένες ηµεροµηνίες, καταρτίζοντας έτσι το πρόγραµµα της Τριµηνίας, λαµβάνοντας βέβαια πάντα υπόψη, τις δραστηριότητες του Τοπικού Τµήµατος, τις παρελάσεις, τυχόν συναντήσεις κλπ. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 16

17 Το τελευταίο βήµα είναι να αναλάβει την προετοιµασία κάθε συγκέντρωσης µια επιτροπή από ΜΟ και /ή Στελέχη, ώστε όλοι να γνωρίζουν ποιος έχει αναλάβει τι και να µπορούν να προετοιµαστούν έγκαιρα και σωστά. Είναι πολύ σηµαντικό κάθε ΜΟ να συµµετέχει τουλάχιστον σε µια επιτροπή κατά τη διάρκεια της τριµηνίας. Είναι πιθανόν να µην ολοκληρωθεί η παραπάνω διαδικασία σε µια συγκέντρωση, αλλά αυτό δεν είναι και απαραίτητο. Σκοπός είναι ο προγραµµατισµός να είναι ολοκληρωµένος και να καλύπτει κατά το δυνατόν τις ανάγκες και τις επιθυµίες της Οµάδας. Τέλος, όταν ολοκληρωθεί ο προγραµµατισµός κάθε τριµηνίας, ένας πίνακας που την περιγράφει τοποθετείται στο πίνακα ανακοινώσεων, ώστε όλοι να ενηµερώνονται συνεχώς. Καλό θα ήταν επίσης ο προγραµµατισµός να καταγράφεται εκτός από το βιβλίο πρακτικών στο βιβλίο προγράµµατος ή στο αρχείο της Οµάδας. Σηµ.: Τα βήµατα 1,2,3,4,5,6 γίνονται στην αρχή της οδηγικής χρονιάς, ενώ τα βήµατα 3,4,5,6 επαναλαµβάνονται στον προγραµµατισµό της β και γ τριµηνίας. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Έχοντας αξιολογήσει κάθε συγκέντρωση ή άλλη δράση στο ΣΟ, στην αξιολόγηση της τριµηνίας είναι ζητούµενο να αξιολογηθεί κατά πόσο οι δράσεις που πραγµατοποιήθηκαν κατά τη διάρκειά της έχουν καλύψει µέρος των στόχων της Οµάδας. Στη συνέχεια, η Οµάδα µπορεί να προχωρήσει στον προγραµµατισµό της επόµενης τριµηνίας επιλέγοντας δραστηριότητες απ αυτές που έχουν καταγραφεί στην αρχή της χρονιάς. Σ αυτές µπορούν να προστεθούν και κάποιες άλλες, που κρίνονται απαραίτητες προκειµένου η Οµάδα να φτάσει τους στόχους της. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΤΛΗΣΗ Ι ΕΩΝ Ένα πρόγραµµα Οµάδας ΜΟ µπορεί να περιέχει κάθε είδους ασχολία και δράση που προτείνουν τα µέλη της, γιατί τα ενδιαφέρει, τα διασκεδάζει, τα συγκινεί ή απλώς τα ξεκουράζει : πχ κοινωνική έρευνα, µελέτη της ιστορίας της τέχνης, εργαστήρια, εκδροµές, αθλητικά παιχνίδια, ανέβασµα θεατρικής παράστασης, οργάνωση χορού, µουσική ή λογοτεχνική βραδιά, συζητήσεις γύρω από καυτά θέµατα, δράσεις προσφοράς σε διάφορες κοινωνικές οµάδες, σεµινάρια Α Βοηθειών, εκστρατεία για την προστασία του περιβάλλοντος, ευαισθητοποίηση της κοινής γνώµης. Όλα µπορούν να βρουν τη θέση τους σ ένα πρόγραµµα Οµάδας ΜΟ. Ιδέες για ασχολίες και δραστηριότητες µπορούµε να αντλήσουµε από: το βιβλίο των Προσανατολισµών (δραστηριότητες που περιγράφονται σε Προσανατολισµούς και Ειδικεύσεις), άλλα έντυπα του ΣΕΟ, επικαιρότητα, καθηµερινότητα, διαδίκτυο, ανάγκες του τόπου, κά. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 17

18 ΜΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΥΛΕΥΕΙ... Για να γίνουν οι ιδέες πραγµατικότητα, χρειάζεται δουλειά µε σύστηµα και κέφι από όλους. Ανάλυση της δραστηριότητας σε σηµεία: τι ακριβώς θα κάνουµε, τι πρέπει να µάθουµε, τι να φροντίσουµε. Χρονοδιάγραµµα: πόσος χρόνος χρειάζεται για το καθετί. Ένας ρεαλιστικός υπολογισµός του απαιτούµενου χρόνου, που θα εξασφαλίσει γοργό ρυθµό προόδου, χωρίς όµως άγχος, είναι απαραίτητος. Κατανοµή ευθυνών: ποιος θα αναλάβει το καθετί. Είναι σηµαντικό όλα τα µέλη της επιτροπής να έχουν µια συγκεκριµένη ευθύνη, ένα ρόλο που να τους ταιριάζει. Έτσι όλοι χαίρονται κάνοντας κάτι που τους αρέσει, και η απόδοσή τους είναι µεγαλύτερη, πράγµα που συντελεί στην επιτυχία της δραστηριότητας. Επιµέρους αξιολογήσεις: σ όλη τη διάρκεια της προετοιµασίας και σε χρονικά διαστήµατα ανάλογα µε τις ενότητες της δράσης, µια σύντοµη αξιολόγηση δείχνει την πορεία της δουλειάς, ενθαρρύνει τους ΜΟ και τους βοηθά να µην επαναλάβουν τα ίδια λάθη. Χρειάζονται δηλαδή τα ερωτήµατα: πού ήµασταν, πού φτάσαµε και τι πρέπει να κάνουµε ακόµη. Εκδήλωση: είναι η ολοκλήρωση της δραστηριότητας και η παρουσίασή της σε ένα ευρύτερο σύνολο. Τελική αξιολόγηση στην Οµάδα: η Οµάδα κρίνει όλη τη δουλειά, επισηµαίνει τα καλά όσο και τα αδύναµα σηµεία, βρίσκει τι ουσιαστικό πρόσφερε η όλη δράση στην Οµάδα γενικά και στο κάθε άτοµο χωριστά, τι απήχηση είχε στο ευρύτερο σύνολο. Τελική αξιολόγηση της επιτροπής: τέλος, η επιτροπή αξιολογεί την πορεία της δουλειάς της, τον καταµερισµό ευθυνών και ρόλων, την αποτελεσµατικότητά της (κατά πόσο ο καθένας έφερε εις πέρας το κοµµάτι που είχε αναλάβει), τη συνεργασία µεταξύ των µελών της και το αποτέλεσµα της δράσης. ΤΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟ Ο ρόλος των Στελεχών σε αυτήν την διαδικασία, πέραν του ότι συµµετέχουν όπως όλοι στην πρόταση, επιλογή και προετοιµασία των δραστηριοτήτων, είναι να δίνουν µια νότα ρεαλισµού και λογικής, να τονίζουν κάποιες δυνατότητες ή αδυναµίες των δράσεων και κάποια στοιχεία που θα πρέπει να διακατέχουν ένα οδηγικό πρόγραµµα. Ο αυθορµητισµός και ο ενθουσιασµός των ΜΟ είναι στοιχεία ανεκτίµητα για την οµάδα και πρέπει να τα ενισχύουµε ή να τα προκαλούµε ανάλογα µε την περίσταση, προσπαθώντας όµως να τα διοχετεύσουµε στις σωστές κατευθύνσεις. Χρήσιµος είναι ακόµη ο εφοδιασµός της Οµάδας µε ποικίλες πηγές ερεθισµάτων που θα αποτελέσουν αφορµή έµπνευσης την ώρα του καταιγισµού ιδεών και της καταγραφής των επιθυµιών και των προτάσεων των µελών. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 18

19 ΣΤΟΧΟΙ ΑΡΧΗΓΕΙΟΥ Παράλληλα µε τους στόχους της Οµάδας το Αρχηγείο βάζει τους δικούς του στόχους, επιδιώκοντας τη δηµιουργία µιας ευτυχισµένης και σφιχτοδεµένης οµάδας νέων που προσπαθούν να ζουν σύµφωνα µε το Νόµο, έχουν κάνει το ΥΠΗΡΕΤΕΙΝ προσωπικό τους βίωµα και εξελίσσονται σε προσωπικό επίπεδο µέσα από τις ευκαιρίες και την εµπειρία της οµαδικής ζωής. Οι στόχοι του Αρχηγείου µπαίνουν: Σε ατοµικό επίπεδο πχ: Ο «Α» ΜΟ να γίνει πιο κοινωνικός, ο «Β» ΜΟ να γίνει πιο συνεπής. Σε οµαδικό επίπεδο πχ: να καλλιεργηθεί πνεύµα συνεργασίας και συλλογικής ευθύνης, να λειτουργεί σωστά η διαδικασία της αυτοδιοίκησης. Έργο του Αρχηγείου είναι να χρησιµοποιεί το πρόγραµµα της Οµάδας ως µέσο για να πραγµατοποιηθούν οι στόχοι τόσο της Οµάδας όσο και οι δικοί του. ΡΟΛΟΣ ΑΡΧΗΓΕΙΟΥ Ο ρόλος του Αρχηγείου είναι να αναδείξει: την ευρύτητα που έχει ή που µπορεί να πάρει κάθε πρόταση, τον όγκο δουλειάς που απαιτείται, τις γνώσεις, το χρόνο και τα έξοδα που χρειάζονται, τις δυσκολίες που είναι πιθανό να προκύψουν, το κέρδος που θα αποκοµίσουν σε γνώσεις, εµπειρίες, ικανοποίηση. Έτσι το Αρχηγείο βοηθά τους ΜΟ ν αντιµετωπίσουν τα πράγµατα µε ρεαλισµό και υπευθυνότητα και να καταλήξουν σε ένα πρόγραµµα που θα τους ενδιαφέρει πραγµατικά, θα το χαρούν, θα τους δώσει πολλά και θα είναι στα µέτρα των δυνατοτήτων τους. Για να καταρτιστεί και να πραγµατοποιηθεί λοιπόν ένα πρόγραµµα Οµάδας µε επιτυχία, το Αρχηγείο θα πρέπει να συνεισφέρει τρία βασικά στοιχεία : 1. Κέφι, ειλικρινή διάθεση να συµµεριστεί τις έννοιες και τους κόπους που χρειάζονται για να πραγµατοποιηθούν τα σχέδια της Οµάδας. Κέφι που θα διατηρηθεί ακόµη κι όταν φανούν δυσκολίες, ακόµη κι όταν ο ενθουσιασµός των ΜΟ αρχίσει να πέφτει. 2. Γνώσεις: οι γενικές γνώσεις που έχει από τις εµπειρίες της ζωής, οι οδηγικές γνώσεις από εκπαιδεύσεις, σεµινάρια είναι οπωσδήποτε χρήσιµες. Πολύ πιθανό είναι όµως να χρειαστούν και ειδικότερες γνώσεις. Μέληµα του Αρχηγείου είναι να βρει τους ειδικούς που θα βοηθήσουν την Οµάδα. 3. Οργανωτική ικανότητα: τη δυνατότητα να µεθοδεύσει τη δουλειά, να δραστηριοποιήσει τους ΜΟ, να αξιοποιήσει τις πηγές που προσφέρονται γύρω τους, να κάνει τις αναγκαίες επαφές µε αρµόδια πρόσωπα ή αρχές κλπ. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 19

20 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ των ΜΕΓΑΛΩΝ Ο ΗΓΩΝ Προγραµµατισµός στην Οµάδα Μεγάλων σελίδα 46 Οδηγών Ενδεικτικός Προγραµµατισµός Τριµηνίας σελίδα 48 Αξιολόγηση ραστηριότητας σελίδα 39 Αξιολόγηση (αλφαβητάρι) σελίδα 302 Πώς προγραµµατίζεται µια ραστηριότητα σελίδα 50 Η Οδηγική συγκέντρωση σελίδα 35 Επιτροπές (αλφαβητάρι) σελίδα 307 Ο Ρόλος του Αρχηγείου σελίδα 100 Αρχηγείο (αλφαβητάρι) σελίδα 302 ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 20

21 Πρόκειται για συγκεκριµένες προτάσεις ασχολιών οι οποίες δηµιουργούν πηγές για νέα ενδιαφέροντα και ασχολίες, ιδέες για το µελλοντικό επάγγελµά σου, ευκαιρίες να καλλιεργήσεις ένα ταλέντο που έχεις, αφορµές για να προσφέρεις στο κοινωνικό σύνολο, ιδέες για έρευνα και, φυσικά, δηµιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου σου. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ των ΜΕΓΑΛΩΝ Ο ΗΓΩΝ, σελίδα 93 Ένα από τα µέσα που χρησιµοποιεί ο Οδηγισµός για την ανάπτυξη της προσωπικότητας των µελών του, είναι η Ατοµική Πρόοδος. Αυτό καλούνται να κάνουν στον Κλάδο Μεγάλων Οδηγών οι Προσανατολισµοί. Οι Προσανατολισµοί είναι συγκεκριµένες προτάσεις δραστηριοτήτων µε σκοπό να δώσουν κίνητρα στους ΜΟ να πλουτίσουν τις γνώσεις τους και ν αναπτύξουν τις ικανότητές τους µε έµφαση στα προσωπικά τους ενδιαφέροντα. Η ποικιλία, το µέτρο δυσκολίας δίνουν την ευκαιρία πολλαπλών επιλογών και προσφέρουν σύστηµα δουλειάς, εµπειρίες, ευκαιρίες για διοχέτευση και αύξηση ικανοτήτων των ΜΟ, δυνατότητα επιµόρφωσης, καλλιέργεια δεξιοτήτων και φυσικά συνεργασία εντός και εκτός Οµάδας. Οι Προσανατολισµοί είναι συνδεδεµένοι µε τη ζωή και το πρόγραµµα της οµάδας. Οι δραστηριότητες της Οµάδας δίνουν την ευκαιρία στους ΜΟ να επιλέξουν κάποιους Προσανατολισµούς και αντίστροφα, το ενδιαφέρον των ΜΟ για κάποιους Προσανατολισµούς δίνει ευκαιρίες για εµπλουτισµό του προγράµµατος. Η επιλογή είναι ελεύθερη, καθώς και η δυνατότητα παραλλαγών και σύνθεσης δραστηριοτήτων, προκειµένου να εναρµονιστούν µε τον ευρύτερο προγραµµατισµό της Οµάδας. Βασίζονται στα 4 σηµεία αγωγής του Baden Powel: πνευµατική ικανότητα, υγεία - υγιεινή, δεξιοτεχνία, υπηρεσία. και έχουν αναλυθεί σε 6 κατηγορίες προσωπική ανάπτυξη, παγκοσµιότητα, κοινωνική συµµετοχή, ζωή στη φύση, έκφραση και δηµιουργία, προσφορά / Υπηρετείν. Χωρίζονται σε 3 στάδια : πρώτο στάδιο (στάδιο της Υπόσχεσης): προσανατολίζοµαι, δεύτερο στάδιο: προσανατολίζοµαι και ειδικεύοµαι, ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 21

22 τρίτο στάδιο: προσανατολίζοµαι, ειδικεύοµαι και προσφέρω. Ας δούµε όµως τη διαδικασία και τη φιλοσοφία της Ατοµικής Προόδου και των σταδίων, για να ορίσουµε και το δικό µας κοµµάτι συµµετοχής, ως Στελέχη. ΠΡΩΤΟ ΣΤΑ ΙΟ / ΣΤΑ ΙΟ ΥΠΟΣΧΕΣΗΣ : ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΖΟΜΑΙ (6 Προσανατολισµοί) Σ αυτό το στάδιο οι ΜΟ επιλέγουν έναν Προσανατολισµό από κάθε κεφάλαιο του βιβλίου. Επειδή είναι αρχή, οφείλουµε να βοηθήσουµε τους ΜΟ να γνωρίσουν και να ενηµερωθούν για τον τρόπο που λειτουργεί µια οµάδα ΜΟ και να εκδηλώσουν τα ενδιαφέροντά τους. Μπορούµε να συζητήσουµε µαζί τους τα κριτήρια, όπως αυτά θα τεθούν στον ΣΟ καθώς και τους τρόπους παρουσίασης. Πρέπει να τους διευκολύνουµε να ενσωµατώσουν τις επιλογές τους στο πρόγραµµα, αναλαµβάνοντας µέρος του, όπου εµπεριέχονται οι δραστηριότητες των Προσανατολισµών που επέλεξαν. Είναι η φάση που συνειδητοποιούν πόσο πολύπλευρο είναι το οδηγικό πρόγραµµα και αποκτούν ενδιαφέροντα. Είναι η στιγµή του ενθουσιασµού και της ενσωµάτωσης στη ζωή της οµάδας. Και είναι παράλληλα η κατάλληλη ευκαιρία να ενθαρρύνουµε την ενεργοποίηση των παλαιότερων µελών της Οµάδας που µπορούν να αναλάβουν ρόλο συµβουλευτικό και εµψυχωτικό απέναντι στους νεότερους. ΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑ ΙΟ: ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΖΟΜΑΙ ΚΑΙ ΕΙ ΙΚΕΥΟΜΑΙ (3 Προσανατολισµοί) Μετά την εµπειρία του πρώτου σταδίου και την Υπόσχεση, οι ΜΟ έχουν εδώ πια ήδη προετοιµαστεί για τις επιλογές τους και προτείνουν δράσεις για το πρόγραµµα της Οµάδας, αναλαµβάνοντας την οργάνωση. Σ αυτό το στάδιο οι ΜΟ επιλέγουν ένα Προσανατολισµό από 3 κεφάλαια του βιβλίου και που άπτονται των ενδιαφερόντων τους. Εδώ οι απαιτήσεις είναι περισσότερες µια και το περιεχόµενο είναι πιο σύνθετο και περισσότερο εξειδικευµένο. Μπορούν να πάρουν µια υπεύθυνη θέση στο πρόγραµµα της οµάδας που θα απαιτεί συστηµατική εργασία και παρατεταµένη προσπάθεια. Επιβράβευση για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του σταδίου είναι η απονοµή της Ασηµένιας Πυξίδας. ΤΡΙΤΟ ΣΤΑ ΙΟ : ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΖΟΜΑΙ, ΕΙ ΙΚΕΥΟΜΑΙ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΕΡΩ (1 Ειδίκευση) Σ αυτό το στάδιο κυρίαρχο είναι το κοµµάτι της προσφοράς. Οι ΜΟ επιλέγουν µια Ειδίκευση από ένα κεφάλαιο. Εδώ περνούν στο κοµµάτι της σύνθεσης και απαιτείται για το επιθυµητό αποτέλεσµα η ουσιαστική στήριξη και σωστή καθοδήγηση των ΜΟ για την απόδοση και αξιοποίηση όλων των σηµείων της Ειδίκευσης. Ενδεδειγµένη είναι η αξιοποίηση ειδικών. Υπάρχει δυνατότητα σ αυτό το στάδιο να δραστηριοποιηθούν και ΜΟ των οποίων οι Προσανατολισµοί είναι από τα προηγούµενα στάδια. Κάτω απ αυτή τη δράση / οµπρέλα όλα τα µέλη θα προσθέσουν κάτι παραπάνω στις γνώσεις και τα ενδιαφέροντά τους, αλλά και το πρόγραµµα της Οµάδας θα έχει µεγαλύτερη συνοχή µια και θα καλύπτει ταυτόχρονα διαφορετικές ανάγκες προόδου, λειτουργώντας σε πολλά επίπεδα. Είναι µεγάλη ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 22

23 εµπειρία για την Οµάδα η ολοκλήρωση του κύκλου προόδου των ΜΟ. Επιβράβευση για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του σταδίου είναι η απονοµή της Χρυσής Πυξίδας. Φροντίζουµε πάντα να ενηµερώνουµε τη Γραµµατεία του Κλάδου για τους Προσανατολισµούς και τα ονόµατα των ΜΟ που τους απονεµήθηκαν οι Ασηµένιες και Χρυσές Πυξίδες. Είναι θετικό για την Οµάδα να γίνονται οι τελετές απονοµής των Πυξίδων και µια ανασκόπηση µε σηµεία και σχόλια της δραστηριότητας αλλά και της προσωπικότητας των ΜΟ που τους απονέµονται Πυξίδες. Έτσι ενθαρρύνονται και οι υπόλοιποι, υπάρχει άµιλλα και ανεβαίνει το επίπεδο και οι απαιτήσεις της Οµάδας ως προς την ποιότητα επιλογών, τρόπου δουλειάς, δράσεων και αποτελέσµατος. ΜΙΚΡΕΣ ΑΛΛΑ... ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ Επειδή στην εποχή µας ο ελεύθερος χρόνος είναι δυσεύρετος και οι πιεστικές υποχρεώσεις των εφήβων αποτελούν συχνά τροχοπέδη για την ενασχόληση µε τους Προσανατολισµούς των ΜΟ, ο δικός µας ρόλος είναι να διευκολύνουµε κατά το δυνατό τις διαδικασίες. Φροντίζουµε να είµαστε ενήµεροι για τις επιλογές τους και να συµβάλλουµε στο να αξιοποιείται όπου είναι δυνατόν µέρος του χρόνου των συγκεντρώσεων, στην προετοιµασία των δράσεων. Αυτονόητο είναι πως η προσωπική µας επαφή µε τους ΜΟ, η γνώση του προγράµµατος, των δραστηριοτήτων και των ιδιαιτεροτήτων κάθε παιδιού βοηθά και εµάς να τους κατευθύνουµε σε ρεαλιστικές επιλογές που θα τους γεµίσουν ικανοποίηση. Έτσι επιτυγχάνουµε και απαλοιφή υπεκφυγών, ουσιαστικότερη συνεργασία, δέσµευση ως προς το αποτέλεσµα (παρουσίαση), ανταλλαγή απόψεων και περισσότερα ερεθίσµατα ενδιαφέροντος για όλους. Συµβάλλουµε: 1 Στην ευρύτητα του προγράµµατος, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης και εφαρµογής των επιλογών των Προσανατολισµών. 2 Στην παρακίνηση των ΜΟ για επιλογές που θα τους βοηθήσουν να γνωρίσουν κάτι καινούργιο ή µε µεγαλύτερο δείκτη δυσκολίας για µεγαλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους. 3 Στην επιλογή ρεαλιστικών επιλογών στα µέτρα και τις δυνατότητες που τους προσφέρονται στο τόπο τους. 4 Στη στήριξη και την ενθάρρυνση τής προσπάθειάς τους, ακόµη κι αν το αποτέλεσµα δεν είναι το προσδοκώµενο και φυσικά πάντα ψάχνουµε να βρούµε µαζί τους τις απαντήσεις. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΩΝ Ένα κοµµάτι που πρέπει να µας απασχολήσει είναι όταν το ΣΟ αξιολογεί τους Προσανατολισµούς κάποιου ΜΟ. Ο σκοπός της συζήτησης που καλείται να κάνει η Οµάδα, είναι να µαθαίνουν οι ΜΟ να αξιολογούν µε αντικειµενικότητα και οξυδέρκεια. Σηµαντικό βοήθηµα είναι τα κριτήρια που θα θέσει η Οµάδα και η πιστοποίηση ότι οι δυνατότητες και οι ευκαιρίες που προέκυψαν από την ενασχόληση µε συγκεκριµένους Προσανατολισµούς αξιοποιήθηκαν. Όπως: ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 23

24 Η συλλογή υλικού από ποικίλες και αξιόπιστες πηγές, η χρήση ποικίλου υλικού (κείµενα, φωτογραφίες, µουσική, αντικείµενα, κλπ.), Η ανάπτυξη του θέµατος από πολλές πλευρές ώστε να υπάρξει η απαραίτητη εµβάθυνση, η κατανόηση όλων ως προς τα ζητούµενα, οργανωτική σκέψη για µια παρουσίαση µε αρχή, µέση και τέλος και φυσικά η ικανότητα απάντησης αποριών και διευκρινήσεων, Η παρουσίαση του θέµατος µε ζωντάνια ώστε να προκαλέσει σ όλους το ενδιαφέρον, η ποικιλία, η έµπνευση, η πρωτοτυπία, η εναλλαγή λόγου και εικόνας, Ο τρόπος δουλειάς, περιγραφή διαδικασίας, αναφορά σε δυσκολίες και ευρήµατα, αξιοποίηση κάποιου ειδικού, στόχος. Όλα αυτά είναι ενδεικτικά και καλό είναι να εµπλουτίζονται αναλόγως περιεχοµένου, ώστε τα κριτήρια να καλύπτουν τις ανάγκες ανάλυσης κάθε ξεχωριστού Προσανατολισµού. Μα, πάνω απ όλα ΟΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ είναι παιχνίδι, χαρά, πρόκληση και θέλει κέφι! ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ των ΜΕΓΑΛΩΝ Ο ΗΓΩΝ Προσανατολισµοί σελίδα 94 ιαδικασία επιλογής Προσανατολισµών σελίδα 95 ιαδικασία επιλογής Προσανατολισµών σελίδα 95 (σχεδιάγραµµα) Τα κριτήρια του επιτυχηµένου Προσανατολισµού σελίδα 97 Πηγές για δουλειά στην Οµάδα σελίδα 98 Έρευνα σελίδα 99 ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 24

25 Πριν την Κατασκήνωση Επίσκεψη στο χώρο από τον Αρχηγό και κάποιους ακόµη (Στελέχη και ΜΟ) για συνεννοήσεις µε αρχές του τόπου, ιδιοκτήτη χώρου, τροφοδοσία. Επικοινωνία των Οµάδων που συµµετέχουν και συµµετοχή τους στον προγραµµατισµό της δουλειάς των «Οµάδων Ενδιαφέροντος» και των Επιτροπών. Αποστολή των απαραίτητων εντύπων στο Τµήµα Κατασκηνώσεων. Στόχοι Κατασκήνωσης Γνωριµία µε τον τόπο, Προσφορά στο τόπο, Επαφή µε τη φύση, Προσωπική Ανάπτυξη ΜΟ και Στελεχών, Προβολή του Οδηγισµού στο τόπο, Να βιώσουν οι ΜΟ το Οδηγικό Παιδαγωγικό Πρόγραµµα και ταυτόχρονα να περάσουν καλά. Πιθανές Οµάδες Ενδιαφέροντος σε Κατασκήνωση Κοινοτικής Ανάπτυξης Περιβάλλοντος (ταµπέλες για σήµανση ή προστασία περιβάλλοντος, παγκάκια, εξωραϊσµός χώρων, καθάρισµα ξεχασµένων µονοπατιών, κατασκευή κάδων απορριµµάτων), ηµιουργικής Απασχόλησης παιδιών, Λαογραφίας (Χοροί, ήθη - έθιµα, Παράδοση, Τοπικά Προϊόντα, έκδοση φυλλαδίου µε όλα τα παραπάνω), Οργάνωση Βιβλιοθήκης, ιοργάνωση θεατρικής παράστασης, Γκράφιτι σε κοινοτικό χώρο, ηµιουργία Μουσείου, Ενασχόληση µε την Τρίτη Ηλικία, Ενασχόληση µε πιθανές µειονότητες, ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 25

26 Σε όλες τις Οµάδες Ενδιαφέροντος µπορούν να συµµετέχουν και νέοι από τον τόπο. Έτσι, δίνουµε την ευκαιρία σε άλλους νέους να γνωρίζουν τον Οδηγισµό και µέσα από τον Οδηγικό Παιδαγωγικό Πρόγραµµα να φανούν χρήσιµοι στον τόπο τους και να τον αγαπήσουν. Στο πλαίσιο των Οµάδων Ενδιαφέροντος και ανάλογα µε τα οικονοµικά της κατασκήνωσης µπορούν να έρθουν ειδικοί για να αναπτύξουν επίκαιρα θέµατα πχ: - Για ενηµέρωση Νέων (Επαγγελµατικό προσανατολισµό, Ναρκωτικά, AIDS, αντισύλληψη), - Για θέµατα περιβάλλοντος (πυρασφάλεια, ανακύκλωση, κα), - Για σύγχρονα κοινωνικά θέµατα. Παράλληλες δράσεις στο πρόγραµµα Ηµερήσια εκδροµή σε αξιοθέατο της περιοχής Βόλτα µε καΐκι Μεγάλο παιχνίδι Παρατήρηση Αστερισµών µε τηλεσκόπιο Πορεία (µε τη βοήθεια ντόπιων φυσιολατρών) Συµµετοχή σε παραδοσιακό πανηγύρι Ραπέλ, ορειβασία, καγιάκ, κωπηλασία, ιστιοπλοΐα κά Κάθε ΜΟ εκτός από την Οµάδα Ενδιαφέροντός του συµµετέχει και σε µία ή περισσότερες Επιτροπές του Προγράµµατος ή της Λειτουργίας. Πιθανές Επιτροπές σχετικές µε Πίνακες Υπηρεσιών, Ωρολόγιο, Ποιοι είµαστε ιακριτικά Αναµνηστικά Ντοσιέ Ψυχαγωγία Εργαστήρια Άνοιγµα Κλείσιµο Κατασκήνωσης Ανοίγµατα Κλεισίµατα ηµέρας Παιχνίδια στη θάλασσα Μεγάλο Παιχνίδι, Νυχτερινό Ξενάγηση σε αξιοθέατο του τόπου Ζωηρά παιχνίδια Κατασκηνωτικό υλικό Μετακινήσεις Προϋπολογισµό ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 26

27 Έσοδα Έξοδα είγµα Προϋπολογισµού Μεγάλοι Οδηγοί 40 Χ 140.00 = 5600.00 Στελέχη 8 Χ 80.00 = 640.00 Σύνολο 6240.00 ιατροφή 2000 Λειτουργικά 600 Πρόγραµµα 1500 Μεταφορικά 1700 ιάφορα έκτακτα 440 Σύνολο 6240 Τα µεταφορικά ανάλογα µε τις συνθήκες και τις µετακινήσεις µπορεί να είναι και πολύ µεγαλύτερα. Ας µην ξεχνάµε: Οι ΜΟ συµµετέχουν µέσω των Επιτροπών στον Προγραµµατισµό και την καλή λειτουργία της κατασκήνωσης. Ας θυµηθούµε να ρίξουµε και µια µατιά στο βιβλίο των Προσανατολισµών (σελ. 60-80). Οι κατασκηνώσεις στο Κλάδο Μεγάλων Οδηγών είναι µοναδική ευκαιρία για γνωριµία µε τον τόπο µας, για προσφορά, για ζωή στη φύση, για να ζήσουµε εµπειρίες µοναδικές και να φτιάξουµε γερές φιλίες, είναι η πρόκληση για το διαφορετικό. Ας θυµηθούµε να έχουµε ποιότητα σε ό,τι κι αν κάνουµε και κυρίως ας θυµηθούµε τον «µαγικό τύπο» που µας εµπιστεύθηκε «ο επιστήµονας» στην Συνάντηση του Κλάδου µας τον Απρίλιο του 2002: το Οδηγικό Πνεύµα. Καλή Κατασκήνωση! ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ του ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΩΝ Αρχηγός Την αρχηγία στη κατασκήνωση Κοινοτικής Ανάπτυξης ή δεκαήµερης κατασκήνωσης αναλαµβάνει πάντα Αρχηγός του Κλάδου Μεγάλων Οδηγών µε Άδεια ή ίπλωµα και Εντολή Αρχηγού Κατασκήνωσης Κλάδου Μεγάλων Οδηγών. Ειδικά για κινητή κατασκήνωση ο Αρχηγός πρέπει να έχει / ίπλωµα Κατασκηνωτή. Στο Πενθήµερο µπορεί να αρχηγεύσει Αρχηγός µε εντολή, εφόσον έχει ολοκληρωµένη γενική εκπαίδευση και κατασκηνωτική εµπειρία. Το αρχηγείο έχει 6-8 µέλη. ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙ ΩΝ Ο ΗΓΩΝ Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, Φεβρουάριος 2003 27