Κεφάλαιο 2
Μεταβλητές
Είδη Μεταβλητών
Πείραµα (ένα παράδειγµα, Bandura, Ross & Ross, 1963) Υπόθεση: ένα από τα αίτια της συµπεριφοράς µπορεί να είναι η παρατήρηση ενός επιθετικού προτύπου Διαδικασία: τα παιδιά παρακολουθούν σε βίντεο έναν ενήλικο να χτυπάει µια πλαστική κούκλα. Αργότερα τοποθετούνται σε ένα δωµάτιο όπου υπάρχει µια ίδια πλαστική κούκλα.
ΕΝΝΟΙΑ Έλεγχος Ανεξάρτητη Μεταβλητή Πειραματική Ομάδα Ομάδα Ελέγχου Εξαρτημένη Μεταβλητή Τυχαία Επιλογή ΟΡΙΣΜΟΣ Το βασικό χαρακτηριστικό ενός πειράματος είναι ότι ο ερευνητής ελέγχει ενεργά την αξία μιας τουλάχιστον μεταβλητής για να προσδιορίσει τις επιδράσεις της σε μια άλλη μεταβλητή. Αλλαγές σ' αυτή την μεταβλητή υποτίθεται ότι προκαλούν αλλαγές στην εξαρτημένη μεταβλητή. Π.χ. η παρουσίαση επιθετικών προτύπων στο πείραμα του Bandura είναι μια ανεξάρτητη μετ. Η πειραματική ομάδα αποτελείται από εκείνα τα υποκείμενα που εκτίθενται στην ανεξάρτητη μεταβλητή. Η ομάδα ελέγχου αποτελείται από εκείνα τα υποκείμενα που είτε δεν εκτίθενται καθόλου στην ανεξάρτητη μεταβλητή είτε εκτίθενται εν μέρει στην ανεξάρτητη μεταβλητή. Αυτή η μεταβλητή υποτίθεται ότι είναι το αποτέλεσμα, το οποίο εξαρτάται από την καθορισμένη αξία της ανεξάρτητης μεταβλητής (π.χ., η επιθετική συμπεριφορά). Η ομάδα στην οποία τοποθετείται κάθε υποκείμενο (πειραματική ή ελέγχου) καθορίζεται από μια τυχαία διαδικασία έτσι ώστε, κατά μέσο όρο, οι ομάδες να μην διαφέρουν κατά πολύ πριν από τον έλεγχο της ανεξάρτητης μεταβλητής. Έννοιεςκλειδιά ενός πειράματος
Είδη Μεταβλητών
Εγκυρότητα αξιοπιστία αμεροληψία στις μετρήσεις των μεταβλητών
Είδη Μεταβλητών
Είδη (Οικογένειες) Στατιστικής Επεξεργασίας Δεδομένων
Είδη (Οικογένειες) Στατιστικής Επεξεργασίας Δεδομένων
Μερικές Βασικές Έννοιες ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Το σύνολο των παρατηρήσεων που µελετάµε ΔΕΙΓΜΑ Το υποσύνολο ενός πληθυσµού ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ Δείγµα το οποίο αποτελεί µικρογραφία του πληθυσµού από τον οποίο προέρχεται
Μερικές Βασικές Έννοιες
Πληθυσμός & Δείγμα Πληθυσµός: σύνολο ατόµων ή αντικειµένων του οποίου του οποίου ενδιαφερόµαστε να µελετήσουµε κάποια χαρακτηριστικά Δείγµα: το µέρος (υποσύνολο) του πληθυσµού το οποίο τελικά µελετάµε αφού το να µελετήσουµε όλο τον πληθυσµό είναι συνήθως πρακτικά αδύνατον
Επιλογή δείγματος Το δείγµα πρέπει να µοιάζει µε τον πληθυσµό - να έχει τα ίδια χαρακτηριστικά, για να είναι αντιπροσωπευτικό Μεροληπτικοί τρόποι επιλογής δείγµατος (Biased): Περιστασιακό ή συµπτωµατικό δείγµα (convenient sample): π.χ., τυχαία δειγµατοληψία έξω από το µετρό Εθελοντικό δείγµα: π.χ., ψηφίστε το αγαπηµένος σας τραγούδι
Επιλογή δείγματος Με τυχαία δειγµατοληψία (πιθανολογικές ή πιθανοκρατικές µέθοδοι - probability sampling methods): Απλή τυχαία δειγµατοληψία (simple random sampling): κάθε µέλος έχει την ίδια πιθανότητα να επιλεγεί & η πιθανότητα αυτή είναι ανεξάρτητη: δεν επηρεάζει την πιθανότητα επιλογής κάποιου άλλου γίνεται µε πίνακες τυχαίων αριθµών ή µε ειδικά προγράµµατα στον υπολογιστή 1-ανά-ν συστηµατική δειγµατοληψία (1-in-n systematic sampling): επιλέγεται το πρώτο από τα ν και µετά κάθε νιοστό π.χ., 5 άτοµα από τα 100: επιλέγουµε τυχαία 1 από τα 20: το 11, και µετά παίρνουµε επίσης το 31, 51, 71, 91.
Επιλογή δείγματος Με τυχαία δειγµατοληψία (πιθανολογικές ή πιθανοκρατικές µέθοδοι - probability sampling methods): Κατά στρώµατα δειγµατοληψία (stratified sampling): τυχαία δειγµατοληψία από ξεχωριστές υποοµάδες του πληθυσµού π.χ., για να πάρουµε 100 άτοµα, επιλέγουµε τυχαία 50 γυναίκες και 50 άντρες, ή για να είναι το δείγµα αναλογικό, επιλέγουµε 51 γυναίκες και άλλους 49 άντρες (γιατί στον πληθυσµό γνωρίζουµε ότι το 51% είναι γυναίκες και το 49% άντρες)
Επιλογή δείγματος Με τυχαία δειγµατοληψία (πιθανολογικές ή πιθανοκρατικές µέθοδοι - probability sampling methods): Κατά δεσµίδες δειγµατοληψία (cluster sampling): επιλέγουµε τυχαία µία ολόκληρη δεσµίδα από τον πληθυσµό π.χ., για να έχουµε δείγµα ηλικιωµένων που ζουν σε γηροκοµεία επιλέγουµε τυχαία ένα γηροκοµείο και µελετάµε όλους τους τροφίµους
Επιλογή δείγματος Με τυχαία δειγµατοληψία (πιθανολογικές ή πιθανοκρατικές µέθοδοι - probability sampling methods): Πολυδιάστατη δειγµατοληψία (multistage sampling): συνδυασµός δύο ή περισσότερων από τις παραπάνω µεθόδους π.χ., για δείγµα 200 ηλικιωµένων επιλέγουµε 4 γηροκοµεία στην Αθήνα και άλλα 6 από επαρχεία και από αυτά, µε τυχαία δειγµατοληψία 20 άτοµα από καθένα, σύνολο 200 ηλικιωµένοι
Στέλνετε ερωτηµατολόγιο µε την ερώτηση «σας αρέσει να συµπληρώνετε ερωτηµατολόγια;» Ο µέσος όρος βουρτσίσµατος δοντιών είναι 1,02 φορές την ηµέρα «έχετε στο σπίτι σας εγκυκλοπαίδεια;» 73% ΝΑΙ To 1907, το 33,3% των φοιτητριών του Johns Hopkins University είχαν παντρευτεί καθηγητές τους (δείγµα 3 φοιτητριών) Μεγάλη αύξηση των θανάτων από καρκίνο τα τελευταία 60 χρόνια 22
Οι Βρετανοί κάνουν µπάνιο κατά µέσο όρο 1,7 φορές την εβδοµάδα τον χειµώνα και 2,1 φορές το καλοκαίρι, ενώ οι Βρετανίδες 1,5 φορές το χειµώνα και 2,0 φορές το καλοκαίρι Ο πληθυσµός µιας περιοχής της Κίνας ήταν 28εκ. Και µετά από πέντε χρόνια ήταν 105εκ. Η πρώτη απογραφή είχε γίνει για στρατολογικούς λόγους ενώ η δεύτερη για παροχή βοήθειας σε λιµό Υπάρχουν περισσότεροι 35άρηδες απ ότι 34 ή 36άρηδες 22
Μέθοδοι Στατιστικής Επεξεργασίας Δεδομένων
Η Μέτρηση στην Επιστήμη Μέτρηση: Είναι µια διαδικασία κατά την οποία προσδίδουµε αριθµητικά δεδοµένα σε κάποιο αντικείµενο, σύµφωνα µε κάποιους λογικά καθορισµένους κανόνες Κλίµακα Μέτρησης: Κάθε χαρακτηριστικό που µετράµε απαιτεί και διαφορετικούς κανόνες σύµφωνα µε τους οποίους θα του προσδώσουµε αριθµητικά δεδοµένα Κάθε συγκεκριµένο σετ από τέτοιους κανόνες, ορίζει µια κλίµακα µέτρησης
Κλίμακες Μέτρησης
Κλίμακες Μέτρησης
Κλίμακες Μέτρησης
Κλίμακες Μέτρησης
Η παρούσα παρουσίαση βασίστηκε σε υλικό από τα βιβλία: Π. A. Ρούσσος, Γ. Τσαούσης: Στατιστική εφαρµοσµένη στις Κοινωνικές Επιστήµες, Αθήνα: εκδ. Ελληνικά Γράµµατα, 2006 Βοσνιάδου, Στ. (επιµ.) (2004). Εισαγωγή στην Ψυχολογία, Α τόµος. Εκδ. Gutenberg και υλικό από το διαδίκτυο επιµέλεια: Κωνσταντίνος Π. Χρήστου