Τις θέσεις της «Λαϊκής Συσπείρωσης» και του ΚΚΕ, σχετικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων με άξονα τις λαϊκές ανάγκες και όχι τα επιχειρηματικά συμφέροντα, παρουσίασε ο Μπάμπης Ζιώγας, μέλος της Ομάδας Περιβάλλοντος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Συνεδρίου, που διοργανώνει η Περιφέρεια Αττικής 12-14 Φεβρουαρίου με τίτλο «Βιώσιμη, οικολογική, οικονομική διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική». Η τοποθέτησή του ήταν η εξής: Κυρίες και κύριοι, Η «Λαϊκή Συσπείρωση» και το ΚΚΕ δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων, καθώς είναι στενά δεμένος με τους όρους διαβίωσης της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων. Πράγματι, με τον τρόπο που υλοποιείται το αντικείμενο αυτό, έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, στο περιβάλλον, στο σύνολο των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων του υπόψη τομέα και στο πενιχρό εισόδημα, όσο απόμεινε, της λαϊκής οικογένειας. Ιδιαίτερο, φυσικά, βάρος δίνουν και οι ευρωπαϊκοί μονοπωλιακοί όμιλοι, σε συνεργασία με το εγχώριο κεφάλαιο και με το πολιτικό τους προσωπικό, ως πεδίο τοποθέτησης των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων τους και διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας τους. Πολύτιμο εργαλείο τους είναι η Οδηγία για τα Απόβλητα (του 2008), που ενσωματώθηκε αυτούσια στο Ν. 4042/2012. Προωθείται έτσι με ταχύτερους ρυθμούς στη χώρα μας: -Η ιδιωτικοποίηση της αποκομιδής των απορριμμάτων και η καθολική (μέσω των ΣΔΙΤ) ιδιωτικοποίηση της επεξεργασίας και της υγειονομικής ταφής. - Η επιλογή των μεθόδων επεξεργασίας των απορριμμάτων με γνώμονα το ποσοστό κέρδους του κεφαλαίου, που οδηγεί σε λύσεις επικίνδυνες για το περιβάλλον και την υγεία των λαϊκών στρωμάτων. - Η μετατόπιση του αυξημένου κόστους διαχείρισης στις πλάτες της λαϊκής οικογένειας με τριπλασιασμό, περίπου, των ανταποδοτικών τελών εξαιτίας των κερδών των επιχειρηματικών ομίλων, ντόπιων και ξένων, που μετέχουν στο μοίρασμα της πίττας αλλά και των νέων φορομπηχτικών μέτρων και πολιτικών που έχουν ήδη δρομολογηθεί στο όνομα της ευρωενωσιακής αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και, προκειμένου για τα σκουπίδια, «πληρώνει όσο πετάει». Στον αντίποδα των κατευθύνσεων αυτών το ΚΚΕ έχει επεξεργαστεί και δημοσιοποιήσει τις θέσεις του για την φιλολαϊκή διαχείριση των ΑΣΑ στα λαϊκά στρώματα, στη Βουλή, στα Περιφερειακά 1
Συμβούλια - μαζί και της Αττικής-, στο ΔΣ του ΕΔΣΝΑ, στα όργανα της πρωτοβάθμιας Τοπικής Διοίκησης. Από την πλευρά της η Λαϊκή Συσπείρωση έχει καταθέσει τις απόψεις της στην ειδική συνεδρίαση του Π. Σ. στις αρχές του περσινού Δεκέμβρη. Βασική μας θέση είναι ότι η διαχείριση των απορριμμάτων με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες, με σεβασμό στο περιβάλλον, στην υγεία, στους φυσικούς πόρους, στο λαϊκό εισόδημα, μόνο στο πλαίσιο ενός άλλου, ριζικά διαφορετικού δρόμου ανάπτυξης, με λαϊκή εξουσία και οικονομία, μπορεί να εξασφαλιστεί. Η φιλολαϊκή λύση, προϋποθέτει εξουσία και οικονομία, που καταργεί τις αιτίες που δημιουργούν και οξύνουν τα σημερινά προβλήματα, που δημιουργεί τις στέρεες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της χώρας προς το συμφέρον της εργατικής τάξης, όλων των λαϊκών στρωμάτων, δημιουργών του κοινωνικού πλούτου. Τέτοιες προϋποθέσεις είναι: Ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός, ο ενιαίος κρατικός φορέας κατασκευών που θα υλοποιεί φιλολαϊκά έργα, η κοινωνική κρατική ιδιοκτησία στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, η κρατική ιδιοκτησία στη γη και στις τεχνικές υποδομές, ο εργατικός-λαϊκός έλεγχος, η εργατική λαϊκή εξουσία. Για να ανοίξουμε αυτόν τον ελπιδοφόρο δρόμο ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών παλεύουμε για την «εδώ και τώρα» βελτίωση των όρων αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, της ποιότητας ζωής των εργαζομένων, προβάλλοντας ένα ριζοσπαστικό πλαίσιο αιτημάτων για άμεση διεκδίκηση και πάλη και στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων με προμετωπίδα: - ΟΧΙ στην εμπορευματοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων. ΟΧΙ στη μετατόπιση των βαρών στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη και με οποιονδήποτε άλλο τρόπο όπως το χαράτσι ταφής και το «πληρώνω όσο πετάω». - ΟΧΙ στη ιδιωτικοποίηση, στις ΣΔΙΤ και στις συμβάσεις παραχώρησης. Παλεύουμε για την απόλυτη διασφάλιση όλων των εργαζόμενων χωρίς όρους και προϋποθέσεις, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα. Ειδικότερα: 1. Σχετικά με τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης των ΑΣΑ Απαιτείται η διαμόρφωση ενός νέου Εθνικού Σχεδιασμού διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ), στον οποίο θα περιλαμβάνονται τα παρακάτω: α. Καθορισμός και ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, με κύριο την πρόληψη της παραγωγής απορριμμάτων. Ακολουθεί η προώθηση της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή των συσκευασιών, των μετάλλων, του έντυπου χαρτιού και του οργανικού κλάσματος 2
(βιοαποβλήτων) με κομποστοποίηση και κατόπιν η μηχανική ανακύκλωση ενός μέρους του υπολειμματικού ρεύματος των σύμμεικτων αποβλήτων. Το μέρος των σύμμεικτων Σ.Α. που δεν υπόκειται σε επεξεργασία καθώς και τα υπολείμματα των μονάδων επεξεργασίας των σύμμεικτων και των προδιαχωρισμένων ρευμάτων, οδηγούνται σε χώρους ασφαλούς υγειονομικής ταφής αποβλήτων (ΧΥΤΑ]. β. Καθορισμός σύγχρονων όρων για την ορθολογική και ασφαλή αποκομιδή (συλλογή και τοπική μεταφορά) των απορριμμάτων από τις υπηρεσίες του οικείου δήμου και για την εξασφάλιση σύγχρονου εξοπλισμού και υποδομής. Είναι απαραίτητο να εξετάζεται κάθε φορά, με συνδυασμένα κριτήρια, η κατασκευή σταθμών μεταφόρτωσης (ΣΜΑ). γ. Ειδική μέριμνα οφείλεται στους χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων (ΧΑΔΑ) για την ουσιαστική αποκατάσταση όλων, και όχι την απλή επιχωμάτωση, με βάση συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα έργων που θα τηρείται και χρηματοδοτήσεων από κεντρικούς δημόσιους πόρους, κοινοτικούς και εθνικούς. δ. Καθορισμός των κριτηρίων καταλληλότητας σε κάθε Περιφέρεια ξεχωριστά ανά είδος εγκατάστασης, και σύνταξη χαρτών με τις περιοχές αποκλεισμού. Καθορισμός των κριτηρίων αξιολόγησης ξεχωριστά ανά είδος εγκατάστασης για τη βαθμολόγηση των υποψηφίων χώρων προκειμένου να επιλεγεί ο πλέον πρόσφορος για την εξυπηρετούμενη περιοχή με σαφή και δεσμευτικό οδηγό για τη βαθμολόγηση που αντιστοιχεί στο κάθε κριτήριο. Από την πλευρά μας δεν θα πάψουμε να αποκαλύπτουμε ότι σε ένα μεγάλο βαθμό υπαίτια για τη δυσκολία εξασφάλισης κατάλληλων χώρων για τη δημιουργία μονάδων διάθεσης και επεξεργασίας απορριμμάτων είναι η πολιτική γης των κομμάτων της άρχουσας τάξης, που οδήγησε στην καταπάτηση, οικοπεδοποίηση, ξεπούλημα στο μεγάλο κεφάλαιο, τεράστιων εκτάσεων δημόσιας γης, στην εμπορευματοποίησή της. ε. Αντιμετώπιση του ιδιαίτερου προβλήματος των μικρότερων νησιών με θέσπιση κανόνων και παροχή εξοπλισμού για τη θαλάσσια μεταφορά προδιαχωρισμένων στην πηγή ξηρών υλικών αλλά και σύμμεικτων αποβλήτων για νησιά με πολύ μικρό πληθυσμό. στ. Ουσιαστική ενίσχυση σε αριθμό, εξοπλισμό και οργάνωση του έμψυχου δυναμικού άσκησης περιβαλλοντικού ελέγχου με μόνιμη σχέση εργασίας στο δημόσιο. Για το ΠΕΣΔΑ Αττικής και στο πλαίσιο των πιο πάνω κατευθύνσεων του Εθνικού Σχεδιασμού: α. Μετά τη θετική απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΔΣΝΑ για τη ματαίωση των διαγωνισμών με ΣΔΙΤ των 4 μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων αποκτά ακόμη μεγαλύτερη προτεραιότητα το άμεσο και οριστικό κλείσιμο του «ΧΥΤΑ Φυλής». Ακόμη, να μετεγκατασταθεί σε κατάλληλη και εκτός 3
Θριασίου θέση ο αποτεφρωτήρας των μολυσματικών, να αρχίσει άμεσα η απορρύπανση και περιβαλλοντική αποκατάσταση της ευρύτερης περιοχής και να απαγορευθεί κάθε νέα δραστηριότητα διαχείρισης των αποβλήτων στο Θριάσιο. Παράλληλα, να εκπονηθεί πλήρης επιδημιολογική μελέτη που θα περιλαμβάνει τους κατοίκους και τους μόνιμους εργαζόμενους στη ζώνη επιρροής της ΟΕΔΑ Φυλής - Άνω Λιοσίων σε συνδυασμό (εξαιτίας του φαινομένου της συνέργειας των ρύπων) και με τη λειτουργία των άλλων, υψηλής όχλησης, εγκαταστάσεων που συνωστίζονται στο βεβαρημένο Θριάσιο. β. Παίρνοντας, ακόμη, υπόψη και την ομολογημένη πλέον ακαταλληλότητα της θέσης στο «Οβριόκαστρο» Κερατέας και την αποδεδειγμένη ακαταλληλότητα της θέσης «Μαύρο Βουνό» Γραμματικού, να επιλεγούν με κυβερνητική ευθύνη, χωρίς άλλη καθυστέρηση, οι νέοι χώροι τελικής διάθεσης σύμμεικτων απορριμμάτων και των υπολειμμάτων επεξεργασίας (ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ), με αναζήτηση υποψήφιων χώρων και σε εκτός Αττικής περιοχές στο πλαίσιο μιας διαπεριφερειακής συνεργασίας. Με βάση τις παραπάνω θέσεις η ΛΣ έχει ασκήσει αυστηρή, τεκμηριωμένη κριτική στις πολιτικές και αποφάσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και των οργάνων της Τοπικής Διοίκησης. Κυβερνήσεις που προώθησαν όλον αυτό τον αντιλαϊκό σχεδιασμό που έχουμε σήμερα μπροστά μας. Το ίδιο κάνει η ΛΣ και για τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, βασικού σήμερα εταίρου της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ. Επικεντρώνουμε στα παρακάτω σημεία: Ο ΣΥΡΙΖΑ αποδέχεται τον ανταποδοτικό χαρακτήρα της διαχείρισης των αποβλήτων. Στελέχη του μάλιστα στην Τοπική Διοίκηση πρωτοστατούν στην προώθηση του εξοντωτικού για τη λαϊκή οικογένεια συστήματος «πληρώνω όσο πετάω», με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το επιδοτημένο από την ΕΕ πιλοτικό πρόγραμμα που υλοποίησε ήδη ο Δήμος Ελευσίνας με τότε δήμαρχο στέλεχος του ΣΥΝ /ΣΥΡΙΖΑ. Με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος προτείνει την "επιλογή τιμολογιακών μέτρων για την προώθηση προϊόντων που παράγουν λιγότερα απόβλητα", φράση - κλισέ των επιτελείων της ΕΕ, που σηματοδοτεί ειδικές επιδοτήσεις στα μονοπώλια ως "κίνητρα" καθώς και την επιβάρυνση προϊόντων πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης ως «αντικίνητρα». Με το πρόσχημα της «αποκέντρωσης», τοποθετείται υπέρ της πολυδιάσπασης και του κατακερματισμού των έργων, των προγραμμάτων και των φορέων διαχείρισης των δημοτικών απορριμμάτων. Από την άλλη μιλάει για ριζική αναθεώρηση του συστήματος διαχείρισης συσκευασιών (μπλε κάδοι) χωρίς όμως να ζητάει την κατάργηση της ΕΕΑΑ ΑΕ που τώρα το διαχειρίζεται. 4
Σημαντικός ρόλος ανατίθεται στις «κοινωνικές /συνεταιριστικές επιχειρήσεις ανακύκλωσης» (Κοιν.Σ.Επ), οι οποίες, όπως λέει, «πρέπει να ενταχθούν μέσα στο πλαίσιο των δημοτικών σχεδίων διαχείρισης», θέση που παραπέμπει ευθέως στην ιδιωτικοποίηση των αμφιλεγόμενων «τοπικών διαχειριστικών σχεδίων ανακύκλωσης». Ειδικότερα για την Αττική, ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει στο δόγμα «όλα τα σκουπίδια στην Αττική», δεν αποκλείει το υπερκορεσμένο Θριάσιο από την κατασκευή νέων μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων, καθώς περιορίζει τη σχετική απαγόρευση μόνο για το χώρο της ΟΕΔΑ Φυλής ενώ, αντί να απαιτεί το άμεσο και οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής, υιοθετεί το προ τριάντα χρόνων αίτημα του κινήματος για "συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα"(!) για το κλείσιμό του χωρίς καμιά συγκεκριμένη δέσμευση. Όπως ήταν αναμενόμενο η νέα Περιφερειακή Αρχή (μαζί και η Διοίκηση του ΕΔΣΝΑ) κινείται στο πλαίσιο των παραπάνω θέσεων. Ελέγχεται όμως και για συγκεκριμένες πράξεις και, κυρίως, παραλείψεις όπως: -Μεγαλώνει μέρα με τη μέρα η πολύμηνη καθυστέρηση να κατατεθούν, επιτέλους, για συζήτηση οι θέσεις της Περιφερειακής Αρχής και της Διοίκησης του ΕΔΣΝΑ για το περιεχόμενο της αναθεώρησης / τροποποίησης του ΠΕΣΔΑ. Χωρίς την προϋπόθεση αυτή, η παραπομπή του θέματος στον κάθε δήμο χωριστά με την προ τετραμήνου επιστολή της κας Δούρου κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα δεν μπορούσε να έχει, πέρα από ένα ροκάνισμα πολύτιμου χρόνου. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται αντικειμενικά και το υπόψη τριήμερο Συνέδριο, για τη σκοπιμότητα του οποίου δηλώθηκε ότι «αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση πολιτών και δήμων ενόψει της αλλαγής της φιλοσοφίας στη διαχείριση των απορριμμάτων». Πρόκειται για τη γνωστή «ατάκα» που πάει παντού και στη συγκεκριμένη περίπτωση επιχειρεί να αποκρύψει ότι δίνεται βήμα παρέμβασης σε εκπροσώπους ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων, σηματοδοτώντας έτσι το ρόλο που επιφυλάσσεται στο κεφάλαιο για την υλοποίηση και του νέου περιφερειακού σχεδιασμού. - Επαναλαμβάνονται συνεχώς οι όρκοι πίστης, όχι μόνο στην κοινοτική Οδηγία για τα απόβλητα, αυτό το κάνουν όλα τα κόμματα και παρατάξεις του ευρωμονόδρομου, αλλά και για τον «εφαρμοστικό» της νόμο 4042/12, που βρίθει αντιλαϊκών διατάξεων. Μόνο ως απειλή για τα λαϊκά στρώματα ηχεί η υπόσχεση της κας Δούρου περί «ενός μοντέλου διαχείρισης που θα εναρμονίζεται, μέσα από έναν ριζικά αναθεωρημένο Περιφερειακό Σχεδιασμό, στις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής, πλέον από το 2012, εθνικής νομοθεσίας». - Συνεχίζεται η ηχηρή σιωπή για το τι μέλλει γενέσθαι σχετικά με τον επικείμενο υπερκορεσμό του ΧΥΤΑ Φυλής. Να ανακοινωθούν τώρα 5
τα σχέδια, που μέχρι σήμερα κρατούνται επτασφράγιστο μυστικό και δημιουργούνται εύλογες ανησυχίες για «προσωρινές» λύσεις σε βάρος του πολύπαθου Θριάσιου και των ακόμη πιο πολύπαθων κατοίκων του. - Παραμένει στο μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό, μέχρι αποδείξεως του εναντίου, η ιδιωτικοποίηση της λειτουργίας των βασικών εγκαταστάσεων του ΕΔΣΝΑ στην ΟΕΔΑ Φυλής: Του αποτεφρωτήρα μολυσματικών, του εργοστασίου μηχανικής ανακύκλωσης / κομποστοποίησης, του ίδιου του ΧΥΤΑ κατά το μεγαλύτερο μέρος του, της αξιοποίησης του παραγόμενου βιοαερίου. - Τέλος, παραμένει η πλήρης απαξίωση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΔΣΝΑ, καθώς η Διοίκηση της κας Δούρου «αξιοποιεί» μέχρι κεραίας τις διατάξεις της νομοθεσίας της προηγούμενης συγκυβέρνησης ΝΔ ΠΑΣΟΚ, που το αντιμετωπίζει ως απλό διακοσμητικό στοιχείο. Ύστερα απ όλα τα παραπάνω μια μόνο φράση ταιριάζει για την όλη κατάσταση: Δεν πάει άλλο! Για τη Λαϊκή Συσπείρωση και το ΚΚΕ είναι ξεκάθαρο: Μόνο το ανασυνταγμένο λαϊκό κίνημα μπορεί και θα βάλει τη σφραγίδα του και στη λύση αυτού του οξυμένου λαϊκού προβλήματος.- 6