1 η ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ (ΑΛΛΗΛΟ-)ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2012-2013. Διοργάνωση: Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Β. Καλοκύρη Παρασκευή 14 - Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012 Ηράκλειο, Δημοτική Αίθουσα ΑΝΔΡΟΓΕΩ Επιμέλεια υλικού οι ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ Γεραρχάκη Άρτεμις (8 ο ΓΕΛ Ηρακλείου) Γιακουμάκη Μαρία (8 ο ΓΕΛ Ηρακλείου) Καλοκύρη Λιάνα (Σχολική Σύμβουλος Φιλολ.) Μεϊδάνη Ματίνα (7 ο Γυμνάσιο Ηρακλείου) Φατσή Αθανασία (Γυμνάσιο Μελεσών) ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΤΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ 1) Θεμελιώνεται στα πρώτα χρόνια 2) Διαμορφώνεται μέσω της ένταξης σε πολλές ομάδες 3) Προσεγγίζεται μέσω συναισθήματος (θετικά αρνητικά) 1
Αξία ομάδας Η ανάγκη του ανήκειν δημιουργεί ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Δίνει την ευκαιρία να ακουσθεί το συναίσθημα και η άποψη. Ενισχύει το αίσθημα ελευθερίας επιλογής μέσα σε ένα συγκεκριμένο όριο, πλαίσιο. ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ Τυχαία (φρούτα) Επιλογή κάρτας Σύμφωνα με ορισμένες ανάγκες (όπως εξυπηρετεί) Αλλαγή ομάδων ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΣΥΣΦΙΞΗ ΣΧΕΣΕΩΝ στάδια υλοποίησης 1) Παρουσίαση μελών στην ολομέλεια. Τα μέλη τη ομάδας κάθονται σε κύκλο και ξεκινά ο εμψυχωτής τη διαδικασία της γνωριμίας. Σηκώνεται και γράφει σε ένα χαρτόνι το όνομα του. Επιστρέφει στη θέση του και καταθέτει ένα χαρακτηριστικό του που θεωρεί προτέρημα θετικό στοιχείο του χαρακτήρα του. Ακολουθεί με την ίδια διαδικασία κάθε μέλος της ομάδας. 2) Δύο μέλη γνωρίζονται μεταξύ τους. Με τυχαίο τρόπο προκύπτουν δυάδες όπου ο καθένας αυτοπαρουσιάζεται και καταθέτει μια αγαπημένη του δραστηριότητα ή εξηγεί τι θυσίασε για να βρίσκεται εδώ. 3) Ομάδα των έξι ατόμων. Τα μέλη οργανώνονται σε ομάδες των έξι όπου ο καθένας παρουσιάζει το ταίρι της ομάδας του στην ολομέλεια των έξι. 4) Κάθε ομάδα στήνει το θυρεό της. Σε ένα μεγάλο χαρτόνι κάθε ομάδα γράφει αριστερά τα ονόματα και τις προσδοκίες της, δεξιά τα ενδιαφέροντα και τους φόβους της. Αναζητά ένα λογότυπο για την ομάδα το οποίο μπορεί να συνδυάσει με μία ζωγραφιά. ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΦΟΒΟΙ 2
5) Παρουσίαση κάθε ομάδας. Στην ολομέλεια ένας εκπρόσωπος παρουσιάζει τα βασικά χαρακτηριστικά της ομάδας του και εξηγεί πώς κατέληξαν σε αυτό. 6) «Κοινότητα». Κάθε μέλος λέει το μικρό του όνομα, εκφράζει την άποψη του για το εδώ και τώρα, μιλά άπαξ χωρίς δευτερολογία, εκφράζει σκέψεις και συναισθήματα, μιλά στο εγώ και όχι στο εμείς. Με κοινότητα κλείνει κάθε ομαδική δραστηριότητα. ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΟΜΑΔΑΣ Ο καθηγητής εμψυχωτής καταθέτει Τι ζητά και τι δίνει ο ίδιος στην ομάδα Αδιαπραγμάτευτα θέτει τους κανόνες (συνήθως τυπικού χαρακτήρα για την ομαλή λειτουργία της τάξης ομάδας) που έχουν χαρακτήρα απαραβίαστο. Εννοείται πως τα αδιαπραγμάτευτα στοιχεία τίθενται προς διαπραγμάτευση κάθε φορά που παραβιάζονται και ο εμψυχωτής είναι προετοιμασμένος ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί. Τα μέλη της ομάδας με τη σειρά τους καταθέτουν τι ζητούν και τι δίνουν. Προκύπτει ένα συμβόλαιο συνεργασίας με βάση το οποίο καλείται να λειτουργήσει η ομάδα, ενώ ταυτόχρονα έχει συσπειρωθεί, έχει καλλιεργήσει κλίμα εμπιστοσύνης και σύμπνοιας, έχει αποκτήσει το ζωτικό δεσμό που είναι αναγκαίος για την ομαλή δράση της. 3
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Κάθε μέλος αναζητά ένα πολύτιμο αντικείμενο που κουβαλά μαζί του και του προκαλεί συναισθήματα. Μοιράζεται με τα μέλη της ομάδας τα συναισθήματα που του προκαλεί διαμόρφωση κλίματος εμπιστοσύνης Ακολουθεί συζήτηση για τα αποτελέσματα αυτής της κατάθεσης χωρίς όμως να κοινοποιείται το συναίσθημα που μοιράστηκαν με τους εταίρους του. ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ Τα μέλη της ομάδας ταξιδεύουν με ένα αεροπλάνο, το οποίο παθαίνει μία σοβαρή βλάβη και πέφτει στη ζούγκλα του Αμαζονίου. Τα συντρίμμια του αεροπλάνου έχουν διασκορπιστεί και όλοι όσοι επέζησαν βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία χωρίς να έχουν επίγνωση της ύπαρξης άλλων επιζώντων. Είναι σούρουπο και βραδιάζει. Κάθε ομάδα επιζώντων πρέπει να καταγράψει τις σκέψεις και τα συναισθήματά της για το πώς θα επιβιώσει. Διαμορφώνονται 4 ομάδες του ενός, των δύο, των πέντε και των εννέα (ή περισσοτέρων) επιζώντων. Η διαβούλευση κάθε ομάδας τελειώνει με το σύνθημα «Βράδιασε» Κάθε ομάδα ανακοινώνει τις απόψεις της. Ποια ομάδα θα επιβιώσει; (θα προκύψει από τη συζήτηση η δυσαρμονία των πολυπληθών ομάδων) ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΜΑΔΩΝ ΡΟΗ Άτομο - προετοιμάζει την προσωπική του θέση, συνειδητοποιεί, εσωτερικεύει 4
Μικρή ομάδα - δίνεται χρόνος για έκφραση απόψεων, συναισθημάτων, αποριών. Συμβάλλει στην καλλιέργεια κλίματος οικειότητας και εμπιστοσύνης. Βοηθάει στη σφαιρική κατανόηση Ολομέλεια ορίζει την ταυτότητα. Επιτρέπει την αλληλεπίδραση ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ ΜΑΘΑΙΝΩ ΠΩΣ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΩ (ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ 4 ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΣΤΗ ΓΗ) Τα μέλη διαλέγουν μία κάρτα με ένα από τα παρακάτω ζώα: δελφίνι, χελιδόνι, κουκουβάγια, μέλισσα με βάση τα χαρακτηριστικά που το κάθε ζώο αντιπροσωπεύει και τα οποία αναγράφονται στην κάρτα. Στη συνέχεια χωρίζονται με βάση αυτήν την επιλογή. ΔΕΛΦΙΝΙ : υψηλή ευφυΐα, παιχνιδιάρικο, φιλικό, χαρούμενο, ευαίσθητο ευγνωμοσύνη, λέξη κλειδί = συναίσθημα ΧΕΛΙΔΟΝΙ : ταξίδια, ευνοϊκό θερμό κλίμα, εύθυμο, αεικίνητο, συλλέκτης εμπειριών αρχιτέκτονας, χαριτωμένο, δημιουργικό λέξη κλειδί = φαντασία ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ : μοναχική, ακούει χωρίς εμπλοκή, σοβαρότητα, μόνιμη εγκατάσταση, σταθερή λέξη κλειδί = γνώση ΜΕΛΙΣΣΑ : οργανωμένη κοινωνική ζωή, απόλυτη τάξη, προγραμματισμός, αστείρευτη ενέργεια, εξοικονόμηση δυνάμεων λέξη κλειδί = δράση, πράξη Η ομάδα περιγράφει το ρόλο που διάλεξε και τον εξωτερικεύει με διάφορους τρόπους, οπτικοακουστικούς, γράφει, τραγουδά, πλέκει μία ιστορία, παίζει θέατρο κτλ Καταθέτει στην ολομέλεια γιατί διάλεξε αυτόν το ρόλο και τι κέρδισε από αυτό. 5
ΚΥΚΛΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΡΟΛΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ Βλέπει τους μαθητές ως πρόσωπα Εντοπίζει τις ανάγκες τους Ακούει τα συναισθήματα Εστιάζει, προκαλεί και ενθαρρύνει τα θετικά Δείχνει εμπιστοσύνη Δουλεύει με τις δεξιότητες (όχι μόνο με τη γνώση) Είναι αληθινός και ειλικρινής 6
Δίνει κίνητρα Ken Robinson : www.ted.com μιλά για το σχολείο της δημιουργικότητας 7