4ο Διεθνές Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, Αθήνα, 30/11-1/12/2012, Πρακτικά, 355-360, 2012. Filippidis A., Godelitsas A., Tzamos E., Gamaletsos P., Filippidis S. (2012). Production of odorless-cohesive zeo-sewage sludge and zeo-sludge by natural zeolite. 4th International Congress of Hellenic Solid Waste Management Association, Athens, Greece, 30/11-1/12/2012, Proceedings, 355-360, 2012 (in Greek). ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΑΟΜΖ-ΤΝΔΚΣΗΚΖ ΕΔΟ-ΛΤΜΑΣΟΛΑΠΖ ΚΑΗ ΕΔΟ-ΛΑΠΖ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΕΔΟΛΗΘΟ Α. Φιλιππίδηρ 1, Α. Γκονηελίηζαρ 2, Δ. Σζάμορ 1, Π. Γκαμαλέηζορ 2,3 και. Φιλιππίδηρ 1 1 Τνκέαο Οξπθηνινγίαο-Πεηξνινγίαο-Κνηηαζκαηνινγίαο, Τκήκα Γεσινγίαο, Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο, 54124 Θεζζαινλίθε, Email: anestis@geo.auth.gr 2 Τνκέαο Οξπθηνινγίαο θαη Πεηξνινγίαο, Τκήκα Γεσινγίαο θαη Γεσπεξηβάιινληνο, Δζληθό θαη θαπνδηζηξηαθό Παλεπηζηήκην Αζελώλ, 15784 Αζήλα, Email: agodel@geol.uoa.gr 3 Karlsruhe Institute of Technology, Institute for Synchrotron Radiation, Hermann-von- Helmholtz-Platz 1, 76344 Eggenstein-Leopoldshafen, Germany. ΠΔΡΗΛΖΨΖ Ζ αλάκεημε ιπκαηνιάζπεο εμσηεξηθήο απόζεζεο ηνπ δήκνπ Άξηαο θαη θπζηθνύ δεόιηζνπ, έδσζε άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιπκαηνιάζπε. Ζ άνζκε θαη ζπλεθηηθή δενιπκαηνιάζπε, είλαη θηιηθή πξνο ηα θπηά, ην πεξηβάιινλ θαη ηνλ άλζξσπν, θαηάιιειε γηα ρξήζε σο εδαθνβειηησηηθό ζηηο αγξνηηθέο θαιιηέξγεηεο, απμάλνληαο ηελ παξαγσγή θαη πνηόηεηα ησλ αγξνηηθώλ πξντόλησλ, θαζώο επίζεο θαη γηα αζθαιή απόζεζε απνηξέπνληαο ηελ έθπιπζε ησλ επηβιαβώλ ζπζηαηηθώλ από ην λεξό ηεο βξνρήο, πξνζηαηεύνληαο έηζη ηελ πνηόηεηα ησλ επηθαλεηαθώλ θαη ππόγεησλ πδάησλ. Ζ αλάκεημε ιάζπεο ηεο βηνκεραληθήο δώλεο Θεζζαινλίθεο θαη θπζηθνύ δεόιηζνπ, έδσζε άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιάζπε, ε νπνία είλαη θαηάιιειε γηα αζθαιή απόζεζε, ιόγσ ηεο θαζήισζεο ησλ επηβιαβώλ ζπζηαηηθώλ από ηνλ θπζηθό δεόιηζν. Ο θπζηθόο δεόιηζνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε είλαη πνιύ πςειήο πνηόηεηαο θαη πεξηέρεη 86 wt.% δεόιηζν ηύπνπ-heu (θιηλνπηηιόιηζν-επιαλδίηε), 2 wt.% καξκαξπγία θαη 2 wt.% ζκεθηίηε (90 wt.% κηθξνπνξώδε νξπθηά), 5 wt.% αζηξίνπο, 3 wt.% ραιαδία θαη 2 wt.% ρξηζηνβαιίηε. Λέξειρ Κλειδιά: δεν-ιπκαηνιάζπε, βηνκεραληθή δεν-ιάζπε, θπζηθόο δεόιηζνο. 1. ΔΗΑΓΩΓΖ Υπάξρνπλ πεξηζζόηεξα από 80 είδε δενιίζσλ. Φπζηθόο δεόιηζνο είλαη ην πέηξσκα πνπ πεξηέρεη έλα ή πεξηζζόηεξα είδε δενιίζσλ. Ζ παξνπζία ηλσδώλ δενιίζσλ (π.ρ. εξηνλίηε, ζθνιεζίηε, κνξληελίηε, κεζόιηζν, λαηξόιηζν, ξνγγηαλίηε, καδίηε, θεξξηεξίηε) απνθιείεη ηε ρξήζε ησλ θπζηθώλ δενιίζσλ. Γηα δηαηξνθηθέο, θαξκαθεπηηθέο, ηαηξηθέο, πεξηβαιινληηθέο, πδαηηθέο, γεσξγηθέο θαη βηνκεραληθέο ρξήζεηο, απαηηείηαη ε πεξηεθηηθόηεηα ζε δεόιηζν ηύπνπ-heu (θιηλνπηηιόιηζν-επιαλδίηε) λα είλαη κεγαιύηεξε από 75%. Ο δεόιηζνο κε ηηο πνιπάξηζκεο πεξηβαιινληηθέο, βηνκεραληθέο, γεσξγηθέο, θηελνηξνθηθέο θαη πδαηηθέο εθαξκνγέο είλαη ν δεόιηζνο ηύπνπ-heu (θιηλνπηηιόιηζνο-επιαλδίηεο) πνπ παξνπζηάδεη πηλαθνεηδείο θξπζηάιινπο (e.g., Colella and Mumpton 2000, Bish and Ming 2001, Filippidis et al. 2008, Filippidis and Kantiranis 2007, Filippidis 2010, Kantiranis et al. 2011, Tzamos et al. 2011). Ο δεόιηζνο ηύπνπ-heu, πεξηέρεη κηθξν/λαλνπόξνπο ζε πιέγκα 10-κειώλ θαη 8-κειώλ δαθηπιίσλ, δηαζηάζεσλ 7,5x3,1 Å, 4,6x3,6 Å θαη 4,7x2,8 Å (Baerlocher et al. 2001). Σήκεξα ζρεδόλ θάζε δήκνο αληηκεησπίδεη ην πξόβιεκα ηεο δηαρείξηζεο ιπκαηνιάζπεο θαη βηνκεραληθήο ιάζπεο. Οη πνζόηεηεο ηεο ιπκαηνιάζπεο θαη βηνκεραληθήο ιάζπεο ζπλερίδνπλ λα απμάλνληαη, ηαπηόρξνλα νη απαηηήζεηο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο από ηε δηαρείξηζε θάζε είδνπο ιάζπεο πνιιαπιαζηάδνληαη. Ζ ππαίζξηεο απνζέζεηο ιπκαηνιάζπεο θαη βηνκεραληθήο ιάζπεο, επηβαξπκέλσλ κε αέξηα, βαθηήξηα, κέηαιια, αλόξγαλεο, νξγαληθέο θαη νξγαλνκεηαιιηθέο ελώζεηο, δεκηνπξγνύλ έληνλα πξνβιήκαηα Πρακτικά 4 ου Διεθνούς Συνεδρίου ΕΕΔΣΑ: Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε Κρίση Αθήνα, 30 Νοεμβρίου - 1 Δεκεμβρίου, 2012 ΙSBN: 978-960-6865-54-1 355
ξύπαλζεο όπσο, δπζάξεζηεο νζκέο, ξύπαλζε επηθαλεηαθώλ θαη ππόγεησλ πδάησλ κε ηελ έθπιπζε ησλ επηβιαβώλ γηα ην πεξηβάιινλ ρεκηθώλ ζηνηρείσλ θαη ελώζεσλ, επηξνθηζκό ησλ πδάησλ, θαηαζηξνθή ησλ βηνθνηλσληώλ, κνιπζκαηηθέο αζζέλεηεο, ζάλαηνη πδξόβησλ νξγαληζκώλ θαη γεληθόηεξα ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Αλαπηύρζεθαλ δηάθνξεο κέζνδνη επεμεξγαζίαο, μήξαλζεο θαη αλάκεημεο ηεο ιπκαηνιάζπεο θαη βηνκεραληθήο ιάζπεο, όπσο κε έδαθνο, άζβεζην, αλζξαθηθά πεηξώκαηα, αξγηιηθά πεηξώκαηα θαη βηνκάδα, ρσξίο όκσο λα κεηώζνπλ απνηειεζκαηηθά ηε δπζνζκία θαη ηελ έθπιπζε κε ην λεξό ηεο βξνρήο, ησλ επηβιαβώλ γηα ην πεξηβάιινλ ρεκηθώλ ζηνηρείσλ θαη ελώζεσλ, θαζώο θαη ηελ κεηαθίλεζή ηνπο από ην ρεξζαίν ζην πδάηηλν πεξηβάιινλ ησλ επηθαλεηαθώλ θαη ππόγεησλ πδάησλ (Φηιηππίδεο θαη Φηιηππίδεο 2011). Ζ παξνύζα εξγαζία παξνπζηάδεη ηε δπλαηόηεηα παξαγσγήο άνζκεο θαη ζπλεθηηθήο δεν-ιπκαηνιάζπεο, θαζώο θαη άνζκεο θαη ζπλεθηηθήο δεν-ιάζπεο, κε ηελ αλάκεημε ιπκαηνιάζπεο θαζώο θαη βηνκεραληθήο ιάζπεο κε πςειήο πνηόηεηαο Διιεληθό θπζηθό δεόιηζν. 2. ΜΔΘΟΓΟΗ ΚΑΗ ΤΛΗΚΑ Γηα ηε δηεμαγσγή ησλ πεηξακάησλ αλάκεημεο ρξεζηκνπνηήζεθε θπζηθόο δεόιηζνο θνθθνκεηξίαο <0,5 mm (Σρήκα 1), πξνζθνξά ηεο GEO-VET Ν. Αιεμαλδξίδεο θαη Σηα Ο.Δ. σήμα 1. Κνθθνκεηξία <0,5 mm ηνπ θπζηθνύ δενιίζνπ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηα πεηξάκαηα αλάκεημεο. Αληηπξνζσπεπηηθό δείγκα ηνπ θπζηθνύ δενιίζνπ θνληνπνηήζεθε ζε αράηηλν γνπδί (θνθθνκεηξία 50-60 κm) γηα πξνζδηνξηζκό ηεο νξπθηνινγηθήο ζύζηαζεο κε ηε κέζνδν ηεο πεξηζιαζηκεηξίαο αθηίλσλ-φ θόλεσο (XRPD: X-Ray Powder Diffraction). Φξεζηκνπνηήζεθε αθηηλνβνιία CuK α θαη πεξηζιαζίκεηξν ηύπνπ Philips, κε ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο 35 kv θαη 25 ma, ηαρύηεηα γσληνκέηξνπ 1,2 ν /min θαη πεξηνρή ζάξσζεο 3-65 ν θαη 3-23 ν 2ζ. Ο εκηπνζνηηθόο πξνζδηνξηζκόο ησλ νξπθηώλ έγηλε κε βάζε ηηο απαξηζκήζεηο ζπγθεθξηκέλσλ αλαθιάζεσλ ζε ζύγθξηζε κε εμσηεξηθό πξόηππν (standard) ησλ νξπθηνινγηθώλ θάζεσλ. Ζ δηάθξηζε θαη ν πξνζδηνξηζκόο ησλ αξγηιηθώλ νξπθηώλ έγηλε κε εθαξκνγή ηεο κεζόδνπ XRPD ζε εηδηθά παξαζθεπάζκαηα: α) Παξάιιεινπ πξνζαλαηνιηζκνύ (Oriented), β) Γηαπνηηζκνύ ζε γιπθόιε (Glycolated) θαη γ) Πύξσζεο ζηνπο 550 ν C γηα 2 ώξεο (Ζeated). Πνζόηεηεο ιπκαηνιάζπεο (Γήκνπ Άξηαο) θαζώο θαη βηνκεραληθήο ιάζπεο (Βηνκεραληθή δώλε Θεζζαινλίθεο) θαη θπζηθνύ δεόιηζνπ (θνθθνκεηξίαο <0,5mm), αλακείρζεθαλ ζε αλαινγίεο ιπκαηνιάζπε:θπζηθόο δεόιηζνο θαζώο θαη βηνκεραληθή ιάζπε:θπζηθόο δεόιηζνο 60:40 θαη 20:80. Ζ αλάδεπζε ησλ πιηθώλ (ιπκαηνιάζπε, βηνκεραληθή ιάζπε θαη θπζηθόο δεόιηζνο) έγηλε κε ηελ ρξήζε αλαδεπηήξα πςειώλ ηαρπηήησλ κε δηπιό καραίξη. Ο ρξόλνο αλάδεπζεο θπκαίλεηαη από 5 έσο 10 δεπηεξόιεπηα, αλάινγα κε ηε ζπλνιηθή πνζόηεηα ησλ πιηθώλ (200 400 g). Μεηά ηελ αλάδεπζε ηα δείγκαηα αθέζεθαλ γηα θπζηθή μήξαλζε ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ γηα 18 ώξεο. 356
3. ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ Ο θπζηθόο δεόιηζνο πεξηέρεη 86 wt.% δεόιηζν ηύπνπ-heu (θιηλνπηηιόιηζν-επιαλδίηε), 2 wt.% καξκαξπγία, 2 wt.% ζκεθηίηε (90 wt.% κηθξν/λαλνπνξώδε νξπθηά), 5 wt.% αζηξίνπο, 3 wt.% ραιαδία θαη 2 wt.% ρξηζηνβαιίηε (Πίλαθαο 1). Πίνακαρ 1. Ζκηπνζνηηθή νξπθηνινγηθή ζύζηαζε ηνπ θπζηθνύ δενιίζνπ. Οπςκηά Wt.% Οπςκηά Wt.% Εεόιηζνο ηύπνπ-heu (θιηλνπηηιόιηζνο-επιαλδίηεο) Μαξκαξπγίαο 2 Σκεθηίηεο 2 Αιθαιηνύρνο άζηξηνο 2 Πιαγηόθιαζην 3 Φαιαδίαο 3 Φξηζηνβαιίηεο 2 86 Σύλνιν Μηθξν/λαλνπνξσδώλ νξπθηώλ Σύλνιν κε κηθξν/λαλνπνξσδώλ νξπθηώλ ύνολο 100 ύνολο 100 Ζ αλάκεημε ηεο ιπκαηνιάζπεο κε ηνλ θπζηθό δεόιηζν έδσζε άνζκε θαη ζπλεθηηθή δενιπκαηνιάζπε, ε νπνία κεηά από μήξαλζε 18 σξώλ ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ (RT) είρε πγξαζία <10% (Σρήκαηα 2 θαη 3). 90 10 σήμα 2. Αξρηθή ιπκαηνιάζπε, εμσηεξηθή απόζεζε Γήκνπ Άξηαο. σήμα 3. Άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιπκαηνιάζπε, Αξηζηεξά (ιπκαηνιάζπε:θπζηθόο δεόιηζνο 60:40) θαη Γεμηά (ιπκαηνιάζπε:θπζηθόο δεόιηζνο 20:80). 357
Ζ αλάκεημε ηεο βηνκεραληθήο ιάζπεο κε ηνλ θπζηθό δεόιηζν έδσζε άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιάζπε, ε νπνία κεηά από μήξαλζε 18 σξώλ ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ (RT) είρε πγξαζία <10% (Σρήκαηα 4 θαη 5). σήμα 4. Αξρηθή ιάζπε ηεο βηνκεραληθήο δώλεο Θεζζαινλίθεο. σήμα 5. Άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιάζπε, Αξηζηεξά (βηνκεραληθή ιάζπε:θπζηθόο δεόιηζνο 60:40) θαη Γεμηά (βηνκεραληθή ιάζπε:θπζηθόο δεόιηζνο 20:80). 4. ΤΕΖΣΖΖ ΚΑΗ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Υςειήο πνηόηεηαο θπζηθνί δεόιηζνη, δεζκεύνπλ θαη απνκαθξύλνπλ αλόξγαλεο, νξγαληθέο, νξγαλνκεηαιιηθέο ελώζεηο, θπαλνβαθηήξηα, αέξηα, κέηαιια, θαηηόληα θαη αληόληα από ηα πδαηηθά ηνπο δηαιύκαηα. Ζ ξόθεζε θαη θαζήισζε δηαθόξσλ νπζηώλ από ηα πδαηηθά ηνπο δηαιύκαηα, ζηνπο κηθξν/λαλνπόξνπο ηνπ δεόιηζνπ ηύπνπ-heu, θαζώο θαη ηνπο κέζν- θαη κάθξν-πόξνπο ηνπ θπζηθνύ δεόιηζνπ, κπνξνύλ λα απνδνζνύλ ζε δηεξγαζίεο απνξξόθεζεο (θπξίσο ηνλην-αληαιιαγή), πξνζξόθεζεο θαη επηθαλεηαθήο επηθάζηζεο. Πνιύ ζεκαληηθό ξόιν ζηηο δηεξγαζίεο απηέο παίδνπλ νη επηθαλεηαθέο όμηλεο θαη βαζηθέο (θαηά Broensted θαη Lewis) ελεξγέο ζέζεηο ησλ κηθξνθξπζηάιισλ δεόιηζνπ ηύπνπ- HEU. Ο δεόιηζνο ηύπνπ-heu, εμαηηίαο ηεο ύπαξμεο ζηε δνκή ηνπ όμηλσλ θαη βαζηθώλ θαηά Broensted θαη Lewis ελεξγώλ ζέζεσλ, αληηδξά ζε πδαηηθά πεξηβάιινληα κε νπνηνδήπνηε ζεηηθά ή θαη αξλεηηθά θνξηηζκέλν ρεκηθό ζπζηαηηθό, αθόκε θαη κε κόξηα ζηελ αέξηα θαηάζηαζε. Οη ρεκηθέο απηέο δηεξγαζίεο ζρεηίδνληαη κε θπζηθνρεκηθά θαηλόκελα ξόθεζεο θαη θαζήισζεο ηόλησλ θαη κνξίσλ θαη αθνξνύλ ηόζν ηνπο θελνύο ρώξνπο ζην εζσηεξηθό (κηθξν/λαλνπόξνπο), όζν θαη ηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ θξπζηάιισλ ηνπ δεόιηζνπ, θαη επέθηαζε ηνπο κέζν- θαη κάθξν-πόξνπο ηνπ θπζηθνύ δεόιηζνπ. Ζ δέζκεπζε αεξίσλ έρεη σο απνηέιεζκα ηνλ εκπινπηηζκό ηνπ αέξα ζε νμπγόλν θαη ηελ αμηνζεκείσηε κείσζε ηεο δπζνζκίαο. Δπίζεο, νη θπζηθνί δεόιηζνη παξνπζηάδνπλ ηθαλόηεηα ξύζκηζεο πξνο ην νπδέηεξν ην ph ησλ πδάησλ, εκπινπηίδνληαο απηά κε νμπγόλν (νμπγσλνύρα ξεύκαηα), δξώληαο είηε σο δέθηεο είηε σο δόηεο πξσηνλίσλ, παξνπζηάδνληαο επακθνηεξίδσλ ραξαθηήξα (e.g., Misaelides et al. 1995, Filippidis et al. 1996, Charistos et al. 1997, Godelitsas et al. 1999, 2001, 2003, Filippidis and Kantiranis 2007, Filippidis 2010). Ο θπζηθόο δεόιηζνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε είλαη πνιύ πςειήο πνηόηεηαο, πεξηέρεη 86 wt.% δεόιηζν ηύπνπ-heu (θιηλνπηηιόιηζν-επιαλδίηε), 2 wt.% καξκαξπγία θαη 2 wt.% 358
ζκεθηίηε (90 wt.% κηθξνπνξώδε νξπθηά). Ζ αλάκεημε ιπκαηνιάζπεο θαη θπζηθνύ δεόιηζνπ, έδσζε άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιπκαηνιάζπε. Ζ πιήξεο αλάκεημε ηνπ θπζηθνύ δεόιηζνπ θνθθνκεηξίαο <0,5 mm κε ηελ ιπκαηνιάζπε, ξύζκηζε ην ph ηνπ κείγκαηνο πξνο ην νπδέηεξν, κείσζε ηελ πγξαζία ηνπ κείγκαηνο ζε ηηκέο <10 %, έζεζε ζε ιεηηνπξγία ηεο επηθαλεηαθέο όμηλεο ζέζεηο θαηά Brønsted θαη ηηο βαζηθέο ζέζεηο θαηά Lewis ηνπ δεόιηζνπ ηύπνπ-heu, θαζώο θαη ηηο δηεξγαζίεο απνξξόθεζεο (αληαιιαγή ηόλησλ), πξνζξόθεζεο θαη επηθαλεηαθήο επηθάζεζεο, κε απνηέιεζκα ηελ ξόθεζε αεξίσλ, βαθηεξηδίσλ, κεηάιισλ, αλόξγαλσλ, νξγαληθώλ θαη νξγαλνκεηαιιηθώλ ελώζεσλ ζηνπο κηθξν/λαλνπόξνπο ηνπ δεόιηζνπ ηύπνπ-heu, θαζώο θαη ζηνπο κέζν- θαη κάθξν-πόξνπο ηνπ θπζηθνύ δεόιηζνπ (e.g., Misailides et al. 1995, Godelitsas et al. 1999, 2001, 2003, Filippidis and Kantiranis 2007). Ζ άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιπκαηνιάζπε, είλαη θηιηθή πξνο ηα θπηά, ην πεξηβάιινλ, ηνλ άλζξσπν, θαηάιιειε γηα αζθαιή απόζεζε (ηα επηβιαβή ζπζηαηηθά θαζειώλνληαη ζηνλ θπζηθό δεόιηζν θαη δελ εθπιύλνληαη κε ην λεξό ηεο βξνρήο) θαη γηα ρξήζε σο εδαθνβειηησηηθό ζηηο γεσξγηθέο θαιιηέξγεηεο. Ζ κεγάιε εηδηθή επηθάλεηα ησλ θόθθσλ ηνπ θπζηθνύ δεόιηζνπ, θαζώο θαη ε ηξηζδηάζηαηε δνκή ηνπ, παξέρνπλ ηελ απαξαίηεηε επηθάλεηα γηα ηε παγίδεπζε θαη θαζήισζε ησλ επηβιαβώλ ζπζηαηηθώλ ζηνλ θπζηθό δεόιηζν. Ζ άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιπκαηνιάζπε κπνξεί λα απνηεζεί κε αζθάιεηα ή λα ρξεζηκνπνηεζεί σο εδαθνβειηησηηθό (ιίπαζκα) ζηηο αγξνηηθέο θαιιηέξγεηεο. Ζ ρξήζε ηεο ζηα αγξνηηθά εδάθε, απνηξέπεη ηελ έθπιπζε θαη κεηαθίλεζε ησλ επηβιαβώλ ζπζηαηηθώλ από ην ρεξζαίν ζην πδάηηλν πεξηβάιινλ, πξνζηαηεύνληαο ηελ πνηόηεηα ησλ επηθαλεηαθώλ θαη ππόγεησλ πδάησλ. Ταπηόρξνλα, ε αλάκεημε ηεο άνζκεο θαη ζπλεθηηθήο δενιπκαηνιάζπεο ζηα εδάθε ησλ αγξνηηθώλ θαιιηεξγεηώλ, βειηηώλεη ηηο θπζηθνρεκηθέο θαη ζξεπηηθέο ηθαλόηεηεο ηνπ εδάθνπο, ξπζκίδεη ην ph ησλ εδαθώλ πξνο ην νπδέηεξν, κεηώλεη ηηο αζζέλεηεο ζην ξηδηθό ζύζηεκα ησλ θπηώλ, κεηώλεη ηε ρξήζε ηνπ λεξνύ άξδεπζεο, απμάλνληαο ηελ παξαγσγή θαη πνηόηεηα ησλ αγξνηηθώλ πξντόλησλ (Filippidis 2010). Ζ αλάκεημε βηνκεραληθήο ιάζπεο θαη θπζηθνύ δεόιηζνπ, έδσζε άνζκε θαη ζπλεθηηθή δεν-ιάζπε, ε νπνία είλαη θαηάιιειε γηα αζθαιή απόζεζε, ιόγσ ηεο θαζήισζεο ησλ επηβιαβώλ ζπζηαηηθώλ ζηνλ θπζηθό δεόιηζν, απνηξέπνληαο ηελ έθπιπζε απηώλ κε ην λεξό ηεο βξνρήο, πξνζηαηεύνληαο έηζη ηελ πνηόηεηα ησλ επηθαλεηαθώλ θαη ππόγεησλ πδάησλ. Δςσαπιζηίερ Δπραξηζηίεο εθθξάδνληαη ζηελ εηαηξεία GEO-VET Ν. Αιεμαλδξίδεο & Σηα Ο.Δ. γηα ηελ πξνκήζεηα θαη επεμεξγαζία ηνπ θπζηθνύ δεόιηζνπ. 5. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Φηιηππίδεο Α. θαη Φηιηππίδεο Σ., 2011. Παξαγωγή άνζκεο θαη ζπλεθηηθήο δενιπκαηνιάζπεο, θαηάιιειεο γηα αζθαιή απόζεζε θαη γηα ρξήζε ωο εδαθνβειηηωηηθό γεωξγηθώλ θαιιηεξγεηώλ, κε ηελ αλάκεημε ιπκαηνιάζπεο θαη θπζηθνύ δεόιηζνπ. Γίπισκα Δπξεζηηερλίαο Αξηζκ. 1007446, Οξγαληζκόο Βηνκεραληθήο Ηδηνθηεζίαο, Αζήλα. Baerlocher Ch., Meier W.M. and Olson D.H., 2001. Atlas of Zeolite Framework Types. Elsevier, Amsterdam. Bish D.L. and Ming D.W., 2001. Natural Zeolites: Occurrence, Properties, Applications. Reviews in Mineralogy and Geochemistry, Vol. 45, Mineralogical Society of America, Washington DC. Charistos D., Godelitsas A., Tsipis C., Sofoniou M., Dwyer J., Manos G., Filippidis A. and Triantafyllidis C., 1997. Interaction of natrolite and thomsonite intergrowths with aqueous solutions of different initial ph values at 25 o C in the presence of KCl: Reaction mechanisms. Applied Geochemistry, 12: 693-703. Colella C. and Mumpton F.A., 2000. Natural Zeolites for the Third Millennium. De Frede, Napoli. 359
Filippidis A., 2010. Environmental, industrial and agricultural applications of Hellenic Natural Zeolite. Hellenic Journal of Geosciences, 45: 91-100. Filippidis A. and Kantiranis N., 2007. Experimental neutralization of lake and stream waters from N. Greece using domestic HEU-type rich natural zeolitic material. Desalination, 213: 47-55. Filippidis A., Godelitsas A., Charistos D., Misaelides P. and Kassoli-Fournaraki A., 1996. The chemical behavior of natural zeolites in aqueous environments: Interactions between low-silica zeolites and 1M NaCl solutions of different initial ph-values. Applied Clay Science, 11: 199-209. Filippidis A., Apostolidis N., Paragios I. and Filippidis S., 2008. Zeolites clean up. Industrial Minerals, 487: 68-71. Godelitsas A., Charistos D., Dwyer J., Tsipis C., Filippidis A., Hatzidimitriou A. and Pavlidou E., 1999. Copper (II)-loaded HEU-type zeolite crystals: characterization and evidence of surface complexation with N,N-diethyldithiocarbamate anions. Microporous and Mesoporous Materials, 33: 77-87. Godelitsas A., Charistos D., Tsipis A., Tsipis C., Filippidis A., Triantafyllidis C., Manos G. and Siapkas D., 2001. Characterisation of zeolitic materials with a HEU-type structure modified by transition metal elements: Definition of acid sites in Nickel-loaded crystals in the light of experimental and quantum-chemical results. Chemistry European Journal, 7(17): 3705-3721. Godelitsas A., Charistos D., Tsipis C., Misaelides P., Filippidis A. and Schindler M., 2003. Heterostructures patterned on aluminosilicate microporous substrates: Crystallisation of cobalt (III) tris(n,n-diethyldithiocarbamato) on the surface of HEU-type zeolite. Microporous and Mesoporous Materials, 61: 69-77. Kantiranis N., Sikalidis K., Godelitsas A., Squires C., Papastergios G. and Filippidis A., 2011. Extra-framework cation release from heulandite-type rich tuffs on exchange with NH 4 +. Journal of Environmental Management, 92: 1569-1576. Misaelides P., Godelitsas A., Filippidis A., Charistos D. and Anousis I., 1995. Thorium and uranium uptake by natural zeolitic materials. The Science of the Total Environment, 173/174: 237-246. Tzamos E., Kantiranis N., Papastergios G., Vogiatzis D., Filippidis A. and Sikalidis C., 2011. Ammonium exchange capacity of the Xerovouni zeolitic tuffs, Avdella area, Evros Prefecture, Greece. Clay Minerals, 46: 179-187. 360