ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΡΟΧΑΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΡΟΧΑΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2002-2013 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΟΙΤΗΤΗ: ΜΠΟΥΡΓΑΖΑΣ ΛΟΥΛΑΚΗΣ ΑΛΚΗΣ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΞΑΝΘΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Περιεχόμενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ... - 3 - ΕΙΣΑΓΩΓΗ... - 4 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Τα αίτια των ατυχημάτων... - 6 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Μέτρα Ασφάλειας σε Ελλάδα και Ε.Ε.... - 10-2.1 Αντιµετώπιση της Οδικής Ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση... - 10-2.2 Αντιµετώπιση της Οδικής Ασφάλειας στην Ελλάδα... - 13-2.2.1 Στρατηγική Οδική Ασφάλεια για την περίοδο 2011-2020... - 14-2.2.2 Τα πρόσφατα μέτρα ασφάλειας (2011-2013)... - 15-2.2.3 Διαχείρηση Οδικής Ασφάλειας... - 16 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Κόστος Τροχαίων... - 18-3.1 Κατηγορίες κόστους οδικών τροχαίων ατυχημάτων... - 19 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ανάλυση Περιφέρειας Αττικής... - 21 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ανάλυση Περιφέρειας Μακεδονίας... - 29 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 - Συμπεράσματα... - 37 - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... - 40 - - 2 -

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κάθε χρόνο χιλιάδες συνάνθρωποι μας χάνουν τη ζωή ή τραυματίζονται βαριά εξαιτίας ενός τροχαίου δυστυχήματος. Η εργασία αυτή έχει ως στόχο να παραθέσει στοιχεία για το πλήθος των ατυχημάτων, των νεκρών, των βαριά και ελαφρά τραυματισμένων στη χώρα μας. Ως βάση δεδομένων χρησιμοποιούνται τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ., μετά από κατάλληλη επεξεργασία. Έτος αναφοράς θεωρείται το έτος 2002. - 3 -

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τροχαία Ατυχήματα - Ορισμός Βάση του ορισμού που αναφέρεται στην International Road Traffic and Accident Database (IRTAD), ο όρος τροχαίο ατύχημα αφορά το συμβάν που λαμβάνει χώρα σε δημόσιους δρόμους ή χώρους ανοικτούς στη δημόσια κυκλοφορία, με αποτέλεσμα το θάνατο ή τραυματισμό ενός ή περισσοτέρων ατόμων καθώς και την εμπλοκή τουλάχιστον ενός οχήματος. Δεν περιλαμβάνονται ατυχήματα που σαν συνέπεια έχουν μόνο υλικές ζημιές. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι ο ορισμός των τροχαίων ατυχημάτων διαφέρει από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) δίνει έναν βασικό ορισμό που περιλαμβάνει τα κυριότερα κριτήρια που συναντόνται στους εθνικούς ορισμούς. Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ECE) κάνει μια διάκριση μεταξύ θανατηφόρων και μη θανατηφόρων ατυχημάτων. Οι τραυματισμοί σε τροχαία ατυχήματα οδήγησαν σε 1,4 εκατομμύρια θανάτους το 2013 από τα 1,1 εκατομμύρια θανάτους το 1990. Περίπου 68.000 εξ αυτών αφορού παιδιά κάτω από την ηλικία των πέντε ετών. Σχεδόν όλες οι χώρες υψηλού εισοδήματος έχουν μια μείωση των ποσοστών θανάτου από τροχαία, ενώ στην πλειοψηφία των χωρών με χαμηλό εισόδημα, έχουν αυξημένα ποσοστά θανάτων. Μεσαίου εισοδήματος χώρες έχουν το υψηλότερο ποσοστό με 20 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους, το 80 % του συνόλου των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων. Ενώ το ποσοστό θανάτου στην Αφρική είναι το υψηλότερο ( 24,1 ανά 100.000 κατοίκους ), το χαμηλότερο ποσοστό είναι συναντάται στην Ευρώπη ( 10,3 ). Πέρα από τη διάκριση τους σε θανατηφόρα ή μη, τα τροχαία ατυχήματα μπορούν να ταξινομηθούν σε γενικότερους τύπους. Οι πιο συνηθισμένοι είναι: μετωπικές συγκρούσεις, απόκλιση πορείας (Run-off-road collision), οπίσθιες συγκρούσεις, πλευρικές συγκρούσεις και ανατροπές (Rollover). - 4 -

Τα οδικά τροχαία ατυχήματα αποτελούν μια από τις συχνότερες αιτίες θανάτου και πρόκλησης μόνιμης αναπηρίας, ιδιαίτερα στα άτομα νεαρής ηλικίας. Η νεαρή ηλικία, η χρήση οινοπνεύματος ή εξαρτησιογόνων ουσιών, καθώς και η χρήση κινητού τηλεφώνου, αποτελούν του κυριότερους παράγοντες κινδύνου πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος. Επιπλέον, χαρακτηριστικά που αφορούν στο όχημα και στο οδόστρωμα σε συνδυασμό με τους παραπάνω παράγοντες ενδεχομένως να συμβάλλουν στην πρόκληση τροχαίων ατυχημάτων. Αρκετές μελέτες έδειξαν ότι απλά προληπτικά μέτρα, όπως είναι η καθιέρωση της ζώνης ασφαλείας, οι αερόσακοι και η μείωση των ορίων ταχύτητας, ενδέχεται να μειώσουν τους θανάτους και τους τραυματισμούς λόγω τροχαίων ατυχημάτων. - 5 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Τα αίτια των ατυχημάτων Αιτίες τροχαίων ατυχημάτων Οι αιτίες των ατυχημάτων συνοψίζονται σε τρεις κύριες κατηγορίες: 1. Ανθρώπινος παράγοντας (χρήστες της οδού) 2. Όχημα 3. Οδικό Περιβάλλον και Δίκτυο 1. Ανθρώπινος παράγοντας Οδηγός Ο τρόπος με τον οποίο ο οδηγός του οχήματος προσεγγίζει ζητήματα ασφαλείας, κατά την οδήγηση και γενικότερα η συμπεριφορά του στο δρόμο επηρεάζει, σε μεγάλο βαθμό, την πιθανότητα να εμπλακεί σε τροχαίο ατύχημα. Τα άτομα σχετικά νεαρής ηλικίας τείνουν να εμπλέκονται πιο συχνά σε ατυχήματα από ότι άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, πράγμα που πιθανό να οφείλεται στη μεγαλύτερη συχνότητα με την οποία τα άτομα αυτά εκδηλώνουν ριψοκίνδυνη ή επιθετική συμπεριφορά. Συνήθως τα τροχαία ατυχήματα προκαλούνται για τους εξής λόγους: Απόσπαση προσοχής κόπωση οδηγού Υπερβολική ταχύτητα Οδήγηση υπό την απορία αλκοόλ Απερίσκεπτη - επιθετική επιδεικτική οδήγηση Παράνομες κόντρες Παραβίαση ερυθρού σηματοδότη Παραβίαση πινακίδας πορείας (STOP) Αλλαγές λωρίδας κυκλοφορίας Επιδεικτικοί αντικανονικοί ελιγμοί Οδήγηση στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας Λανθασμένες στροφές Αντικανονικό προσπέρασμα Μη χρήση ζώνης κράνους - 6 -

Παραβίαση προτεραιότητας Πεζός Τα αίτια που αναφέρονται στους πεζούς είναι πολύ λιγότερα απ αυτά που αναφέρονται στους οδηγούς, όπως και τα ατυχήματα που προκαλούνται από αυτούς είναι σαφώς λιγότερα. Μερικά από αυτά είναι: Δεν υπακούν σε σήμα τροχονόμου Αγνοούν το φωτεινό σηματοδότη Δεν βαδίζουν στο πεζοδρόμιο ή στις διαβάσεις Διασχίζουν απότομα και απερίσκεπτα το δρόμο 2.Όχημα Το όχημα ευθύνεται για τους εξής λόγους: Η παλαιότητα του οχήματος Η κακή ή ανεπαρκής συντήρηση Μηχανικές και άλλες βλάβες Ο μεγάλος αριθμός κυκλοφορούντων δικύκλων Το υπέρβαρο και οι παραβάσεις ως προς τη φόρτωση και τις διαστάσεις του φορτίου Ο μη τακτικός τεχνικός έλεγχος Η κυκλοφορία μεγάλου αριθμού φορτηγών αυτοκινήτων και αγροτικών μηχανημάτων Έλλειψη φώτων αντικανονική χρήση φώτων Διαρροή φορτίου (χαλίκι, μπετό, πετρέλαια) - 7 -

3.Οδικό δίκτυο και περιβάλλον Το οδικό δίκτυο και περιβάλλον ευθύνεται για τους εξής λόγους: Κακή κατάσταση του οδικού δικτύου Ανεπαρκής σήμανση και σηματοδότηση Πλήρης έλλειψη ή ανεπάρκεια οδικού φωτισμού Χαμηλά πρότυπα κατασκευής Ανεπαρκή γεωμετρικά χαρακτηριστικά Ελλιπής σήμανση κατά τη διάρκεια κατασκευών Δυσμενείς περιβαλλοντολογικές συνθήκες Γράφημα 1.1 Αίτια Τροχαίων Ατυχημάτων το 2014 Συνέπειες τροχαίων ατυχημάτων Οι συνέπειες και τα αποτελέσματα που προκαλούν τα τροχαία ατυχήματα ολοφάνερο είναι ότι είναι πολλές, επιγραμματικά θα αναφερθούν μερικές εξ αυτών: - 8 -

1.-Η απώλεια της ανθρώπινης ζωής είναι κάτι που δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί σε χρήμα. Σήμερα γίνεται καθημερινά ένας αμείλικτος πόλεμος, οι συνέπειες του οποίου, είναι ανάλογες με εκείνες των πολεμικών συγκρούσεων, που προκάλεσαν τόσα δεινά και σκόρπισαν δέος στην ανθρωπότητα. 2.-Τα σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και προβλήματα επιβίωσης των ορφανών παιδιών που αντιμετωπίζουν μετά από ένα ατύχημα, όπου θα χάσουν τους γονείς τους. 3.-Τα τεράστια ποσά που καταβάλλονται από το Κράτος και τους ασφαλιστικούς φορείς για νοσηλεία, συντάξεις αναπηρίας και διοικητικά έξοδα, που σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα ανέρχονται σε 200 Δις δρχ. 4.-Αναπτύσσεται το αίσθημα της ανασφάλειας στο μέσο πολίτη που θέλει να μετακινηθεί, όταν πληροφορείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για τα τροχαία ατυχήματα, με αποτέλεσμα να παραμείνει στις μεγαλουπόλεις, αυξάνοντας το άγχος του και επιτείνοντας την κακή του ψυχική διάθεση. 5.-Η κακή εικόνα που δείχνει η χώρα μας στο εξωτερικό, που επηρεάζει το κύρος της και κατ επέκταση τον τουρισμό. 6.-Επηρεάζεται σοβαρά η παραγωγικότητα, όπως πιστεύουν οι ερευνητές. 7.-Δημιoυργούνται κυκλοφοριακά προβλήματα, άσχημες ψυχικές καταστάσεις στους οδηγούς και άγχος. 8.-Επιβαρύνεται η ήδη υπάρχουσα γραφειοκρατία με την σύνταξη εγγράφων διότι σε ένα τροχαίο ατύχημα επιλαμβάνονται διάφοροι φορείς, όπως Τροχαία, Δικαιοσύνη, Ασφαλιστικές Εταιρείες. κ.λ.π. 9.-Το συνάλλαγμα που δαπανάται στο εξωτερικό για την αγορά ανταλλακτικών για την επισκευή των οχημάτων που έχουν υποστεί ζημιές. 10.-Το τροχαίο ατύχημα, τέλος μετά την υπογεννητικότητα, θεωρείται πρωταρχικός παράγοντας διόγκωσης του δημογραφικού προβλήματος της χώρας μας και συμβάλλει αρνητικά στην Εθνική Άμυνα, επειδή τα θύματα είναι κυρίως στρατεύσιμης ηλικίας. - 9 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Μέτρα Ασφάλειας σε Ελλάδα και Ε.Ε. 2.1 Αντιµετώπιση της Οδικής Ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Κράτος μέλος Θάνατοι ανά εκατ. κατοίκους Εξέλιξη των θανάτων 1965 2010 2011 2012 Μέση ετήσια μείωση κατά τη δεκαετία 2000-2010 2010-2011 2011-2012 Belgique/België 147 77 78 73-6% 2% -12% България/Βουλγαρία 91 103 89 82-3% -15% -8% Česká republika 150 76 74 71-5% -4% -4% Danmark 212 46 40 32-6% -14% -18% Deutschland 234 45 49 44-7% 10% -10% Eesti 178 58 75 65-10% 29% -14% Éire/Ireland 124 47 41 36-7% -12% -12% Ελλάδα 89 111 101 92-4% -9% -10% España 114 54 45 41-9% -17% -9% France 249 62 61 56-8% -1% -8% Italia 186 68 64 62-6% -6% -2% Κύπρος 162 73 85 59-5% 18% -28% Latvija 290 97 86 86-10% -18% -2% Lietuva 250 90 97 100-9% -1% 2% Luxembourg 250 64 64 65-8% 3% 3% Magyarország 86 74 64 60-6% -14% -5% Malta 36 36 51 26-1% 40% -48% Nederland 202 32 33 32-7% 2% -1% Österreich 252 66 62 64-6% -5% 4% Polska 79 102 109 93-4% 7% -15% - 10 -

Portugal 117 79 84 71-6% -7% -16% România 98 111 94 96 0% -15% 1% Slovenija 327 67 69 59-7% 2% -13% Slovensko 128 68 60 55-5% -13% -9% Suomi/Finland 230 51 54 48-5% 7% -11% Sverige 170 28 34 31-8% 20% -7% United Kingdom 146 31 31 28-7% 3% -12% ΕΕ 171 62 60 55-6% -2% -9% Πίνακας 2.1 Εξέλιξη των τροχαίων ατυχημάτων ανά χώρα Τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία όσον αφορά την πρόληψη των οδικών ατυχηµάτων µε αποτέλεσµα ο αριθµός των ατυχηµάτων και των νεκρών να παρουσιάζει θεαµατική πτώση τα τελευταία χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι κύριοι λόγοι που εξηγούν την µείωση των νεκρών στα οδικά ατυχήµατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι: Η οικονοµική ύφεση και η συνεπαγόµενη µείωση των οχηµατοχιλιοµέτρων. Οι τεχνολογικές εξελίξεις στην κατασκευή των οχηµάτων. Η βελτίωση της κυκλοφοριακής συµπεριφοράς των οδηγών και η ευρύτερη χρήση της ζώνης ασφάλειας. Η βελτιωµένη οδική υποδοµή σε συνδυασµό µε διοικητικά µέτρα. Επιπλέον για την αντιµετώπιση των οδικών ατυχηµάτων τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεσπίζουν στρατηγικά ολοκληρωµένα σχέδια για την µελλοντική βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Τα σηµαντικότερα µέτρα και προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι τα εξής: Εκστρατείες ευαισθητοποίησης και κυκλοφοριακής αγωγής των νέων οδηγών Εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τη χρήση των ζωνών ασφαλείας Εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τον σεβασµό του ορίου ταχύτητας Εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ Μείωση του ανώτατου επιτρεπόµενου επιπέδου αλκοόλης στο αίµα του οδηγού - 11 -

Υποχρεωτική χρήση ζωνών ασφαλείας σε όλες τις θέσεις του οχήµατος Υποχρεωτική χρήση κράνους από τους οδηγούς δικύκλων Προτυποποίηση και υποχρεωτική χρήση ειδικού µηχανισµού συγκράτησης για µεταφορά παιδιών κάτω των 10 ετών Υποχρεωτική χρήση της πρώτης κλίµακας των φώτων κατά τη διάρκεια της ηµέρας από τις µοτοσικλέτες Περιορισµός και έλεγχος της ταχύτητας σε κατοικηµένες περιοχές µε την εισαγωγή ζωνών ανωτάτου επιτρεπόµενου ορίου ταχύτητας 30 Χλµ/ώρα Μείωση των ορίων ταχύτητας κατά τη διάρκεια της νύχτας ή του χειµώνα Αυστηρότερη εφαρµογή µέτρων και ποινών µέσω της εντατικοποίησης της αστυνόµευσης Κλιµακούµενες ποινές µε υψηλά πρόστιµα, άρση της άδειας οδήγησης, point system Εισαγωγή κανόνων κυκλοφορίας και µέτρων προστασίας για τους ποδηλάτες (δηµιουργία ποδηλατοδρόµων) Βελτίωση της σήµανσης Εκτεταµένες παρεµβάσεις στο οδικό δίκτυο Ειδικές διατάξεις για την κυκλοφορία των φορτηγών Αυστηρότερος και τακτικότερος τεχνικός έλεγχος των οχηµάτων Μείωση του φόρου για αγορές εξαρτηµάτων οδικής ασφάλειας Διακρατική συνεργασία για την αντιµετώπιση των οδικών ατυχηµάτων Εθνική στρατηγική για την καταπολέµηση των οδικών ατυχηµάτων Εκπόνηση και εφαρµογή ειδικών προγραµµάτων (τριετών ή πενταετών) οδικής ασφάλειας σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο Εντατικοποίηση της παρακολούθησης του επιπέδου οδικής ασφάλειας Εισαγωγή κοινοβουλευτικού ελέγχου για την πρόοδο του προγράµµατος οδικής ασφάλειας - 12 -

Εικόνα 2.1 Ανθρώπινες Απώλεις στην Ε.Ε. από το 2001 (Eurostat) 2.2 Αντιµετώπιση της Οδικής Ασφάλειας στην Ελλάδα Οι εθνικές στρατηγικές και οι στόχοι για την οδική ασφάλεια Ο συντονισμός όλων των υπουργείων που εμπλέκονται στη διαχείριση της οδικής ασφάλειας εξασφαλίζεται από την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας, υπό την προεδρία του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Ωστόσο, ο ρόλος της παραμένει περιερισμένος, καθώς η αντίστοιχη Γραμματεία Συντονισμού δεν ήταν ποτέ σωστά λειτουργική. Ως αποτέλεσμα, οι περιφερειακές και τοπικές αρχές καλούνται να εφαρμόσουν τις δραστηριότητες οδικής ασφάλειας, οι οποίες περιορίζονται κυρίως σε ελέχγους οδικών υποδομών και οχημάτων. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία διαδικασία ενσωμάτωσης των εθνικών και περιφερειακών δραστηριοτήτων, όπως επίσης δεν υφίσταται και υποβολή εκθέσεων από το περιφερειακό σε εθνικό επίπεδο. - 13 -

Παρά τα τρία στρατηγικά σχέδια που εγκρίθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία, η κινητοποίηση των αρχών και της κοινωνίας παρέμεινε περιορισμένη και η οδική ασφάλεια δεν είναι ακόμη αναγνωρισμένος τομέας πολιτικής. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος προϋπολογισμός για την οδική ασφάλεια, ενώ την ίδια στιγμή δεν εφαρμόζεται συστηματική εκπαίδευση οδικής ασφάλειας σε οποιοδήποτε επίπεδο στην Ελλάδα. Πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις υποστηρίζουν την ανάγκη ύπαρξης ενός καλύτερου πλάνου οδικής ασφάλειας. Τα προβλήματα οδικής ασφάλειας καθώς και οι λύσεις τους είναι γνωστά στην Ελλάδα μέσω πολλών ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η εφαρμογή των μέτρων αυτών κρίνεται περιορισμένη. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία επίσημη επίβλεψη των δράσεων οδικής ασφάλειας, ούτε συγκριτική ή κάποιου άλλου είδους αξιολόγηση. 2.2.1Στρατηγική Οδική Ασφάλεια για την περίοδο 2011-2020 Το τρίτο Εθνικό στρατηγικό σχέδιο οδικής ασφάλειας, που αναπτύχθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνας, εγκρίθηκε από το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, το Σεπτέμβριο του 2011. ΣΤΟΧΟΙ Το στρατηγικό σχέδιο υιοθετεί τον ευρωπαϊκό στόχο της μείωσης του αριθμού των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων κατά 50% μεταξύ 2010 και 2020, μαζί με συγκεκριμένους ενδιάμεσους στόχους, δηλαδή μείωση κατά 90 των θανάτων στους δρόμους ετησίως μεταξύ του 2010 και του 2014 (στόχος που έχει ήδη επιτευχθεί, λόγω της κρίσης) και 50 ετησίως μεταξύ 2014 και 2020. - 14 -

Με αυτό στόχο να έχει τεθεί, μια σειρά από συγκεκριμένες δράσεις στο πλαίσιο στοχευμένων προγραμμάτων της κεντρικής και της περιφερειακής κυβέρνησης έχουν αναγνωριστεί ως αναγκαίες για την επίτευξη του στόχου, χωρίς ωστόσο τηνλεπτομερή περιγραφή των αποτελεσμάτων της κάθε δράσης. Προϋπόθεση για την επιτυχία των στόχων είναι ισχυρή πολιτική θέληση και υποστήριξη στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, προκειμένου να ενεργοποιήσει τους απαραίτητους μηχανισμούς για την αποτελεσματική εφαρμογή του στρατηγικού σχεδιασμού. Η Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας, η οποια επαναφέρθηκε το 2010, αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματική υλοποίηση των δράσεων και των προγραμμάτων που ορίζονται στον παρόντα στρατηγικό σχέδιο και θα υποστηρίζεται από την εκ νέου λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου Οδικής Ασφάλειας. Η κύρια πρόκληση για την οδική ασφάλεια είναι να επωφεληθεί από τις τρέχουσες σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στην δημόσια διοίκηση λόγω της οικονομικής κρίσης. 2.2.2 Τα πρόσφατα μέτρα ασφάλειας (2011-2013) Σε γενικές γραμμές, η άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών έχει οδηγήσει σε πολύ περιορισμένους προϋπολογισμούς για δράσεις οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα. Ορισμένα μέτρα οδικής ασφάλειας από τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές υλοποιούνται με επίκεντρο την επιβολή των κανόνων οδικής ασφάλειας (κυρίως την υπερβολική ταχύτητα, οδήγηση σε κατάσταση μέθης και χρήση των ζωνών ασφαλείας και κράνη) από την αστυνομία, ή μέσω εκστρατειών εκπαίδευσης και ενημέρωσης για την οδική ασφάλεια που διεξαγονται κυρίως από ιδιωτικές εταιρείες (π.χ. παραχώρησης αυτοκινητοδρόμων, κλπ) και ΜΚΟ (Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας Πάνος Μυλωνάς, κλπ). Ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα πραγματοποιούν πολλές έρευνες για την οδική ασφάλεια (ανάλυση - 15 -

ατυχημάτων, παρακολούθηση, κλπ), ενισχύοντας έτσι τις δράσεις οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα. 2.2.3 Διαχείρηση Οδικής Ασφάλειας Η διαχείριση της οδικής ασφάλειας είναι ευθύνη τόσο των εθνικών όσο και των περιφερειακών αρχών. Κατά την τελευταία δεκαετία, όλο και περισσότερες περιφερειακές και τοπικές αρχές έχουν δημιουργήσει και εφαρμόσει περιφερειακά προγράμματα οδικής ασφάλειας (ενίοτε στο πλαίσιο των σχεδίων αστικής κινητικότητας) που ξεκινούν να φέρνουν αποτελέσματα. Συμπεριφορά των οδηγών Οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές (μαζί με άλλους ενδιαφερόμενους για την οδική ασφάλεια) εργάζονται για τη σωστή οδική συμπεριφορά μέσω της επιβολής κανόνων, εκστρατειών και εκπαίδευσης, χωρίς ωστόσο να παρακολουθούνται σωστά όλες αυτές οι δράσεις προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με το μέγεθος των προσπαθειών αυτών και τις επιπτώσεις τους στα οδικά ατυχήματα. Συνήθως επικεντρώνονται στη διαχείριση της ταχύτητας, τη μειωμένη ικανότητα οδήγησης, τη ζώνη ασφαλείας και τη χρήση κράνους. Οχήματα Όλοι οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα οχήματα έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία ακολουθόμενοι απο την Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Αυτοκινήτου, με αποτέλεσμα υψηλότερα πρότυπα ασφάλειας όλων των νέων οχημάτων που τίθενται σε κυκλοφορία στην Ελλάδα. Η βελτιωμένη ασφάλεια των οχημάτων θεωρείται ένας από τους λόγους για τη σημαντική μείωση των οδικών ατυχημάτων (ιδιαίτερα του αριθμού των ατόμων που σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν σοβαρά), τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα. - 16 -

Ασφάλεια Ποδηλατών Για να ανταποκριθεί στην αύξηση της κυκλοφορίας του ποδηλάτου, η ελληνική κυβέρνηση εφαρμόζει σταδιακά μέτρα για την ασφάλεια του ποδηλάτου, τα οποία περιλαμβάνουν ποδηλατόδρομους, νέους κανόνες (για κοινή χρήση των λεωφορειολωρίδων) και εκστρατείες. Υποδομές Λόγω των συνεχών δύσκολων οικονομικών συνθηκών, ο προϋπολογισμός για τη συντήρηση του οδικού δικτύου έχει μειωθεί σημαντικά. Το κύριο πρόγραμμα ανάπτυξης αυτοκινητοδρόμων, συνολικού ύψους 2500 χιλιομέτρων με διόδια (συμπεριλαμβανομένων και 1400 χιλιομέτρων επιπλέον) επαναξεκίνησε το 2013 Οι Ευρωπαικές οδηγίες για την διαχείριση της οδικής ασφάλειας των υποδομών έχουν μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία, ωστόσο η εφαρμογή τους είναι πολύ αργή λόγω της έλλειψης πόρων και των ανεπαρκών διοικητικών δομών. Φροντίδα μετά τη σύγκρουση Το εκτεταμένο πρόγραμμα για τις μεταρρυθμίσεις της ελληνικής δημόσιας διοίκησης καθώς και των εθνικού συστήματος υγείας περιλαμβάνει την αναδιάρθρωση της, και τις πιθανές βελτιώσεις των διαδικασιών μετά τη σύγκρουση. Η επίδραση αυτών των μεταρρυθμίσεων για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων δεν μπορεί να μετρηθεί ακόμη, όχι μόνο και μόνο επειδή είναι πολύ νωρίς, αλλά και λόγω των σοβαρών περικοπών σε όλους τους τομείς της εθνικής οικονομίας. - 17 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Κόστος Τροχαίων Το κόστος των τροχαίων ατυχημάτων Το κόστος των τροχαίων ατυχημάτων είναι κάτι που δεν μπορεί να υπολογιστεί εύκολα και σίγουρα δεν μπορεί να υπολογιστεί πλήρως. Το κοινωνικοοικονομικό κόστος των τροχαίων ατυχημάτων είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα το οποίο σε ετήσια βάση υπολογίζεται περίπου στα δυόμισι εκατομμύρια ευρώ (ΥΣΑΕ 2009) μονάχα για την απώλεια ζωής (νεκροί). Φυσικά όμως ο αριθμός αυτός είναι πλήρως υποτιμημένος εφόσον δεν περιλαμβάνει το κόστος των τραυματιών, του ανθρώπινου πόνου, δεδομένου ότι η ανθρώπινη ζωή και ο πόνος δεν αποτιμάται σε χρήμα (είτε επειδή τα κριτήρια αποτίμησης διαφέρουν από χώρα σε χώρα, είτε επειδή είναι εξαρτώμενα από ηθικές και πολιτισμικές αξίες και παραδόσεις, είτε από πολιτικά συστήματα και μορφές κοινωνικής οργάνωσης) και γενικά του ανθρώπινου κεφαλαίου (απολεσθέν παραγωγικό έργο, οδύνη, θλίψη), καθώς και άλλων παραμέτρων. Ο Υπουργός Υποδομών Μεταφορών & Δικτύων σε ομιλία του στις 23/12/2009 είπε : «Η οδική ασφάλεια αποτελεί μείζον εθνικό και κοινωνικό θέμα, αφού τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν μία από τις πρώτες αιτίες θανάτου. Πέραν της ανεκτίμητης αξίας της ανθρώπινης ζωής, το κοινωνικοοικονομικό κόστος των τροχαίων ατυχημάτων εκτιμάται σε παραπάνω από 5 δίς ευρώ ετησίως ( υγεία, κοινωνική ασφάλιση, απώλεια εργασίας, κόστος διοίκησης, δαπάνη για υλικά, κ.λ.π.» Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά την κατηγοριοποίηση του κόστους των οδικών τροχαίων ατυχημάτων, καθώς και το κοινωνικό και οικονομικό κόστος χωριστά, όσο μπορεί βέβαια αυτό να προσδιοριστεί. Η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει ότι το οικονομικό κόστος από τα τροχαία ατυχήματα ανέρχεται στο 1-3% του ΑΕΠ κάθε κράτους. Στην Ε.Ε. ετησίως διατίθεται ποσό ύψους 160 δισ. ευρώ, το οποίο ισοδυναμεί με το 2% του ΑΕΠ της Ε.Ε.-15. Στην Ελλάδα, κάθε βαριά τραυματισμένος κοστίζει περίπου 30.000 ευρώ και κάθε ελαφριά τραυματισμένος 3.000 ευρώ. Η ελληνική οικονομία επιβαρύνεται ετησίως με δαπάνες πάνω από 14 εκατ. ευρώ για την πληρωμή συντάξεων ή αποζημιώσεων για νοσήλια, για αποκατάσταση - 18 -

ζημιών και σωματικών βλαβών κ.λπ. χωρίς να υπολογίσουμε την απώλεια εργατικού δυναμικού ή την επιπλέον εργασιακή απασχόληση για την αντιμετώπιση των συνεπειών των τροχαίων ατυχημάτων, δηλαδή ιατρικό προσωπικό, νοσοκομεία τροχονόμοι, πραγματογνώμονες, δικαστικοί, ασφαλιστές, όπως και με άλλα δευτερεύοντα έξοδα π.χ. δικαστικά, οδοιπορικά κ.λπ. που θα πρέπει να συνυπολογισθούν στην επιβάρυνση της ελληνικής οικονομίας. 3.1 Κατηγορίες κόστους οδικών τροχαίων ατυχημάτων Το κόστος ενός τροχαίου ατυχήματος μπορεί να διαχωριστεί σε δύο κατηγορίες α. Το κόστος ανά θύμα τροχαίου, β. το κόστος ανά ατύχημα. Οι δύο κατηγορίες αυτές μπορούν να διαχωριστούν σε δύο ακόμα κατηγορίες, το άμεσο κόστος (ιατρικό κόστος, κόστος σε περιουσία, κόστος αποκατάστασης, διοικητικό κόστος) και το έμμεσο κόστος (απώλεια παραγωγικής ικανότητας και ανθρώπινο κόστος) το οποίο επηρεάζει την ευημερία της κοινωνίας. α. Κόστος ανά θύμα τροχαίου 1. Ιατρικό κόστος Πρώτες βοήθειες, μεταφορά θύματος, υπηρεσίες ατυχημάτων και εκτάκτου ανάγκης, νοσηλεία εντός νοσοκομείου και νοσηλεία εκτός νοσοκομείου 2. Κόστος αποκατάστασης (μη ιατρικό) Κόστος αλλαγών διαρρύθμισης κατοικίας ώστε να είναι κατάλληλη για άτομα με ειδικές ανάγκες, ειδικά μέσα μεταφοράς ατόμων με ειδικές ανάγκες, επαγγελματική αποκατάσταση, ιδιαίτερη εκπαιδευτική φροντίδα και διαπαιδαγώγηση παιδιών. 3. Απώλεια παραγωγικής ικανότητας Απώλεια παραγωγικότητας στους εργαζόμενους, απώλεια παραγωγικότητας και εκτός εργασιακού χώρου (π.χ. οικιακή εργασία) πιθανή μελλοντική απώλεια εργασίας. - 19 -

4. Ανθρώπινο κόστος Φυσικός και ψυχικός πόνος θύματος (πόνος, λύπη, εξωτερική παραμόρφωση, αλλαγή-πτώση του επιπέδου ζωής), μείωση διάρκειας ζωής λόγω του τροχαίου ατυχήματος. 5. Άλλο κόστος Επισκέψεις σε γιατρούς ή επίσκεψη ιατρού στο σπίτι, βοήθεια θύματος για φροντίδα στο σπίτι, έξοδα κηδείας κ.α. β. Κόστος ανά ατύχημα 1. Καταστροφές που συνέβησαν Ζημιές οχημάτων ( αντικατάσταση οχήματος ή επισκευή αυτού), καταστροφές οδοστρώματος, καταστροφές σε κτίρια, ζημιές σε περιουσία τρίτων, ζημιές κατά τη διάρκεια φόρτωσης των εμπλεκόμενων οχημάτων του ατυχήματος σε όχημα οδικής βοήθειας, περιβαλλοντικές καταστροφές. 2. Διοικητικά έξοδα Κόστος αστυνόμευσης, κόστος πυροσβεστικής υπηρεσίας, κόστος ασφάλισης θύματος, κόστος κλάδου υγείας, κόστος διαδικασίας για τη διεκδίκηση αποζημίωσης. 3. Διάφορα άλλα Κόστος λόγω απώλειας της επένδυσης ( π.χ. οχήματος), κόστος κατανάλωσης πρώτων υλών ( κατανάλωση καύσιμης ύλης π.χ. βενζίνη, μόλυνση του αέρα), απώλεια παραγωγής των ατόμων τα οποία έχουν εμπλακεί ή εγκλωβιστεί λόγω ατυχήματος. - 20 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ανάλυση Περιφέρειας Αττικής ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Τραυματιες 2002 Ατυχηματα Νεκροι Βαρια Ελαφρια ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 574 20 38 679 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 683 15 51 751 ΜΑΡΤΙΟΣ 747 25 55 895 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 669 15 39 764 ΜΑΙΟΣ 706 26 48 853 ΙΟΥΝΙΟΣ 777 23 43 951 ΙΟΥΛΙΟΣ 673 22 51 757 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 517 22 45 664 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 628 16 30 730 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 721 19 48 834 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 629 21 41 704 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 563 22 45 627 Συνολα 7887 246 534 9209 Πίνακας 4.1 Τροχαια 2002 Τραυματιες 2003 Ατυχηματα Νεκροι Βαρια Ελαφρια ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 603 20 37 702 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 457 12 29 512 ΜΑΡΤΙΟΣ 480 19 29 516 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 506 22 34 588 ΜΑΙΟΣ 649 16 35 738 ΙΟΥΝΙΟΣ 622 20 49 713 ΙΟΥΛΙΟΣ 700 24 40 840 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 485 20 53 558 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 612 24 52 666 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 686 18 40 827 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 632 23 37 702 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 544 20 30 612 Συνολα 6976 238 465 7974 Πίνακας 4.2 Τροχαία 2003-21 -

Τραυματιες 2004 Ατυχηματα Νεκροι Βαρια Ελαφρια ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 540 32 45 619 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 451 11 30 491 ΜΑΡΤΙΟΣ 537 14 27 623 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 548 21 40 587 ΜΑΙΟΣ 676 24 43 778 ΙΟΥΝΙΟΣ 663 26 51 730 ΙΟΥΛΙΟΣ 648 22 43 758 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 521 21 37 613 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 621 29 36 706 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 559 18 41 645 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 602 21 39 686 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 666 22 34 752 Συνολα 7032 261 466 7988 Πίνακας 4.3 Τροχαία 2004 Τραυματιες 2005 Ατυχηματα Νεκροι Βαρια Ελαφρια ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 628 39 62 735 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 568 28 52 650 ΜΑΡΤΙΟΣ 742 37 46 860 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 898 31 57 1018 ΜΑΙΟΣ 805 33 54 959 ΙΟΥΝΙΟΣ 901 39 74 1073 ΙΟΥΛΙΟΣ 831 22 69 899 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 617 32 59 720 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 773 24 44 914 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 860 27 65 1015 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 731 24 49 836 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 796 37 56 890 Συνολα 9150 373 687 10569 Πίνακας 4.4 Τροχαία 2005-22 -

Casualties Accidents Ατυχηματα /Ετος 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 9150 8254 7887 7971 7516 7599 7535 6976 7032 6771 6437 6243 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Year Γράφημα 4.1 Η Διαχρονική Εξέλιξη των ατυχημάτων Νεκροι/ Ετος 450 400 350 373 382 347 358 349 313 300 250 246 238 261 257 241 220 200 150 100 50 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Year Γράφημα 4.2 Διαχρονική Εξέλιξη των ανθρωπίνων απωλειών - 27 -

Axis Title Heavily Injured Βαρια Τραματιες/Ετος 800 700 687 600 500 400 534 465 466 512 506 467 455 426 409 368 347 300 200 100 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Year Γράφημα 4.3 Διαχρονική Εξέλιξη των βαριά τραυματιών Ελαφρα Τραυματιες/Ετος 12000 10000 8000 9209 7974 7988 10569 9682 8539 8562 9136 8654 7630 7493 7073 6000 4000 2000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Year Γράφημα 4.4 Διαχρονική Εξέλιξη των ελαφρά τραυματίων - 28 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ανάλυση Περιφέρειας Μακεδονίας ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Τραυματιες 2002 Ατυχηματα Νεκροι Βαρια Ελαφρια ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 166 16 23 196 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 175 20 18 213 ΜΑΡΤΙΟΣ 207 32 54 253 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 188 33 23 243 ΜΑΙΟΣ 214 33 44 247 ΙΟΥΝΙΟΣ 243 41 45 285 ΙΟΥΛΙΟΣ 270 42 52 365 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 258 38 43 336 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 238 30 36 277 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 222 20 33 260 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 238 28 53 262 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 176 17 25 211 Συνολα 2595 350 449 3148 Πίνακας 5.1 Τροχαία 2002 Τραυματιες 2003 Ατυχηματα Νεκροι Βαρια Ελαφρια ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 173 18 34 214 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 158 35 29 183 ΜΑΡΤΙΟΣ 171 15 32 222 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 208 15 25 253 ΜΑΙΟΣ 273 33 33 329 ΙΟΥΝΙΟΣ 278 24 47 319 ΙΟΥΛΙΟΣ 318 54 45 357 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 310 42 53 354 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 249 31 33 318 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 240 31 34 280 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 240 40 36 286 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 225 23 38 261 Συνολα 2843 361 439 3376 Πίνακας 5.2 Τροχαία 2003-29 -

Casualties Accidents Ατυχηματα/Ετος 3500 3000 2500 2595 2843 2941 3085 3047 2940 2866 2553 2796 2779 2337 2504 2000 1500 1000 500 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Year Γράφημα 5.1 Διαχρονική Εξέλιξη των ατυχημάτων Νεκροι/Ετος 400 350 350 361 360 346 356 342 313 308 300 250 200 150 226 200 194 144 100 50 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Year Γράφημα 5.2 Διαχρονική Εξέλιξη των ανθρωπίνων απωλειών - 35 -

Slightly Injured Heavily Injured 700 600 590 Βαρια Τραυματιες/Ετος 559 500 400 300 449 439 460 434 406 339 309 308 228 200 164 100 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Year Γράφημα 5.3 Διαχρονική Εξέλιξη βαριά τραυματιών Ελαφρια Τραυματιες/Ετος 4000 3500 3000 3148 3376 3316 3529 3544 3413 3244 2945 3321 3104 2695 2920 2500 2000 1500 1000 500 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Year Γράφημα 5.4 Διαχρονική Εξέλιξη ελαφρά τραυματιών - 36 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 - Συμπεράσματα Νεκροί σε τροχαία. Α) Περιφέρεια Αττικής Στο έτος αναφοράς (2002) καταγράφηκαν 246 νεκροί εξαιτίας τροχαίων δυστυχημάτων. Το 2013 ο αριθμός αυτός έπεσε στους 220 ή στο 11% των νεκρών του έτους αναφοράς. Το γράφημα παρουσιάζει μια ανοδική τάση την περίοδο 2004-2006, αλλα ακολουθεί πτωτική πορεία από το 2008 και έπειτα. Β) Περιφέρεια Μακεδονίας Στο έτος αναφοράς καταγράφηκαν 350 νεκροί εξαιτίας τροχαίων δυστυχημάτων. Το 2013 ο αριθμός αυτός έπεσε στους 144 ή στο 59% των νεκρών του έτους αναφοράς. Το γράφημα παρουσιάζει μια σχετικά σταθερή πορεία απο το 2002 έως το 2006, αλλά υπάρχει σημαντική πτώση από το 2007 ως το 2013. Βαριά Τραυματίες. Α) Περιφέρεια Αττικής Στο έτος αναφοράς (2002) καταγράφηκαν 534 βαριά τραυματισμένοι εξαιτίας τροχαίων ατυχημάτων και δυστυχημάτων. Το 2013 ο αριθμός αυτός έπεσε στους 347 ή στο 35% των βαριά τραυματισμένων του έτους αναφοράς. Το γράφημα παρουσιάζει καθοδική τάση με εξαίρεση το έτος 2005 όπου υπήρξε μία σχετική αύξηση στον αριθμό των βαριά τραυματισμένων. - 37 -

Β)Περιφέρεια Μακεδονίας Στο έτος αναφοράς (2002) καταγράφηκαν 449 βαριά τραυματισμένοι εξαιτίας τροχαίων ατυχημάτων και δυστυχημάτων. Το 2013 ο αριθμός αυτός έπεσε στους 164 ή στο 63,4% των βαριά τραυματισμένων του έτους αναφοράς. Το γράφημα παρουσιάζει έντονη καθοδική τάση με εξαίρεση τα έτη 2004 και 2005 όπου υπήρξε μία αύξηση στον αριθμό των βαριά τραυματισμένων. Ελαφρά Τραυματίες. Α)Περιφέρεια Αττικής Λιγότερο εντυπωσιακή είναι η βελτίωση όσον αφορά τους ελαφρά τραυματίες. Το έτος αναφοράς (2002) ο αριθμός τους ήταν 9209. Το 2013 ο αριθμός αυτός έπεσε στους 7073 ή στο 23% του έτους αναφοράς. Η εξέλιξη του πλήθους των ελαφρά τραυματιών ακολουθεί την εξέλιξη του πλήθους των τροχαίων οπότε παρατηρείται μία καθοδική τάση με εξαίρεση τα έτη 2005 και 2009. Β)Περιφέρεια Μακεδονίας Αξιωσημείωτη πορεία ακολουθεί η εξέλιξη των ελαφρά τραυματιών στην Περιφέρεια Μακεδονιας. Το έτος αναφοράς (2002) ο αριθμός τους ήταν 3148. Το 2013 ο αριθμός αυτός έπεσε στους 2920 ή στο 7% του έτους αναφοράς. Υπάρχει γενικά μια σχετική άνοδος το 2003 ενώ από το 2005 και μικρή πτωτική πορεία με εξαίρεση το 2010 όπου έχουμε αύξηση του αριθμού των ελαφρά τραυματιών και σχετικά πτωτική πορεία από κει και έπειτα. - 38 -

Ο αριθμός των τροχαίων μειώνεται. Το 2014 είναι περίπου το 50% των τροχαίων του έτους 2000. Μειώνονται και οι συνέπειες των τροχαίων. Ο αριθμός των νεκρών το 2014 είναι μόλις το 40% του αντίστοιχου αριθμού του έτους αναφοράς. Το πλήθος των βαριά τραυματισμένων είναι ίσο με το 25% της τιμής του έτους αναφοράς. Η εξέλιξη των συστημάτων ενεργητικής και παθητικής ασφαλείας, η βελτίωση του στόλου των οχημάτων, η βελτίωση των οδικών υποδομών, η βελτίωση της οδηγικής παιδείας, η εγκατάλειψη κακών συνηθειών όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ουσιών κλπ η καλύτερη αστυνόμευση συνέβαλαν στη μείωση των οδικών ατυχημάτων και των συνεπειών τους. Ενώ ο αριθμός των τροχαίων έχει μειωθεί στο μισό ο αριθμός των νεκρών και βαριά τραυματισμένων έχει μειωθεί κατά 60% και 75% αντίστοιχα. Άρα η μέση σοβαρότητα κάθε τροχαίου έχει μειωθεί. Αντίστοιχη πορεία παρατηρείται στην Ευρώπη. Μάλιστα οι ρυθμοί βελτίωσης εκεί, είναι ακόμα περισσότερο εντυπωσιακοί. Είναι δυνατός ο στόχος για μηδενισμό του αριθμού των νεκρών ως το 2040; Κάτι τέτοιο είναι μάλλον αδύνατο. Κάθε δραστηριότητα έχει μία διακινδύνευση. Η τεχνολογία πάντως μας προσφέρει τα απαραίτητα εργαλεία για να μετριαστούν οι συνέπειες ενός τροχαίου. Συστήματα ενεργητικής προστασίας όπως το Lane Keeping Assist, Adaptive Cruise Control, Auto Stop, Blind Spot Monitor, Speed Limit Monitor, Pre Safe κλπ θα αποτελέσουν σύντομα τμήμα του βασικού εξοπλισμού. Άλλες τεχνολογίες όπως ο αυτόματος πιλότος, η διασύνδεση οχημάτων κλπ είναι λίγα μόλις χρόνια μακριά. Αν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι διάφοροι κίνδυνοι που ελλοχεύουν αυτό θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση του επιπέδου ασφαλείας της αυτοκίνησης. - 39 -

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία Συγγράμματα Ζαίρης, Ε.Π. (2010), Στατιστική Μεθοδολογία, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική Ζαίρης, Ε.Π. (2001), Τεχνικες Δειγματοληπτικων Ερευνών, Αθήνα: Εκδόσεις Ρώσση Περιοδικά - Εφημερίδες http://www.internationaltransportforum.org/irtadpublic/index.html International Transport Forum Road Safety Annual Report 2014 http://www.who.int/en/ Global Status Report On Road Safety 2013 http://ec.europa.eu/transport/index_en.htm Road Safety Country Overview Greece 2012 Διαδίκτυο http://ec.europa.eu/index_en.htm http://ec.europa.eu/transport/road_safety/index_en.htm http://www.astynomia.gr/newsite.php?&lang= http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=4444 0&Itemid=86&lang=&lang= http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/page-themes?p_param=a2102 https://en.wikipedia.org/wiki/main_page https://en.wikipedia.org/wiki/traffic_collision - 40 -

http://www.yme.gr/ http://www.yme.gr/?tid=122&aid=0 http://autogrip.gr/ http://autogrip.gr/odika-trochea-atichimata-2000-2014-exelixi-ke-prooptikes/ - 41 -