ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ

1 ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ Θάνος Αν. Αλεξόπουλος Δικηγόρος μέλος ΔΣΑ Νομικός Σύμβουλος Ε.ΕΛ.ΠΑΙΔ.ΑΤΤ. 1

2 Η ευθύνη διαμορφώνεται με το συνυπολογισμό του προσδιοριστικού στοιχείου της αμέλειας, επιφέροντας για τους εμπλεκόμενους: άλλοτε αστικές ευθύνες άλλοτε ποινικές ευθύνες, και άλλοτε μεικτές ευθύνες (ταυτόχρονα αστικές και ποινικές) 2

3 ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΙΑΤΡΟΥ 3

4 Η ποινική ευθύνη του ενεργούντος ιατρού περιλαμβάνει δύο αδικήματα συνδεόμενα με το «ιατρικό σφάλμα»: 1/ την σωματική βλάβη από αμέλεια (314 ΠΚ) και 2/ την ανθρωποκτονία από αμέλεια (302 ΠΚ) 4

ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ Άρθρο 314 ΠΚ Σωματική βλάβη από αμέλεια 1.Όποιος από αμέλεια προκαλεί σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας άλλου τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών. Αν η σωματική βλάβη που προκλήθηκε είναι εντελώς ελαφρά επιβάλλεται κράτηση έως τρεις (3) μήνες ή με πρόστιμο έως τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ. Άρθρο 302 ΠΚ Ανθρωποκτονία από αμέλεια 1. Όποιος επιφέρει από αμέλεια το θάνατο άλλου τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. 5 5

ΑΡΘΡΟ 315 ΠΚ ΕΓΚΛΗΣΗ 1. Στις περιπτώσεις των άρθρων 308 και 314 η ποινική δίωξη ασκείται μόνο ύστερα από έγκληση. Δεν απαιτείται έγκληση αν ο υπαίτιος της πράξης του άρθρου 314 ήταν υπόχρεος λόγω της υπηρεσίας του ή του επαγγέλματός του να καταβάλει ιδιαίτερη επιμέλεια ή προσοχή. 6 6

Για να θεμελιωθεί η ποινική ευθύνη του ιατρού πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά, οι κάτωθι προϋποθέσεις : 1/ Να υπάρξει εκ μέρους του ιατρού συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη που αποτελεί αμέλεια. Στην ιατρική αμέλεια η συνηθέστερη μορφή εκδήλωσης είναι με παράλειψη. + 7 7

+ 2/ Η αμέλεια αυτή να επιφέρει αξιόποινο αποτέλεσμα. + 8 8

+ 3/ Να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της αμέλειας του ιατρού και του αξιοποίνου αποτελέσματος. 9 9

Για να θεμελιωθεί η ποινική ευθύνη του ιατρού πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά οι κάτωθι προϋποθέσεις : 1/ Να υπάρξει εκ μέρους του ιατρού συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη που αποτελεί αμέλεια. Στην ιατρική αμέλεια η συνηθέστερη μορφή εκδήλωσης είναι με παράλειψη. 2/ Η αμέλεια αυτή να επιφέρει αξιόποινο αποτέλεσμα. 3/ Να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της αμέλειας του ιατρού και του αξιοποίνου. 10 10

ΑΡΘΡΟ 38 ΥΠΑΛΛΗΛΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ 1. Ο υπάλληλος ευθύνεται έναντι του Δημοσίου για κάθε ζημιά την οποία προξένησε σε αυτό από δόλο ή βαρεία αμέλεια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Ο υπάλληλος ευθύνεται επίσης για την αποζημίωση την οποία κατέβαλε το Δημόσιο σε τρίτους για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, εφόσον οφείλονται σε δόλο ή βαρεία αμέλεια. Ο υπάλληλος δεν ευθύνεται έναντι των τρίτων για τις ανωτέρω πράξεις ή παραλείψεις του. 11 11

Αμέλεια = εσφαλμένη συμπεριφορά, άτεχνη, που έχει σαν συνέπεια την πλημμελή εκτέλεση κάποιου εγχειρήματος. Αποτέλεσμα: 1/ παραβιάζονται βασικοί κανόνες πρακτικής 2/ καθίσταται εύκολα διαγνώσιμο το αποτέλεσμα που θα επέλθει 12 12

Για να θεμελιωθεί η ποινική ευθύνη του ιατρού πρέπει να συντρέχουν οι κάτωθι προϋποθέσεις : 1/ Να υπάρξει εκ μέρους του ιατρού συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη που αποτελεί αμέλεια. Η ιατρική αμέλεια στην συνηθέστερη μορφή εκδηλώνεται με παράλειψη. 2/ Η αμέλεια αυτή να επιφέρει αξιόποινο αποτέλεσμα. 3/ Να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της αμέλειας του ιατρού και του αξιόποινου αποτελέσματος. 13 13

Άρθρο 15 ΠΚ - Έγκλημα που τελείται με παράλειψη Όπου ο νόμος για την ύπαρξη αξιόποινης πράξης απαιτεί να έχει επέλθει ορισμένο αποτέλεσμα, η μη αποτροπή του τιμωρείται όπως η πρόσκλησή του με ενέργεια, αν ο υπαίτιος της παράλειψης είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση να παρεμποδίσει την επέλευση του αποτελέσματος. 14 14

ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΛΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΩΝ Εσφαλμένη διάγνωση (διαγνωστική πλάνη) που με τη σειρά της οδήγησε: 1/ Σε εσφαλμένη αντιμετώπιση του περιστατικού λχ: 1α/ Μη έγκαιρη μεταφορά του ασθενούς στο Νοσοκομείο από το ιδιωτικό ιατρείο ή ακόμα και μη έγκαιρη κλήση του ΕΚΑΒ από τον ιδιώτη ιατρό. 1β/ Μη έγκαιρη διενέργεια κατάλληλων εργαστηριακών ή απεικονιστικών ή προγεννητικών εξετάσεων. Νοσοκομείο. 1γ/ Πλημμελής εξέταση του ασθενούς μετά την προσέλευσή του σε 1δ/ Παράλειψη χορήγησης στο ασθενή του κατάλληλου φαρμάκου ή ηλεκτρολυτών ή μετάγγιση αίματος. 2/ Σε ανεπαρκή παρακολούθηση του ασθενούς λχ: 2α/ Κατά τη διαγνωστική εξέταση ή τη χειρουργική επέμβαση ή την παραμονή του ασθενούς στο Νοσοκομείο, ανεπαρκής παρακολούθησή του από τα μηχανήματα ελέγχου των ζωτικών του οργάνων 2β/ Μετεγχειρητικά με αποτέλεσμα την παράλειψη ή την καθυστέρηση διενέργειας επανορθωτικής επέμβασης. 1γ/ Απουσία εφημερεύοντος ιατρού 2δ/ Παράλειψη του εφημερεύοντος ιατρού (ειδικευόμενου ή άλλης ειδικότητας) να καλέσει τον ειδικό ιατρό. 15 15

ΑΜΕΛΕΙΑ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗΣ 1/ Σφάλμα κατά τη χειρουργική ή επεμβατική ενέργεια και μη έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της επιπλοκής. 2/ Εσφαλμένη διάγνωση, ως εκ τούτου διενέργεια ακατάλληλης για την περίπτωση επέμβασης και εφησυχασμός του ιατρού, ενώ με τη διενέργεια καταλλήλων διαγνωστικών εξετάσεων θα μπορούσαν να προληφθούν οι συνέπειες. 3/ Παράλειψη του ιατρού να υπολογίσουν τη σωστή δόση φαρμάκου με αποτέλεσμα να χορηγηθεί υπερβολική δόση. 16 16

Για να θεμελιωθεί η ποινική ευθύνη του ιατρού πρέπει να συντρέχουν οι κάτωθι προϋποθέσεις : 1/ Να υπάρξει εκ μέρους του ιατρού συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη που αποτελεί αμέλεια. Στην ιατρική αμέλεια η συνηθέστερη μορφή εκδήλωσης είναι με παράλειψη. 2/ Η αμέλεια αυτή να επιφέρει αξιόποινο αποτέλεσμα. 3/ Να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της αμέλειας του ιατρού και του αποτελέσματος. 17 17

ΑΞΙΟΠΟΙΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Το αξιόποινο αποτέλεσμα της πράξης ή παράλειψης του ιατρού είναι αυτό από το οποίο εκκινεί η έρευνα της ύπαρξης ευθύνης. Αυτό είναι αντιληπτό από τον παθόντα με τις αισθήσεις του και ως εκ τούτου δε χρήζει ανάλυσης. Δικαστικά θεμελιώνεται με την προσκόμιση στο δικαστήριο ιατρική πραγματογνωμοσύνης από κατάλληλο πρόσωπο, όπου περιγράφεται πλήρως το αποτέλεσμα της άστοχης ιατρικής πράξης. 18 18

Για να θεμελιωθεί η ποινική ευθύνη του ιατρού πρέπει να συντρέχουν οι κάτωθι προϋποθέσεις : 1/ Να υπάρξει εκ μέρους του ιατρού συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη που αποτελεί αμέλεια. Στην ιατρική αμέλεια η συνηθέστερη μορφή εκδήλωσης είναι με παράλειψη. 2/ Η αμέλεια αυτή να επιφέρει αξιόποινο αποτέλεσμα. 3/ Να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της αμέλειας του ιατρού και του αποτελέσματος. 19 19

ΑΙΤΩΔΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ Αιτιώδης σύνδεσμος είναι ο συνδετικός κρίκος που ενώνει την πράξη ή παράλειψη με το αξιόποινο αποτέλεσμα και αποτελεί βασικό στοιχείο ώστε η ανυπαρξία του απαλλάσσει τον κατηγορούμενο. Πρέπει δηλαδή να διαγνωσθεί ότι η άτεχνη και αντικειμενικά επικίνδυνη συμπεριφορά του ιατρού, οδήγησε πέραν πάσης αμφιβολίας στο αποτέλεσμα, δηλαδή τη βλάβη της υγείας του ασθενούς. 20 20

ΣΥΝΗΘΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΑΙΤΙΩΔΟΥΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑΣ «Αιτιώδης συνάφεια μεταξύ παράλειψης και αποτελέσματος υπάρχει όταν μπορούμε να φανταστούμε ότι αν γινόταν η επιβαλλόμενη ενέργεια που δεν έγινε, τότε, με πιθανότητα που αγγίζει τα όρια της βεβαιότητας, το συγκεκριμένο αποτέλεσμα δε θα επέρχετο». 21

ΜΕΣΑ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΗΓΟΡΟΥ ΠΟΥ ΠΙΘΑΝΟΝ ΘΑ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ Προσπαθεί να ενσπείρει αμφιβολίες στο δικαστήριο περί της βεβαιότητας της συντέλεσης του δυσμενούς αποτελέσματος από την ιατρική παράλειψη. Προσπαθεί να αποδείξει στο δικαστήριο ότι ακόμα και στην περίπτωση που θα γίνονταν οι απαραίτητες ενέργειες που παραλείφθηκαν, η βλάβη ούτως ή άλλως θα επέρχετο. 222 22

ΑΡΘΡΟ 28 ΠΚ Βάσει αυτού ερευνάται από το δικαστή η εσωτερική αμέλεια Από αμέλεια πράττει όποιος από έλλειψη της προσοχής την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει είτε δεν πρόβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα που προκάλεσε η πράξη του, είτε το πρόβλεψε ως δυνατό, πίστεψε όμως ότι δεν θα επέρχονταν. 23 23

ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ 28 Π.Κ. Α Στάδιο δικαστικής κρίσης: Ότι όφειλε κατά τις περιστάσεις να καταβάλει την προσοχή, και Ότι μπορούσε να καταβάλει την προσοχή. Β Στάδιο δικαστικής κρίσης (εφόσον πληρούνται τα ανωτέρω, διαζευκτικά πλέον οφείλει ο δικαστής να καταλήξει): Ο δράστης να μην προέβλεψε καν το αξιόποινο αποτέλεσμα και αυτό αποτελεί τη λεγόμενη ασυνείδητη αμέλεια, και Ο δράστης να προέβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα αλλά ήλπιζε ότι αυτό δε θα επέλθει που αποτελεί την ενσυνείδητη αμέλεια. 24 24

Τα δικαστήρια συμμορφούμενα με τις επιταγές του Αρείου Πάγου για την πλήρη αιτιολόγηση του δικανικού συλλογισμού, χρησιμοποιούν τυποποιημένες φράσεις κείμενα όπως: «Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 28 και 302 του ΠΚ προκύπτει ότι η θεμελίωση του προβλεπομένου από αυτές πλημμελήματος της ανθρωποκτονίας από αμέλεια, απαιτείται: (α) να μην καταβλήθηκε από τον δράστη η επιβαλλόμενη κατ αντικειμενική κρίση προσοχή, την οποία κάθε μετρίως συνετός και ευσυνείδητος άνθρωπος όφειλε υπό τις ίδιες πραγματικές περιστάσεις να καταβάλλει, με βάση τους νομικούς κανόνες, τις συνήθειες που επικρατούν στις συναλλαγές και την κοινή, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, πείρα και λογική, (β) να μπορούσε αυτός, με βάση τις προσωπικές του περιστάσεις, ιδιότητες, γνώσεις και ικανότητες και κυρίως εξαιτίας της υπηρεσίας του ή του επαγγέλματός του, να προβλέψει και αποφύγει το αξιόποινο αποτέλεσμα το οποίο από έλλειψη της προαναφερόμενης προσοχής είτε δεν προέβλεψε, είτε το προέβλεψε ως δυνατό, πίστευε όμως ότι δεν θα επέρχονταν». 25 25

ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 28 ΤΟΥ ΠΚ ΚΡΑΤΑΜΕ ΟΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΔΥΟ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΝΤΡΕΧΟΥΝ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΓΝΩΣΤΕΙ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ α/ να όφειλε ο ιατρός να προβλέψει το αποτέλεσμα β/ να μπορούσε να προβλέψει το αποτέλεσμα 26 26

ΜΕΣΑ ΑΜΥΝΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΗΓΟΡΟΥ Η προσπάθεια του συνηγόρου για την αθώωση του πελάτη του επικεντρώνεται στην απόδειξη: α/ είτε ότι δεν όφειλε ο ιατρός να προβλέψει το αποτέλεσμα, β/ είτε ότι δε μπορούσε να προβλέψει το αποτέλεσμα. 27 27

ΑΡΘΡΟ 308 ΠΚ - ΑΠΛΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΛΑΒΗ 1. Όποιος με πρόθεση προξενεί σε άλλον σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας του τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών. Αν η κάκωση ή η βλάβη της υγείας που του προξένησε είναι εντελώς ελαφρά, τιμωρείται με κράτηση έως έξι (6) μήνες ή με πρόστιμο έως τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ. Και αν είναι ασήμαντη, τιμωρείται με κράτηση ή πρόστιμο. 2. Η σωματική βλάβη της παρ.1 δεν είναι άδικη, όταν επιχειρείται με τη συναίνεση του παθόντος και δεν προσκρούει στα χρηστά ήθη. 28 28

Ν. 3418/2005 «ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ» Άρθρο 11 Υποχρέωση ενημέρωσης 1.Ο ιατρός έχει καθήκον αληθείας προς τον ασθενή. Οφείλει να ενημερώνει πλήρως και κατανοητά τον ασθενή για την πραγματική κατάσταση της υγείας του, το περιεχόμενο και τα αποτελέσματα της προτεινόμενης ιατρικής πράξης, τις συνέπειες και τους ενδεχόμενους κινδύνους ή επιπλοκές από την εκτέλεσή της, τις εναλλακτικές προτάσεις, καθώς και για τον πιθανό χρόνο αποκατάστασης, έτσι ώστε ο ασθενής να μπορεί να σχηματίζει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων και συνεπειών της κατάστασής του και να προχωρεί, ανάλογα, στη λήψη αποφάσεων. 2. Ο ιατρός σέβεται την επιθυμία των ατόμων τα οποία επιλέγουν να μην ενημερωθούν. Στις περιπτώσεις αυτές, ο ασθενής έχει δικαίωμα να ζητήσει από τον ιατρό να ενημερώσει αποκλειστικά άλλο ή άλλα πρόσωπα, που ο ίδιος θα υποδείξει, για την κατάσταση της υγείας του, το περιεχόμενο και τα αποτελέσματα της προτεινόμενης ιατρικής πράξης, τις συνέπειες ή και τους κινδύνους από την εκτέλεσή της, καθώς και για το βαθμό πιθανολόγησής τους. 4. Αν τα πρόσωπα δεν έχουν την ικανότητα να συναινέσουν για την εκτέλεση ιατρικής πράξης, ο ιατρός τα ενημερώνει στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό. Ενημερώνει, επίσης, τα τρίτα πρόσωπα, που έχουν την εξουσία να συναινέσουν για την εκτέλεση της πράξης αυτής, κατά τις διακρίσεις του επόμενου άρθρου. 29 29

ARTICLE 5 - General rule An intervention in the field may only be carried out after the person concerned has given free and informed consent to it. This person shall beforehand be given appropriate information as the purpose and nature of the intervention as well as in its consequences and risks. The person concerned may freely withdraw consent at any time. ΑΡΘΡΟ 5 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΒΙΕΔΟ Γενικός κανόνας Μια παρέμβαση στον τομέα μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αφού το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δώσει την ελεύθερη και εν επιγνώσει συναίνεση σε αυτό. Αυτό το άτομο πρέπει να δώσει τη δέουσα πληροφόρηση ως προς το σκοπό και τη φύση της παρέμβασης καθώς και στις συνέπειες και τους κινδύνους της. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να αποσύρει ελεύθερα οποτεδήποτε τη συγκατάθεσή του. 30 30

ARTICLE 10 Private life and right to information 1.Every one has the right to respect for private life in relation to information about his or her health. 2.Everyone is entitled to know any information collected about his or her health. However, the wishes of individuals not to be so informed shall be observed. 3.In exceptional cases, restrictions may be placed by law on the exercise of the rights contained in paragraph 2 in the interests of the patient. ΑΡΘΡΟ 10 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΒΙΕΔΟ Ιδιωτική ζωή και δικαίωμα στην ενημέρωση 1. Καθένας έχει το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής σε σχέση με τις πληροφορίες για την υγεία του ή της. 2. Ο καθένας έχει το δικαίωμα να γνωρίζει τις πληροφορίες που συλλέγονται σχετικά με την υγεία του ή της. Ωστόσο, οι επιθυμίες των ατόμων που επιλέγουν να μην ενημερωθούν πρέπει να τηρούνται. 3. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, οι περιορισμοί μπορούν να ορισθούν από το νόμο σχετικά με την άσκηση των δικαιωμάτων που αναφέρονται στην παράγραφο 2, προς το συμφέρον του ασθενούς. 31 31

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ Ο ΙΑΤΡΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΤΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Ή ΤΩΝ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΤΟΥ (α) οι περιπτώσεις κατεπείγοντος κινδύνου ζωής και (β) οι περιπτώσεις που η λήψη συναίνεσης είναι αδύνατος 32

ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΙΑΤΡΟΥ 33 33

Η αποτυχία της ιατρικής ενέργειας διακρίνεται: 1/ Στη μη επίτευξη της θεραπείας δηλ. στη μη αποκατάσταση της υγείας του ασθενούς 2/ Στη χειροτέρευση της υγείας λόγω παρενεργειών και επιπλοκών από την ιατρική συμπεριφορά 3/ Στην αδιάφορη συμπεριφορά του ιατρού που επέφερε τις βλαπτικές συνέπειες στην υγεία του ασθενούς. + Αιτιώδη σύνδεσμο - συνάφεια 34 34

Η ιατρική απαλλαγή επέρχεται στις περιπτώσεις που: 1/ Ο ιατρός δεν έχει ευθύνη για βλάβη του ασθενούς, η οποία δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά του. 2/ Ο ιατρός δεν ευθύνεται όταν έκανε ευσυνείδητα τη διάγνωσή του και άσκησε τη δέουσα θεραπευτική αγωγή σύμφωνα με τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης. 3/ Δεν ευθύνεται για σφάλματα τα οποία έγιναν κατά τη διάγνωση και τη θεραπεία του ασθενούς, όταν τα σφάλματα αυτά δεν οφείλονται σε αμέλεια ή σε έλλειψη ιατρικών γνώσεων. 35 35

ΕΥΘΥΝΗ ΙΑΤΡΟΥ - ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ Στη μη επίτευξη της θεραπείας δηλ. στη μη αποκατάσταση της υγείας του ασθενούς Στη χειροτέρευση της υγείας λόγω παρενεργειών και επιπλοκών από την ιατρική συμπεριφορά Στην αδιάφορη συμπεριφορά του ιατρού που επέφερε τις βλαπτικές συνέπειες στην υγεία του ασθενούς. ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΙΑΤΡΟΥ Για βλάβη του ασθενούς, που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά του, άγνοια ή αμέλεια Όταν έκανε ευσυνείδητα τη διάγνωσή του και άσκησε τη δέουσα θεραπευτική αγωγή σύμφωνα με τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης. Για σφάλματα, που έγιναν κατά τη διάγνωση και τη θεραπεία του ασθενούς όταν τα σφάλματα αυτά δεν οφείλονται σε αμέλεια ή σε έλλειψη ιατρικών γνώσεων. 36 36

Με άλλες λέξεις ο ασθενής φέρει τον κίνδυνο των σφαλμάτων που έγιναν χωρίς την υπαιτιότητα του ιατρού, δεδομένου ότι: (1) η ιατρική επιστήμη ακόμα δεν έχει εξασφαλίσει ως βέβαιη την πρόγνωση και την ακρίβεια των αποτελεσμάτων μιας θεραπείας και (2) ο ιατρός δεν μπορεί να εγγυηθεί το αποτέλεσμα μιας θεραπείας αλλά μόνο την επιστημονικά ορθή αντιμετώπιση του ιατρικού περιστατικού. 37

ΝΟΜΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Η ΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 1/ είτε στην ενδοσυμβατική ευθύνη μεταξύ ιατρού και ασθενούς. 2/ είτε στην αδικοπρακτική ευθύνη του ιατρού. 38

Άρθρο 914 Α.Κ. Αδικοπραξία Όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει. 39

Για να υπάρξει όμως η υποχρέωση της αποζημίωσης από αδικοπραξία πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά οι πιο κάτω προϋποθέσεις: Η βλάβη του ασθενούς + Η πράξη ή παράλειψη του + Η υπαιτιότητα του ιατρού 40

ARTICLE 5 - General rule An intervention in the field may only be carried out after the person concerned has given free and informed consent to it. This person shall beforehand be given appropriate information as the purpose and nature of the intervention as well as in its consequences and risks. The person concerned may freely withdraw consent at any time. ΑΡΘΡΟ 5 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΒΙΕΔΟ Γενικός κανόνας Μια παρέμβαση στον τομέα μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αφού το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δώσει την ελεύθερη και εν επιγνώσει συναίνεση σε αυτό. Αυτό το άτομο πρέπει να δώσει τη δέουσα πληροφόρηση ως προς το σκοπό και τη φύση της παρέμβασης καθώς και στις συνέπειες και τους κινδύνους της. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να αποσύρει ελεύθερα οποτεδήποτε τη συγκατάθεσή του. 41

ΑΡΘΡΟ 24 ΤΟΥ ΑΝ 1565/1939 «Ο ιατρός οφείλει να παρέχη μετά ζήλου ευσυνειδησίας και αφοσιώσεως την ιατρική αυτού συνδρομήν, συμφώνως προς τας θεμελιώδεις αρχάς της ιατρικής επιστήμης και της κτηθείσης πείρας, τηρών τας ισχύουσας διατάξεις περί διαφυλάξεως των ασθενών και προστασίας των υγειών» Σε συνδυασμό με τις διατάξεις: 42

Άρθρο 922 ΑΚ Ευθύνη προστήσαντος Ο κύριος ή ο προστήσας κάποιον άλλον σε μια υπηρεσία ευθύνεται για τη ζημία που ο υπηρέτης ή ο προστηθείς προξένησε σε τρίτον παράνομα κατά την υπηρεσία του. Άρθρο 334 ΑΚ Ευθύνη από πταίσμα προστηθέντος Ο οφειλέτης ευθύνεται για το πταίσμα των προσώπων που χρησιμοποιεί για να εκπληρώσει την παροχή, όπως για δικό του πταίσμα. Η ευθύνη αυτή μπορεί εκ των προτέρων να περιοριστεί ή να αποκλειστεί, εκτός αν συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις του άρθρου 332 *. * Πλην των περιπτώσεων δόλου και βαριάς αμέλειας (332ΑΚ). 43 43

Ν. 3418/2005 ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Άρθρο 2 3 3. Το ιατρικό λειτούργημα ασκείται σύμφωνα με τους γενικά αποδεκτούς και ισχύοντες κανόνες της ιατρικής επιστήμης. Άρθρο 3 2& 3 2. Ο ιατρός ενεργεί με βάση: α) την εκπαίδευση που του έχει παρασχεθεί κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών του σπουδών, την άσκηση του για την απόκτηση τίτλου ιατρικής ειδικότητας και τη συνεχιζόμενη ιατρική του εκπαίδευση, β) την πείρα και τις δεξιότητες που αποκτά κατά την άσκηση της ιατρικής και γ) τους κανόνες της τεκμηριωμένης και βασισμένης σε ενδείξεις ιατρικής επιστήμης. 3. Ο ιατρός, κατά την άσκηση της ιατρικής, ενεργεί με πλήρη ελευθερία, στο πλαίσιο των γενικά αποδεκτών κανόνων και μεθόδων της ιατρικής επιστήμης, όπως αυτοί διαμορφώνονται με βάση τα αποτελέσματα της εφαρμοσμένης σύγχρονης επιστημονικής έρευνας. Έχει δικαίωμα για επιλογή μεθόδου θεραπείας, την οποία κρίνει ότι υπερτερεί σημαντικά έναντι άλλης, για τον συγκεκριμένο ασθενή, με βάση τους σύγχρονους κανόνες της ιατρικής επιστήμης, και παραλείπει τη χρήση μεθόδων που δεν έχουν επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση. Άρθρο 10 1& 3 1. Η άσκηση της ιατρικής γίνεται σύμφωνα με τους γενικά παραδεκτούς κανόνες της ιατρικής επιστήμης. Ο ιατρός έχει υποχρέωση συνεχιζόμενης δια βίου εκπαίδευσης και ενημέρωσης σχετικά με τις εξελίξεις της ιατρικής επιστήμης και της ειδικότητας του. 3. Ο ιατρός οφείλει να αναγνωρίζει τα όρια των επαγγελματικών του ικανοτήτων και να συμβουλεύεται τους συναδέλφους του. 44

Άρθρο 922 ΑΚ Ευθύνη προστήσαντος Ο κύριος ή ο προστήσας κάποιον άλλον σε μια υπηρεσία ευθύνεται για τη ζημία που ο υπηρέτης ή ο προστηθείς προξένησε σε τρίτον παράνομα κατά την υπηρεσία του. 45 45

Δικαστικές προσφυγές ιατρών κατά ασφαλιστικών εταιρειών, με τις οποίες είχαν συνάψει ασφαλιστικό συμβόλαιο επαγγελματικής ευθύνης για την κάλυψη της αποζημίωσης λόγω ιατρικής αμέλειας, έγιναν δεκτές και καταδικάστηκαν οι ασφαλιστικές εταιρείες στην καταβολή της επιδικασθείσης αποζημίωσης υπέρ του ασθενούς. 46 46

Ευχαριστώ Θάνος Αν. Αλεξόπουλος Δικηγόρος μέλος ΔΣΑ Νομικός Σύμβουλος Ε.ΕΛ.ΠΑΙΔ.ΑΤΤ. 47 47