Προβολές σε άλλα επίπεδα - Προοπτικές απεικονίσεις Μπορεί να γίνει προβολή ως προς σημείο το οποίο μπορεί να είναι το ανθρώπινο μάτι, ή ακριβέστερα το εστιακό σημείο του ανθρώπινου ματιού: Η απεικόνιση που προκύπτει ταιριάζει περισσότερο στην εικόνα που δίνει η όραση στον ανθρώπινο εγκέφαλο και για αυτό λέγεται προοπτική. Αναλυτική παρουσίαση της προοπτικής απεικόνισης δίνεται στο βιβλίο του μαθήματος Τεχνικού Σχεδίου, σελ. 105-112. Στον παρόν δίνονται βήμα προς βήμα οδηγίες για την σχεδίαση προοπτικής απεικόνισης ή όψης. Επειδή τα μακρινά αντικείμενα φαίνονται μικρότερα από αυτά που είναι κοντά, γραμμές που είναι παράλληλες στην πραγματικότητα, στην προοπτική όψη τέμνονται σε ένα (μοναδικό) σημείο που λέγεται σημείο φυγής. Κάθε σύνολο από μεταξύ τους παράλληλες ευθείες τέμνονται σε ξεχωριστό σημείο φυγής. Τα σημεία φυγής είναι στο ύψος του ορίζοντα, που είναι το ύψος του ανθρώπινου ματιού πάνω από το έδαφος (ύψος παρατηρητή). Η προβολή του κατακορύφου επιπέδου προβολής (ε) στο οριζόντιο επίπεδο είναι μία ευθεία γραμμή που λέγεται βάση. Το εστιακό σημείο του ματιού του παρατηρητή προβάλλεται και αυτό ως σημείο στο οριζόντιο επίπεδο. Πρακτικά, για να κάνουμε το προοπτικό: α. Σχεδιάζουμε αυθαίρετα ευθεία οριζόντια γραμμή ως τη βάση. Είναι η τομή του επιπέδου απεικόνισης και του οριζόντιου εδάφους σε κάτοψη. β. Πιο κάτω από τη βάση τοποθετούμε το εστιακό σημείο του παρατηρητή, σε κάτοψη.
γ. Σχεδιάζουμε υπό κλίμακα σε κάτοψη την κάτω έδρα του τρισδιάστατου αντικειμένου που θέλουμε να απεικονίσουμε προοπτικά (έστω κτίριο μορφής ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου του οποίου η κάτω έδρα είναι ορθογώνιο). Οι πλευρές της έδρας δεν πρέπει να είναι παράλληλες προς τη βάση. Η γωνία μεταξύ βάσης και πλευρών έδρας να είναι 30 o -60 o ).
δ. Επεκτείνουμε τις πλευρές του ορθογωνίου μέχρι να τμήσουν τη βάση στα σημεία 1,2,3,4.
ε. Από το εστιακό σημείο φέρνουμε παράλληλες προς τις πλευρές του ορθογωνίου που τέμνουν τη βάση τα σημεία φυγής Φ1, Φ2. Το εστιακό σημείο πρέπει να είναι αρκετά μακριά έτσι ώστε τα σημεία φυγής Φ1, Φ2 να περικλείουν τα σημεία 1,2,3,4. Τα σημεία 1, 2, Φ2 προέκυψαν από παράλληλες ευθείες, και τα σημεία 3, 4, Φ1 επίσης από άλλες παράλληλες ευθείες. Συνεπώς, όπως θα δούμε και παρακάτω, στην προοπτική όψη οι ευθείες 1 και 2 τέμνονται στο σημείο φυγής Φ2, και οι ευθείες 3 και 4 στο σημείο φυγής Φ1.
στ. Αντιγράφουμε τη βάση και τα σημεία 1,2,3,4 σε καθαρό μέρος του χαρτιού όπου έχουμε πολύ χώρο. Από εδώ και στο εξής θα σχεδιάζουμε σε όψη.
ζ. Φέρουμε παράλληλη γραμμή προς τη βάση σε απόσταση ίση με το ύψος του εστιακού σημείου (του παρατηρητή) προς τα πάνω από τη βάση. Αυτή η γραμμή είναι ο ορίζοντας. Ο ορίζοντας πρέπει να απέχει περίπου 1cm ή περισσότερο από τη βάση, προκειμένου το σχέδιο να είναι εμφανίσιμο και να είναι εύκολη η χάραξη των βοηθητικών γραμμών (παρακάτω). Το ύψος του παρατηρητή φαίνεται διότι το σχέδιο τώρα είναι σε όψη η. Προβάλλουμε τα σημεία φυγής Φ1,Φ2 στον ορίζοντα. Αυτά είναι τα πραγματικά σημεία φυγής Φ1 και Φ2. Από εδώ και στο εξής στις εικόνες θα φαίνεται μόνο η (προοπτική) όψη.
θ. Στο προοπτικό σχέδιο οι παράλληλες γραμμές της έδρας που αντιστοιχούν στα σημεία 1 και 2 τέμνονται στο σημείο Φ2. Ομοίως οι γραμμές της έδρας που αντιστοιχούν στα σημεία 3 και 4 τέμνονται στο Φ1. Έτσι φέρουμε τα ευθ. τμήματα Φ2-1, Φ2-2, Φ1-3, Φ1-4. ι. Τα ευθ. τμήματα Φ2-1, Φ2-2, Φ1-3, Φ1-4 τέμνονται και σχηματίζουν ένα τετράπλευρο που είναι η προοπτική απεικόνιση της προβολής της κάτω έδρας του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου. ια. Προχωρούμε με τη πάνω έδρα του κτιρίου. Κανονικά σβήνουμε την κάτοψη της κάτω έδρας και σχεδιάζουμε την κάτοψη της πάνω έδρας (βήματα γ, δ, ε, στ). Επειδή η κάτω έδρα του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου είναι ίση και παράλληλη με την πάνω έδρα, η κάτοψη της πάνω και της κάτω έδρας είναι ακριβώς η ίδια. Έτσι αφήνουμε την κάτοψη που έχουμε ήδη σχεδιάσει. Ομοίως, οι πλευρές της πάνω έδρας επεκτείνονται και τέμνουν τη βάση στα ίδια σημεία 1,2,3,4. ιβ. Φέρουμε παράλληλη γραμμή προς τη βάση, σε απόσταση ίση με το ύψος του κτιρίου (υπό κλίμακα) προς τα πάνω.
ιγ. Προβάλλουμε τα σημεία 1,2,3,4 στα 1',2',3',4' στη νέα γραμμή. ιδ. Φέρουμε τα ευθ. τμήματα Φ2-1', Φ2-2', Φ1-3', Φ1-4' κατά αναλογία με το βήμα (θ). ιε. Τα ευθ. τμήματα Φ2-1', Φ2-2', Φ1-3', Φ1-4' τέμνονται και σχηματίζουν ένα τετράπλευρο που είναι η προοπτική απεικόνιση της προβολής της πάνω έδρας του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου.
ιστ. Φέρουμε τις κατακόρυφες ακμές του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου που ενώνουν κορυφές τις κάτω έδρας με αντίστοιχες κορυφές στην άνω έδρα. Η προοπτική απεικόνισης του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου κτιρίου έχει τελειώσει. Ας σημειωθεί ότι το ένα από τα σημεία που έχει συμβολιστεί με X αντιστοιχεί στις τομές Φ2-2 και Φ1-3 (πάνω και κάτω). Το άλλο σημείο X αντιστοιχεί στις τομές των Φ1-4 και Φ2-1 (πάνω και κάτω). Τα σημεία αυτά βοηθούν στη χάραξη των κατακορύφων ακμών. ιζ. Προκειμένου να γίνει πιο κατανοητό το προοπτικό, γραμμές που δεν φαίνονται (είναι πίσω ) σχεδιάζονται με εστιγμένη γραμμή (ή και καθόλου).
ιη. Η προοπτική όψη μαζί με την κάτοψη φαίνονται παρακάτω.