Τριμηνιαία Επιστημονική Επιθεώρηση Αθλητικής Οικονομίας, Διοίκησης και Μάρκετινγκ Υπό την Αιγίδα του Πανελληνίου Συνδέσμου Αθλητικών Οικονομολόγων και Στελεχών (ΠΣΑΟΣ) Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 Τιμή: 5 ευρώ (ηλεκτρονική μορφή) 10 ευρώ (έντυπη μορφή) Από τον Διευθυντή Έκδοσης Αθλητική Επικαιρότητα Η Οργάνωση και η Χρηματοδότηση των ΠΑΕ Διατηρώντας Ζωντανό το Εμπορικό Σήμα του Πούσκας Αρπάντ Παπ-Βάρυ Σωματική Ανεξαρτησία: Εξετάζοντας τις Απόψεις των Γηραιοτέρων για τους Περιορισμούς στην Άσκηση Αλίσια Μπράιαν, Μάθιου Γκρίν, Σέιλα Μπλακ & Φίλιπ Μπίσοπ Εκπαίδευση Καθηγητών Υγείας και Φυσικής Αγωγής Ζαν Φρανσουά Ντεσμπιέν, Κάρλο Σπαλανζάνι, Μάρτιν Ρόι, Συλβέν Τουρκότ, Σεβερίν Λανού & Ζαν Σεμπαστιάν Τουρινύ Επιστημονική Αθλητική Σκέψη Η Ολυμπιακή Επίδραση Επιστημονικό Βιβλίο Αθλητισμός και Τουρισμός Ανακοινώσεις
Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 2
Οικονομία Αθλητισμός Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 περιεχόμενα Από τον Διευθυντή Έκδοσης 5 Αθλητική Επικαιρότητα Η Οργάνωση και η Χρηματοδότηση των ΠΑΕ 7 Διατηρώντας Ζωντανό το Εμπορικό Σήμα του Πούσκας Αρπάντ Παπ-Βάρυ 9 Σωματική Ανεξαρτησία: Εξετάζοντας τις Απόψεις των Γηραιοτέρων για τους Περιορισμούς στην Άσκηση Αλίσια Μπράιαν, Μάθιου Γκρίν, Σέιλα Μπλακ & Φίλιπ Μπίσοπ 19 Εκπαίδευση Καθηγητών Υγείας και Φυσικής Αγωγής Ζαν Φρανσουά Ντεσμπιέν, Κάρλο Σπαλανζάνι, Μάρτιν Ρόι, Συλβέν Τουρκότ, Σεβερίν Λανού & Ζαν Σεμπαστιάν Τουρινύ 27 Επιστημονική Αθλητική Σκέψη Η Ολυμπιακή Επίδραση 41 Επιστημονικό Βιβλίο Αθλητισμός και Τουρισμός 43 Ανακοινώσεις 45 Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 3
Οικονομία Αθλητισμός Υπό την Αιγίδα του Πανελληνίου Συνδέσμου Αθλητικών Οικονομολόγων και Στελεχών (ΠΣΑΟΣ) Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 ISSN: 1109-236X Ιστοσελίδα Περιοδικού: www.atiner.gr/oa.htm Ιδιοκτησία Ερευνητική Μονάδα Αθλητισμού (www.atiner.gr/ema.htm) του Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΘΙΝΕΕ) Διευθυντής Έκδοσης και Υπεύθυνος Ύλης Δρ. Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Συντακτική και Επιστημονική Επιτροπή Χρήστος Αναγνωστόπουλος, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Κόβεντρι, H.Β. Κλεοπάτρα Βελούτσου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Γλασκώβης, Η.Β. Δημήτρης Γαργαλιάνος, Eπίκουρος Καθηγητής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Νίκος Καρτακούλλης, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Κύπρος. Μαργαρίτα Κεφαλάκη, Ερευνήτρια, ΑΘΙΝΕΕ. Δημήτριος Κολυπέρας, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Stirling, H.Β. Μαρία Κωνσταντάκη, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Μπέρκινχαμσάϊρ, H.Β. Νικόλαος Πάππας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Σαμ Χιούστον, ΗΠΑ. Χρήστος Σακελλαρίου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Νανιάγκ, Σιγκαπούρη. Επιμέλεια Δοκιμίων και Μεταφράσεις Απόστολος Κοτσασπύρου, Κωνσταντίνος Μανωλίδης & Ειρήνη Λέντζου Διανομή Διαφήμιση Σταυρούλα Κυρίτση, Σύλια Σακκά, Κατερίνα Μαράκη. Στο τεύχος αυτό συνεργάστηκαν Χρήστος Αναγνωστόπουλος & Απόστολος Κοτσασπύρου Καλλιτεχνική και Τυπογραφική Επιμέλεια Εταιρεία Θήτα, Σολωμού 14, 10683 Αθήνα, τηλ./φαξ 211 7009056 Επιστημονική Επιτροπή Κριτών Τα επιστημονικά άρθρα δημοσιεύονται στο Ο Α κατόπιν κρίσης, από δύο τουλάχιστον κριτές. Η επιστημονική επιτροπή κριτών του περιοδικού αποτελείται από καθηγητές και ερευνητές της Ελλάδος και του εξωτερικού. Την τελική ευθύνη δημοσίευσης των άρθρων έχει ο διευθυντής του περιοδικού. Υποβολή Επιστημονικών Άρθρων Τα προς δημοσίευση άρθρα υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά στο gtp@atiner.gr. Συνδρομές Το Ο Α κυκλοφορεί 4 φορές το χρόνο σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή. Η ετήσια συνδρομή της ηλεκτρονικής μορφής για βιβλιοθήκες, οργανισμούς και ιδρύματα είναι 40 ευρώ, για ιδιώτες 20 ευρώ. Η ετήσια συνδρομή της έντυπης μορφής για βιβλιοθήκες, οργανισμούς και ιδρύματα είναι 100 ευρώ, για ιδιώτες 50 ευρώ. Διαφημίσεις Πλήρης τιμοκατάλογος των καταχωρήσεων στο περιοδικό είναι διαθέσιμος για κάθε ενδιαφερόμενο. Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 4
Από τον Διευθυντή Έκδοσης Το δεύτερο τεύχος του περιοδικού Οικονομία Αθλητισμός για το 2012 έρχεται μαζί με ένα μεγάλο αθλητικό γεγονός για την Ευρώπη. Το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου της ΟΥΕΦΑ που διεξάγεται στην Πολωνία και την Ουκρανία και έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των απανταχού ποδοσφαιρόφιλων (και όχι μόνο), καθώς και των οικονομικών αναλυτών του αθλητισμού. Αναφορά σε αυτό θα γίνει σε προσεχή τεύχη όταν πια η διοργάνωση θα ανήκει στο παρελθόν και σειρά θα πάρουν οι αναλύσεις, οικονομικές και μη, που θα την αφορούν. Στο παρόν τεύχος η στήλη της αθλητικής επικαιρότητας προτείνει μία μέθοδο διοίκησης μικρομεσαίων κυρίως ομάδων, η οποία αποτελεί μία ριζοσπαστική ιδέα για τα Ελληνικά και τα παγκόσμια δεδομένα. Σε μία εποχή που η χρηματοοικονομική κρίση έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και το βασιλιά των σπορ και οι ομάδες παλεύουν για την επιβίωσή τους, οι επιφανείς και υγιείς φίλαθλοι είναι εκείνοι που μπορούν να αναλάβουν με υπευθυνότητα τις τύχες των ομάδων και να τις οδηγήσουν μακροχρόνια σε αγωνιστική επιτυχία, αλλά και κερδοφορία. Το πρώτο επιστημονικό άρθρο ασχολείται με το εμπορικό σήμα ενός εκ των μεγαλύτερων ποδοσφαιριστών που έχουν εμφανιστεί στο παγκόσμιο στερέωμα. Του Φέρεντς Πούσκας, ο οποίος είχαμε την τύχη να εργαστεί (έστω και ως προπονητής), στη χώρα μας. Αναλύεται εκτενώς η επιρροή και εκμετάλλευση του ονόματός του κατά το παρελθόν και προτείνονται επιλογές μελλοντικής χρήσης του εμπορικού του σήματος έστω και αν ο Πούσκας δε βρίσκεται πλέον στη ζωή. Το δεύτερο επιστημονικό άρθρο αποτελείται από μία έρευνα σχετική με τις αντιλήψεις των γηραιότερων σχετικά με την ικανότητά τους στην άσκηση και τον αντίκτυπο που έχουν οι αντιλήψεις αυτές στην πραγματοποίηση και τη συχνότητα της σωματικής άσκησης από τους ηλικιωμένους. Στο τρίτο επιστημονικό άρθρο αναλύονται οι μέθοδοι διδασκαλίας του μαθήματος της φυσικής αγωγής από Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 5
μαθητευόμενους καθηγητές στο Κεμπέκ του Καναδά και το κατά πόσον αυτές επηρεάζουν τη συμπεριφορά των μαθητών τους και προτείνονται λύσεις προς τη σωστή κατεύθυνση εκμάθησης του μαθήματος. Τέλος το άρθρο που παρουσιάζεται στο παρόν τεύχος ασχολείται με το πολυσυζητημένο θέμα των επιδράσεων που έχουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες για την πόλη-χώρα που τους διοργανώνει, δίνοντας έμφαση στις εξαγωγές και το επιστημονικό βιβλίο που περιγράφεται ασχολείται με την ανάπτυξη του αθλητικό-τουρισμού, ενός σημαντικότατου κλάδου του παγκόσμιου τουρισμού στις μέρες μας. Ευχόμαστε τα θέματα του τεύχους να σας φανούν άκρως χρήσιμα και ενδιαφέροντα. Καλή ανάγνωση. Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 6
Αθλητική Επικαιρότητα Η Οργάνωση και η Χρηματοδότηση των ΠΑΕ Τ ο ελληνικό ποδόσφαιρο, ως το δημοφιλέστερο άθλημα της χώρας, θα πρέπει να γίνει πρότυπο οργάνωσης και αυτοδύναμης οικονομικής βιωσιμότητας. Το μοντέλο αυτό δεν μπορεί να βασίζεται στους "λεφτάδες", διότι ακόμη και αν έχουν πραγματικά χρήματα, δεν μπορούν να είναι χρήσιμοι σε μία ομάδα. Από το 1979, που το ποδόσφαιρο έγινε επαγγελματικό, πέρασαν πολλοί "λεφτάδες" από τα ελληνικά ποδοσφαιρικά γήπεδα με αξιομνημόνευτη γραφικότητα (και ηλιθιότητα θα πρόσθετε κάποιος). Είχαν μία πρόσκαιρη επιτυχία και μετά οι ομάδες τους κατακρημνίστηκαν στις κατώτερες κατηγορίες. Πολλοί από αυτούς δεν ήταν καν "λεφτάδες", αλλά κοινοί απατεώνες και εγκληματίες, χωρίς ή με εισαγωγικά. Η δικαιοσύνη θα το κρίνει αυτό. Ακόμη και η προφυλάκιση δεν σημαίνει καταδίκη και θέλει προσοχή να μην στιγματίζονται άνθρωποι. Αλλά ακόμη και τίμιοι λεφτάδες (κυρίως εφοπλιστές) δεν κατάφεραν να φτιάξουν τις ομάδες που ήθελαν. Γιατί αν τον Ολυμπιακό τον πήραν οι λεφτάδες για να παίρνει πρωταθλήματα και κύπελλα στην Ελλάδα, τότε με τη δύναμη του κόσμου που έχει ο Ολυμπιακός, ένας πετυχημένος περιπτεράς του λιμανιού θα έκανε καλύτερη δουλειά και με λιγότερα λεφτά. Συνεπώς, αβίαστο είναι το συμπέρασμα: τα λεφτά των λεφτάδων δεν φέρνουν επιτυχίες στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Το αντίθετο μάλιστα. Μακροχρόνια καταστρέφουν το ελληνικό ποδόσφαιρο μαζί και τις ομάδες που υποτίθεται ότι θέλουν να ενισχύσουν και να προάγουν. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε παραδείγματα διότι δεν υπάρχει ούτε μία περίπτωση που θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα. Από την άλλη πλευρά ακούγονται φωνές οργάνωσης και χρηματοδότησης των ΠΑΕ μέσω ενός συστήματος λαϊκών εταιρειών. Το σύστημα αυτό είναι χειρότερο από το προηγούμενο. Δεν υπάρχει χειρότερη κατάσταση στην οργάνωση από αυτή που κάποιοι έχουν δικαίωμα λόγου και ψήφου χωρίς να έχουν την υποχρέωση να πληρώσουν με χρήματα δικά τους το κόστος Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 7
οποιασδήποτε επιλογής τους, ανεξαρτήτως αν το κόστος οφείλεται σε υποκειμενικούς ή αντικειμενικούς λόγους. Η πρότασή μας είναι απλή και αφορά κυρίως μεσαίες ομάδες επαρχίας που έχουν ως σημείο αναφοράς μία πόλη ή έναν νομό που έχει επαρκή πληθυσμιακά και δημογραφικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, το Αγρίνιο και η Αιτωλοακαρνανία είναι ένα παράδειγμα πόλης και νομού που το προτεινόμενο μοντέλο θα μπορούσε να εφαρμοστεί. Τι χρειάζεται; Πρώτον, απαιτείται μία συμπαγής ομάδα πετυχημένων και σοβαρών ανθρώπων της περιοχής που θα πάρουν την οργάνωση και την χρηματοδότηση της ΠΑΕ της περιοχής τους σοβαρά. Ας υποθέσουμε ότι χρειάζονται 100 τέτοιοι άνθρωποι. Δεύτερον, εκτός της σοβαρότητας απαιτείται και να βάλουν τα χρήματα και να δεσμευτούν ότι θα καλύψουν τις ανάγκες της ομάδας για τουλάχιστον μία πενταετία. Μία τέτοια ομάδα μπορεί να φθάσει πολύ ψηλά σε Ελλάδα και Ευρώπη με έναν αρχικό προϋπολογισμό 5 εκατομμυρίων ευρώ ή 50 χιλιάδες ευρώ ανά άτομο ή 250 χιλιάδες ευρώ ανά άτομο ανά πενταετία. Τρίτον, απαιτείται η εξασφάλιση της υποστήριξης της τοπικής κοινωνίας. Αυτή επιτυγχάνεται με δύο τρόπους. Η ομάδα θα πρέπει να χρησιμοποιεί παίκτες από την περιοχή κατά 50% σε κάθε αγώνα. Και οι υπόλοιποι θα είναι έλληνες παίκτες κατά προτίμηση από όμορους νομούς. Θα μπορεί, για παράδειγμα, να επιτρέπεται μόνο ένας ξένος παίκτης. Γι' αυτό δεν χρειάζεται κανένας νόμος. Απλά θα είναι η φιλοσοφία, η κουλτούρα, το εθιμικό δίκαιο της ΠΑΕ και θα ξεκαθαρίζεται από την αρχή στον προπονητή. Εκτός από τους παίκτες, χρειάζονται και φίλαθλοι που να μην τρώνε τα αυτιά των διαιτητών. Εδώ είναι και το πιο σοβαρό. Υπάρχουν μπαρ που απαγορεύεται η είσοδος σε πελάτες που δεν συνοδεύονται από γυναίκες. Η οργάνωση της ομάδας θα απαγορεύει σε άνδρες να πηγαίνουν στους αγώνες της χωρίς τα ανήλικα παιδιά τους (κάτω των 18). Διττή η ωφέλεια. Πρώτον, μικρά παιδιά θα πάνε στο γήπεδο ως οικογένεια και μεγάλα παιδιά 16-18 χρονών θα πηγαίνουν με τον πατέρα τους. Στην πρώτη περίπτωση η ομάδα προστατεύεται από τους ενήλικες αλήτες των γηπέδων κάθε ηλικίας. Στην δεύτερη περίπτωση η ομάδα θα προστατεύεται από τους ανήλικες αλήτες. Μένει μονάχα η κατηγορία των αλήτικων οικογενειών, αλλά και αυτές θα περιοριστούν με τα ηλεκτρονικά εισιτήρια. Οι 100 προσωπικότητες που θα αναλάβουν την οργάνωση και την χρηματοδότηση της ομάδας θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η ομάδα παίζει ποδόσφαιρο, καλό ποδόσφαιρο με παίκτες τα "παιδιά" τους. Οι φίλοι της ομάδας, οι φίλαθλοι και όχι οι οπαδοί, θα καταλάβουν ότι χειροκροτούν τα παιδιά τους. Η διοίκηση της ομάδας θα γίνεται από 10μελές συμβούλιο που θα κληρώνεται από τους 100. Πρόεδρος θα εκλέγεται από τους 100 με μυστική ψηφοφορία για μία τριετία. Όλη η δυσκολία έγκειται στο να βρεθούν οι 100 άνθρωποι που θα βάλουν τα λεφτά. Αν δεν υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, είτε δεν έχουν χρήματα είτε διότι δεν θέλουν να ασχοληθούν, τότε δεν αξίζει να έχει αυτή η περιοχή μία ΠΑΕ. Μπορεί να έχει άλλες αθλητικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Υπάρχει και ζωή χωρίς το ποδόσφαιρο. Το ερώτημα είναι αν θα συνεχίζουν αυτοί οι 100 να βάζουν χρήματα. Είναι πολύ πιθανό όχι μόνο να μην χρειαστεί να βάλουν χρήματα, αλλά να πάρουν και τα χρήματά τους πίσω και με το παραπάνω μάλιστα, όπως συμβαίνει με όλες τις κερδοφόρες εταιρίες. Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 2 ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2012 8