Γνωριμία & εξοικείωση με το έδαφος ως φυσικό πόρο. Μελέτη του εδάφους με έμφαση στις σχέσεις του με τα καλλιεργούμενα φυτά και την παραγωγή τροφίμων

Διδασκαλία: Ειρήνη Κατσαλήρου Εδαφολογία-E. Kατσαλήρου 1 Γνωριμία & εξοικείωση με το έδαφος ως φυσικό πόρο Μελέτη του εδάφους με έμφαση στις σχέσεις του με τα καλλιεργούμενα φυτά και την παραγωγή τροφίμων Μελέτη της σχέσης των εδαφικών πόρων με την ποιότητα και την επάρκεια τροφίμων Εδαφολογία 2 1

Εδαφοφυσική (μελέτη φυσικών ιδιοτήτων) Εδαφοχημεία (μελέτη χημικών ιδιοτήτων) Γονιμότητα (μελέτη της θρεπτικής κατάστασης) Μικροβιολογία (μελέτη μικροοργανισμών) Γένεση, Ταξινόμηση και Χαρτογράφηση Εδαφολογία 3 Πεδολογία = επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη του εδάφους από καθαρά επιστημονική σκοπιά, ανεξάρτητα από ωφελιμιστικές χρήσεις (γεωργική, γεωλογική, κ.τ.λ.) Εδαφολογία 4 2

Έδαφος = το χαλαρό τμήμα του στερεού φλοιού της γης, που προέκυψε από συνεχείς μετατροπές του μητρικού πετρώματος και που αποτελεί το φυσικό μέσο στήριξης και θρέψης των φυτών. Εδαφολογία 5 Μέσο ανάπτυξης φυτών Ρυθμιστής υδρολογικού κύκλου Φυσικός ανακυκλωτής Οικοθέση (habitat) πλήθους μικροοργανισμών Μέσο μηχανικής στήριξης και υποστήριξης του σύγχρονου πολιτισμού Εδαφολογία 6 3

Εδαφολογία 7 Στήριξη Αερισμός (πορώδες) Ρύθμιση θερμοκρασίας στο ριζόστρωμα Συγκράτηση υγρασίας Συνεχής εφοδιασμός με Η 2 Ο και θρεπτικά στοιχεία φωτοσύνθεση παραγωγή οργανικών ενώσεων Εδαφολογία 8 4

Απορροή Διήθηση Αποθήκευση Ρύπανση Καθαρισμός Χρήση η ποιότητα του Η 2 Ο εξαρτάται από την ποιότητα του εδάφους Εδαφολογία 9 Η 2 Ο Νωπών υπολειμμάτων (οργανικών υλικών φυτικής ή ζωικής προέλευσης) Απορριμμάτων (προϊόντων σύγχρονου πολιτισμού κ.ο.κ.) Εδαφολογία 10 5

Ζωτική λειτουργία Οικοσυστημάτων π.χ.: Οργανικά Υπολείμματα + δράση μικροοργανισμών + CO 2 Χούμο Ανόργανα Θρεπτικά για τα φυτά Εδαφολογία 11 Αυτόνομο σύστημα «φιλοξενίας» πλήθους μικροοργανισμών Μια χούφτα εδάφους αποτελεί αφ εαυτού ένα οικοσύστημα αφού περιέχει δισεκατομμύρια μικροοργανισμών και δεν είναι απλά ένας σωρός σπασμένων πετρωμάτων και ορυκτών. Εδαφολογία 12 6

Υποδομή για δόμηση (δρόμοι, κτίρια, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια, κ.τ.λ.) Πηγή πρώτων υλών ( κεραμοποιία, εξόρυξη υλικών, μεταλλευμάτων, πολύτιμων λίθων κ.α.) Εδαφολογία 13 Σύμφωνα με τον Dokachaev (1883) το έδαφος αποτελεί φυσικό σώμα γιατί: Βρίσκεται στη φύση Χαρακτηρίζεται από ατομικότητα Έχει εσωτερική δομή, η οποία διέπεται από φυσικούς νόμους μοναδικούς για το έδαφος Είναι τρισδιάστατο Εδαφολογία 14 7

Το έδαφος μπορεί να παρουσιαστεί ως ένα σύνολο από εξατομικευμένα εδαφικά σώματα (όπως συμβαίνει με το δάσος) Είναι σχετικά ομοιόμορφο και ταυτόχρονα διαφορετικό στα διάφορα σημεία της γης. Ένα έδαφος αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη μονάδα του εδάφους (όπως ένα δέντρο στο δάσος) Εδαφολογία 15 Εδαφολογία 16 8

Δεν αρκεί η λήψη και ανάλυση ενός δείγματος στο εργαστήριο (έτσι θα λάβεις πληροφορίες μόνο για τη σύνθεση και τις ιδιότητές του) Χρειάζεται και η μελέτη του στο χώρο που βρίσκεται, δηλαδή η μελέτη της εδαφικής κατατομής (εδαφικό προφίλ) και του τρόπου δημιουργίας του. Εδαφολογία 17 Μητρικό Πέτρωμα (Bedrock) Ρεγόλιθος (Regolith) ΟΡΥΚΤΑ & ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΕΔΑΦΟΣ Αποσάθρωση (καταστροφική διεργασία) Εδαφογένεση (συνθετική διεργασία) Εδαφολογία 18 9

Ρεγόλιθος = Το σύνολο του χαλαρού υλικού που προέρχεται από κατατεμαχισμό και αποσάθρωση του συμπαγούς μητρικού πετρώματος Ποικίλει ως προς το βάθος (από μερικά cm ως μερικές δεκάδες m) Μπορεί να επικάθεται πάνω στο συμπαγές (μητρικό) πέτρωμα και τότε δημιουργούνται τα αυτόχθονα εδάφη (in situ) Μπορεί τα κατατεμαχισμένα υλικά να μεταφέρθηκαν (νερό, αέρας, παγετώνες) και τότε δημιουργούνται τα αλλόχθονα ή εκ μεταφοράς εδάφη (αλλούβια δράση Η 2 Ο, κολλούβια - επίδραση βαρύτητας, αιολικές αποθέσεις επίδραση αέρα, παγετωνικές αποθέσεις επίδραση παγετώνων) Εδαφολογία 19 Φυσική: Φυσικές δυνάμεις υπεύθυνες για τον κατατεμαχισμό των πετρωμάτων (θερμοκρασία, νερό, πάγος, άνεμος, φυτά & ζώα) Χημική: Χημικές αντιδράσεις που αλλάζουν τη σύνθεση πετρωμάτων και ορυκτών (νερό & υδατικά διαλύματα: υδρόλυση, ενυδάτωση, διάλυση διαλύματα οξέων: Η 2 CΟ 3, οργανικά οξέα από δράση μιροοργανισμών και ριζών (κιτρικό, οξαλικό, - δράση Ο 2 -οξείδωση) Βιολογική: Βιολογικές επιδράσεις που εντατικοποιούν τη φυσική και χημική αποσάθρωση Εδαφολογία 20 10

Συμβαίνει στο επιφανειακό τμήμα του ρεγόλιθου (1-2 m βάθος) Με την ταυτόχρονη επίδραση λιθόσφαιρας ατμόσφαιρας υδρόσφαιρας βιόσφαιρας οδηγεί στην γένεση του ΕΔΑΦΟΥΣ Εδαφολογία 21 Είναι διαφοροποιημένο ως προς τη σύνθεση και τη μορφολογία από το μητρικό υλικό καθώς τα ανόργανα συστατικά του εμπλουτίζονται με δευτερογενή ορυκτά (ορυκτά της αργίλου) και οργανική ουσία (χούμο) και έτσι Η «μετατροπή» ενός ανόργανου πετρώματος και των προϊόντων αποσάσθρωσής του σε «ζωντανό» έδαφος είναι από τις πιο θαυμαστές λειτουργίες της φύσης. Εδαφολογία 22 11

Σχηματική απεικόνιση ενός εδάφους Εδαφολογία 23 Εδαφική κατατομή Εδαφολογία 24 12

Η δημιουργία των εδαφών είναι συνθετική διεργασία και Διακρίνεται από το σχηματισμό των οριζοντίων επιπέδων του εδάφους που αναφέρονται ως ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ. Η δημιουργία τους στο πάνω μέρος του ρεγόλιθου είναι το μοναδικό χαρακτηριστικό του εδάφους που το διακρίνει και το ξεχωρίζει από τα βαθύτερα υλικά του ρεγόλιθου. Εδαφολογία 25 Εδαφικοί ορίζοντες Εδαφολογία 26 13

Η παρατήρηση και ερμηνεία των διαφορετικών οριζόντων στα εδάφη μπορεί να δώσουν πληροφορίες για πιθανά προβλήματα χρήσης γης ή για την ιστορία της περιοχής και της δημιουργίας των εδαφών (π.χ. εδάφη που αναπτύχθηκαν σε ξηρές περιοχές διαφέρουν από αντίστοιχα υγρών περιοχών έστω κι αν προέκυψαν από το ίδιο μητρικό πέτρωμα) Εδαφολογία 27 Πολυπέδον (polypedon)= σύνολο από όμοια πέδον (ταυτόσημο με τον όρο το έδαφος) Πολλά διαφορετικά polypedon συνθέτουν το εδαφικό τοπίο (landscape) Εδαφολογία 28 14

Παράγοντες εδαφογένεσης: Κλίμα Οργανισμοί Ανάγλυφο Μητρικό υλικό Χρόνος Εδαφολογία 29 s= f (cl,o,r,p,t) Όπου: cl= κλίμα o = οργανισμοί r = ανάγλυφο p = μητρικό υλικό t = χρόνος Εδαφολογία 30 15

Εσωτερικοί Μητρικό υλικό Εξωτερικοί Κλίμα Βιόσφαιρα Ανάγλυφο Χρόνος Εδαφολογία 31 Υπόστρωμα πάνω στο οποίο συμβαίνουν όλες οι διεργασίες της εδαφογένεσης Τα χαρακτηριστικά του θα διαμορφώσουν σε σημαντικό βαθμό το τελικό προϊόν Σύσταση (είδος πετρωμάτων, ορυκτών ) Βαθμός κατατεμαχισμού Χημικές μεταβολές Εδαφολογία 32 16

Θερμοκρασία Βροχόπτωση Γεωγραφικό πλάτος Έκθεση Υψόμετρο Ηλιοφάνεια Σχετική υγρασία Βλάστηση Μικροκλίμα Εδαφολογία 33 A: Τροπικά βροχερά κλίματα χωρίς ψυχρή περίοδο Α F : χωρίς ξηρή περίοδο (> 60 mm τον ξηρότερο μήνα) Α m : κλίμα Μουσώνων (< άνομβρη περίοδος) Α w : κλίμα Τροπικής Σαβάνας (ξηρός χειμώνας) Β: Ξηρά κλίματα (εξάτμιση > βροχόπτωσης) Β w : ξηρό ερήμων Β s : ημίξερο στεππών C: Υγρά μεσόθερμα κλίματα (μέση Τ~10 ο C) C w : χωρίς σαφή ξηρή περίοδο C s : άνομβρη εποχή το θέρος (Μεσογειακό) C f : άνομβρη εποχή ο χειμώνας (υγρό εύκρατο) Εδαφολογία 34 17

D: Υγρά μεσόθερμα κλίματα (δριμύς χειμώνας) D f : χωρίς σαφή ξηρή περίοδο D s : άνομβρη εποχή το θέρος D w : άνομβρη εποχή ο χειμώνας E: Πολικά κλίματα (μέση Τ~0 ο C) E T : θερμή περίοδος 0-10 ο C (Τούνδρας) E F : παγετώδες κλίμα (συνεχής κάλυψη με χιόνι) E H : παγετώδες μεγάλων υψομέτρων (αιώνια χιόνια, > υψόμετρο) Εδαφολογία 35 Podzols: (<Τ, > βροχόπτωση, έκπλυση αλάτων ελουβιακός ορίζοντας Α 2 ή/και ιλλουβιακός ορίζοντας Β 2, ph<7) Podzolics: (<Τ, < βροχόπτωση, ph 7) Latosols: (>T, > βροχόπτωση, έκπλυση, > συγκέντρωση οξειδίων Fe, Al, κόκκινο χρώμα, ph=7, τροπικές περιοχές) Αλατούχα: (>Τ, < βροχόπτωση, έντονη εξάτμιση) Tundra Soils (AC κατατομή, > % οργανικής ουσίας στον Α ορίζοντα, βρύα λειχήνες) Desert Soils: (Δεν βλάστηση, < βροχόπτωση, >Τ, ΑC κατατομή, <% οργανικής ουσίας στον Α ορίζοντα Εδαφολογία 36 18

Φυτικοί οργανισμοί (βλάστηση) Πηγή οργανικής ουσίας Προστασία από μεταβολές θερμοκρασίας ηλιοφάνειας Διαβρωση (ρίζες) Μεταφορά στοιχείων προς την επιφάνεια (μέσω των ριζών) βιοκύκλωση Έτσι προκύπτουν π.χ. Δασικά εδάφη Εδάφη λειμώνων Εδαφολογία 37 Οργανικές ουσίες Αποικοδόμηση Οργανικά οξέα Δημιουργία όξινου περιβάλλοντος Έντονη υδρόλυση πυριτικών ορυκτών και αργίλου Εδαφολογία 38 19

Ζωικοί οργανισμοί Μικροοργανισμοί έντομα Ακάρεα Αφίδες Σκώληκες Τρωκτικά κ.ά. Κυκλοφορία αέρα και H 2 O Αποσύνθεση προϊόντα μεταβολισμού εμπλουτισμός σε οργανική ουσία Εδαφολογία 39 Άνθρωπος Ευνοϊκή επίδραση στραγγιστικά έργα, φυτεύσεις, αντιπλημμυρικά έργα,. Αρνητική επίδραση εκχερσώσεις, απόβλητα, πυρκαγιές,. Εδαφολογία 40 20

Μπορεί να λειτουργεί: Ως ανεξάρτητη μεταβλητή που σχετίζεται με Κλίση Υψόμετρο Έκθεση Σε συνδυασμό με τους άλλους παράγοντες της εδαφογένεσης (π.χ. κλίμα, βλάστηση ) Εδαφολογία 41 Βόρεια έκθεση < ηλιακή ακτινοβολία < εξάτμιση, > βλάστηση βραδύτερος ρυθμός εδαφογένεσης από αν ήταν με Νότια έκθεση Μεγάλη κλίση έντονη απορροή < έκπλυση κατά το βάθος < βλάστηση < % οργανικής ουσίας διάβρωση και έκθεση των υποκείμενων οριζόντων στις διεργασίες εδαφογένεσης Εδαφολογία 42 21

και επηρεάζει: Διάλυση Υδρόλυση Έκπλυση Οξείδωση και αναγωγή Μετακίνηση και απόθεση Εδαφολογία 43 Και τότε χρησιμοποιείται ο όρος: Catena (ή τοπογραφική ακολουθία) = ακολουθία εδαφών που διαφοροποιούνται κατά μήκος μιας πλαγιάς ή μιας περιοχής με διαβαθμισμένη κλίση Εδαφολογία 44 22

Έχει άμεση σχέση με όλες τις φυσικοχημικές αλλά και βιολογικές διεργασίες π.χ.: Διάλυση, τίποτα δεν είναι αδιάλυτο στη φύση Έτσι διακρίνουμε: Ανώριμα εδάφη (AC κατατομή, νεαρά) Ώριμα εδάφη (ABC κατατομή, σε ισορροπία με το περιβάλλον) Παλαιά εδάφη (με μικρή παραγωγικότητα) Εδαφολογία 45 Χρονοσειρά Εδαφολογία 46 23

Εδαφολογία 47 Ενώσεις = Ουσίες που περιέχουν δύο ή περισσότερα στοιχεία, ενωμένα πάντοτε σε συγκεκριμένες αναλογίες (π.χ. CaCl 2, H 2 O, CaCO 3, κ.ά) Εδαφολογία 48 24

Είναι ουσίες με: Συγκεκριμένη χημική σύνθεση (ανόργανες) Συγκεκριμένη εσωτερική δομή Κρυσταλλική Άμορφη Σταθερές φυσικές ιδιότητες Εδαφολογία 49 Υπάρχουν ταξινομημένα περίπου 2000 ορυκτά και σπάνια συναντώνται μόνα τους Ελάχιστα αποτελούνται από ένα μόνο στοιχείο (π.χ. C, S, Cu, Au, ) Τα περισσότερα είναι χημικές ενώσεις (π.χ. πυριτικά ορυκτά, οξείδια) Εδαφολογία 50 25

Χαλαζίας (SiO 2 ) Ασβεστίτης (CaCO 3 ) Δολομίτης (CaCO 3. MgCO 3 ) Μοσχοβίτης (KAl 3 Si 3 O 10 (OH) 2 Μικροκλινής (KAlSi 3 O 8 ) Ορθόκλαστο (KAlSi 3 O 8 ) Αλβίτης (NaAlSi 3 O 8 ) Ανορθίτης (CaAl 2 Si 2 O 8 ) Ολιβίνης ((Mg,Fe) 2 SiO 4 ) κ.τ.λ. Άστριοι Εδαφολογία 51 Εδαφολογία 52 26

Εδαφολογία 53 Εδαφολογία 54 27

Εδαφολογία 57 Πρωτογενή: σχηματίζονται ύστερα από ψύξη της λάβας καθώς ανέρχεται από το βάθος της γης (π.χ. χαλαζίας, κεροστίλβη, αυγίτης, ολιβίνης, μαρμαρυγίες κ.ά) Δευτερογενή: προέρχονται από τα πρωτογενή και δημιουργήθηκαν ύστερα από διαχωρισμό και ανασύνθεση των χημικών στοιχείων τους υπό την επίδραση διαφόρων παραγόντων όπως Η 2 Ο, SO 2 CO 2 π.χ. Ca + CO 2 CaCO 3 ασβεστίτης Εδαφολογία 58 29

Δολομίτης (CaCO 3. MgCO 3 ) Αιματίτης (Fe 2 O 3 ) Γκαιτίτης (FeOOH) Γύψος (CaSO 4. 2H 2 O) Γυψίτης (Al 2 O 3. 3H 2 O) Αργιλοπυριτικά ορυκτά ή ορυκτά της αργίλου καολινίτης Βερμικουλίτης Ιλλίτης Μοντμοριλλονίτης Χλωρίτης κ.ά. Εδαφολογία 59 Πρωτογενή Ορυκτά Δευτερογενή ορυκτά Πολύ ανθεκτικά Γκαιτίτης FeOOH Αιματίτης Fe 2 O 3 Γυψίτης Al 2 O 3. 3H 2 O Χαλαζίας SiO 2 Ορυκτά αργίλου Al silicates Μοσχοβίτης KAl 3 Si 3 O 10 (OH 2 ) Μικροκλινής KAlSi 3 O 8 Ορθόκλαστο KAlSi 3 O 8 Βιοτίτης Kal(Mg,Fe) 3 Si 3 O 10 (OH) 2 Αλβίτης NaAlSi 3 O 8 Κεροστίλβη Ca 2 Al 2 Mg 2 Fe 3 Si 6 O 22 (OH) 2 Αυγίτης Ca 2 (Al,Fe) 4 (Mg,Fe) 4 Si 6 O 24 Ανορθίτης CaAl 2 Si 2 O 8 Ολιβίνης (Mg,Fe) 2 SiO 4 Δολομίτης CaCO. 3 MgCO 3 Ασβεστίτης CaCO 3 Γύψος CaSO 4. 2H 2 O Λιγότερο ανθεκτικά Εδαφολογία 60 30

Των φυσικών τους ιδιοτήτων Σκληρότητα Χρώμα Τάση για σχισμό προς μια κατεύθυνση Χρώμα γραμμής Της χημικής σύστασής τους Η ευκολία ή η δυσκολία με την οποία τα ορυκτά αποσαθρώνονται μπορεί να προβλεφθεί από τη γνώση των ιδιοτήτων τους κυρίως της σκληρότητας και της χημικής τους σύστασης Εδαφολογία 61 Μπορούν να αποτελούνται από: Ένα στοιχείο [γραφίτης (C), Χαλκός (Cu)] Ένα ορυκτό [ασβεστόλιθος που αποτελείται από ασβεστίτη (CaCO 3 )] Δύο ή περισσότερα ορυκτά [γρανίτης, γάββρος, διορίτης, βασάλτης, οψιδιανος, ] Εδαφολογία 62 31

Ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους Πυριγενή Πλουτωνίτες Φλεβίτες Ηφαιστίτες Ιζηματογενή Μεταμορφωσιγενή Εδαφολογία 63 Πλουτωνίτες: Η αργή ψύξη του μάγματος στα έγκατα της γης, επιτρέπει τη δημιουργία μεγάλων κρυστάλλων στα ορυκτά, οι οποίοι διακρίνονται με γυμνό οφθαλμό. Φλεβίτες: Το μάγμα στερεοποιείται σχετικά γρήγορα σε ρήγματα μικρού βάθους στο φλοιό της γης, οπότε και δημιουργούνται πολυάριθμοι μικρότεροι κρύσταλλοι επίσης διακριτοί με γυμνό οφθαλμό. Ηφαιστίτες: Το μάγμα ξεχύνεται στην επιφάνεια της γης και ψύχεται ταχύτατα. Η ταχεία ψύξη δεν επιτρέπει τη δημιουργία μεγάλων κρυστάλλων και αυτοί διακρίνονται μόνο με μεγεθυντικό φακό. Μια άλλη διάκριση ανάλογα με τον τύπο των ορυκτών που τα συνθέτουν τα κατατάσσει σε: Λευκοκρατικά: αυτά στα οποία κυρίαρχο ορυκτό είναι ο χαλαζίας και είναι ανοιχτόχρωμα Μελανοκρατικά: αυτά στα οποία κυριαρχούν ορυκτά που περιέχουν Mg και Fe και εμφανίζουν σκούρο χρώμα Εδαφολογία 64 32

Λευκοκρατικά Ενδιάμεσα Μελανοκρατικά Κυρίαρχο ορυκτό: Χαλαζίας Άστριοι, μοσχοβίτης Αμφίβολοι, αυγίτης, βιοτίτης Πλουτώνια (> κρυσταλλοι) Γρανίτης Διορίτης Γάββρος Φλεβίτες (μεσαίοι κρυστ.) Ρυόλιθος Ανδεσίτης Βασάλτης Ηφαιστίτες (< κρύσταλλοι) Οψιδιανός Ελαφρόπε-τρα Βασάλτης Εδαφολογία 65 Γρανίτης: Πλουτώνιο, αδροκρυσταλλικό, λευκοκρατικό πυριγενές πέτρωμα. Συνίσταται κυρίως από χαλαζία και αστρίους (ορθόκλαστο και πλαγιόκλαστα) και σε μικρότερες αναλογίες περιέχει μοσχοβίτη και βιοτίτη. Αποσαθρώνεται δύσκολα και οδηγεί στη δημιουργία αδρόκοκκων, αμμωδών εδαφών με μεγάλη περιεκτικότητα σε χαλαζία και αστρίους. Βασάλτης: Ηφαιστίτης, μικροκρυσταλλικό, μελανοκρατικό πυριγενές πέτρωμα. Συνίσταται κυρίως από πλαγιόκλαστα και αυγίτη και περιέχει και σε μικρότερες αναλογίες μαγνητίτη και πυρίτη. Αποσαθρώνεται εύκολα λόγω των μικροσκοπικών του κρυστάλλων και της μεγάλης του περιεκτικότητας σε Fe και οδηγεί στη δημιουργία ερυθρόχρωμων εδαφών με υψηλά ποσοστά αργίλου. Εδαφολογία 66 33

Δηλαδή μπορεί να προέκυψαν: Από διάβρωση, μεταφορά, απόθεση και τσιμεντοποίηση τεμαχίων πυριγενών, μεταμορφωσιγενών ή άλλων ιζηματογενών πετρωμάτων. Χαρακτηριστικοί αντιπρόσωποι είναι τα Μηχανικά ιζήματα (Κροκαλοπαγή, Λατυποπαγή,Αμμόλιθοι Αργιλικοί σχιστόλιθοι, Ασβεστόλιθοι ) Από απευθείας καθίζηση και τσιμεντοποίηση προϊόντων βιολογικής ή χημικής προελέυσεως οπότε προκύπτουν: Χημικά ιζήματα (Ασβεστόλιθος, Τραβερτίτης, Γύψος, Κιμωλία, Ορυκτό άλας, Δολομίτης.) Βιολογικά Ιζήματα (Λιγνίτης, Ανθρακίτης, Γη διατόμων, Κοραλιογενής ασβεστόλιθος ) Εδαφολογία 67 Τα συνδετικά υλικά που βοηθούν στην τσιμεντοποίησή των μηχανικών ιζημάτων είναι: Ανθρακικό ασβέστιο Πυρίτιο Οξείδια Fe Επίσης τα ιζηματογενή πετρώματα Είναι τα κυρίαρχα στην επιφάνεια της γης Έχουν δώσει και δίνουν γένεση στα περισσότερα εδάφη Εδαφολογία 68 34

Κροκαλοπαγή: είναι μίγματα από στρογγυλοποιημένες πέτρες ή/και χαλίκια (>2mm),άμμο, ιλύ και αργιλο. Συγκολούνται μεταξύ τους με λεπτά τεμαχίδια πυριτίου, ανθρακικών αλάτων και οξειδίων. Η αποσάθρωσή τους οδηγεί στη δημιουργία αδρόκοκκης υφής εδαφών με υψηλή περιεκτικότητα σε χαλαζία. Αμμόλιθοι: μίγματα κυρίως από <2mm τεμαχίδια άμμου (που συνίσταται από χαλαζία, αστρίους, μαρμαρυγίες) και από μικρότερες ποσότητες ιλύος και αργίλου που συνδέονται μεταξύ τους με διάφορους συγκολητικούς παράγοντες. Αποσαθρώνονται και δίνουν λεπτής ή και αδρής υφής εδάφη ανάλογα με την περιεκτικότητλα τους σε ιλύ και άργιλο. Αργιλλικοί Σχιστόλιθοι (Shales): αποτελούνται κυρίως από ιλύ και άργιλο, είναι συνήθως μαλακά. Τα εδάφη που προκύπτουν από την αποσάθρωσή τους είναι λεπτόκοκκα με μεγάλη περιεκτικότητα σε μοντμοριλλονίτη και καολινίτη. Ασβεστόλιθοι: είναι συνήθως κρυσταλλικά χημικά ιζήματα και συνίστανται κυρίως από ασβεστίτη και δολομίτη. Τα εδάφη που προκύπτουν από την αποσάθρωσή τους είναι μάλλον λεπτόκοκκα και έχουν από ουδέτερο ως ελαφρά αλκαλικό ph. Εδαφολογία 69 Σχηματίστηκαν στο εσωτερικό της γης με την επίδραση για μεγάλο χρονικό διάστημα: Υψηλών πιέσεων (λόγω των υπερκείμενων στρωμάτων) Αυξημένων θερμοκρασιών (λόγω βάθους) Συνέπεια η μεταβολή-μεταμόρφωση του αρχικού τους ιστού από την σκλήρυνση ως την ανακρυστάλλωση. Είναι τα λιγότερο κοινά στην επιφάνεια της γης Εδαφολογία 70 35

Σχιστόλιθοι (Slates): μεταμορφωμένος αργιλικός σχιστόλιθος. Συντίθεται από πολύ λεπτόκοκκο χαλαζία και μαρμαρυγίες. Σχίζεται σε φύλλα αλλά είναι πολύ πιο συμπαγές από τον αργιλικό σχιστόλιθο Σχιστόλιθοι (Schist): έχουν μεγαλύτερους κρυστάλλους από τους προηγούμενους και συνίστανται από πολλά επίπεδα μαρμαρυγιών ή άλλων ορυκτών που συχνά διαχωρίζονται από ανώμαλα επίπεδα κοκκώδους χαλαζία. Γνεύσιος: αδρόκοκκο μεταμορφωσιγενές πέτρωμα που προέκυψε από γρανίτη. Έτσι είναι ίδιας σύστασης με αυτόν και είναι λιγότερο δομημένο από τους προηγούμενους σχιστόλιθους Μάρμαρο: μεταμορφωμένος ασβεστόλιθος. Τα κύρια ορυκτά του είναι ο ασβεστίτης και ο δολομίτης. Αποσαθρώνεται εύκολα αλλά πιο αργά από ότι ο ασβεστόλιθος Χαλαζίτης, Σερπεντινίτης, κ.α. Εδαφολογία 71 Εδαφολογία 72 36

Εδαφολογία 87 44

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.