Σκοπός Σχεδίαση Η/Μ Εγκαταστάσεων στον Η/Υ Εργαστήριο 1 Μέρος Β: Πρώτη Γνωριμία με το FINE. Η Ιδέα της Σχεδίασης στον Υπολογιστή (Computer Aided Design). Ιστορική Αναδρομή της Σχεδίασης στον Υ- πολογιστή. Πλεονεκτήματα της Σχεδίασης στον Υπολογιστή. Πρώτη γνωριμία με το FINE To περιβάλλον εργασίας του FINE. Χειρισμός Διαχείριση σχεδίων στο FINE. Τρόποι εκτέλεσης των εντολών. Συστήματα Συντεταγμένων και προσδιορισμός των συντεταγμένων.. Σχεδίαση απλών γεωμετρικών σχημάτων / οντοτήτων με την εντολή Line.
2 Η Ιδέα της Σχεδίασης στον Η/Υ 1.1 Επιδίωξη του Μέρους Β Στο Β Μέρος της άσκησης, επιχειρούμε μία πρώτη γνωριμία μ ένα από τα βασικότερα προγράμματα σχεδίασης εγκαταστάσεων, το FINE. Το FINE που αναπτύχθηκε από τη 4Μ, είναι ένα από τα πιο εξελιγμένα προγράμματα σχεδίασης εγκαταστάσεων και γι αυτό το λόγο, αυτό που θα χρησιμοποιούμε στο εργαστήριο, για να σχεδιάζουμε εγκαταστάσεις. Σ αυτή την εισαγωγή / τη πρώτη ματιά, στο FINE, θα δούμε βασικά χαρακτηριστικά της λειτουργίας του προγράμματος, περιγράφοντας / αναλύοντας: To περιβάλλον εργασίας του FINE. Τη Γραμμή Εντολών. Τη Διαχείριση των Σχεδίων Δημιουργία, Αποθήκευση & Άνοιγμα. Τα Συστήματα Συντεταγμένων. Τη Σχεδίαση απλών / βασικών γεωμετρικών σχημάτων, χρησιμοποιώντας την εντολή Line. 1.2 Γνωριμία με το σχεδιαστικό περιβάλλον και λειτουργία του FINE Έχοντας αναπτύξει τους λόγους / πλεονεκτήματα της σχεδίασης στον υπολογιστή, το επόμενο στάδιο είναι να εξετάσουμε τη διαδικασία της σχεδίασης στον υπολογιστή, ιδιαίτερα τη διαδικασία της σχεδίασης και μελέτης Η/Μ εγκαταστάσεων, στον υ- πολογιστή. Πριν όμως εξετάσουμε και αναλύσουμε τα χαρακτηριστικά της λειτουργίας του FINE στη σχεδίαση και μελέτη Η/Μ εγκαταστάσεων, χρειάζεται να γνωρίσουμε τα βασικά στοιχεία του προγράμματος, δηλαδή το περιβάλλον εργασίας, τις γραμμές εργαλείων, τη διαδικασία διαχείρισης σχεδίων Δημιουργία, Αποθήκευση, Άνοιγμα τα συστήματα συντεταγμένων και τις βασικές εντολές σχεδίασης που επιτρέπουν τη σχεδίαση απλών γεωμετρικών σχημάτων / οντοτήτων. Έτσι, σ αυτή την ενότητα, επιχειρούμε μία πρώτη γνωριμία με το FINE, εξετάζοντας τις βασικές ρυθμίσεις και λειτουργίες του προγράμματος. Αν και εξετάζουμε βασικά στοιχεία της λειτουργίας του προγράμματος, αυτά θα είναι χρήσιμα / απαραίτητα για τις πιο σύνθετες λειτουργίες του προγράμματος στη σχεδίαση και μελέτη εγκαταστάσεων. 1.3.1 Εκκίνηση του προγράμματος Μπορούμε να ξεκινήσουμε το FINE: Από το εικονίδιο έναρξης των Windows, επιλέγοντας την εντολή Όλα τα προγράμματα. Από το κατάλογο των εγκατεστημένων προγραμμάτων, επιλέγουμε το FINE 10 NG και από το πλαίσιο που ανοίγει, επιλέγουμε / πατάμε το εικονίδιο του προγράμματος. Εναλλακτικά, μπορούμε να ξεκινήσουμε το FINE, επιλέγοντας / πατώντας το εικονίδιο του προγράμματος στην Επιφάνεια Εργασίας. 2
Σχεδίαση Η/Μ Εγκαταστάσεων στον Η/Υ
Σχεδίαση Η/Μ Εγκαταστάσεων στον Η/Υ 1.3.2 Το περιβάλλον εργασίας Το περιβάλλον εργασίας αποτελείται από τα εξής βασικά στοιχεία: Τη γραμμή εντολών μέσα από την οποία μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε όλες τις εντολές και τις ρυθμίσεις που διαθέτει το πρόγραμμα, όπως για παράδειγμα να ανοίγουμε ή να κλείνουμε ένα σχέδιο, να σχεδιάζουμε ένα σχήμα / κάτοψη, να ρυθμίζουμε χρώματα, κ.ά. Η γραμμή εντολών περιλαμβάνει εντολές που συναντάμε και έχουν παρόμοια λειτουργίας με αντίστοιχες εντολές σε άλλες εφαρμογές, όπως οι εντολές Αρχείο, Επεξεργασία, Προβολή, Εισαγωγή και άλλες εντολές, όπως οι AutoBLD, AutoNET, Plus που είναι χαρακτηριστικές εντολές του FINE (Εικόνα ). Κάτω από τη γραμμή εντολών είναι η περιοχή σχεδίασης (Εικόνα ). Είναι ο κυρίως χώρος του προγράμματος, η περιοχή που χρησιμοποιούμε για τη σχεδίαση ενός δικτύου, με λίγα λόγια το εικονικό μας χαρτί. Η περιοχή σχεδίασης είναι ουσιαστικά απεριόριστη. Μέσα στη περιοχή σχεδίασης, εάν μετακινήσουμε το ποντίκι, παρατηρούμε ότι μετακινείται ένας σταυρός που ονομάζουμε σταυρόνημα και είναι το αντίστοιχο με το μολύβι μας στο χαρτί Ένα άλλο στοιχείο της περιοχής σχεδίασης είναι το εικονίδιο του συστήματος συντεταγμένων που μας δείχνει τη κατεύθυνση του συστήματος συντεταγμένων (Εικόνα ). Στη προβολή αυτή ο άξονας ΟΖ είναι κάθετος στους άξονες ΟΧ και ΟΥ Κάτω από τη περιοχή σχεδίασης είναι ενδείξεις και διακόπτες που περιλαμβάνουν: Τη γραμμή κατάστασης που παριστάνει τις x, y, z συντεταγμένες του σημείου υποδεικνύεται από το σταυρόνημα. Τους διακόπτες κατάστασης και Τις προβολές. Είναι δύο ή περισσότερες καρτέλες. Η πρώτη από αυτές είναι αυτή που σχεδιάζουμε το μοντέλο μας. Οι υπόλοιπες χρησιμοποιούνται για την εκτύπωση και τη παρουσίαση του μοντέλου μας. Για παράδειγμα, στο <Layout1> μπορούμε να βλέπουμε μία κάτοψη του μοντέλου και στο <Layout2> να παρουσιάζουμε μία πλάγια όψη [Σαράφης Η. και Τσεμπεκλής Σ., 2010]. Τις γραμμές εργαλείων. Οι Γραμμές Εργαλείων είναι ομαδοποιημένα εικονίδια εντολών του FINE (AutoCAD) που χρησιμοποιούμε για τη σχεδίαση
5 Το Περιβάλλον Εργασίας του FINE ενός κτιρίου, της κάτοψης και των εγκαταστάσεων στο κτίριο (Εικόνα ). 1.3.3 Χειρισμός των Σχεδίων 1.3.4 Οι Εντολές στο FINE 1.3.5 Συστήματα Συντεταγμένων 1.3.6 Βασικές Εντολές Σχεδίασης Η εντολή Καλωδίωση Για να σχεδιάσουμε μία ηλεκτρική γραμμή στο FINE, για παράδειγμα τη γραμμή των φωτιστικών, στην εγκατάσταση του διαμερίσματος της Εικόνας, χρησιμοποιούμε την εντολή Καλωδίωση. Ξεκινάμε να σχεδιάζουμε κάθε γραμμή, από τον πίνακα της εγκατάστασης και προχωρούμε παράλληλα με τους τοίχους προς το φορτίο ή τα φορτία που αυτή η γραμμή θα τροφοδοτεί. Συνδέουμε σ αυτή τη γραμμή, κάθε ένα από τα φορτία που θα εξυπηρετεί, με μία κάθετη ευθεία, από το φορτίο στη γραμμή. Επειδή κάθε εγκατάσταση αποτελείται από αρκετές ηλεκτρικές γραμμές, σχεδιάζουμε αυτές τις γραμμές να αναχωρούν ακτινικά από το πίνακα, για να μην επικαλύπτουν / να μην πέφτουν οι γραμμές, η μία πάνω στην άλλη. Μετά, σχεδιάζουμε κάθε γραμμή, προχωρώντας παράλληλα με τους τοίχους της κάτοψης. Αυτό το πρότυπο σχεδίασης παριστάνεται στην υποδειγματικά μελέτη σχεδίαση της εγκατάστασης ενός διαμερίσματος, από τις Μελέτες Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων του Β. Τσέτογλου, στην Εικόνα. Σ αυτή την ενότητα σχεδιάζουμε τη γραμμή των φωτιστικών, επιχειρώντας, μέσα από τη σχεδίαση αυτής της γραμμής, να περιγράψουμε τα βήματα, για να σχεδιάζουμε κάθε γραμμή μίας εγκατάστασης. 1.3.6.1 Όμως, πριν ακόμα ξεκινήσουμε να σχεδιάζουμε τις ηλεκτρικές γραμμές του οριζόντιου δικτύου μίας εγκατάστασης, είναι χρήσιμο να ενεργοποιήσουμε τη πολική ιχνηλάτηση με την εντολή: Tools Drawing Aids Coordinate Input Polar Tracking Στο πλαίσιο διαλόγου (στη καρτέλα) που ανοίγει, πατάμε στην επιλογή Polar Tracking (Πολική Ιχνηλάτηση). Από τη λίστα Increment angle, επιλέγουμε τη γωνία των 30 (Εικόνα ). Μ αυτή τη ρύθμιση, επιλέγουμε να εμφανίζονται όχι οι καρτεσιανές, αλλά οι πολικές συντεταγμένες σημείων στο σχέδιο. Όταν δηλαδή, κατά την εκτέλεση μίας εντολής, μετακινούμε το ποντίκι για να ορίσουμε το επόμενο σημείο, οι συντεταγμένες αυτού του σημείου θα εμφανίζονται σαν σχετικές πολικές συντεταγμένες, με την α- πόσταση αυτού του σημείου από το προηγούμενο και γωνία που σχηματίζει με τον άξονα των x. Η επιλογή της πολικής ιχνηλάτησης έχει σαν σκοπό, να μας βοηθήσει να σχεδιάσουμε 5
6 Η Ιδέα της Σχεδίασης στον Η/Υ τις γραμμές της εγκατάστασης να αναχωρούν ακτινικά από το πίνακα, επιλέγοντας τη γωνία που θα σχηματίζει κάθε γραμμή με τον άξονα των x και σχεδιάζοντας τις γραμμές να ξεκινούν ανά καθορισμένη γωνία, για παράδειγμα ανά 30 ή ανά 15, από το πίνακα. 1.3.6.2 Επειδή κάθε γραμμή του δικτύου θα πρέπει να ξεκινάει από το πίνακα, ακτινικά, όπως φαίνεται στην Εικόνα, για «μεγαλύτερη σαφήνεια και ε- ποπτεία του σχεδίου», πριν ξεκινήσουμε να σχεδιάζουμε μία γραμμή, α- πόεπιλέγουμε την ορθογώνια σχεδίαση (Εικόνα ). Αποεπιλέγουμε την ορθογώνια σχεδίαση, για να μπορούμε να ξεκινήσουμε μία γραμμή σε οποιαδήποτε γωνία από το πίνακα και όχι αναγκαστικά σε ορθή γωνία, όπως θα επέβαλε η ορθογώνια σχεδίαση. Έχοντας κάνει αυτές τις ρυθμίσεις, μπορούμε τώρα να ξεκινήσουμε να σχεδιάζουμε τη γραμμή της ηλεκτρικής κουζίνας. 1.3.6.3 Επιλέγουμε το εικονίδιο της καλωδίωσης από τη γραμμή εργαλείων της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης. 1.3.6.4 Επειδή κάθε γραμμή του οριζόντιου δικτύου θα ξεκινάει από το πίνακα της εγκατάστασης, ορίζουμε την αρχή της γραμμής στο πίνακα. Έτσι, επιλέγουμε / χρησιμοποιούμε την έλξη σε σημείο, για να εντοπίσουμε και να επιλέξουμε το σημείο αναφοράς του ηλεκτρικού πίνακα ως πρώτο σημείο της γραμμής (Εικόνα ). 1.3.6.5 Στη προτροπή Δώστε επόμενο σημείο:, μετακινούμε το ποντίκι και επιλέγουμε ένα σημείο ακτινικά στο πίνακα, σαν επόμενο σημείο της γραμμής. Επειδή έχουμε ενεργοποιήσει τη πολική ιχνηλάτηση, βλέπουμε πως καθώς μετακινούμε το ποντίκι για να δώσουμε το επόμενο σημείο στη σχεδίαση της γραμμής, οι συντεταγμένες κάθε σημείου εμφανίζονται σε πολική μορφή (Εικόνα ). Σαν επόμενο σημείο στη γραμμή της ηλεκτρικής κουζίνας, επιλέγουμε ένα σημείο που σχηματίζει γωνία 330 με τον άξονα των x (Εικόνα 13). Η λογική στη χρήση της πολικής ιχνηλάτησης είναι πως μας επιτρέπει να προσδιορίζουμε το επόμενο σημείο κάθε γραμμής, από την αρχή του πίνακα, σε συγκεκριμένη γωνία με τον άξονα των x, σχεδιάζοντας τις γραμμές της εγκατάστασης, ανά καθορισμένη γωνία, τη μία από την άλλη. Στη σχεδίαση της εγκατάστασης αυτής της άσκησης, θα σχεδιάσουμε τις γραμμές της εγκατάστασης, ώστε η γωνία μεταξύ δύο γραμμών, από το πίνακα, να είναι 30 ή πολλαπλάσιο των 30. 1.3.6.6 Ενεργοποιούμε πάλι την ορθογώνια σχεδίαση και δίνουμε τα επόμενα σημεία της γραμμής παράλληλα με το χώρισμα από το νότιο τοίχο της κάτοψης (Εικόνα ). 1.3.6.7 Προχωρούμε παράλληλα με το νότιο τοίχο της κάτοψης, μέχρι να φτάσο- 6
7 Το Περιβάλλον Εργασίας του FINE υμε κοντά στο δυτικό τοίχο. Πατάμε Enter και συνεχίζουμε να σχεδιάζουμε τη γραμμή παράλληλα με το δυτικό τοίχο και μετά, παράλληλα με το βορεινό τοίχο, μέχρι να φτάσουμε στο ύψος του πιο απομακρυσμένου φωτιστικού, από το πίνακα της εγκατάστασης που θα συνδέσουμε, σ αυτή τη γραμμή. Πατάμε Enter, για να τερματίσουμε τη σχεδίαση της γραμμής (Εικόνα ). 1.3.6.8 Χρησιμοποιούμε την εντολή Σύνδεση Υποδοχέων σε Υπάρχουσα Γραμμή, για να συνδέσουμε τα φωτιστικά και το διακόπτη, στη γραμμή που σχεδιάσαμε (Εικόνα ). Πατάμε Enter, για να τερματίσουμε την εντολή. 7