ιδακτικό υλικό µαθητή παράθυρα Κατά τη διάρκεια της µελέτης µας γράφουµε και διαβάζουµε, απλώνοντας πάνω στο γραφείο τετράδια και βιβλία. Ξεκινώντας ανοίγουµε αυτά που µας ενδιαφέρουν πρώτα και συνεχίζουµε ανοίγοντας και τα υπόλοιπα, ενώ κλείνουµε όσα δεν χρειαζόµαστε. Με παρόµοιο τρόπο εργαζόµαστε και στον υπολογιστή, όπου µπορούµε να εκτελέσουµε πολλές εργασίες συγχρόνως. Όµως κάθε µια από αυτές πρέπει να γίνεται ανεξάρτητα από τις άλλες. Γι αυτό εµφανίζεται στην οθόνη µέσα σε ένα δικό της χώρο, που ονοµάζεται παράθυρο. Ας δούµε ένα παράδειγµα, όπου διπλοπατάµε το εικονίδιο, οπότε εµφανίζεται η επόµενη εικόνα, που µοιάζει σαν να ανοίξαµε στην οθόνη ένα παράθυρο µέσα από το οποίο µπορούµε να βλέπουµε. Πλήκτρα για να µικρύνει, µεγαλώσει και κλείσει το παράθυρο Λωρίδα τίτλου Πλαίσιο παραθύρου Ολόκληρο το παράθυρο βρίσκεται σε ένα πλαίσιο και διαχωρίζεται έτσι από τα άλλα αντικείµενα της οθόνης. Στο πάνω τµήµα του παραθύρου, υπάρχει µία λωρίδα χρώµατος µπλε που ονοµάζεται λωρίδα τίτλου, γιατί περιέχει την ονο- 24
Γνωριµία µε τους υπολογιστές µασία του. Στο δεξί µέρος της λωρίδας αυτής υπάρχουν τρία εικονίδια. Γενικά ένα παράθυρο µπορεί να περιέχει το περιβάλλον µιας εφαρµογής ή εικονίδια. Όπως πάνω στο γραφείο µας µπορούµε να έχουµε ανοιχτά πολλά τετράδια και βιβλία, έτσι και στην οθόνη µας µπορούµε να ανοίξουµε πολλά παράθυρα. Μάλιστα, όπως πιάνουµε το ένα βιβλίο και αφήνουµε το άλλο, έτσι µπορούµε να µεταφερόµαστε από παράθυρο σε παράθυρο και να εργαζόµαστε µε την εφαρµογή που εξελίσσεται σε αυτό. µετακίνηση παραθύρου Για να µετακινήσουµε πάνω στην οθόνη ένα παράθυρο που έ- χουµε ανοίξει, αρκεί να τοποθετήσουµε τον δείκτη του ποντικιού πάνω στη λωρίδα τίτλου του και να το σύρουµε κρατώντας πατηµένο το αριστερό πλήκτρο του. Το παράθυρο µετακινείται στην οθόνη και σταθεροποιείται στην θέση που βρίσκεται, µόλις αφήσουµε το πλήκτρο του ποντικιού. µέγεθος παραθύρου Στα παράθυρα µπορούµε να αλλάζουµε µέγεθος και να τα κάνουµε µικρότερα ή µεγαλύτερα. 25
ιδακτικό υλικό µαθητή Για να γίνει αυτό τοποθετούµε τον δείκτη του ποντικιού πάνω στο πλαίσιο του παραθύρου, οπότε παρατηρούµε ότι το σχήµα του δείκτη αλλάζει από απλό σε διπλό βέλος Αν ενώ βρισκόµαστε στην θέση αυτή, κρατήσουµε πατηµένο το αριστερό πλήκτρο και σύρουµε το ποντίκι, τότε µεταβάλλουµε τη διάσταση του πλαισίου ανάλογα µε την διεύθυνση µετακίνησης. Με αυτό τον τρόπο µπορούµε να κάνουµε ένα παράθυρο όσο µεγάλο ή µικρό θέλουµε, µετακινώντας κάποια από τις πλευρές του πλαισίου του. Αυτό φαίνεται στις επόµενες δύο εικόνες όπου αλλάξαµε διαστάσεις στο παράθυρο, µετακινώντας στην πρώτη την κάτω πλευρά, ενώ στη δεύτερη την δεξιά του. Αν κάνουµε το ίδιο σε µία γωνία του παραθύρου, όπως φαίνεται στην εικόνα, τότε µεταβάλλονται συγχρόνως και οι δύο διατάσεις του. 26
Γνωριµία µε τους υπολογιστές µεταβολή του µεγέθους παραθύρου Όπως παρατηρήσαµε στο πρώτο παράθυρο της προηγούµενης ενότητας, στο δεξί µέρος της λωρίδας του τίτλου υπάρχουν τα εικονίδια. Το αριστερό εικονίδιο είναι το πλήκτρο που µικραίνει το παράθυρο. Αν το επιλέξουµε τότε το παράθυρο µικραίνει και γίνεται το εικονίδιο στη λωρίδα εργασιών. Αν επιλέξουµε το εικονίδιο αυτό από τη λωρίδα εργασιών, το παράθυρο αποκτά και πάλι το µέγεθος που είχε. Το µεσαίο εικονίδιο είναι το πλήκτρο που µεγαλώνει το παράθυρο. Αν το επιλέξουµε τότε το παράθυρο µεγαλώνει και καλύπτει όλη την οθόνη. Τότε το εικονίδιο αυτό αλλάζει µορφή και γίνεται πλήκτρο επαναφοράς. Επιλέγοντας µε το ποντίκι το νέο αυτό εικονίδιο, το παράθυρο αποκτά και πάλι το προηγούµενο µέγεθός του. Τέλος, το εικονίδιο είναι το πλήκτρο για το κλείσιµο του παραθύρου. 27
ιδακτικό υλικό µαθητή λωρίδες ολίσθησης Για να κατανοήσουµε καλύτερα τις έννοιες της παραγράφου αυτής, ας ξαναγυρίσουµε στα βιβλία και τα τετράδια. Αν λοιπόν βάλουµε στο µάτι µας την παλάµη, µε τα δάκτυλα να σχηµατίζουν κύλινδρο και προσπαθήσουµε να διαβάσουµε ένα βιβλίο, κοιτάζοντας από τη µικρή τρύπα που σχηµατίζεται, τότε θα διαπιστώσουµε ότι δεν µπορούµε να δούµε ολόκληρη τη σελίδα. Για να τη διαβάσουµε θα πρέπει να κινήσουµε το κεφάλι µας ή το βιβλίο. Μια παρόµοια διαδικασία ακολουθείται και στον υπολογιστή, όπου όταν το µέγεθος ενός παραθύρου στην οθόνη δεν είναι αρκετό ώστε να εµφανίζονται όλα τα περιεχόµενά του, τότε τα Windows µας δίνουν τη δυνατότητα να τα βλέπουµε τελικά όλα. Για να κατανοήσουµε καλύτερα αυτή τη δυνατότητα, ας ανοίξουµε ένα παράθυρο που περιέχει πολλά εικονίδια. Από την ένδειξη Έναρξη, επιλέγουµε Ρυθµίσεις και ακολούθως Πίνακας ελέγχου. Έτσι εµφανίζεται στην οθόνη ένα παράθυρο που έχει τέτοιο µέγεθος, ώστε να χωρά όλα τα εικονίδια που περιέχει, όπως φαίνεται στην ακόλουθη εικόνα. 28
Γνωριµία µε τους υπολογιστές Αν µικρύνουµε το µέγεθός του, βλέπουµε ότι µερικά από τα εικονίδιά του δεν εµφανίζονται σ αυτό, ενώ κάτω και δεξιά εµφανίζεται από µία λωρίδα, µε βέλη στις άκρες της και µία ράβδο ενδιάµεσα που µπορεί να γλιστρά στην λωρίδα. Οι λωρίδες µε τις ράβδους µας βοηθούν να µετακινούµε, µέσα στον χώρο του παραθύρου, την επιφάνεια όπου είναι τοποθετηµένα τα εικονίδια και έτσι να βλέπουµε όλα περιεχόµενά του. 29
ιδακτικό υλικό µαθητή Ράβδος Λωρίδα Αν τοποθετήσουµε το δείκτη του ποντικιού σε ένα από τα βέλη και πατήσουµε το αριστερό του πλήκτρο, θα παρατηρήσουµε ότι µετακινείται η επιφάνεια όπου είναι τοποθετη- µένα τα εικονίδια και εµφανίζεται ένα νέο τµήµα της, ενώ ένα άλλο αποκρύπτεται. Συγχρόνως η ράβδος αλλάζει θέση µέσα στην αντίστοιχη λωρίδα. Για κάθε πάτηµα πλήκτρου µετατοπίζεται το τµήµα που βλέπουµε κατά ένα µικρό διάστηµα, ενώ αν κρατήσουµε συνεχώς πατηµένο το πλήκτρο τότε η µετατόπιση είναι συνεχής. Μπορούµε να µετατοπίσουµε πιο γρήγορα την επιφάνεια των εικονιδίων µε τη βοήθεια της ράβδου. Αρκεί να την επιλέξουµε και έχοντας πατηµένο το αριστερό πλήκτρο, να την µετακινήσουµε µέσα στην αντίστοιχη λωρίδα. 30
Γνωριµία µε τους υπολογιστές πολλά παράθυρα Όπως στη µελέτη µας µπορούµε να ανοίξουµε πολλά βιβλία και τετράδια, έτσι και στον υπολογιστή µπορούµε να ανοίξουµε συγχρόνως στην οθόνη περισσότερα από ένα παράθυρα. Αν διπλοπατήσουµε στο εικονίδιο, εµφανίζεται το παράθυρο µε την ώρα και την ηµεροµηνία του υπολογιστή. Στη συνέχεια ας ανοίξουµε και ένα δεύτερο παράθυρο, αυτό των Κειµένων που ανοίξαµε προηγουµένως, διπλοπατώντας στο εικονίδιο Τότε η οθόνη, δηλαδή η επιφάνεια εργασίας, θα έχει µορφή παρόµοια µε την ακόλουθη: 31
ιδακτικό υλικό µαθητή Παρατηρούµε ότι τώρα βρίσκονται ανοικτά και τα δύο παράθυρα, όπως δύο ανοικτά βιβλία πάνω στο γραφείο µας. Όµως κάθε φορά µπορούµε να εργαζόµαστε µόνο σε ένα παράθυρο, που το λέµε ενεργό. Είναι αυτό που έχει έντονη την λωρίδα τίτλου του και βρίσκεται µπροστά από το άλλο. Για να γίνει ενεργό το άλλο παράθυρο, αρκεί να επιλέξου- µε µε το ποντίκι ένα οποιοδήποτε σηµείο του. Τότε αυτό µεταφέρεται µπροστά από το άλλο (αν έχουν κοινά σηµεία) και η λωρίδα τίτλου του αποκτά έντονο χρώµα. Το χρώµα της λωρίδας τίτλου του άλλου παράθυρου γίνεται άτονο. Μπορούµε να τακτοποιήσουµε τα παράθυρα στην επιφάνεια εργασίας µετακινώντας τα στις θέσεις που επιθυµούµε, όπως φαίνεται στις ακόλουθες εικόνες. 32
Γνωριµία µε τους υπολογιστές 33