Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 28 Οκτωβρίου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2013/0045 (CNS) 13608/16 FISC 164 ECOFIN 948 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Ενισχυμένη συνεργασία στον τομέα της φορολόγησης των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή της ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα της φορολόγησης των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών = Πορεία των εργασιών I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Στις 28 Σεπτεμβρίου 2011, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για ένα κοινό σύστημα φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (ΦΧΣ) και για την τροποποίηση της οδηγίας 2008/7/ΕΚ. Στόχοι της πρότασης ήταν η δίκαιη συνεισφορά του χρηματοπιστωτικού τομέα στο κόστος της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η αποφυγή του κατακερματισμού της ενιαίας αγοράς και η δημιουργία κατάλληλων αντικινήτρων για συναλλαγές που δεν ενισχύουν την αποδοτικότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών. Στις συνόδους του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου και της 10ης Ιουλίου 2012 και στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 28/29 Ιουνίου 2012, διαπιστώθηκε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές απόψεων όσον αφορά την ανάγκη καθιέρωσης κοινού συστήματος ΦΧΣ σε επίπεδο ΕΕ, και ότι η πρόταση δεν επρόκειτο να τύχει ομόφωνης υποστήριξης στους κόλπους του Συμβουλίου στο προσεχές μέλλον. 13608/16 ΜΑΚ/νικ/ΕΚΜ 1
2. Κατόπιν αιτήματος έντεκα κρατών μελών (Αυστρία, Βέλγιο, Εσθονία, 1 Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία εφεξής καλούμενα «συμμετέχοντα κράτη μέλη») και σύμφωνα με την εξουσιοδότηση του Συμβουλίου της 22ας Ιανουαρίου 2013 2 η οποία εγκρίθηκε κατόπιν της έγκρισης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2012, η Επιτροπή υπέβαλε, στις 14 Φεβρουαρίου 2013, πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή της ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα της φορολόγησης των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (εφεξής καλούμενη «πρόταση της Επιτροπής»). Η εν λόγω πρόταση της Επιτροπής αντικατοπτρίζει κατ' ουσίαν το πεδίο εφαρμογής και τους στόχους της αρχικής πρότασης για τον ΦΧΣ που είχε υποβληθεί από την Επιτροπή το 2011. II. ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 3. Μετά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της Ομάδας «Φορολογικά Θέματα» (WPTQ) και, κατά περίπτωση, της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για Φορολογικά Θέματα (HLWP), η πορεία των εργασιών επί του φακέλου εξετάστηκε κατά τις ακόλουθες συνόδους του Συμβουλίου ECOFIN: της 6ης Μαΐου 2014, όπου οι υπουργοί δέκα συμμετεχόντων κρατών μελών (πλην της Σλοβενίας) προέβησαν σε κοινή δήλωση 3 της 7ης Νοεμβρίου 2014 4, της 9ης Δεκεμβρίου 2014 5 και της 8ης Δεκεμβρίου 2015 6, βάσει των εκθέσεων της Προεδρίας 1 2 3 4 5 6 Στις 16 Μαρτίου 2016, η Δημοκρατία της Εσθονίας ολοκλήρωσε τις διαδικασίες που απαιτούνται προκειμένου να αποχωρήσει από την ενισχυμένη συνεργασία για τον ΦΧΣ. Βλ. έγγρ. 7808/16 FISC 47 LIMITE. ΕΕ L 22, 25.1.2013, σ. 11. Βλ. έγγρ. 9399/14 FISC 79 ECOFIN 445 και έγγρ. 9576/14 PV/CONS 22 ECOFIN 460. Βλ έγγρ. 14949/14 FISC 181 ECOFIN 1001. Βλ. έγγρ. 16498/14 FISC 222 ECOFIN 1159 και έγγρ. 16753/14 FISC 230 ECOFIN 1188 CO EUR-PREP 50, παρ. 36 έως 46. Βλ έγγρ. 14942/15 FISC 181 ECOFIN 947. 13608/16 ΜΑΚ/νικ/ΕΚΜ 2
της 17ης Ιουνίου 2016 7, όταν, ως επακολούθηση της δήλωσης δέκα συμμετεχόντων κρατών μελών (πλην της Εσθονίας) που καταχωρίστηκε στα πρακτικά του Συμβουλίου ECOFIN της 8ης Δεκεμβρίου 2015 8, το Συμβούλιο σημείωσε την πορεία των εργασιών επί του εν λόγω φακέλου όσον αφορά ορισμένα επιλεγμένα ζητήματα, συγκεκριμένα: α) την εφαρμογή των αρχών της «έκδοσης» και της «μόνιμης κατοικίας» και το εδαφικό πεδίο εφαρμογής του ΦΧΣ 9 β) την εξαίρεση των δραστηριοτήτων ειδικής διαπραγμάτευσης από τον ΦΧΣ 10 γ) το πεδίο εφαρμογής για τις συναλλαγές σε συμβάσεις παραγώγων που θα υπαχθούν στον ΦΧΣ 11. 4. Η διαδικασία που ξεκίνησε το 2015, κατά την οποία «η Ομάδα «Φορολογικά Θέματα» συζήτησε τα συστατικά μέρη (τα «δομικά στοιχεία») του ΦΧΣ και τη συναρμολόγηση των εν λόγω «δομικών στοιχείων» σε πιθανά μοντέλα ΦΧΣ» 12, συνεχίστηκε και επί σλοβακικής Προεδρίας. Με πρωτοβουλία των συμμετεχόντων κρατών μελών, θα μπορούσε να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στο επίπεδο της Ομάδας «Φορολογικά Θέματα» όσον αφορά ορισμένα στοιχεία του ΦΧΣ τα οποία θεωρούνται άκρως σημαντικά (οι «κεντρικοί άξονες») για τη συνέχιση των εργασιών επί της περαιτέρω επεξεργασίας των λοιπών πτυχών του μελλοντικού ΦΧΣ και επί της κατάρτισης του νομοθετικού κειμένου της οδηγίας. 5. Επιπλέον, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη υπέβαλαν στην Ομάδα «Φορολογικά Θέματα» τις διαπιστώσεις τους σχετικά με την οικονομική αποδοτικότητα της είσπραξης του ΦΧΣ, δεδομένου ότι κατά τη συζήτηση στο Συμβούλιο ECOFIN του Ιουνίου του 2016 διαφάνηκε η ανάγκη για περισσότερες διαβεβαιώσεις ότι ο φόρος μπορεί να εισπραχθεί κατά τρόπο οικονομικά αποδοτικό. 7 8 9 10 11 12 Βλ έγγρ. 9602/16 FISC 90 ECOFIN 522. Βλ. έγγρ. 15112/15 PV/CONS 72 ECOFIN 961 ADD 1. Βλ. έγγρ. 9602/16 FISC 90 ECOFIN 522, παρ. 6 έως 8, και έγγρ. 14942/15 FISC 181 ECOFIN 947, παρ. 7 έως 11. Βλ. έγγρ. 9602/16 FISC 90 ECOFIN 522, παρ. 9 έως 12, και έγγρ. 14942/15 FISC 181 ECOFIN 947, παρ. 15 έως 17. Βλ. έγγρ. 9602/16 FISC 90 ECOFIN 522, παρ. 13 έως 15, και έγγρ. 14942/15 FISC 181 ECOFIN 947, παρ. 18 έως 19. Βλ. έγγρ. 14942/15 FISC 181 ECOFIN 947, παρ. 3. 13608/16 ΜΑΚ/νικ/ΕΚΜ 3
III. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΖΗΤΗΘΗΚΑΝ ΠΡΟΣΦΑΤΑ α) «Κεντρικοί άξονες» του ΦΧΣ 6. Στη συνεδρίαση της Ομάδας «Φορολογικά Θέματα» της 25ης Οκτωβρίου, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη δήλωσαν ότι θα διεξαχθούν περαιτέρω διαπραγματεύσεις για τον ΦΧΣ και θα συνταχθεί συμβιβαστικό κείμενο της μελλοντικής οδηγίας βάσει των συμφωνηθεισών γενικών γραμμών σχετικά με ορισμένα δομικά στοιχεία του ΦΧΣ, ως έχουν στο Παράρτημα του παρόντος σημειώματος (π.χ. πεδίο εφαρμογής των φορολογητέων συναλλαγών σε μετοχές και παράγωγα, εδαφικότητα, αλυσίδα συναλλαγών, εξαίρεση στην ειδική διαπραγμάτευση, κ.λπ.). 7. Αυτή η βασική συμφωνία θα πρέπει να μετουσιωθεί σε νομικό κείμενο, στο οποίο διευκρινίζονται περαιτέρω ορισμένα ζητήματα. Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να βρεθεί κατάλληλη λειτουργική συντακτική λύση για τον σχεδιασμό των μεταβατικών περιόδων φορολόγησης των συναλλαγών σε μετοχές και παράγωγα. 8. Μόλις ολοκληρωθούν αυτές οι εργασίες και διατεθεί σχέδιο του κειμένου της οδηγίας, οι συζητήσεις θα συνεχιστούν σε αυτή τη βάση, μεταξύ όλων των κρατών μελών της ΕΕ, κατά το δέον. β) Αποδοτικότητα κόστους της είσπραξης του ΦΧΣ 9. Τα συμμετέχοντα κράτη μέλη παρουσίασαν επίσης τις διαπιστώσεις τους σχετικά με τις πιθανές λύσεις ως προς τον τρόπο διασφάλισης επαρκών εσόδων με χαμηλό διοικητικό κόστος, καθώς και ορισμένες σκέψεις σχετικά με το πραγματικό κόστος εφαρμογής του ΦΧΣ. 10. Οι διαπιστώσεις των συμμετεχόντων κρατών μελών κάλυπταν τις προκλήσεις και τα πλεονεκτήματα του συγκεντρωτικού μοντέλου είσπραξης φόρων (το οποίο θα μπορούσε να λειτουργεί μέσω κεντρικής διαχείρισης των υφιστάμενων υποδομών της αγοράς ή μέσω σύστασης νέας υπηρεσίας για την είσπραξη φόρων) και του μοντέλου αυτοαξιολόγησης. Τα συμμετέχοντα κράτη μέλη φάνηκαν να συμφωνούν ευρέως ότι τόσο το συγκεντρωτικό μοντέλο είσπραξης φόρων όσο και το μοντέλο αυτοαξιολόγησης θα διαδραματίσουν ρόλο στη διαχείριση του μελλοντικού ΦΧΣ. Προκειμένου να καλύπτονται όλες οι συναλλαγές που θα φορολογούνται μελλοντικά με ΦΧΣ, θα πρέπει με κάθε τρόπο να τεθεί σε εφαρμογή ένα σύστημα αυτοαξιολόγησης από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, είτε ως προσθήκη σε συγκεντρωτικό σύστημα ή ως κύριο σύστημα είσπραξης φόρων. 13608/16 ΜΑΚ/νικ/ΕΚΜ 4
11. Έχοντας υπόψη τον στόχο ότι «πρέπει να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα του φόρου για κάθε χώρα» 13, είναι σαφές ότι η τελική επιλογή του φοροεισπρακτικού μοντέλου θα εξαρτηθεί από τον σχεδιασμό του μελλοντικού ΦΧΣ. IV. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΠΟΡΕΙΑ 12. Καθώς στις συζητήσεις στο πλαίσιο της Ομάδας «Φορολογικά Θέματα» παρατηρήθηκε ορισμένη πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για τον ΦΧΣ υπό την ενισχυμένη συνεργασία, κρίνεται ότι ενδείκνυται η υποβολή της πορείας των εργασιών επί του συγκεκριμένου νομοθετικού φακέλου σε επίπεδο ECOFIN. 13. Δεδομένων των ανωτέρω και όπως αναφέρεται ήδη στην έκθεση του Συμβουλίου ECOFIN του Ιουνίου του 2016 προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για φορολογικά θέματα, 14 «θα χρειαστούν περαιτέρω εργασίες στο Συμβούλιο και τα προπαρασκευαστικά του όργανα πριν τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία καταλήξουν σε οριστική συμφωνία επί αυτού του φακέλου, η οποία σέβεται τις αρμοδιότητες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών μελών που δεν συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία για τον ΦΧΣ». 14. Στο πλαίσιο αυτό, καλείται η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων να εισηγηθεί στο Συμβούλιο: α) να λάβει υπό σημείωση την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα και β) να ανταλλάξει απόψεις για την πρόοδο των εργασιών επί του παρόντος φακέλου. 13 14 Βλ. τη δήλωση των συμμετεχόντων κρατών μελών στο έγγρ. 15112/15 PV/CONS 72 ECOFIN 961 ADD 1. Βλ. έγγρ. 10502/16 FISC 108 ECOFIN 640 CO EUR-PREP 28, παρ. 42. 13608/16 ΜΑΚ/νικ/ΕΚΜ 5
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «ΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ» ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ I. Εδαφικότητα Μετοχές: Σώρευση των αρχών της μόνιμης κατοικίας και της έκδοσης. Αρχικά, η εναρμονισμένη φορολογία θα εφαρμοστεί μόνο σε μετοχές των συμμετεχόντων κρατών μελών. Μετά από μια μεταβατική περίοδο, θα επεκταθεί σε όλες τις μετοχές, εκτός αν άλλως αποφασίσουν τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Παράγωγα: κατά την πρόταση της Επιτροπής. II. Φορολογική βάση για παράγωγα Για τα παράγωγα υπό μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης, η φορολογική βάση θα πρέπει να βασίζεται κατά προτίμηση στο αντίτιμο του δικαιώματος προαίρεσης. Για προϊόντα πλην παραγώγων υπό μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης και με ληκτότητα, ένα είδος προσαρμοσμένου βάσει προθεσμίας ονομαστικού ποσού/αγοραίας τιμής (εάν υπάρχει) μπορεί να εξεταστεί ως κατάλληλη φορολογητέα βάση. Για προϊόντα πλην παραγώγων υπό μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης και χωρίς ληκτότητα, το ονομαστικό ποσό/η αγοραία τιμή (εάν υπάρχει) μπορεί να εξεταστεί ως κατάλληλη φορολογητέα βάση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να απαιτούνται προσαρμογές των φορολογικών συντελεστών ή του ορισμού της φορολογητέας βάσης προκειμένου να αποφεύγονται στρεβλώσεις. III. Πεδίο εφαρμογής των παραγώγων Οι συμφωνίες επαναγοράς και οι συναλλαγές των διαχειριστών δημοσίου χρέους και των αντισυμβαλλομένων τους εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Πέραν αυτών, όλα τα παράγωγα θα φορολογούνται εντούτοις, αρχικά, τα προϊόντα με δημόσιο χρέος στο 100% ως άμεσο υποκείμενο στοιχείο θα πρέπει να εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Μετά από μια μεταβατική περίοδο, το πεδίο εφαρμογής θα επεκταθεί σε αυτά τα παράγωγα, εκτός αν άλλως αποφασίσουν τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. 13608/16 ΜΑΚ/νικ/ΕΚΜ 6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
IV. Ειδική διαπραγμάτευση (για τις αγορές μετοχών) Μπορεί να εφαρμόζεται μειωμένο ελάχιστο ποσοστό (80% του κανονικού φορολογικού συντελεστή) για τους ειδικούς διαπραγματευτές που δεσμεύονται βάσει συμβολαίου με συγκεκριμένο τόπο διαπραγμάτευσης να εκτελούν πράξεις ειδικής διαπραγμάτευσης όσον αφορά συγκεκριμένες μετοχές, ανεξαρτήτως αν πρόκειται για συναλλαγή για ίδιο λογαριασμό ή για ειδική διαπραγμάτευση. V. Γενεσιουργός αιτία του φόρου επί των κινητών αξιών: Φορολόγηση των ακαθάριστων συναλλαγών. VI. Αλυσίδα συναλλαγών Φορολόγηση όλων των συναλλαγών στην αλυσίδα με εξαίρεση τους πληρεξούσιους και τα μέλη του συμψηφισμού (όταν ενεργούν ως παράγοντες διευκόλυνσης), σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής. VII. Πραγματική οικονομία και αμοιβαία κεφάλαια Απαιτείται περαιτέρω ανάλυση όσον αφορά την πραγματική οικονομία και τα αμοιβαία κεφάλαια. 13608/16 ΜΑΚ/νικ/ΕΚΜ 7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ