Συμπεράσματα ημερίδας του Κυπριακού Ομίλου Εκπαιδευτικής Διοίκησης με θέμα «Η προετοιμασία των Διευθυντών Σχολείων και ο ρόλος τους σήμερα» Αίθουσα Τελετών Πανεπιστημίου Κύπρου Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2005, 9:30 π.μ. Έχουμε ολοκληρώσει τη συζήτηση των ζητημάτων που προέκυψαν κατά τη σημερινή ημερίδα. Συνοψίζοντας τα κύρια συμπεράσματα που εξάγονται απ όσα έχουν διαμειφθεί σήμερα θα έλεγα τα εξής: 1. Οι διευθυντές των σχολικών μονάδωνέχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών λειτουργών, και όχι μόνο. 2. Κάθε διευθυντής θα πρέπει να είναι σε θέση να παρακολουθεί και αξιολογεί τις διδακτικές ικανότητες των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στη σχολική του μονάδα. 3. Ο κάθε διευθυντής θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει στήριξη στους νεοδιοριζόμενους εκπαιδευτικούς, να συμβάλλει στην επαγγελματική στήριξη των εκπαιδευτικών, να συμμετέχει στην αξιολόγησή τους για σκοπούς προαγωγής, καθώς και στην αυτό-αξιολόγηση της σχολικής μονάδας για σκοπούς βελτίωσής της 4. Ο ρόλος του Διευθυντή θα πρέπει να είναι περισσότερο παιδαγωγικός και αξιολογικός. 5. Από τη σύγκριση των απόψεων Κύπριων και Άγγλων διευθυντών έχουν προκύψει τα εξής συμπεράσματα: Οι Κύπριοι διευθυντές i. Δίνουν έμφαση στο διοικητικό ρόλο (get the job done)
ii. δύσκολα εκχωρούν ευθύνες (η ευθύνη παραμένει στους ώμους τους) iii. ζητούν περισσότερη αυτονομία iv. κάνουν «εκπτώσεις» στο όραμα τους για τη σχολική μονάδα που διευθύνουν Από την άλλη, οι Άγγλοι διευθυντές i. δίνουν έμφαση στον ηγετικό τους ρόλο και θέτουν το όραμα στο υψηλότερο σκαλί ii. έχουν αυξημένες εξουσίες iii. προχωρούν σε εκχώρηση ευθυνών και ενθαρρύνουν την ανάληψη πρωτοβουλιών του προσωπικού (στο τέλος όμως αποφασίζει ο διευθυντής) iv. υπάρχει μικρο-συγκεντρωτισμός με επίκεντρο το διευθυντή Γενικά, παρατηρήθηκε μεγάλη σύμπτωση (ή και ταύτιση) απόψεων ανάμεσα στις δύο ομάδες 6. Στην Ελλάδα, i. Η αρχική κατάρτιση των στελεχών της εκπαίδευσης περιλαμβάνει: Παρακολούθηση Ειδικών Μαθημάτων Διοίκησης της Εκπαίδευσης στα Πανεπιστήμια (συνήθως προαιρετικά), αντίθετα στην ΑΣΠΑΙΤΕ (υποχρεωτικά). ii. Πρακτική άσκηση στα σχολεία μόνο στο διδακτικό και όχι στο διοικητικό πεδίο. iii. Επιμόρφωση Στελεχών a. Μεταπτυχιακά Προγράμματα ή Προγράμματα Εξειδίκευσης (Πανεπιστήμια και ΑΣΠΑΙΤΕ)
b. ΠΕΚ σεμινάρια 3 ημερών ή στην καλύτερη περίπτωση 50 ωρών, αφού όμως επιλεγούν στη θέση. Στην ουσία η επιλογή αυτόματα σημαίνει και την ικανότητα διοίκησης και ηγεσίας. iv. Στην πρόταση νόμου του 2005 τα αντικειμενικά και μετρήσιμα κριτήρια επιλογής των στελεχών και κυρίως τα επιστημονικά, υποτιμώνται και υπερεκτιμώνται κομματικά, προσωπικά και υποκειμενικά κριτήρια. v. Συνεπώς οι υποψήφιοι διευθυντές/ διευθύντριες δε χρειάζονται ειδική προετοιμασία μέσω σπουδών ή μαθητείας στο έργο τους, αλλά μέσω άλλων διαδικασιών για επαγγελματική ανέλιξη. vi. Η διαδικασία επιλογής και κατάρτισης των διευθυντικών στελεχών είναι ανάλογη με το επιθυμητό είδος των στελεχών vii. Τι θα μπορούσε να γίνει Προετοιμασία στελεχών από τη βασική κατάρτιση και τις μεταπτυχιακές σπουδές. Από την επιμόρφωση Από τη μαθητεία Από τον Μέντορα Από Ειδικό πρόγραμμα με συνεργασία Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Πανεπιστημιακών Τμημάτων, Παιδαγωγικών και Δημόσιας Διοίκησης και εργασία σε φυσικές συνθήκες σχολικής μονάδας. Προετοιμασία Πριν και Μετά την επιλογή τους. 7. Από την έρευνα του ΚΟΕΔ ανάμεσα στους διευθυντές Δημοτικής Εκπαίδευσης προκύπτει ότι
i. Οι διευθυντές αποδίδουν πολύ μεγάλη σημασία σε όλες τις πτυχές του έργου του αποτελεσματικού διευθυντή. ii. Δηλώνουν ότι έχουν μικρές έως και μέτριες ανάγκες βελτίωσης της απόδοσής τους. iii. Οι κύριες περιοχές αναγκών βελτίωσης των διευθυντών είναι η στήριξη/ ενίσχυση προσωπικού για επίτευξη στόχων, η επίβλεψη σχολείου και η διαχείριση πόρων, η αξιολόγηση διδασκαλίας και η διοίκηση προσωπικού, και η επικοινωνία και η ανάληψη πρωτοβουλιών για τη βελτίωση του σχολείου. iv. Οι διευθυντές με περισσότερα χρόνια υπηρεσίας δηλώνουν μεγαλύτερες ανάγκες βελτίωσης στον Παράγοντα «Στήριξη και Ενίσχυση Προσωπικού» και στον Παράγοντα «Επίβλεψη Σχολείου και Διαχείριση Πόρων». v. Οι γυναίκες διευθύντριες δηλώνουν μεγαλύτερες ανάγκες βελτίωσης στον Παράγοντα «Επίβλεψη Σχολείου και Διαχείριση Πόρων». vi. Οι διευθυντές πιστεύουν ότι χρειάζεται να προετοιμάζονται συστηματικά για την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Ως εκ τούτου, απαιτείται Η δημιουργία νέων και η ενίσχυση υφιστάμενων μεταπτυχιακών προγραμμάτων στην Εκπαιδευτική Διοίκηση / Αξιολόγηση Η παροχή συνεχούς επιμόρφωσης για τους εν υπηρεσία διευθυντές (μέσω σεμιναρίων, επισκέψεων σε σχολεία στην Κύπρο και το εξωτερικό, εμπλοκής σε ερευνητικά έργα κτλ.)
Δημιουργία μονάδας συλλογής και καταγραφής πρόσφατων ερευνητικών δεδομένων στο ΥΠΠ σε θέματα εκπαιδευτικής διοίκησης καθώς και σε γενικότερα εκπαιδευτικά θέματα Έχει επίσης διαπιστωθεί η ανάγκη για μεγαλύτερες τομές, για δομικές αλλαγές στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα όπως Διοικητική αποκέντρωση και απομάκρυνση από γραφειοκρατικά πρότυπα Τοποθέτηση σε διευθυντικές θέσεις σύμφωνα με τα προσόντα των υποψηφίων Συστηματική και συνεχής διερεύνηση του βαθμού επαγγελματικής ικανοποίησης των διευθυντών. Κλείνοντας τις εργασίες της σημερινής ημερίδας, θα έλεγα ότι έχουν φωτιστεί ενδιαφέρουσες πτυχές σε ότι αφορά το ρόλο και την προετοιμασία των διευθυντών, όπως αυτά διαμορφώνονται στο σημερινό συγκείμενο και ότι ο στόχος μας έχει επιτευχθεί σε σημαντικό βαθμό. Κυρίες και κύριοι σας ευχαριστώ θερμά για την παρουσία σας και την εποικοδομητική συμμετοχή σας.