ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΣΤΟ ΥΔ ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (EL04)

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΣΤΟ ΥΔ ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (EL04) 1.1 Εισαγωγή Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ στοχεύει στην εφαρμογή οικονομικών αρχών, αναλύσεων και μέτρων στη διαχείριση των υδατικών πόρων. Σύμφωνα με το Άρθρο 5 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, τα Κράτη-Μέλη, για κάθε Περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταμού, εξασφαλίζουν ότι αναλαμβάνεται: ανάλυση των χαρακτηριστικών της, επισκόπηση των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην κατάσταση των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων και οικονομική ανάλυση της χρήσης ύδατος. Ο σκοπός της οικονομικής ανάλυσης είναι να αναλύσει τη σχέση του ανθρώπου με τον οικονομικό πόρο «νερό» στην περιοχή μελέτης, υπό το πρίσμα τη Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Έτσι λοιπόν περιλαμβάνεται η περιγραφή των σχετικών χρήσεων ύδατος στη Λεκάνη Απορροής Ποταμού και την οικονομική τους σημασία, βάσει δεδομένων και πληροφοριών. Η ανάλυση έχει στόχο να παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε οι υπολογισμοί να μπορούν να κρίνουν την κάλυψη του κόστους της παροχής υπηρεσιών ύδατος σύμφωνα με το Άρθρο 9 της Οδηγίας. Η εκτίμηση του βαθμού ανάκτησης του κόστους υπηρεσιών νερού και του εύρους εφαρμογής της αρχής ο ρυπαίνων πληρώνει υλοποιείται με τα επόμενα βήματα: Καθορισμός των υπηρεσιών νερού, φορέων παροχής, των χρηστών και των ρυπαντών. Υπολογισμός του συνολικού κόστους υπηρεσιών νερού. Προσδιορισμός του μηχανισμού ανάκτησης του κόστους και κατανομής του στους χρήστες. Υπολογισμός του βαθμού ανάκτησης του οικονομικού κόστους. 1.2 Προσδιορισμός υπηρεσιών ύδατος, παρόχων και χρηστών 1.2.1 ΔΕΥΑ Δυτικής Στερεάς Ελλάδας Στο Υδατικό Διαμέρισμα της Δυτικής Στερεάς Ελλάδος δραστηριοποιούνται 4 ΔΕΥΑ και Δήμοι, όπου δεν λειτουργούν ΔΕΥΑ. Οι ΔΕΥΑ παρουσιάζονται στον επόμενο πίνακα. ΔΕΥΑ Δυτικής Στερεάς Ελλάδας Δ.Ε.Υ.Α. ΑΓΡΙΝΙΟΥ Δ.Ε.Υ.Α. ΑΜΦΙΛΟΧΙΑΣ Δ.Ε.Υ.Α. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ Δ.Ε.Υ.Α. ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ 1.2.2 Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) Δυτικής Στερεάς Ελλάδας Υπεύθυνοι για την άρδευση είναι και οι κατά τόπους ΤΟΕΒ. Οι ΤΟΕΒ του ΥΔ της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας είναι 49 και παρουσιάζονται στον ακόλουθο Πίνακα. Στο ΥΔ λειτουργεί και 1 ΓΟΕΒ, Αχελώου. 1

ΤΟΕΒ Δυτικής Στερεάς Ελλάδας Τ.Ο.Ε.Β. Ανακτορίου Τ.Ο.Ε.Β. Νεοχωρίου Τ.Ο.Ε.Β. Ευηνοχωρίου Τ.Ο.Ε.Β. Φυτειών Τ.Ο.Ε.Β. Σπάρτου Τ.Ο.Ε.Β. Παναιτωλίου Τ.Ο.Ε.Β. Αγρινίου - Ερημίτσης Τ.Ο.Ε.Β. Αβαρικού - Ανάληψης Τ.Ο.Ε.Β. Χαλκιοπούλων Τ.Ο.Ε.Β. Μακρυνείας Τ.Ο.Ε.Β. Κατοχής Τ.Ο.Ε.Β. Παλαιομάνινας Τ.Ο.Ε.Β. Καλυβίων Τ.Ο.Ε.Β. Κλεισούρας Τ.Ο.Ε.Β. Γαλατά Τ.Ο.Ε.Β. Κάτω Χρυσοβίτσας Τ.Ο.Ε.Β. Χρυσοβεργίου Τ.Ο.Ε.Β. Θέρμου Τ.Ο.Ε.Β. Τρικόρφου Τ.Ο.Ε.Β. Λυσιμαχίας Τ.Ο.Ε.Β. Παμφίας Τ.Ο.Ε.Β. Αγίου Ιωάννου Ερημίτσας Τ.Ο.Ε.Β. Κατούνας Τ.Ο.Ε.Β. Αγίου Βλασίου Τ.Ο.Ε.Β. Παραβόλας Τ.Ο.Ε.Β. Καινούργιου Τ.Ο.Ε.Β. Οζερού Τ.Ο.Ε.Β. Μεσολογγίου Τ.Ο.Ε.Β. Τρύπου Ξυνοροδιάς Τ.Ο.Ε.Β. Σκουτεράς Τ.Ο.Ε.Β. Πεδ. Αγρινίου Τ.Ο.Ε.Β. Λεσινίου Τ.Ο.Ε.Β. Λευκού - Καλλιθέας Τ.Ο.Ε.Β. Λουτρού Τ.Ο.Ε.Β. Θυρίου Τ.Ο.Ε.Β. Σταθά Τ.Ο.Ε.Β. Χρυσοβίτσας Ξηρόμερου Τ.Ο.Ε.Β. Πάλαιρου Τ.Ο.Ε.Β. Μοσχάτου - Μεσενικόλα - Μορφοβουνίου Τ.Ο.Ε.Β. Γόμφων Τ.Ο.Ε.Β. Δροσερού Τ.Ο.Ε.Β. Ελευθεροχωρίου Τ.Ο.Ε.Β. Λυγαριάς Τ.Ο.Ε.Β. Μουριάς Τ.Ο.Ε.Β. Παλαιομοναστηρίου Τ.Ο.Ε.Β. Πηγής Τ.Ο.Ε.Β. Φήκης Τ.Ο.Ε.Β. Μοναστηρακίου Τ.Ο.Ε.Β. Μόρνου 2

1.3 Εκτίμηση κόστους και βαθμού ανάκτησης υπηρεσιών και χρήσεων ύδατος 1.3.1 Εισαγωγή Στην παρούσα ενότητα υπολογίζεται και παρουσιάζεται η κοστολόγηση των Υπηρεσιών Ύδατος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην κείμενη ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία: Την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (WATECO), Άρθρα 5 και 9. Τον Ν. 3199/2003, άρθρο 12. Το Π.Δ. 51/2007, Άρθρο 8 και Παράρτημα ΙV. Σύμφωνα με την έννοια της Ανάκτησης Πλήρους Κόστους (ΑΠΚ) Full Cost Recovery (FCR), που υιοθετείται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία (Άρθρο 9), το συνολικό χρηματικό ποσό που πρέπει να ανακτάται από τις υπηρεσίες ύδατος περιλαμβάνει όχι μόνο το οικονομικό κόστος, αλλά και το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος των φυσικών πόρων, όπως παρουσιάζονται στο ακόλουθο Σχήμα. Οι συνιστώσες του συνολικού κόστους νερού (Directive 2000/60/EC, Rogers et al., 1998) Πιο συγκεκριμένα οι συνιστώσες του συνολικού κόστους νερού περιλαμβάνουν: Το Χρηματοοικονομικό κόστος: αφορά στα χρηματοοικονομικά έξοδα (κόστος κεφαλαίου, λειτουργικό κόστος, κόστος συντήρησης, διοίκησης κ.λπ.) που είναι απαραίτητα για τη συλλογή, την μεταφορά, την επεξεργασία και τη διανομή του νερού. Το άμεσο κόστος αποτελεί μέχρι σήμερα τη συνήθη πρακτική τιμολόγησης του νερού. Το κόστος φυσικών πόρων ή κόστος ευκαιρίας: Σύμφωνα με την επεξήγηση των όρων της WATECO (Directive 2000/60/EC), το κόστος αυτό αφορά στην απώλεια οφέλους που υφίστανται διάφορες χρήσεις λόγω της μείωσης των διαθέσιμων υδατικών πόρων σε μεγαλύτερο βαθμό από το φυσικό ρυθμό ανανέωσης τους (π.χ. η υπεράντληση νερού από υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, υποβάθμιση, εξάντληση φυσικών πόρων). Η νεώτερη ερμηνεία του κόστους φυσικών πόρων από την ECO2 (ECO2, 2006) είναι πιο διευρυμένη σε σχέση με αυτή της WATECO, που περιορίζεται στον περιορισμό χρήσης του νερού (είτε σε όρους ποσότητας είτε σε ποιότητας). Σύμφωνα με την ECO2, το κόστος των φυσικών πόρων αντιπροσωπεύει το κόστος ευκαιρίας της κατανομής του νερού, υπό συνθήκες έλλειψης, στις επιμέρους χρήσεις και ισούται με τη διαφορά της οικονομικής αξίας της υφιστάμενης χρήσης και της οικονομικής αξίας της καλύτερης εναλλακτικής χρήσης. Επομένως, δεν είναι συνάρτηση μόνο του περιορισμού της διαθεσιμότητας του νερού αλλά και με την αποτελεσματική κατανομή του, με βάση οικονομικά κριτήρια, στις ανταγωνιστικές χρήσεις. Το περιβαλλοντικό κόστος: σύμφωνα με την σχετική Οδηγία το περιβαλλοντικό κόστος αντιπροσωπεύει την οικονομική ζημιά, το κόστος από τις επιπτώσεις που επιφέρουν οι διάφορες χρήσεις του νερού στο οικοσύστημα και στους χρήστες του οικοσυστήματος (π.χ. η υποβάθμιση της ποιότητας ενός ποταμού). Η ECO2 επεξηγώντας το θέμα της περιβαλλοντικής ζημιάς διαχώρισε τις επιπτώσεις (ζημία) στο οικοσύστημα από τις επιπτώσεις στους χρήστες, υποστηρίζοντας ότι οι επιπτώσεις στο οικοσύστημα αναφέρονται στις αξίες μη-χρήσης ενώ οι επιπτώσεις στους χρήστες στις 3

αξίες χρήσης. Σημειώνεται ότι οι Rogers et al. (Rogers et al., 1998) διαχωρίζουν τα εξωτερικά κόστη στους χρήστες από αυτά στο οικοσύστημα, θεωρώντας ότι το πλήρες κόστος των υπηρεσιών των υδατικών πόρων προκύπτει από το άθροισμα του οικονομικού κόστους (επενδύσεις, κλπ.), του κόστους ευκαιρίας και του κόστους επιπτώσεων στους χρήστες και στο οικοσύστημα. 1.3.2 Μεθοδολογία και αποτελέσματα Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται αναλυτικά η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε προκειμένου να υπολογισθούν τα επιμέρους και πλήρη κόστη για το Υδατικό Διαμέρισμα της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Επίσης παρουσιάζονται οι παραδοχές και οι περιορισμοί που λήφθηκαν υπόψη κατά την εκπόνηση της παρούσας μελέτης. Α. Εκτίμηση του Χρηματοοικονομικού Κόστους Μεθοδολογία Η ανάλυση πραγματοποιείται για το Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (EL04) ανά υπηρεσία, ανά χρήση ύδατος: Ύδρευση Άρδευση Βιομηχανία Το χρηματοοικονομικό κόστος συντίθεται από (Παναγόπουλος και Βλάχος, 2012): 1) Το κόστος κεφαλαίου, το οποίο αντιστοιχεί στο κόστος της ετήσιας απόσβεσης (Επικαιροποιημένες συνολικές αποσβέσεις). 2) Το κόστος διοίκησης 3) Το κόστος λειτουργίας και συντήρησης, που αφορά σε: Αμοιβές Προσωπικού Παροχές τρίτων Υλικά Ενέργεια (ΔΕΗ κλπ) Συντήρηση των έργων του δικτύου (Ενέργειες επισκευής και καθαρισμού, ενέργειες ανανέωσης έργων) Λοιπά και Γενικά Έξοδα Όσον αφορά στην εκτίμηση των επιπέδων ανάκτησης κόστους ανά πάροχο υπηρεσιών ύδατος και χρήση (Ύδρευση και Άρδευση). Το ποσό ανάκτησης εκτιμάται από τη σχέση: Α ΧΟΚ =ΣΕ ΧΟΚ σε ( / έτος) ενώ το επίπεδο ανάκτησης του χρηματοοικονομικού κόστους από τη σχέση: ΠΑ ΧΟΚ = [(ΣΕ ΕΠ)/ΧΟΚ]*100% Όπου: ΠΑ ΧΟΚ : Το ποσοστό ανάκτησης του Χρηματοοικονομικού Κόστους ΣΕ: Συνολικά έσοδα από τους χρήστες των υπηρεσιών νερού ΕΠ: Επιχορηγήσεις ΧΟΚ: Χρηματοοικονομικό κόστος των υπηρεσιών νερού στους παρόχους. 4

Για τον υπολογισμό του χρηματοοικονομικού κόστους για ύδρευση και άρδευση χρησιμοποιούμε πραγματικά στοιχεία των παρόχων (ΔΕΥΑ, Δήμοι, ΤΟΕΒ), όπως αυτά προκύπτουν από τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων, τους ετήσιους ισολογισμούς, καθώς και δημοσιευμένα στοιχεία από την ΕΔΕΥΑ. Από τα στοιχεία αυτά υπολογίσθηκε το Χρηματοοικονομικό Κόστος ( / έτος) καθώς και το ποσό ( / έτος) και ποσοστό ανάκτησης (%) ανά πάροχο (φορέα). Προκειμένου να εξαχθούν αποτελέσματα και για τους φορείς που δεν έδωσαν στοιχεία υπολογίσθηκαν οι σταθμισμένες τιμές του Χρηματοοικονομικού Κόστους ( /m 3 *έτος), με βάση το ποσό ύδατος που διακινεί ο κάθε φορέας ετησίως ανά χρήση. Το χρηματοοικονομικό κόστος είναι υψηλό στους παρόχους διυλισμένου πόσιμου νερού. Ισούται με 1,233 /κ.μ. κατανάλωσης. Είναι χαμηλότερο από ότι σε άλλα υδατικά διαμερίσματα επειδή στο μεγαλύτερο οικισμό, το Αγρίνιο, προμηθεύονται το νερό χωρίς επιβαρύνσεις για άντληση από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα αλλά από υπάρχοντες ταμιευτήρες επιφανειακών υδάτων χωρίς (ή με πολύ χαμηλή) χρέωση. Οι πάροχοι αδιύλιστου νερού άρδευσης έχουν χρηματοοικονομικό κόστος που ισούται με 0,066 /κ.μ. κατανάλωσης. Το κόστος αυτό είναι υψηλότερο από ότι σε άλλα υδατικά διαμερίσματα, λόγω αφενός του υψηλότερου κόστους κεφαλαίου για τα έργα κεφαλής (π.χ., διώρυγες, αγωγοί) και, αφετέρου, του λειτουργικού κόστους, έστω και εάν αυτό δεν επιβαρύνεται με αντλήσεις από μεγάλο βάθος, όπως συμβαίνει σε άλλα υδατικά διαμερίσματα. Το συνολικό κόστος (χρηματοοικονομικό, περιβαλλοντικό και πόρου) ανέρχεται σε 1,234 /κ.μ. κατανάλωσης κατά μέσο σταθμισμένο όρο στο διαμέρισμα για το διυλισμένο νερό ύδρευσης. Η μέση ανάκτηση αυτού του κόστους ανέρχεται σε 91,7%, με αντίστοιχο μέσο έσοδο 1,132 /κ.μ. κατανάλωσης. Η σχετικά υψηλή ανάκτηση οφείλεται κυρίως στο ότι το κόστος είναι χαμηλό και συνεπώς με χαμηλότερες τιμές χρέωσης στους καταναλωτές το κόστος ανακτάται σε σημαντικό βαθμό. Για το αδιύλιστο νερό άρδευσης, το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 0,161 /κ.μ. κατανάλωσης. Η ανάκτηση αυτού του κόστους είναι αφεαυτή χαμηλή, ισούμενη με 19,4%, υψηλότερη όμως από την ανάκτηση που παρατηρείται σε άλλα υδατικά διαμερίσματα. Τα έσοδα που πραγματοποιούν οι πάροχοι είναι προσανατολισμένα στην κάλυψη μόνο των ταμιακών εκταμιεύσεών τους, που συνήθως δεν καλύπτουν το πλήρες λειτουργικό κόστος με συνέπεια τη συσσώρευση χρεών, κυρίως προς τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας. Στους παρόχους διυλισμένου νερού ύδρευσης, που λειτουργούν με μορφή ΔΕΥΑ, η επάρκεια και διαθεσιμότητα στοιχείων κόστους και εσόδων είναι καλύτερη, καθώς εφαρμόζουν εξειδικευμένο λογιστικό διπλογραφικό σύστημα. Οι πάροχοι αδιύλιστου νερού άρδευσης τηρούν απολύτως στοιχειώδη στοιχεία ταμιακών ροών (εισπράξεις πληρωμές) με περιορισμένη δυνατότητα αξιόπιστης αξιοποίησης. Αναλυτικά στοιχεία για να υπολογιστεί το κόστος κεφαλαίου (π.χ., κόστος και χρόνος κτήσης παγίων) είναι συνήθως ελλιπή Ειδικότερα, για τα έργα κεφαλής, που συνήθως έχουν εκτελεστεί από φορείς διαφορετικούς από τους τελικούς παρόχους, η διαθεσιμότητα ή και χρησιμότητα στοιχείων είναι ακόμη ατελέστερη, είτε γιατί έχουν εκτελεστεί σε πολύ παλαιότερες περιόδους, είτε γιατί, ιδίως σε περιπτώσεις έργων που εκτελέστηκαν από φορείς του δημοσίου, δεν ήταν εφικτό να αντληθούν τα έστω και ανεπαρκή στοιχεία κόστους έργων του απώτερου παρελθόντος. 5

Β. Εκτίμηση περιβαλλοντικού κόστους Ως περιβαλλοντικό κόστος ορίζεται η οικονομική αποτίμηση της απόκλισης της κατάστασης των υδάτων από την καλή κατάσταση, η οποία απαιτείται για τη βιώσιμη χρήση του υδατικού πόρου σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς στόχους του άρθρου 4 του Π.Δ. 51/2007. Περιβαλλοντικό Κόστος προκύπτει όταν υφίσταται έστω και μια από τις ακόλουθες συνθήκες στη Λεκάνη Απορροής Ποταμού (ΛΑΠ): (α) επιφανειακά ΥΣ με οικολογική κατάσταση κατώτερη της καλής, β) επιφανειακά ΥΣ με χημική κατάσταση κατώτερη της καλής, γ) επιφανειακά ΥΣ με οικολογική ή/και χημική κατάσταση άγνωστη, και δ) υπόγεια ΥΣ με κακή χημική κατάσταση που δεν οφείλεται σε φυσικά αίτια. Το Περιβαλλοντικό Κόστος προσδιορίζεται σε επίπεδο ΥΣ ή ανά ομάδα ΥΣ και προκύπτει από τον προσδιορισμό του κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ, σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις της παραγράφου 5 του άρθρου 12 του Π.Δ.51/2007, οι οποίες αφορούν στην επίτευξη της καλής κατάστασης των ΥΣ. Για την εκτίμηση του περιβαλλοντικού κόστους λαμβάνονται υπόψη: α). Η συσχέτιση των στοιχείων περιβαλλοντικού κόστους με σχετικές χρήσεις ύδατος ανά ΥΣ ή ανά ομάδα ΥΣ. Σε περίπτωση όπου κάποιο μέτρο σχετίζεται με περισσότερες από μια χρήσεις, το κόστος αυτό θα κατανέμεται στις χρήσεις αυτές βάσει του ισοζυγίου ποσοτήτων νερού που αντιστοιχούν σε κάθε χρήση. β). Η άθροιση όλων των στοιχείων περιβαλλοντικού κόστους, ώστε να προκύψει το συνολικό Περιβαλλοντικό Κόστος ανά χρήση ύδατος. γ). Η εκτίμηση του μοναδιαίου (ανά κυβικό μέτρο νερού) Περιβαλλοντικού Κόστους ανά χρήση ύδατος με βάση το βασικό ισοζύγιο ποσοτήτων ανά χρήση, σύμφωνα με τα Σχέδια Διαχείρισης ΛΑΠ. Το κόστος των δομικών έργων, που συμπεριλαμβάνονται στο Πρόγραμμα των Συμπληρωματικών Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σχεδίου Διαχείρισης, θα υπολογίζεται στον ετήσιο υπολογισμό του περιβαλλοντικού κόστους μέσω συντελεστή απόσβεσης του δομικού έργου ίσου με 2%. Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής των έργων αυτών, το κόστος αυτό θα υπολογίζεται στο χρηματοοικονομικό κόστος και δεν θα υπολογίζεται πλέον ως Περιβαλλοντικό Κόστος. Το κόστος των υπόλοιπων μέτρων, που συμπεριλαμβάνονται στο Πρόγραμμα των Συμπληρωματικών Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ, υπολογίζεται ετησίως επιμερίζοντας το συνολικό κόστος αυτών κατά έτος για την περίοδο εφαρμογής του Προγράμματος Μέτρων των Σχεδίων Διαχείρισης. Ο κάθε πάροχος ή φορέας υπηρεσιών ύδατος και οι λοιποί φορείς που προσφέρουν νερό στους χρήστες, ανάλογα με την κατηγορία υπηρεσιών νερού που προσφέρουν και ανάλογα με την κατηγορία χρήσης ύδατος στην οποία εμπίπτει ο εκάστοτε χρήστης νερού, θα θεωρούν ως μοναδιαίο περιβαλλοντικό κόστος το αντίστοιχο περιβαλλοντικό κόστος της χρήσης νερού που υπολογίζεται στην ανωτέρω παράγραφο. Βάσει της ανωτέρω μεθοδολογίας, το Περιβαλλοντικό Κόστος στο Υδατικό Διαμέρισμα εκτιμήθηκε σε 413.334 ανά έτος. Η κατανομή του περιβαλλοντικού κόστους ανά χρήση ύδατος παρουσιάζεται στον επόμενο Πίνακα. ΧΡΗΣΕΙΣ ΥΔΑΤΟΣ ΜΟΝΑΔΙΑΙΟ ΚΟΣΤΟΣ ΟΙΚΙΑΚΗ/ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 0,0017 /m 3 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ 0,0004 /m 3 ΑΡΔΕΥΤΙΚΗ 0,0006 /m 3 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ 0,0005 /m 3 Στα πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, το Περιβαλλοντικό Κόστος εκτιμήθηκε βάσει της μεθόδου αποτροπής, της μεθόδου απορρύπανσης, καθώς και βάσει άλλων μεθόδων περιβαλλοντικής οικονομίας. Κατά μέσο σταθμισμένο όρο στο διαμέρισμα το περιβαλλοντικό κόστος εκτιμήθηκε μηδενικό για την ύδρευση και 0,094 /κ.μ. για την άρδευση. 6

Γ. Εκτίμηση του κόστους φυσικού πόρου Ως κόστος πόρου ορίζεται η οικονομική αποτίμηση άλλων εναλλακτικών χρήσεων του ύδατος, οι οποίες είναι αναγκαίες σε περίπτωση που το Υδατικό Σύστημα (ΥΣ) χρησιμοποιείται πέραν του ρυθμού της φυσικής του αναπλήρωσης Κόστος Πόρου προκύπτει όταν υφίσταται έστω και μια από τις ακόλουθες συνθήκες στη Λεκάνη Απορροής Ποταμού (α) υπόγεια ΥΣ με "Κακή" ποσοτική κατάσταση, β) ελλιπής κάλυψη των αναγκών νερού των κύριων ανθρωπογενών χρήσεων, ειδικά όταν αυτή δεν οφείλεται σε σπατάλη των υδατικών πόρων, αλλά σε κακή διαχείριση αυτών. Το Κόστος Πόρου εκτιμάται σε επίπεδο ΥΣ ή ανά ομάδα ΥΣ και προκύπτει από τον προσδιορισμό του κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ, σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις της παραγράφου 5 του άρθρου 12 του Π.Δ. 51/2007, τα οποία αφορούν στην εξοικονόμηση των υδατικών πόρων και στην ορθολογική διαχείρισή τους, μέσω της αναίρεσης πρακτικών υπεράντλησης υπόγειων ΥΣ. Για τον προσδιορισμό του κόστους πόρου λαμβάνονται υπόψη τα κάτωθι: α) Η συσχέτιση του κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων που αφορούν το Κόστος Πόρου, όπως αυτό προσδιορίζεται στο αρ. 6, με τις σχετικές χρήσεις ύδατος ανά ΥΣ ή ανά ομάδα ΥΣ. Σε περίπτωση όπου κάποιο στοιχείο κόστους σχετίζεται με περισσότερες από μια χρήσεις τότε αρχικά αυτό θα αποδίδεται συνολικά σε όλες. Εν συνεχεία το κόστος αυτό σε κάθε μια χρήση ύδατος κατανέμεται αναλογικά βάσει του ισοζυγίου ποσοτήτων νερού που αντιστοιχούν σε κάθε χρήση. β) Η άθροιση όλων των στοιχείων κόστους πόρου, ώστε να προκύψει το συνολικό Κόστος Πόρου ανά χρήση ύδατος. γ) Εκτίμηση του μοναδιαίου (ανά κυβικό μέτρο νερού στους τελικούς χρήστες) Κόστους Πόρου ανά χρήση ύδατος αναλογικά βάσει του ισοζυγίου ποσοτήτων νερού ανά χρήση, σύμφωνα με τα Σχέδια Διαχείρισης ΛΑΠ. Οι ποσότητες νερού που λαμβάνονται υπόψη στον ως άνω υπολογισμό του Κόστους Πόρου είναι αυτές που θα προκύπτουν από το βασικό ισοζύγιο ποσοτήτων ανά χρήση μετά την αφαίρεση των υπεραπολήψεων (εφόσον υφίσταται υπεραπόληψη σε κάποιο Υπόγειο ΥΣ του ΥΔ) καθώς και την αφαίρεση των ποσοτήτων που είναι αναγκαίες για τη σταδιακή επανάκαμψη των υπόγειων υδροφορέων. Σε περίπτωση μη πρόβλεψης ποσότητας επανάκαμψης λαμβάνεται υπόψη μια επιπλέον ποσότητα της τάξεως του 20% της ποσότητας υπεραπόληψης. Το κόστος των δομικών έργων, που συμπεριλαμβάνονται στο Πρόγραμμα των Συμπληρωματικών Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ, θα υπολογίζεται στον ετήσιο υπολογισμό του κόστους πόρου μέσω συντελεστή απόσβεσης του δομικού έργου ίσου με 2%. Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής των έργων αυτών, το κόστος αυτό θα υπολογίζεται στο χρηματοοικονομικό κόστος και δεν θα υπολογίζεται πλέον ως κόστος πόρου. Το κόστος των υπόλοιπων μέτρων, που συμπεριλαμβάνονται στο Πρόγραμμα των Συμπληρωματικών Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ, υπολογίζεται ετησίως επιμερίζοντας το συνολικό κόστος αυτών κατά έτος για την περίοδο εφαρμογής του Προγράμματος Μέτρων των Σχεδίων Διαχείρισης ΛΑΠ. Ο κάθε πάροχος ή φορέας υπηρεσιών ύδατος που προσφέρει νερό στους τελικούς χρήστες, ανάλογα με την κατηγορία υπηρεσιών ύδατος που προσφέρει και ανάλογα με την κατηγορία χρήσης ύδατος στην οποία εμπίπτει ο εκάστοτε τελικός χρήστης νερού, θα θεωρεί ως μοναδιαίο κόστος πόρου το αντίστοιχο κόστος πόρου της χρήσης ύδατος που υπολογίζεται παραπάνω. Βάσει της ανωτέρω μεθοδολογίας, το Περιβαλλοντικό Κόστος στο Υδατικό Διαμέρισμα εκτιμήθηκε σε 4.554.667 ανά έτος. Η κατανομή του περιβαλλοντικού κόστους ανά χρήση ύδατος παρουσιάζεται στον επόμενο Πίνακα. 7

ΧΡΗΣΕΙΣ ΥΔΑΤΟΣ ΜΟΝΑΔΙΑΙΟ ΚΟΣΤΟΣ ΟΙΚΙΑΚΗ/ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 0,007 /m 3 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ 0 /m 3 ΑΡΔΕΥΤΙΚΗ 0 /m 3 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ 0 /m 3 Στα πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, το Περιβαλλοντικό Κόστος εκτιμήθηκε εξετάζοντας δύο επιμέρους έννοιες του κόστους πόρου, δηλαδή το κόστος του νερού ως φυσικού πόρου και το κόστος του νερού ως οικονομικού πόρου. Το κόστος πόρου στην ύδρευση ανέρχεται σε 0,0003 /κ.μ. κατανάλωσης, λόγω της σχετικής αφθονίας υδάτινων πόρων στο υδατικό διαμέρισμα. Ίδιο προκύπτει επίσης το κόστος πόρου και στην άρδευση, ίσο με 0,0003 /κ.μ. κατανάλωσης. 8