ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΔΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ, ΠΑΙΔΑΓΨΓΙΚΗΣ, ΧΥΦΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ «ΦΙΛΟΟΦΙΑ» Γραμματεία ΠΜΣ: Φιλοσουική Σχολή, γραυείο 641, 6 ος όρουος, Πανεπιστημιούπολη, 15784 Ιλίσσια Τηλέυωνο: 2107277678, E-mail: secrphilosophy@ppp.uoa.gr Ακαδημαϊκό Έηορ: 2016-2017 Υειμεπινό Δξάμηνο (Α ) Τποσπεωηικό Μάθημα: (ΙΦ3) Βςζανηινή θιλοζοθία Διδάσκοντες: Γεώργιος Αραμπατζής / Μιχαήλ Μαντζανάς e-mail: garabatz@ppp.uoa.gr ΗΜΕΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Πορεία Διδακτικών Ενοτήτων Μαθήματοσ (Syllabus) 1. Περιγραφή και στόχοι του μαθήματος: Τν κάζεκα «Βπδαληηλή Φηινζνθία» ζθνπό έρεη ηελ εμεηδίθεπζε ζ εθείλν ην πεδίν ηεο Ιζηνξίαο ηεο Φηινζνθίαο πνπ αθνξά ζηε βπδαληηλή ζθέςε. Ο όξνο «βπδαληηλή θηινζνθία» κνηάδεη απηνλόεηνο σο αλαθεξόκελνο ζηε θηινζνθία ε νπνία αλαπηύρζεθε ζηα πνιηηηζηηθά όξηα ηνπ βπδαληηλνύ θξάηνπο. Ωζηόζν, ε πξνθάλεηα ηνπ όξνπ δηαιύεηαη κόιηο ν εξεπλεηήο ρξεηαζζεί λα εμεηάζεη βαζύηεξα ην αληηθείκελν. Καζώο ην βπδαληηλό θξάηνο εθηείλεηαη ρξνληθά ζε έλα δηάζηεκα ύπαξμεο πεξί ηα ρίιηα ρξόληα, ν πξνζδηνξηζκόο ηνπ αληηθεηκέλνπ γίλεηαη εμαηξεηηθά δύζθνινο: πνηά πνιηηηζηηθή πεξηνρή θαιύπηεη ε βπδαληηλή θηινζνθία όηαλ από αηώλα ζε αηώλα παξαηεξνύληαη ζπλερώο κεηαηξνπέο, κεηακνξθώζεηο, εκθηινρσξήζεηο, ζπλέρεηεο θαη ξήμεηο πνπ ζπρλά είλαη ηόζν εληνπηζκέλεο ώζηε λα θαζίζηαληαη δπζδηάθξηηεο; Πνηά θνηλόηεηα ύπαξμεο ζπλδέεη ην θξάηνο ηνπ Ινπζηηληαλνύ κε εθείλν ησλ Κνκλελώλ ή ησλ Παιαηνιόγσλ; Οη γεληθέο θαηεγνξηνπνηήζεηο απνδεηθλύνληαη απιέο αθαηξέζεηο κόιηο θαλείο επηρεηξήζεη λα εηζρσξήζεη ιίγν θάησ από ηελ επηθάλεηα. Πξν-επηζηεκνληθά ή πξσην-επηζηεκνληθά, δπζηπρώο θαηά έλα
κεγάιν κέξνο, ε ζπνπδή ηεο βπδαληηλήο θηινζνθίαο ήηαλ θπξίσο ην έξγν θηινιόγσλ, ηζηνξηθώλ, ζενιόγσλ, όρη όκσο εξεπλεηώλ θηινζόθσλ. Εηδηθόηεξα πιένλ, ε ζπνπδή ηεο βπδαληηλήο θηινζνθίαο κε ηελ επηζηεκνληθή ηεο κνξθή εγθαηληάδεηαη κόιηο ην 1949 κε ηελ έθδνζε ηνπ ηόκνπ «Βπδαληηλή θηινζνθία» ηνπ Β. Ν. Ταηάθε ζηελ πεξίθεκε ζεηξά θηινζνθίαο ηνπ Émile Bréhier. Τν βηβιίν είρε ήδε παξαγγειζεί από ηε δεθαεηία ηνπ 1930, όηαλ ν Ταηάθεο ζπνύδαδε ζηε Γαιιία εηνηκάδνληαο ηε δηδαθηνξηθή ηνπ δηαηξηβή κε ζέκα ηνλ Παλαίηην ηνλ Ρόδην (αξγόηεξα εθδνκέλε επίζεο ζηα γαιιηθά). Όκσο ν Β Παγθόζκηνο Πόιεκνο θαη άιιεο δπζθνιίεο θαζπζηέξεζαλ ηε ζπγγξαθή θαζώο θαη ηελ έθδνζε ηνπ έξγνπ γηα ην βπδαληηλό ζηνραζκό. Η ρξνλνινγία ηεο έθδνζεο σζηόζν δελ είλαη ηπραία. Είλαη ε ζηηγκή πνπ ε Επξώπε εμέξρεηαη από ηελ ηξαγσδία κηαο παγθόζκηαο ζύξξαμεο θαη ν εγθαηεζηεκέλνο επξσθεληξηζκόο εκθαλίδεηαη βαζηά πιεγσκέλνο. Είλαη απηό ην ηξαύκα ηνπ επξσθεληξηθνύ ππνθεηκέλνπ πνπ ζεκαδεύεη ηελ αλάδεημε λέσλ θαηεπζύλζεσλ ηεο λεσηεξηθήο επξσπατθήο θηινζνθίαο, π.ρ. ηνπ ππαξμηζκνύ ή ηεο απνδόκεζεο. Η ζπνπδή ηεο βπδαληηλήο θηινζνθίαο εληάζζεηαη ζε απηή ηελ αλακόξθσζε ησλ θηινζνθηθώλ αμηώλ επάλσ ζηε βάζε ησλ ηζηνξηθώλ εκπεηξηώλ ηνπ επξσπατθνύ ππνθεηκέλνπ. Τν κάζεκα πξνηείλεη κηα κεζνδνινγία έξεπλαο πνπ επηθεληξώλεηαη ζηηο βαζηθέο έλλνηεο ηεο «πιαηζίσζεο» (contextualization) θαη ηεο «ζεκαηνπνίεζεο» (thematization). Η έξεπλα ζην θσο απηώλ ησλ δπν ελλνηώλ απνβιέπεη ζηελ ππέξβαζε ηνπ ηζηνξηζκνύ πξνο κηα ελλνηνινγηθή, θαη αξρήλ, ηζηνξία. 2. Προαπαιτούμενα: Βιβλιογραφία Γ. Αξακπαηδήο, Από τη Στοά στο Βυζάντιο. Βίος και σύστημα στη στωική συνέχεια, Αζήλα, Καξδακίηζα, 2016. Γ. Αξακπαηδήο, Βυζαντινή Φιλοσουία και Εικονολογία, Αζήλα, Καξδακίηζα, 2012.
Πορεία Διδακτικών Ενοτήτων εμινάριο 1 ης εβδομάδας ( / /2016): εμινάριο 2 ης εβδομάδας ( / /2016): εμινάριο 3 ης εβδομάδας ( / /2016): Κατά τα πρώτα 3 μαθήματα θα γίνει μια σύντομη εισαγωγή στην ιστορία της Βυζαντινής Υιλοσοφίας, στις περιόδους και στους κύριους εκφραστές της. εμινάριο 4 ης εβδομάδας ( / /2016): Παρουσίαση της φυσιογνωμίας της φιλοσοφικής γλώσσας στο Βυζάντιο εμινάριο 5 ης εβδομάδας ( / /2016): εμινάριο 6 ης εβδομάδας ( / /2016): εμινάριο 7 ης εβδομάδας ( / /2016):
εμινάριο 8 ης εβδομάδας ( / /2016): Κατά τις 4 αυτές εβδομάδες θα μελετηθεί ιδιαίτερα το θέμα των σχέσεων της φιλοσοφικής σκέψης με την ιδέα της Αυτοκρατορίας ιδίως σε σύγκριση με το παλαιότερο παράδειγμα των σχέσεων της τοάς με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. εμινάριο 9 ης εβδομάδας ( / /2016): εμινάριο 10 ης εβδομάδας ( / /2017): εμινάριο 11 ης εβδομάδας ( / /2017): εμινάριο 12 ης εβδομάδας( / /2017): Σις 4 αυτές εβδομάδες θα διερευνηθεί ιδιαίτερα το ζήτημα των σχέσεων της βυζαντινής φιλοσοφίας με την εικονολογία στη βάση της πρωτότυπης σκέψης που αναπτύχθηκε σχετικά με τα προβλήματα της εικονικότητας στο Βυζάντιο. εμινάριο 13 ης εβδομάδας ( / /2017): Σίτλος Μαθήματος: Ολοκλήρωση Διαλέξεων - Ενδεχόμενες παρουσιάσεις εργασιών και ανακεφαλαίωση. - Καθοδήγηση για γραπτές εξετάσεις
- Απορίες, διευκρινίσεις Τποχρεωτική μελέτη προς εξέταση: Η προαναφερθείσα βιβλιογραφία υμπληρωματικό υλικό: Θα διανέμεται στο μάθημα Προτεινόμενα Θέματα εργαςιών/ δοκιμίων/ παρουςιάςεων Θα ανακοινωθούν και θα συζητηθούν διεξοδικά στο μάθημα. Τποχρεώσεις Υοιτητών Οι υποχρεώσεις των φοιτητών συνίστανται πρωτίστως στην παρακολούθηση του μαθήματος. Την παρακολούθηση δεν υποκαθιστούν ή αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση τα φυλλάδια που θα διανέμονται σε κάθε μάθημα, τα εγχειρίδια και οι σημειώσεις της τάξης. Ωστόσο, τα παραπάνω είναι μέρος της εξεταστέας ύλης και της αξιολόγησης των φοιτητών.
Αξιολόγηση Υοιτητών Ο/Η φοιτητής/φοιτήτρια αξιολογείται μέσω υποχρεωτικού γραπτού δοκιμίου (έως 3.000 λέξεις) το οποίο έχουν τη δυνατότητα να παραδώσουν έως τις 30 Αυγούστου 2016 (χωρίς να δοθεί καμία παράταση). Εννοείται ότι για τον καθορισμό της βαθμολόγησης θα συνυπολογιστεί η συμμετοχή και η γενικότερη παρουσία στη σειρά των μαθημάτων Στην περίπτωση που η εργασία έχει αξιολογηθεί με βαθμό κάτω από τη βάση, θα πρέπει να κατατεθεί νέα εργασία ή διορθωμένη, έως τις 20 Σεπτεμβρίου.