ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Βασίλειος Καμινάρης CIA, ΕΟΕΛ Αθήνα, 8 Ιουνίου 2005
Θέματα Οργάνωσης Ελέγχου Επίπεδο σημαντικότητας Ομίλου Σημαντικοί λογαριασμοί (σε ενοποιημένο επίπεδο) Κέντρα υποστηρικτικών υπηρεσιών (ΚΥΥ) Υπηρεσίες που έχουν ανατεθεί σε τρίτους Επιλογή σημείων ελέγχου Εύρος ελέγχου ανά σημείο ελέγχου Επίπεδο σημαντικότητας ανά σημείο ελέγχου Παραδοτέα ελέγχου Περιεχόμενα οδηγιών ελέγχου 2
Ομάδες Ελέγχου και Ρόλοι Ελεγκτών Κεντρική Ομάδα Ελέγχου, είναι η ελεγκτική ομάδα που έχει την ευθύνη ελέγχου και έκφρασης γνώμης επί των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων του Ομίλου Συντονίζει τον έλεγχο, επικοινωνεί με τη Διοίκηση του Ομίλου παρέχει οδηγίες ελέγχου στις Τοπικές Ομάδες Ελέγχου και καθορίζει τα παραδοτέα ελέγχου και τις απαιτήσεις αναφορών από τις τοπικές ομάδες ελέγχου Τοπική Ομάδα Ελέγχου, είναι κάθε ελεγκτική ομάδα που έχει την ευθύνη ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων θυγατρικών εταιρειών (ή άλλων σημείων ενός Ομίλου) Υποστηρίζει την κεντρική ομάδα ελέγχου στην εκτέλεση των εργασιών της, αποστέλλει τα εσωτερικά παραδοτέα ελέγχου και επικοινωνεί με την Διοίκηση της εταιρείας σε τοπικό επίπεδο 3
Δομή Ελέγχου Ομίλου Γεωγραφική Διασπορά Απαιτήσεις αναφοράς/ Εταιρική Δομή Τομείς Δραστηριότητας Ενιαία (ή μη) Δομή Πληροφοριακών Συστημάτων Ύπαρξη Κέντρων Υποστηρικτικών Υπηρεσιών Ύπαρξη υπηρεσιών που έχουν ανατεθεί σε Τρίτους Δομή Ελέγχου Ομίλου 4
Επίπεδο Σημαντικότητας Ομίλου Αναφέρεται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου Υπολογίζεται ως ποσοστό επί των Κερδών προ Φόρων του Ομίλου Εναλλακτικά (υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και κατά περίπτωση) μπορεί να υπολογιστεί βάσει άλλων μεγεθών: Πωλήσεις Καθαρή Θέση Ενεργητικό Βάσει και ως ποσοστό του επιπέδου σημαντικότητας υπολογίζονται στη συνέχεια: Το «επίπεδο σημαντικότητας ανά λογαριασμό» (Tolerable Error) του Ομίλου Το «επίπεδο ανοχής μη καταχωρημένου λάθους» σε επίπεδο Ομίλου 5
Σημαντικοί Λογαριασμοί (σε Ενοποιημένο Επίπεδο) Προσδιορίζονται επί των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων με βάση το «επίπεδο σημαντικότητας ανά λογαριασμό», του Ομίλου Ο προσδιορισμός αυτός επηρεάζεται (αλλά δεν καθορίζεται) και από: επιχειρηματικούς κινδύνους που έχουν εντοπιστεί κατά τη φάση ανάλυσης κινδύνων το επίπεδο ενδογενούς κινδύνου του κάθε λογαριασμού Οι σημαντικοί λογαριασμοί αναλύονται ανά σημείο ελέγχου βάσει της συνεισφοράς του κάθε ενός στους ενοποιημένους λογαριασμούς Στο επίπεδο των ενοποιημένων λογαριασμών δεν υφίσταται η έννοια της συνδυασμένης εκτίμησης κινδύνου Τα ανωτέρω πραγματοποιούνται και για τον προσδιορισμό σημαντικών ομάδων συναλλαγών και διαδικασιών 6
Έλεγχος Συστημάτων, Διαδικασιών, Συναλλαγών Ρόλοι Αποκεντρωμένα/ Διασπαρμένα Ροή συναλλαγών, Πληροφοριακά συστήματα, Μηχανισμοί Ελέγχου Κεντρικά/ Ενιαία Αποκεντρωμένοι Μηχανισμοί ελέγχου που αφορούν το περιβάλλον του Ομίλου Κεντρικοί Περιορισμένη Γνώση Κεντρικής Ομάδας Ελέγχου για ένα Σημείο Ελέγχου Εκτεταμένη Περίπτωση 1 Περίπτωση 2 Περίπτωση 3 Ρόλος Τοπικής Ομάδας Ελέγχου Επισκόπηση Εκτίμησης Τεκμηρίωση Εκτίμηση/ έλεγχος μηχανισμών ελέγχου Προκαταρκτική εργασία Επισκόπηση αποτελεσμάτων Τεκμηρίωση Ολοκλήρωση εκτίμησης/ ελέγχου μηχ/σμών ελέγχου 7 Επισκόπηση Προετοιμασία αποτελεσμάτων Τεκμηρίωση Επισκόπηση/ Επιβεβαίωση Εκτίμησης Ρόλος Κεντρικής Ομάδας Ελέγχου
Ύπαρξη Κέντρου Υποστηρικτικών Υπηρεσιών Κεντρική Ομάδα Ελέγχου Εντοπίζει και κατανοεί την λειτουργία του Κέντρου Υποστηρικτικών Υπηρεσιών μέσα στον Όμιλο είδη υπηρεσιών εμπλεκόμενα σημεία ελέγχου απαιτήσεις νομοθεσίας απαιτήσεις αναφορών Καθορίζει και κοινοποιεί στις Τοπικές Ομάδες Ελέγχου την στρατηγική ελέγχου Κοινοποιεί στις Τοπικές Ομάδες Ελέγχου: τα αποτελέσματα ελέγχου τις ελεγκτικές διαδικασίες που εφαρμόστηκαν την τεκμηρίωση που απαιτείται από την τοπική νομοθεσία Τοπικές Ομάδες Ελέγχου Κοινοποιεί απαιτήσεις που απορρέουν από την τοπική νομοθεσία στην Κεντρική Ομάδα Ελέγχου Εκτελεί την ελεγκτική εργασία που καθορίζει η Κεντρική Ομάδα Ελέγχου Κοινοποιεί τα αποτελέσματα ελέγχου στην Κεντρική Ομάδα Ελέγχου 8
Υπηρεσίες Που Έχουν Ανατεθεί Σε Τρίτους Η στρατηγική ελέγχου είναι παρόμοια με αυτή για τα Κέντρα Υποστηρικτικών Υπηρεσιών Επιπρόσθετα η Κεντρική Ομάδα Ελέγχου θα πρέπει: Να ερευνήσει το βαθμό στον οποίο μπορεί να βασιστεί σε τυχόν ελέγχους που έχουν πραγματοποιηθεί (από το τμήμα εσωτερικού ελέγχου του Ομίλου ή από άλλους ελεγκτές) στα συστήματα και τις ακολουθούμενες διαδικασίες των Τρίτων Να εκτιμήσει το βαθμό στον οποίο μπορεί να αποκτήσει πρόσθετες γνώσεις σχετικά με τα συστήματα και τις ακολουθούμενες διαδικασίες των Τρίτων Να διερευνήσει το κατά πόσον είναι εφικτό να ελέγξει τα συστήματα και τις διαδικασίες αυτές 9
Επιλογή Σημείων Ελέγχου Κάλυψη ποσοστού του Ομίλου Πωλήσεις Ενεργητικό Κέρδη προ Φόρων Κάλυψη σημαντικότερων επιχειρησιακών κινδύνων Κάλυψη ποσοστού τομέων δραστηριότητας γεωγραφικών δραστηριοτήτων 10
Εύρος Ελέγχου Ανά Σημείο Ελέγχου Είδη ελέγχων ανά σημείο ελέγχου: Πλήρης έλεγχος Έλεγχος συγκεκριμένου εύρους Έλεγχος περιορισμένης έκτασης Σημείο που δεν ελέγχεται Αποτελεί ευθύνη της τοπικής ομάδας ελέγχου να ικανοποιήσει τυχόν πρόσθετες απαιτήσεις διενέργειας ελέγχου οι οποίες απορρέουν από την τοπική νομοθεσία 11
Παράγοντες Που Καθορίζουν Το Εύρος Ελέγχου Ανά Σημείο Ελέγχου Ύπαρξη λογαριασμών με υπόλοιπο μεγαλύτερο από το «επίπεδο σημαντικότητας λογαριασμού» του Ομίλου Ύπαρξη σύνθετων λογιστικών εγγραφών και λογιστικών πρακτικών Θέματα που προκύπτουν από τον τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται το σημείο ελέγχου Οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό περιβάλλον Βαθμός ενασχόλησης της Διοίκησης του Ομίλου με ένα σημείο ελέγχου Αριθμός, συχνότητα και είδη ελέγχων που έχουν πραγματοποιηθεί από το τμήμα εσωτερικού ελέγχου του Ομίλου Πρότερη εμπειρία Κεντρικής Ομάδας Ελέγχου Άλλοι παράγοντες 12
Επίπεδο Σημαντικότητας Ανά Σημείο Ελέγχου Το επίπεδο σημαντικότητας του Ομίλου παραμένει ενιαίο για όλα τα σημεία ελέγχου Η Κεντρική Ομάδα Ελέγχου «κατεβάζει» το «επίπεδο σημαντικότητας λογαριασμού» στα σημεία ελέγχου (σημεία πλήρους ελέγχου και ελέγχου συγκεκριμένου εύρους) ανάλογα με τη σημαντικότητα του κάθε σημείου Όλα τα σημεία ελέγχου εφαρμόζουν ενιαίο (το ίδιο) «επίπεδο μη καταχωρημένου λάθους» Αποτελεί ευθύνη της τοπικής ομάδας ελέγχου να ποσοτικοποιήσει τα ανωτέρω επίπεδα σημαντικότητας για τη διενέργεια ελέγχων που επιβάλλονται από την τοπική νομοθεσία 13
Παραδοτέα Ελέγχου Όταν ο έλεγχος ενός σημείου διενεργείται από ομάδα της ίδιας ελεγκτικής εταιρείας τότε παραδίδονται τα ακόλουθα παραδοτέα: εσωτερικά πιστοποιητικά ανά εύρος ελέγχου πίνακας συγκέντρωσης μη καταχωρημένων λαθών υπόδειγμα σύνοψης θεμάτων ελέγχου υπόδειγμα αποδοχής οδηγιών υπόδειγμα επιβεβαίωσης ανεξαρτησίας μελών τοπικής ομάδας ελέγχου άλλα υποδείγματα Όταν ο έλεγχος ενός σημείου διενεργείται από ομάδα διαφορετικής ελεγκτικής εταιρείας τότε εφαρμόζονται οι διατάξεις του ISA 600 «Χρησιμοποίηση της εργασίας άλλων ελεγκτών» 14
Οδηγίες Ελέγχου - Περιεχόμενα Συνοπτική περιγραφή της δραστηριότητας του Ομίλου (συμπεριλαμβανομένων τυχόν αλλαγών που επήλθαν από την προηγούμενη περίοδο) Στοιχεία επικοινωνίας Κεντρικής Ομάδας Ελέγχου και στοιχεία Διοίκησης του Ομίλου Πρωτόκολλα επικοινωνίας Σημαντικά λογιστικά και ελεγκτικά θέματα και ειδικές ελεγκτικές οδηγίες για την αντιμετώπισή τους Εύρος ελέγχου και επίπεδα σημαντικότητας ανά σημείο ελέγχου Στρατηγική ελέγχου για Κέντρα Υποστηρικτικών Υπηρεσιών και Υπηρεσίες Τρίτων Υποδείγματα παραδοτέων Άλλα στοιχεία 15