Αποτελέσματα για τη Συμμετοχή της Κύπρου στο 7 ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αποτελέσματα για τη Συμμετοχή της Κύπρου στο 7 ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εισαγωγή H παρούσα Έκθεση αφορά στην αξιολόγηση της συμμετοχής φορέων από την Κύπρο σε Προγράμματα και Δραστηριότητες του Εβδόμου Προγράμματος Πλαίσιο για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) (2007 2013) (7 ο ΠΠ). Τα στοιχεία που αφορούν στην κυπριακή συμμετοχή πηγάζουν από δεδομένα που συλλέγει το Ίδρυμα Προώθησης Ερευνας (ΙΠΕ) από την ηλεκτρονική βάση δεδομένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής E-CORDA για το 7 ο ΠΠ. Τα αποτελέσματα βασίζονται σε στοιχεία και αναλύσεις για προτάσεις Έργων που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο 490 Προσκλήσεων Υποβολής Προτάσεων που ανακοινώθηκαν κατά την περίοδο 2007 2013 και σε Συμβόλαια Έργου που έχουν υπογραφεί μέχρι και την 14 η Μαΐου 2015 (ημερομηνία κεντρικής καταχώρησής τους). Τα αποτελέσματα αναφέρονται στα ακόλουθα Ειδικά Προγράμματα και Θεματικές Προτεραιότητες / Δράσεις / Δραστηριότητες του 7 ου ΠΠ: Συνεργασία Υγεία Τρόφιμα, Γεωργία, Αλιεία και Βιοτεχνολογία Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών Νανοεπιστήμες, Νανοτεχνολογίες, Υλικά και Νέες Τεχνολογίες Παραγωγής Ενέργεια Περιβάλλον (Συμπεριλαμβάνεται η Κλιματική Αλλαγή) Μεταφορές (Συμπεριλαμβάνεται η Αεροναυτική) Κοινωνικο-οικονομικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες Διάστημα Ασφάλεια 1

Γενικές Δραστηριότητες Κοινές Τεχνολογικές Πρωτοβουλίες Ιδέες Άνθρωποι Ικανότητες Υποδομές Έρευνας Έρευνα προς Όφελος των ΜΜΕ Περιφέρειες της Γνώσης Ερευνητικό Δυναμικό των Περιφερειών Σύγκλισης Επιστήμη και Κοινωνία Ενίσχυση για την Ανάπτυξη Ερευνητικών Πολιτικών Διεθνής Συνεργασία Ευρατόμ Ανάλυση Στοιχείων για τη Συμμετοχή της Κύπρου στο 7 ο ΠΠ 1. Προτάσεις που Υποβλήθηκαν με Κυπριακή Συμμετοχή Αρ. επιλέξιμων προτάσεων 1 : 2434 Αρ. συμμετοχών στις επιλέξιμες προτάσεις: 2944 Αρ. συμμετοχών ΜΜΕ στις επιλέξιμες προτάσεις: 1310 2. Κατάλογος Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση & Κυπριακή Συμμετοχή Αρ. προτάσεων: 384 Αρ. συμμετοχών: 443 Αρ. συμμετοχών ΜΜΕ: 176 Αιτούμενη χρηματοδότηση από Ε.Ε 2.: 78.863.557 3 3. Έργα με Κυπριακή Συμμετοχή Αρ. Συμβολαίων Έργου που υπογράφτηκαν: 360 1 Επιλέξιμες προτάσεις (eligible proposals) θεωρούνται όσες πληρούν τα κριτήρια του προκαταρκτικού ελέγχου και προωθούνται για επιστημονική αξιολόγηση. Όλα τα στατιστικά αποτελέσματα βασίζονται στον αριθμό των επιλέξιμων προτάσεων που υποβλήθηκαν. 2 Τα ποσά αφορούν στην αιτούμενη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. 3 Για τις Δράσεις Marie Curie δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για όλες τις Προτάσεις όσον αφορά στο προϋπολογισμό για αυτό και επηρεάζεται το συνολικό ποσό που διεκδικούν οι φορείς από την Κύπρο στον Κατάλογο των Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση. 2

Αρ. συμμετοχών σε Έργα: 463 Αρ. Έργων με συντονιστή από την Κύπρο: 74 Αρ. συμμετοχών ΜΜΕ: 140 Χρηματοδότηση σε κυπριακούς φορείς από Ε.Ε.: 93.168.696 Χρηματοδότηση που δόθηκε από Ε.Ε. στις ΜΜΕ: 30.553.719 Χρηματοδότηση που δόθηκε από Ε.Ε. στις Επιχειρήσεις: 35.255.539 Κατανομή Χρηματοδότησης από 7 ο ΠΠ Οργανισμοί Συνεισφορά Ε.Ε. % Επί του Συνόλου της Χρηματοδότησης για την Κύπρο Αρ. Κυπριακών Συμμετοχών στα Έργα Δημόσια Πανεπιστήμια 35.291.799 37,88% 133 Δημόσιοι Οργανισμοί 1.967.447 2,1 27 Δημόσιοι Ερευνητικοί 14.099.929 15,13% 37 Οργανισμοί Ιδιωτικά Πανεπιστήμια 2.613.773 2,8 27 Επιχειρήσεις 35.255.539 37,84% 180 Άλλοι Οργανισμοί 3.940.214 4.23% 59 100% 463 25.282 Χρηματοδοτούμενα Έργα Συνολικά Δόθηκαν περίπου 45,5 δις ευρώ από Ε.Ε. Το 7 ο ΠΠ αποδείχτηκε ένα πολύ ελκυστικό Πρόγραμμα για την ερευνητική κοινότητα της Ευρώπης αλλά και παγκοσμίως, δεδομένου ότι υποβλήθηκαν περίπου 135.802 Προτάσεις και χρηματοδοτήθηκαν 25.282 Έργα με τη συνεισφορά από την Ε.Ε. να φτάνει το ποσό περίπου των 45,5 δις ευρώ. Όπως φαίνεται και στο Σχήμα 1, η χώρα που κατάφερε να πάρει το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης (προϋπολογισμός ανά χώρα σε Έργα) είναι η Γερμανία με 18% επί του συνόλου της χρηματοδότησης και ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο με 17%, η Γαλλία με 13%, η Ιταλία με 9% και η Ισπανία και Ολλανδία με 8%. Λαμβάνοντας υπόψη σε απόλυτους αριθμούς τη συνεισφορά της κάθε χώρας στο 7 ο ΠΠ (μέσω του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού) και της χρηματοδότησης που εξασφάλισε μέσα από τη συμμετοχή σε Έργα η Κύπρος κατάφερε να έχει θετικό πρόσημο (Σχήμα 1β). Μάλιστα για κάθε 3

ένα 1 ευρώ που η χώρα μας συνεισέφερε για το 7 ο ΠΠ κατάφερε να κερδίσει περίπου 1,60 ευρώ, καταλαμβάνοντας έτσι τη δεύτερη καλύτερη θέση μετά την Ελλάδα (Σχήμα 1γ). 4 Όπως προκύπτει από τα δεδομένα, οι κυπριακοί φορείς συνεργάστηκαν στο πλαίσιο του 7 ου ΠΠ περισσότερο με το Ηνωμένο Βασίλειο (616 ερευνητικές συνεργασίες), τη Γερμανία (550 ερευνητικές συνεργασίες), την Ισπανία (507 ερευνητικές συνεργασίες), την Ιταλία (475 ερευνητικές συνεργασίες), την Ελλάδα (448 ερευνητικές συνεργασίες) και την Γαλλία (395 ερευνητικές συνεργασίες). Σχήμα 1α Σύνολο Χρηματοδότησης EU (JRC) 104.192.792 AT 1.188.083.414 3% BG 98.876.634 CY 93.168.696 RO 142.682.282 PT 522.158.547 SK 78.215.905 SI 170.560.433 NL PL 3.393.500.800 439.619.928 8% SE 1.744.708.538 4% UK 7.001.750.351 17% BE 1.835.457.819 5% DE 7.170.423.349 18% CZ 288.615.996 DK 1.072.315.832 3% EE 95.066.687 MT 21.043.262 LV 48.898.122 LT 54.540.036 IT - 3.629.117.913 9% ES 3.287.594.022 8% EL 1.007.614.964 2% LU 60.255.815 IE HR 625.169.613 90.251.835 2% HU 291.922.145 FI 877.416.824 FR 5.213.336.580 13% 93,2 εκ ευρώ Εξασφάλισαν οι Φορείς από την Κύπρο από το 7 ο ΠΠ Υποβλήθηκαν 2434 επιλέξιμες Προτάσεις με κυπριακή συμμετοχή. Από αυτές, οι 384 πέρασαν όλα τα κριτήρια αξιολόγησης και προωθήθηκαν στον Κατάλογο Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση (proposals retained for funding) ενώ 390 έγιναν Συμβόλαια Έργου (Σχήμα 2α & 2β) και εξασφάλισαν (με βάση το Συμβόλαιο Έργου και όχι την υλοποίηση) για τους φορείς από την Κύπρο περίπου 93,2 εκ. ευρώ ( 93.168.696). 4 Πηγή: Monetary (re-)distribution effects of FP7, THINK Pieces 2/2015, peter-fisch.eu, p.5-6. 4

Σχήμα 1β 5 5 Πηγή: Monetary (re-)distribution effects of FP7, THINK Pieces 2/2015, peter-fisch.eu 5

Σχήμα 1γ 6 6 Πηγή: Monetary (re-)distribution effects of FP7, THINK Pieces 2/2015, peter-fisch.eu 6

Σχήμα 2α 3000 2500 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ & ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2434 2000 1500 1398 1000 500 0 526 365 384 194 390 200 142 8 64 116 11 59 118 3 2 2 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΙΔΕΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ EYΡATOM ΣΥΝΟΛΟ Προτάσεις που Υποβλήθηκαν Προτάσεις με Κυπριακή Συμμετοχή στον Κατάλογο Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση Έργα Σχήμα 2β EΥΡΑΤΟΜ Διεθνής Συνεργασία Επιστήμη & Κοινωνία Περιφέρειες Γνώσης Έρευνα Προς Όφελος ΜΜΕ Υποδομές Έρευνας Άνθρωποι Ιδέες JTIs Ασφάλεια Διάστημα Κοιν.-οικον. & Αν. Επ. Μεταφορές Περιβάλλον Ενέργεια Νανοεπιστήμες ΤΠΕ Τρόφ., Γεωργία Υγεία 2 3 311 22 94 410 65 2339 59 11 4 14 16 8 24 10 19 21 15 13 14 10 67 51 70 89 92 89 70 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΕΡΓΑ Έργα 368 365 142 147 140 Προτάσεις που Υποβλήθηκαν 614 7

Το ποσοστό επιτυχίας της Κύπρου βάσει των συμμετοχών στον Κατάλογο των Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση είναι 15,1 % (Σχήμα 3), ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από το μέσο όρο επιτυχίας των 28 της Ε.Ε. (22%), κατατάσσοντας έτσι τη χώρα μας στην προτελευταία θέση. Το μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας κατέχουν το Βέλγιο και η Ολλανδία με 26%. Σημειώνεται ότι το ποσοστό επιτυχίας της Κύπρου βάσει των συμμετοχών στα Έργα είναι 15,7. Το χαμηλό ποσοστό επιτυχίας της Κύπρου αντικατοπτρίζει τα δεδομένα εγγενή χαρακτηριστικά του κυπριακού ερευνητικού περιβάλλοντος, όπως για παράδειγμα το μικρό μέγεθος της χώρας, το περιορισμένο ερευνητικό της δυναμικό, τη μικρή ηλικία των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, τη μικρή ερευνητική παράδοση, την περιορισμένη βιομηχανική δραστηριότητα, τη μικρή διάδραση σε θέματα Ερευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α) μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τη χαμηλή επένδυση του ιδιωτικού τομέα στην Ε&Α κ.α. Ταυτόχρονα, υποδεικνύει την ανάγκη για πιο ποιοτική συμμετοχή των κυπριακών φορέων με ανταγωνιστικότερες προτάσεις και δίκτυα συνεργασίας. 8

Σχήμα 3 TOTAL FOR MEMBER UNITED KINGDOM SLOVAKIA SLOVENIA SWEDEN ROMANIA PORTUGAL POLAND NETHERLANDS MALTA LATVIA LUXEMBOURG LITHUANIA ITALY IRELAND HUNGARY CROATIA FRANCE FINLAND SPAIN GREECE ESTONIA DENMARK GERMANY CZECH REPUBLIC CYPRUS BULGARIA BELGIUM AUSTRIA Ποσοστό Επιτυχίας (Αρ. Συμμετοχών σε Κατάλογο Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση) 18% 16% 15% 16% 15% 16% 18% 19% 22% 19% 22% 18% 20% 18% 22% 20% 17% 2 19% 20% 2 22% 23% 24% 25% 24% 24% 26% 26% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Πρόγραμμα «Συνεργασία» Δημοφιλέστερο Πρόγραμμα και στην Κύπρο 49% της Συνολικής Χρηματοδότησης για την Κύπρο μέσω του Προγράμματος Συνεργασία Κυριαρχία της Θεματικής Προτεραιότητας Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών Το Ειδικό Πρόγραμμα Συνεργασία αποτελεί το δημοφιλέστερο Πρόγραμμα για τους κυπριακούς φορείς καθώς υποβλήθηκε σε αυτό περίπου το 60% των επιλέξιμων προτάσεων (Σχήμα 4). Παρά το γεγονός ότι είναι το πιο δημοφιλές Πρόγραμμα και αποφέρει το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης στην Κύπρο (Σχήμα 5), σημειώνει χαμηλά ποσοστά επιτυχίας, μόλις 13 % (Σχήμα 6). 9

Αναλύοντας τα αποτελέσματα ανά Θεματική Προτεραιότητα, στο σύνολο των 2434 επιλέξιμων Προτάσεων που υποβλήθηκαν, οι 614 ανήκουν στη Θεματική Προτεραιότητα Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Αναλύοντας τα ποσοστά επιτυχίας της Κύπρου διαπιστώνει κανείς ότι το πιο υψηλό ποσοστό επιτυχίας μεταξύ των Θεματικών Προτεραιοτήτων του Προγράμματος Συνεργασία κατέγραψε η Θεματική Μεταφορές με 22,9% ενώ το πιο χαμηλό η Θεματική Κοινωνικές & Ανθρωπιστικές Επιστήμες με μόλις 6,8% (Σχήμα 7). Σχήμα 4 Αρ. Κυπριακών Συμμετοχών σε Προτάσεις ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ 24% ΑΝΘΡΩΠΟΙ 14% ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 57% ΙΔΕΕΣ 5% 10

Σχήμα 5 Ποσά που Αποκόμισαν Κυπριακοί Φορείς από Έργα ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ 19.977.673 22% EYΡATOM 51.731 0% ΑΝΘΡΩΠΟΙ 12.876.056 14% ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 45.997.480 49% ΙΔΕΕΣ 14.265.756 15% Σχήμα 6 Ποσοστό Επιτυχίας ΣΥΝΟΛΟ EYΡATOM ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΙΔΕΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 15,73% 15,05% 20,73% 19,18% 17,92% 19,37% 7,19% 5,23% 13,75% 13,03% 66,67% 66,67% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% % Επιτυχίας (Αρ. Συμμετοχών σε Έργα) % Επιτυχίας (Αρ. Συμμετοχών Κατάλογο Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση) Η Θεματική Προτεραιότητα ΤΠΕ, όπου σημειώθηκε και ο μεγαλύτερος αριθμός κυπριακών συμμετοχών (σε 614 Προτάσεις) και επομένως αναλογικά και ο μεγαλύτερος αριθμός Έργων που χρηματοδοτήθηκαν (70 Έργα), απέφερε στους κυπριακούς φορείς περίπου 21 εκ. ευρώ, ποσό που αποτελεί το 23% του συνολικού ποσού που εξασφάλισε η Κύπρος (Σχήμα 8). 11

Σχήμα 7 Ποσοστό Επιτυχίας (Συμμετοχές στον Κατάλογο Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση) (Μ.Ο. 15,) EΥΡΑΤΟΜ Διεθνής Συνεργασία Επιστήμη & Κοινωνία Περιφέρειες Γνώσης Έρευνα Προς Υποδομές Έρευνας Άνθρωποι Ιδέες JTIs Ασφάλεια Διάστημα Κοιν.-οικον. & Αν. Μεταφορές Περιβάλλον Ενέργεια Νανοεπιστήμες ΤΠΕ Τρόφ., Γεωργία Υγεία 27,3% 27,3% 16,0% 14,5% 19,4% 5,2% 15,0% 21,4% 6,8% 22,9% 13,2% 17,9% 22,6% 10, 14,9% 12,9% 35,7% 54,3% 66,7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Γενικά, το ποσοστό επιτυχίας στη Θεματική Προτεραιότητα ΤΠΕ είναι χαμηλό, 10%, (Σχήμα 7), σε σύγκριση και με το μέσο όρο του ποσοστού επιτυχίας στις χώρες της Ε.Ε. (16,3%). Σημειώνεται, επίσης, ότι στα 70 Έργα μόνο σε δύο υπάρχει Συντονιστής από την Κύπρο (CNE & Πανεπιστήμιο Κύπρου). 12

Περιφέρειες Γνώσης 891.779,00 Υποδομές Έρευνας 4.714.628,00 5% Άνθρωποι 12.876.056,00 14% Ιδέες 14.265.756,00 15% Επιστήμη & Κοινωνία 3.376.422,00 4% Έρευνα Προς Όφελος ΜΜΕ 10.559.176,00 1 Σχήμα 8 Ασφάλεια 4.808.057,00 5% Ποσά που Αποκόμισαν Κυπριακοί Φορείς Διεθνής Συνεργασία 235.668,00 0% Διάστημα 1.187.300,00 ΤΠΕ 21.049.364,00 23% EΥΡΑΤΟΜ 51.731,00 Υγεία 0% 2.509.132,00 3% Τρόφιμα, Γεωργία, Αλιεία & Βιοτεχνολογία 2.696.224,00 3% Νανοεπιστήμες 2.683.579,00 3% Περιβάλλον 3.851.424,00 4% Μεταφορές 3.310.467,00 4% Κοιν.-οικον. & Ανθρωπ. Επιστήμες 864.610,00 Ενέργεια 2.716.738,00 3% Πρόγραμμα «Ιδέες» Χαμηλά Ποσοστά Επιτυχίας σε Όλη την Ευρώπη Υψηλή Ανταμοιβή! 9/11 Έργα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Το Πρόγραμμα Ιδέες σημειώνει ποσοστό επιτυχίας μόλις 5,2% (Σχήμα 6), ποσοστό χαμηλό, ωστόσο, αναμενόμενο βάσει και των συνολικών αποτελεσμάτων για τις χώρες μέλη της Ε.Ε. όπου ο μέσος όρος του ποσοστού επιτυχίας είναι 1. Υψηλό ποσοστό επιτυχίας έχουν η Γαλλία (15,47%), η Γερμανία (13,85%) η Αυστρία (12,99%), η Ολλανδία (15,3%), το Βέλγιο (13,13%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (14,25%), χώρες με μεγάλη ερευνητική παράδοση και άρτιες υποδομές έρευνας. Σημειώνεται ότι το ποσοστό επιτυχίας για τη χώρα μας με βάση τη συμμετοχή στα Έργα ανέρχεται στο 7,19%. Συνολικά, οι προσπάθειες των ερευνητών από την Κύπρο στο Πρόγραμμα Ιδέες κρίνονται πετυχημένες καθώς με συμμετοχή που φτάνει μόλις το 5% του συνόλου των Προτάσεων που 13

υποβλήθηκαν από την Κύπρο στο 7 ο ΠΠ, το ποσό που εξασφάλισαν οι κυπριακοί φορείς με 5 Έργα αντιπροσωπεύει το 15% ( 14.265.756, Σχήμα 5) της συνολικής χρηματοδότησης των κυπριακών φορέων από την Ε.Ε. Σημειώνεται ότι, τα 9 από τα 11 Έργα έχουν ως Ανάδοχο Φορέα το Πανεπιστήμιο Κύπρου, 1 το Ινστιτούτο Κύπρου και 1 το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής. Από τα 11 συνολικά Έργα, σε 5 Έργα ο δικαιούχος είναι Νέος Ερευνητής, σε 4 είναι Έμπειρος Ερευνητής, 1 Έργο Proof of Concept και 1 Έργο Consolidator Grant. Τίτλος Έργου Θεματική Περιοχή Multiple Systems of Spatial Memory: Their role in Reasoning and Action New Results on Structural Change Tests: Theory and Applications Consistent computation of the chemistry-cloud continuum and climate change in Cyprus Functional and regulatory protein networks of chromatin modifying enzymes Fault-Adaptive Monitoring and Control of Complex Distributed Dynamical Systems A Novel Non-Invasive Prenatal Diagnosis for Genetic Disorders Employment in Europe Virtual Environments in Construction and Interior Design Re-engineering the tumor microenvironment to alleviate mechanical stresses and improve chemotherapy Theories and Models of the Dark Sector: Dark Matter, Dark Energy and Gravity. Theology, Education, Scholastic Institution and Scholars-network: dialogues between the University of Paris and the new Universities from Central and Eastern Europe during the Late Ψυχολογία Οικονομετρία Περιβάλλον Υγεία - Βιολογία Ηλεκτρολογική Μηχανική Υγεία Οικονομία Γνωστική Ψυχολογία - Πληροφορική Υγεία Κοσμολογία Ανθρωπιστικές Σπουδές Συμπερασματικά, παρά το γεγονός ότι τα ποσοστά επιτυχίας των Χορηγιών ERC είναι εξαιρετικά χαμηλά, στις πετυχημένες περιπτώσεις η ανταμοιβή για τους δικαιούχους είναι υψηλή. Πρόγραμμα «Άνθρωποι» Ικανοποιητικό Ποσοστό Επιτυχίας σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο Κύριος Παίκτης το Πανεπιστήμιο Κύπρου 14

Όπως διαπιστώνει κανείς από τις γραφικές παραστάσεις (Σχήματα 6 & 7), συγκρίνοντας μεταξύ των Προγραμμάτων τα ποσοστά επιτυχίας όσον αφορά στην κυπριακή συμμετοχή στον Κατάλογο Επιλεγμένων Προτάσεων για Χρηματοδότηση, διαπιστώνεται ότι στο Πρόγραμμα Άνθρωποι σημειώνεται το υψηλότερο ποσοστό (19,37% 7 ). Το Πρόγραμμα Άνθρωποι σημείωσε, επίσης, ικανοποιητικό ποσοστό επιτυχίας 19,4% σε σχέση με το μέσο όρο των 28 της Ε.Ε. (20,). Σημειώνεται ότι, συγκρίνοντας απόλυτους αριθμούς συμμετοχής και πληθυσμιακά δεδομένα σε επίπεδο Ε.Ε., η Κύπρος συμμετείχε πολύ ενεργά στο εν λόγω Πρόγραμμα. Σε εθνικό επίπεδο, στο Πρόγραμμα Άνθρωποι υποβλήθηκε το 14% των συνολικών Προτάσεων το οποίο απέφερε το 14% επίσης από τη συνολική χρηματοδότηση (Σχήματα 4 & 5). Από τις 74 συνολικά κυπριακές συμμετοχές σε Έργα στο Πρόγραμμα Άνθρωποι, οι 36 είναι από το Πανεπιστήμιο Κύπρου (προϋπολογισμό 6.271.704), εκ των οποίων το Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει το ρόλο του Συντονιστή σε 1 Έργο με δίκτυο συνεργασίας. Το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου με 10 συμμετοχές εξασφάλισε 2.273.610 (σε 1 Έργο που δεν είναι τύπου Υποτροφίας το ΤΕΠΑΚ έχει συντονιστικό ρόλο). Πιο πετυχημένη Δράση είναι το «Career Integration Grant». Συμπεραίνει, λοιπόν, κανείς πως τα δύο δημόσια Πανεπιστήμια, Πανεπιστήμιο Κύπρου και Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, που κατά κύριο λόγο έχουν Έργα σε αυτή τη Δραστηριότητα, καταφέρνουν μέσω του Προγράμματος Άνθρωποι να εισάγουν νέους ερευνητές στο ερευνητικό σύστημα της χώρας και εν μέρει να επαναπατρίσουν Κύπριους ερευνητές που ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους στο εξωτερικό. Πρόγραμμα «Ικανότητες» Υψηλό Ποσοστό Επιτυχίας μεταξύ των Προγραμμάτων 20 εκ. για Κύπρο - 22% της Συνολικής Χρηματοδότησης για την Κύπρο Υποδομές Έρευνας Υψηλά Ποσοστά Επιτυχίας στην Κύπρο 7 Το ποσοστό του Προγράμματος Ευρατόμ δεν είναι ενδεικτικό της επιτυχίας καθώς έχουν υποβληθεί μόνο τρεις Προτάσεις. Το ίδιο ισχύει και για τη Δραστηριότητα του Προγράμματος Ικανότητες Ενίσχυση για την Ανάπτυξη Ερευνητικών Πολιτικών όπου υποβλήθηκε μόνο μία Πρόταση. 15

5 εκ. ευρώ Χρηματοδότηση για την Κύπρο Ινστιτούτο Κύπρου και Πανεπιστήμιο Κύπρου οι Κυρίαρχοι Παίκτες Δραστηριότητα Έρευνα προς Όφελος ΜΜΕ 10,6 εκ. ευρώ Στο Πρόγραμμα Ικανότητες αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό επιτυχίας στη Δραστηριότητα Υποδομές Έρευνας το οποίο αγγίζει το 54,3 % (Σχήμα 7). Η Δραστηριότητα αυτή απέφερε στην Κύπρο το 5% του συνολικού προϋπολογισμού (Σχήμα 8), περίπου δηλαδή 5 εκ. ευρώ με κυρίαρχους παίκτες το Ινστιτούτο Κύπρου με 9 Έργα και 3.430.137 χρηματοδότηση και το Πανεπιστήμιο Κύπρου με 10 και 1.000.484 χρηματοδότηση από το σύνολο των 23 Έργων. Το Ινστιτούτο Κύπρου συντονίζει επιπλέον 4 από το σύνολο των 23 Έργων με κυπριακή συμμετοχή. Τίτλος Έργου Sustainability of einfrastructures across the Mediterranean Enabling Grids for E-sciencE III Linking Scientific Computing in Europe and the Eastern Mediterranean Multi-Gigabit European Research and Education Network and Associated Services (GN3) European Grid Initiative: Integrated Sustainable Pan-European Infrastructure for Researchers in Europe PRACE - First Implementation Phase Project PRACE - Second Implementation Phase Project PRACE - Third Implementation Phase Project Linking Scientific Computing in Europe and the Eastern Mediterranean - Phase 2 Up Grade Black Sea Scientific Network Preparatory Phase for a Deep Sea Facility in the Mediterranean for Neutrino Astronomy and Associated Sciences Θεματική Περιοχή Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Τεχνολογίες Πληροφορικής και Πληροφοριών Περιβάλλον Περιβάλλον Sea DataNet II: Pan-European infrastructure for ocean and marine data management Gliders for Research, Ocean Observation and Management Advanced Research Infrastructure for Archaeological Dataset Networking in Europe Science and Technology for Archaeology and Cultural Heritage in the Eastern Mediterranean Preparing for the construction of the Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities Περιβάλλον Περιβάλλον Πολιτιστική Κληρονομιά Πολιτιστική Κληρονομιά Πολιτιστική Κληρονομιά 16

The European Solar Research Infrastructure for Concentrated Solar Power Ενέργεια Study of Strongly Interacting Matter Open Access Infrastructure for Research in Europe 2nd-Generation Open Access Infrastructure for Research in Europe Φυσική Θετικές Επιστήμες Οριζόντιο Οριζόντιο Σημαντική είναι και η συμμετοχή των ΜΜΕ από την Κύπρο στη Δραστηριότητα Έρευνα προς Όφελος ΜΜΕ. Η Δραστηριότητα αυτή αποτελεί τη δεύτερη δημοφιλέστερη μετά τη Θεματική Προτεραιότητα ΤΠΕ. Το ποσοστό επιτυχίας στη Δραστηριότητα αυτή ανέρχεται στο 14,5 % (Σχήμα 7), ενώ οι φορείς της Κύπρου εξασφάλισαν το ποσό των 8,7 εκ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 1 της συνολικής τους χρηματοδότησης (Σχήμα 8). Κατανομή Χρηματοδότησης από Έργα για Κυπριακούς Φορείς Μερίδα του Λέοντος για Δημόσια Πανεπιστήμια, Δημόσιους Ερευνητικούς Οργανισμούς & Επιχειρήσεις 30,5 εκ. ευρώ για το Πανεπιστήμιο Κύπρου 9,5 εκ. ευρώ για το Ινστιτούτο Κύπρου 35,3 εκ. ευρώ για τις Επιχειρήσεις Χαμηλή Συμμετοχή σε Έργα των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων και των Δημόσιων Φορέων Όσον αφορά στη συμμετοχή φορέων από την Κύπρο στα Έργα, παρατηρεί κανείς ότι τα Δημόσια Πανεπιστήμια (κατά κύριο λόγο το Πανεπιστήμιο Κύπρου) μαζί με το Ινστιτούτο Κύπρου και τις επιχειρήσεις αποτελούν τους βασικούς παίκτες και απολαμβάνουν ταυτόχρονα τη μερίδα του λέοντος στην κατανομή της χρηματοδότησης που εξασφάλισε η Κύπρος από τη μέχρι τώρα συμμετοχή της στο 7 ο ΠΠ (Σχήματα 9 & 10). Από την άλλη πλευρά, τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια (συμπεριλαμβανομένων και των Ερευνητικών τους Κέντρων) δεν έχουν καταφέρει ακόμη να δημιουργήσουν δίκτυα συνεργασίας στην Ευρώπη που να τους δίνουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν, έστω και ως συνεργαζόμενοι φορείς, σε Προτάσεις που υποβάλλονται. Αντίστοιχα, Δημόσιοι Φορείς και Φορείς του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα (π.χ. Τμήματα Υπουργείων, Δήμοι, Αρχή Ηλεκτρισμού, Συμβούλιο Αποχετεύσεων) δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν πολύ ενεργή συμμετοχή στο 7 ο ΠΠ. 17

Σχήμα 9 Κατανομή Χρηματοδότησης από Ε.Ε. Επιχειρήσεις 35.255.539 38% Άλλοι Οργανισμοί 3.940.214 4% Δημόσια Πανεπιστήμια 35.291.799 38% Ιδιωτικά Πανεπιστήμια 2.613.773 3% Δημόσιοι Ερευνητικοί Οργανισμοί 14.099.929 15% Δημόσιοι Οργανισμοί 1.967.447 2% 18

CY.R.I.C LTD 1.054.938 ADITESS Ltd 840.120 GEOIMAGING Ltd 1.167.766 2% SIGINT SOLUTIONS Ltd 1.415.978 2% HYSTORE TECHNOLOGIES Ltd 1.620.993 2% WLB Ltd 1.733.573 2% S.S.F.Adaptable Surface Ltd 919.901 SIGNALGENERIX Ltd 1.123.519 2% ΙΠΕ 1.608.887 2% E.P.O.S. IASIS RTD Ltd 876.862 NOVAMECHANI CS Ltd 1.066.840 O.M. Ltd 2.389.785 3% PRIMETEL PLC 2.263.087 3% ΙΝΓΚ 4.581.227 6% Σχήμα 10 ΕΤΕΚ 918.237 ebos Technologies Ltd 2.838.634 4% ΤΕΠΑΚ 4.739.899 6% Ινστιτούτο Κύπρου 9.518.702 13% DANAOS SHIPPING COMPANY Ltd 807.251 Πανεπιστήμιο Κύπρου 30.456.650 4 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ A.P.T. Ltd 832.861 EDEX Ltd 802.120 Feldman Enterprises Ltd 843.519 Συμμετοχή Επιχειρήσεων από την Κύπρο Σημαντική Συμμετοχή στο 7 ο ΠΠ από τις Επιχειρήσεις 35% του Συνόλου της Χρηματοδότησης για την Κύπρο στις Επιχειρήσεις Ενθαρρυντικά τα Ποσοστά Επιτυχίας για τις ΜΜΕ Συνολικά, από τις 2944 κυπριακές συμμετοχές σε Προτάσεις που υποβλήθηκαν οι 1310 ήταν από ΜΜΕ. Οι περισσότερες συμμετοχές ΜΜΕ σημειώνονται στη Θεματική Προτεραιότητα ΤΠΕ - Πρόγραμμα Συνεργασία (302) με ποσοστό επιτυχίας 10% και στη Δραστηριότητα Έρευνα προς Όφελος των Επιχειρήσεων - Πρόγραμμα Ικανότητες (423) με ποσοστό επιτυχίας 14%. 19

Συγκρίνοντας τη συμμετοχή στα Ειδικά Προγράμματα, το υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας τους σημειώνεται στη Δραστηριότητα Κοινές Τεχνολογικές Πρωτοβουλίες με 36,4% (Σχήμα 11) 8. Συνολικά, το ποσοστό επιτυχίας για τις ΜΜΕ βάσει των συμμετοχών στον Κατάλογο Προτάσεων για Χρηματοδότηση φτάνει περίπου το 13,4%. Σχήμα 11 7ΠΠ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΜΜΕ Διεθνής Συνεργασία Επιστήμη & Κοινωνία Περιφέρειες Γνώσης Έρευνα Προς Όφελος ΜΜΕ Υποδομές Έρευνας Άνθρωποι JTIs Ασφάλεια Διάστημα Κοιν.-οικον. & Ανθρωπ. Επιστήμες Μεταφορές Περιβάλλον Ενέργεια Νανοεπιστήμες ΤΠΕ Τρόφιμα, Γεωργία, Αλιεία & Βιοτεχνολογία Υγεία 7,7% 13,9% 18,2% 25,0% 24, 11,5% 10,0% 8, 20,4% 13, 7,7% 20,7% 9,9% 9,7% 10,3% 36,4% 66,7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Στις επιμέρους Θεματικές Προτεραιότητες / Δραστηριότητες / Προγράμματα οι ΜΜΕ κατάφεραν να εξασφαλίσουν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησής τους μέσω της Δραστηριότητας Έρευνα προς Όφελος των Επιχειρήσεων, περίπου δηλαδή 9,2 εκ. ευρώ από το σύνολο των 30,5 εκ. ευρώ που τους αντιστοιχεί. Οι επιχειρήσεις γενικότερα (ΜΜΕ & Μεγάλες επιχειρήσεις) της Κύπρου κατάφεραν να εξασφαλίσουν συνολικά 35,2 εκ ευρώ ποσό που αποτελεί το 37,84 % του συνόλου της χρηματοδότησης που εξασφάλισαν οι φορείς από την Κύπρο μέσω του 7 ου ΠΠ (Σχήμα 9). 8 Το ποσοστό επιτυχίας στη Δραστηριότητα Υποδομές Έρευνας δεν είναι ασφαλές καθώς στην κεντρική βάση δεδομένων E-CORDA λανθασμένα έχουν καταχωρηθεί ορισμένοι φορείς ως ΜΜΕ στα αποτελέσματα των εν λόγω Προσκλήσεων (π.χ. Πανεπιστήμιο Κύπρου & Ινστιτούτο Κύπρου ως ΜΜΕ). 20

Συντονισμός Ευρωπαϊκών Έργων από Κυπριακούς Φορείς Μεγάλα Περιθώρια Βελτίωσης στο Συντονισμό Έργων από Κυπριακούς Φορείς Από τις 463 κυπριακές συμμετοχές σε Έργα μόνο σε 74 ο κυπριακός φορέας είχε συντονιστικό ρόλο. Επιπλέον, οι 40 συμμετοχές είναι στο Πρόγραμμα Άνθρωποι, εκ των οποίων μόνο 9 είναι Έργα με δίκτυο συνεργασίας ενώ τα υπόλοιπα είναι Υποτροφίες. Επίσης, άλλα 11 έχουν υποβληθεί στο Πρόγραμμα Ιδέες όπου οι Προτάσεις υποβάλλονται κατά κύριο λόγο από έναν οργανισμό χωρίς να απαιτείται η δημιουργία διεθνούς δικτύου συνεργασίας. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι ότι στη Θεματική Προτεραιότητα ΤΠΕ όπου έχουμε τη μεγαλύτερη κυπριακή συμμετοχή σε Έργα (85 συμμετοχές) μόνο σε 2 από αυτά τα Έργα ο συντονιστής προέρχεται από την Κύπρο. Συμπεράσματα Τα αποτελέσματα για τη συμμετοχή της Κύπρου κρίνονται ως ενθαρρυντικά δεδομένων των περιοριστικών παραγόντων που χαρακτηρίζουν το ερευνητικό πεδίο της χώρας. Μειονεκτήματα - Δεδομένα εγγενή χαρακτηριστικά του κυπριακού ερευνητικού περιβάλλοντος μικρό μέγεθος χώρας περιορισμένο ερευνητικό δυναμικό μικρή ηλικία ακαδημαϊκών ιδρυμάτων μικρή ερευνητική παράδοση περιορισμένη βιομηχανική δραστηριότητα μικρή διάδραση σε θέματα Ερευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α) μεταξύ δημόσιου & ιδιωτικού τομέα χαμηλή επένδυση ιδιωτικού τομέα στην Ε&Α Πετυχημένη κρίνεται η συμμετοχή των Δημόσιων Πανεπιστημίων και ερευνητικών οργανισμών σε αντιπαραβολή με τη μη ικανοποιητική απόδοση Ιδιωτικών Πανεπιστημίων ενώ χρειάζεται περισσότερη κινητοποίηση για τη συμμετοχή των Δημόσιων Φορέων. Επίσης, εξαιρετικής σημασίας είναι η προσπάθεια των επιχειρήσεων της Κύπρου να συμμετέχουν ενεργά στο 7 ο ΠΠ. Συνολικά, υπάρχουν ακόμα σημαντικά περιθώρια για βελτίωση, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στη συμμετοχή κυπριακών φορέων σε πιο ανταγωνιστικές κοινοπραξίες καθώς και στη διεύρυνση της συμμετοχής των κυπριακών φορέων ως συντονιστές των υποβαλλόμενων προτάσεων. 21

Δεδομένης, ωστόσο, της μείωσης των εθνικών πόρων για προγράμματα Ε&Α, είναι αναγκαίο η Κύπρος να αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτικές ευκαιρίες προκειμένου να συνεχίσει το δρόμο της ανάπτυξης μέσα από τη γνώση, την έρευνα και την καινοτομία. 22