ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ Α ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ο συγγραφέας πραγματεύεται το θέμα της παραβατικής συμπεριφοράς των νέων. Στην αρχή, επισημαίνει ότι γονείς και εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν στο σπίτι και στο σχολείο την αδυναμία ή την απροθυμία ορισμένων έφηβων να ακολουθήσουν τους κοινωνικούς κώδικες συμπεριφοράς Η συνέχιση της διαταραγμένης συμπεριφοράς καταλήγει συχνά σε νομικές παραβάσεις. Στις μέρες μας, στην Ευρώπη και στην Αμερική, αυξάνεται ο αριθμός των νέων που παρανομούν, το όριο της ηλικίας μικραίνει, ενώ παρατηρούνται ανάλογα φαινόμενα και σε κορίτσια. Καταλήγοντας, υπογραμμίζει ότι η παραβατικότητα κορυφώνεται στα αγόρια γύρω στο 15 έτος και στα κορίτσια στο 14, ενώ μάλιστα μετά την ενηλικίωση παρατηρείται συμμόρφωση των πρώην παραβατών στους κανόνες της κοινωνίας. Β1. Οι παράγραφοι συνδέονται με την έκφραση «καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν» με την οποία δηλώνεται η χρονική σχέση. Οι περίοδοι των παραγράφων: Της δεύτερης παραγράφου του κειμένου: Η πρώτη περίοδος συνδέεται με τη δεύτερη με τη λέξη όμως που δηλώνει αντίθεση. Η δεύτερη με την τρίτη με την έκφραση «Τα προβλήματα συμπεριφοράς» που δηλώνει νοηματική συγγένεια. Η τρίτη συνδέεται με την τέταρτη με την λέξη παρόλο που δηλώνει εναντίωση. Της τρίτης παραγράφου του κειμένου: Η πρώτη περίοδος συνδέεται με τη δεύτερη με την επανάληψη της λέξης προβλήματα. Η δεύτερη με την τρίτη με τη λέξη μάλιστα, που δηλώνει έμφαση.
Β2. Δομή: «Η παλιότερη γενιά...από τους εφήβους»: Θεματική περίοδος. «Οι λόγοι...που καταπατούνται»: Λεπτομέρειες. Η πρόταση κατακλείδα παραλείπεται. Μέθοδος/ τρόπος ανάπτυξης: Με αιτιολογία. Στις λεπτομέρειες, ο συγγραφέας τονίζει γιατί η παλιότερη γενιά διαμαρτύρεται για την έλλειψη πειθαρχίας, υπακοής και σεβασμού από τους νέους. Β3. Η συμμόρφωση στους νόμους είναι ιδιαίτερα σημαντική για την κοινή συμβίωση. Ο άνθρωπος, ον κοινωνικό από τη φύση του, έχει την ανάγκη της συνύπαρξης και της συνεργασίας, για την πραγμάτωση των ατομικών και των ομαδικών του στόχων. Είναι, όμως, φυσικό οι διαφορετικοί χαρακτήρες, τα προσωπικά και αντικρουόμενα πολλές φορές συμφέροντα να γεννούν προστριβές και αντιπαραθέσεις που ξεπερνιούνται με τη θέσπιση από τα αρμόδια όργανα της πολιτείας κανόνων κοινής αποδοχής που αποδίδουν το δίκαιο και διασφαλίζουν την αρμονική συνύπαρξη. Επιπλέον, η συμμόρφωση στους νόμους επιτρέπει την κοινή στοχοθεσία και τη γενικότερη συστράτευση για την υλοποίηση της, αφού διασφαλίζεται η κοινωνική γαλήνη και ηρεμία. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η ανάπτυξη του πολιτισμού και η διασφάλιση της αξίας Άνθρωπος. Β4. Συνώνυμα Αντώνυμα αδυναμία ατονία, εξάντληση, δύναμη, ισχύς, ρώμη ανεπάρκεια ασήμαντες ανούσιες, μηδαμινές σημαντικές, σπουδαίες έλλειψη απουσία, ανυπαρξία ύπαρξη, παρουσία, αφθονία πειθαρχίας υπακοής, συμμόρφωσης, ευπείθειας απειθαρχίας, ανυπακοής Γ. Παραγωγή λόγου Επικοινωνιακό πλαίσιο: ζητείται ομιλία, άρα πρέπει να υπάρχει προσφώνηση και αποφώνηση. Πρόλογος Κυρίες και κύριοι,
Η πορεία του αθλητισμού είναι άρρηκτα δεμένη με την πορεία της κοινωνικής οργάνωσης. Τα κοινωνικά φαινόμενα του αθέμιτου ανταγωνισμού και της εμπορευματοποίησης είναι ολοφάνερα αποτυπωμένα σ' αυτό που σήμερα ονομάζεται αθλητικός χώρος. Ο παραλογισμός, όμως, υλοποιείται κυρία στη ρωμαϊκή αρενοποίηση των αθλητικών θεαμάτων, την επιθετικότητα και τη βία ορισμένων ομάδων «φιλάθλων», οι οποίοι συχνάζουν στα γήπεδα όχι για να παρακολουθούν, αλλά για να καταστρέφουν χωρίς να διεκδικούν τίποτα. Το φαινόμενο παίρνει επικίνδυνες διαστάσεις και γι' αυτό χρειάζεται μελέτη σε βάθος που θα οδηγήσει στη λήψη των κατάλληλων μέτρων για την όχι περιστασιακή αλλά σε βάθος αντιμετώπιση του. Κύριο μέρος Αίτια του χουλιγκανισμού: Ψυχολογικά: Τα αισθήματα μειονεξίας, η οργή, ο φόβος, το περιβάλλον επηρεάζουν την ευαίσθητη ψυχή του νέου που δυσκολεύεται να συγκρατήσει τα πάθη του. Η βία δεν είναι τρόπος διεκδίκησης της νίκης αλλά απόδειξης των οπαδών ότι «υπάρχουν». Οικονομικά: Η ανεργία καθιστά αδρανείς τους νέους, αφού δεν έχουν χώρο να διοχετεύσουν τη δημιουργική τους δραστηριότητα. Η απραξία τους οδηγεί σε λανθασμένες διεξόδους. Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο (έλλειψη πόρων, φτώχεια) και η άνιση κατανομή εισοδήματος προκαλεί τους νέους, οι οποίοι με την ευκαιρία των ποδοσφαιρικών κυρίως αγώνων εκφράζουν την αντίδραση τους. Κοινωνικά: Ο κλονισμός της οικογένειας, η αύξηση των διαζυγίων, η έλλειψη θαλπωρής καθώς και η ανικανότητα των γονέων να διαπαιδαγωγήσουν σωστά τα παιδιά τους. Η λογική του συστήματος που προτιμά τον αντικοινωνικό από τον πολιτικοποιημένο νέο, τον χούλιγκαν από τον υπεύθυνο πολίτη. Η αδιαφορία, η έλλειψη της αναγκαίας επίβλεψης και επιμέλειας από την κοινωνία, η ελλιπής κοινωνική μέριμνα. Η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών πριν και κατά τη διάρκεια των αγώνων. Η «επαγγελματοποίηση» του ποδοσφαίρου και η αστικοποίηση στη σύνθεση των θεατών, έφερε αλλαγές και
στα στάδια (αριθμημένες σκεπαστές θέσεις με ακριβό εισιτήριο, φτηνές θέσεις για φτωχούς θεατές που παρακολουθούν αστυνομικοί). Η πραγματικότητα αυτή προκαλεί και εξεγείρει τους ευερέθιστους νέους. Οι χούλιγκανς είναι νέοι (17-21) ετών, εργατικής κυρίως καταγωγής, από συνοικίες όπου η «συμμορία» είναι η πιο προσφιλής μέθοδος κοινωνικοποίησης. Πολιτικά: Η πολιτικοποίηση του αθλητισμού, με συνέπεια το φανατισμό, τη βία και τη μεταφορά των πολιτικών διαφορών στους αθλητικούς χώρους. Οι άδικοι αθλητικοί νόμοι, που ενισχύουν την αυθαιρεσία των μεγάλων σωματείων. Η προκλητική παρουσία και στάση της αστυνομίας. Η εξαχρείωση των ηθών στο δημόσιο βίο της χώρας αποτυπώνεται ανάλογα και στο χώρο του αθλητισμού. Πνευματικά: Η ελλιπής μόρφωση και η απαιδευσία που πλήττει το μεγαλύτερο μέρος της νεολαίας. Η «κουλτούρα του φτωχού» που συνόδευε το ποδόσφαιρο στην Αγγλία από τη στιγμή της «γέννησης» του το 1878. Το ποδόσφαιρο ανάγεται σε «θρησκεία» και ο αγώνας θεωρείται ευκαιρία για διεκδίκηση της κοινωνικής ισότητας μέσα στο γήπεδο. Ηθικά: Άμβλυνση της καθιερωμένης ηθικοκοινωνικής δεοντολογίας (ατομικισμός, αμοραλισμός, κλονισμός ηθικών αρχών). Το ατομικό και συλλογικό αδιέξοδο που αντανακλά το πνεύμα της εποχής μας. Ο αθλητικός τύπος και γενικότερα τα ΜΜΕ: Προβάλλουν λανθασμένα πρότυπα. Ηρωοποιούν τους αθλητές. Φανατίζουν, μαζοποιούν και ντοπάρουν ψυχολογικά τους νέους με τις πολύωρες και καθαρά προπαγανδιστικές εκπομπές έτσι στον αγώνα της Κυριακής είναι έτοιμοι για τα έκτροπα. Προβάλλουν στους νέους, μέσω της διαφήμισης, έναν πλασματικό κόσμο που απέχει από την πραγματικότητα. Τα αθλητικά σωματεία: Έχουν μετατραπεί σε εμπορικές επιχειρήσεις και ενδιαφέρονται να αυξήσουν με κάθε τρόπο τα κέρδη τους. Για το λόγο αυτό οργανώνουν και φανατίζουν μόνιμους «οπαδούς»-πελάτες.
Επιτρέπουν και ενισχύουν αντιαθλητικές εκδηλώσεις τόσο στους αθλητές όσο και στους οπαδούς τους. Τρόποι αντιμετώπισης: Κατασκευή αθλητικών και πολιτιστικών κέντρων, όπου οι νέοι θα μπορούν να αθλούνται και να δημιουργούν οι ίδιοι. Έτσι, δεν θα είναι μόνον θεατές, αλλά θα συμμετέχουν σε αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η πολιτεία πρέπει να αποφεύγει τη χρήση βίας για την καταστολή των χούλιγκανς. Η διακριτική παρουσία της αστυνομίας, έξω από τους αθλητικούς χώρους, θα απέτρεπε πολλά έκτροπα. Τα αθλητικά σωματεία είναι σωστό να μεριμνούν για την τάξη στα γήπεδα με ιδιωτική κι όχι με την κρατική αστυνομία. Εξυγίανση του αθλητισμού και του αθλητικού τύπου. Καταπολέμηση της ανεργίας, ώστε οι νέοι να στρέψουν εκεί την ενεργητικότητα τους. Παροχή κατάλληλης ανθρωπιστικής και δημοκρατικής παιδείας. Χρειάζεται όλοι, γονείς και πολιτεία να δείξουν κατανόηση, στοργή, να διαφωτίσουν τους νέους, όχι με πατερναλιστικό τρόπο αλλά με διάλογο, για τα προβλήματα της σύγχρονης εποχής. Επίλογος Θλίβεται πράγματι κανείς, όταν διαπιστώνει τον εκφυλισμό του σημερινού αθλητισμού. Πρέπει, όμως, να καταβληθεί κάθε ειλικρινής προσπάθεια, για να ξαναζωντανέψει το πραγματικό αθλητικό πνεύμα που ανυψώνει την αξία Άνθρωπος και συμβάλλει στη συναδέλφωση των λαών. Αποφώνηση: Ευχαριστώ για το χρόνο σας.