ΕΥΤΥΠΙΩΣΗ (Ή ΝΕΚΡΩΣΗ ΒΡΑΧΙΟΝΩΝ) Πολύ διαδεδομένη ασθένεια στο αμπέλι, πυρηνόκαρπα, ελιά, εσπεριδοειδή, μαστιχόδενδρο. Το παθογόνο και εισέρχεται κυρίως από τις τομές κλαδέματος, εγκαθίσταται αρχικά στο ξύλο, και στη συνέχεια στο κάμβιο και το φλοιό. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Αμπέλι: 1. Καστανός μεταχρωματισμός του ξύλου (μεταχρωματισμός κυκλικού τομέα-παθογνωμονικό), 2. Το μεταχρωματισμένο ξύλο παραμένει πολύ σκληρό (διαφορά από την Ίσκα), 3. Νάνες κληματίδες (με μικροφυλλία, βραχυγονάτωση, παραμόρφωση-χλώρωση-περιφερειακή νέκρωση φύλλων) που τελικά ξεραίνονται το καλοκαίρι, 4. Ημιπληγία ή αποπληξία. (ΟΧΙ διογκωμένα έλκη). Βερικοκιά: 1. Διογκωμένα έλκη με επιμήκεις ρωγμές στους κλάδους ή τον κορμό τα οποία ξεκινούν πάντα από τις τομές κλαδέματος, 2. Έκκριση κόμμεος από τα έλκη, 3. Καστανός μεταχρωματισμός του ξύλου που ξεκινάει από την τομή κλαδέματος και επεκτείνεται σε μεγάλο μήκος (το ξύλο παραμένει σκληρό), 4. Καχεξία, εύθραυστοι κλάδοι και βραχίονες που ξεραίνονται το καλοκαίρι, 5. Ημιπληγία ή αποπληξία.
Καστανός μεταχρωματισμός ξύλου (επεκταμένος) Περιθήκια σε ξύλο Νεκρός βραχίονας (Ημιπληγία) Τομή κλαδέματος Έλκος Καχεκτικές κληματίδες Νεκρός βραχίονας (Ημιπληγία) Μεταχρωματισμός κυκλικού τομέα
ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: ο ασκομύκητας Eutypa lata (τ.μ.) με ατελή μορφή (πυκνιδιακή) τον αδηλομύκητα Cytosporina lata (α.μ.) [συν: Libertella blepharis, (α.μ.)]. Διαχείμαση: ως περιθήκια σε στρώματα πάνω σε νεκρά δένδρα, ξηρά τμήματα ή σκληρό ξύλο διαφόρων δένδρων για 2-3 χρόνια. Τα περιθήκια είναι απιοειδή, βυθισμένα στο ξύλο και περιέχουν ασκούς με αλλαντοειδή ασκοσπόρια. Μόλυνση: επιτυγχάνεται με τα ασκοσπόρια των περιθηκίων (ΟΧΙ με τα πυκνιδιοσπόρια). Ευνοϊκές συνθήκες: για το σχηματισμό των περιθηκίων και την ελευθέρωση των ασκοσπορίων χρειάζεται υγρασία (βροχοπτώσεις). ***Η αγενήςμορφήδενφαίνεται να παίζει ρόλο στον κύκλο της ασθένειας.
Βιολογικός κύκλος του μύκητα Eutypa lata.
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΥΤΥΠΙΩΣΗΣ Αφαίρεση των προσβεβλημένων κλαδων ή βραχιόνων. Συλλογή και κάψιμο όλων των νεκρών δένδρων που αποτελούν ξενιστές του παθογόνου. Κλάδεμα με ξηρό καιρό και ψεκασμός των δένδρων (ή επάλειψη των τομών) με benomyl. Συνδυασμένη καταπολέμηση (benomyl + Fusarium lateritium).
ΚΑΡΚΙΝΟΣ (Ή ΟΓΚΟΣΤΟΥΛΑΙΜΟΥ) Είναι ασθένεια του αμπελιού, μηλοειδών, πυρηνοκάρπων και τριανταφυλλιάς (άλλο είδος βακτηρίου). Στελέχη του βακτηρίου χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιοτεχνολογία για γενετική τροποποίηση οργανισμών. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Σχηματισμός όγκων σε διάφορα μέρη του ξενιστή, αρχικά υπόλευκοι-μαλακοί-λείοι, αργότερα σκούροι-σκληροί-τραχείς. Στα αμπέλι οι όγκοι εμφανίζονται κυρίως στα υπέργεια μέρη ενώ στους άλλους ξενιστές στο λαιμό και στις ρίζες. Καχεξία, νανισμός, χλώρωση, ξήρανση βραχιόνων, μείωση παραγωγής, νέκρωση.
Όγκοι
Σημαντικό γονιδιακό όχημα το βακτήριο Agrobacterium tumefaciens Ο τριπλός ρόλος του Agrobacterium: 1. φυτοπαθογόνο βακτήριο, 2. παράγοντας βιολογικής αντιμετώπισης και 3. γονιδιακό όχημα.
ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: - Agrobacterium vitis (Αμπέλι, βιότυπος 3) - Agrobacterium tumefaciens (άλλοι ξενιστές) Οικ. Rhizobiaceae, Gram-, ραβδόμορφα βακτήρια. Διαχείμαση: στους όγκους και στο έδαφος. Μόλυνση: απαραίτητη η ύπαρξη πληγών. Ευνοϊκές συνθήκες: μέτριες πρός υψηλές θερμοκρασίες (14-28 0 C). Αδρανοποίηση του βακτηρίου όταν Θ>30 0 C.
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Βιολογική καταπολέμηση προληπτικά με το Agrobacterium radiobacter (στέλεχος K84 agrocin 84). *** ΟΧΙ αποτελεσματικό για το βιότυπο 3 του αμπελιού. Αποφυγή καλλιέργειας σε μολυσμένο έδαφος, τραυματισμού των φυτών, αντιμετώπιση εντόμων και νηματωδών. Χρήση υγιούς πολλ/κού υλικού. Απολύμανση εργαλείων εμβολιασμού και κλαδέματος με φορμόλη και οινόπνευμα. Θεραπεία των όγκων με επάλειψή τους με Bacticin.
ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Κληματίδες: διπλοί κόμβοι, βραχυγονάτωση, διχάλωση, δεσμίωση, σκούπα μάγισσας. Ενδοκυττάρια κορδόνια!!! Φύλλα: παραμορφώσεις, ακανόνιστα νεύρα-σχήμα ριπιδίου (βεντάλιας), ασυμμετρία ελάσματος, βαθύτερες εγκολπώσεις, περισσότεροι και οξύτεροι οδόντες, ποικιλοχλώρωση, κίτρινο μωσαϊκό, περινεύριος μεταχρωματισμός, μικροφυλλία. Ράγες: ραγόπτωση, μικροραγία, ανισοραγία, ασπερμία. Μειωμένη ανάπτυξη και ριζικό σύστημα, μείωση παραγωγής, μικρή διάρκεια ζωής, αποξήρανση. Διαφορετικές φυλές του ιού προκαλούν διαφορετικά συμπτώματα (ριπιδοειδές φύλλο, κίτρινο μωσαϊκό, περινεύριος μεταχρωματισμός). Παρόμοια συμπτώματα και από άλλες αιτίες.
Κίτρινο μωσαϊκό Περινεύρια χλώρωση Ανισοραγία-μικροραγία Ασυμμετρία ελάσματος Υγιές Ριπιδοειδές φύλλο Σκούπα μάγισσας Νηματώδης Διχάλωση-δεσμίωση στιλέτο
Ενδοκυττάρια κορδόνια Συμπτώματα μολυσματικού εκφυλισμού σε αμπελώνα Εξάπλωση της ασθένειας κατά κηλίδες Μειωμένη ανάπτυξη
ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: οιόςgrapevine Fan Leaf Virus (Nepovirus). Φορείς: οι νηματώδεις Xiphinema index και Xiphinema italiae. Μεταδίδεται με έμμονο τρόπο, επεκτείνεται 1-1.5m ετησίως. Εξάπλωση της ασθένειας κατά κηλίδες. Διάδοση σε μακρυνές αποστάσεις: με πολλ/τικό υλικό, νερό άρδευσης, πλημμύρισμα αγρού το χειμώνα. Ο ιός μπορεί να εξαλειφθεί με διατήρηση των μολυσμένων φυτών σε Θ=33-38 o C για 4-6 εβδομάδες.
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΥ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΥ Χρήση υγιούς πολλ/κού υλικού. Αγρανάπαυση 10 ετών. Εκρίζωση μολυσμένων αμπελιών-ριζών και κάψιμο. Νηματωδωκτονία (φορείς). Χρήση ανθεκτικών υποκειμένων, ποικιλιών, υβριδίων.
ΒΟΘΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα: αυλακώσεις και βοθρία επί του ξύλου του κορμού, που αποκαλύπτονται μετά την αφαίρεση του φλοιού. Μειωμένη ανάπτυξη, αδύνατες κληματίδες που συχνά δεν παράγουν σταφύλια, καθυστέρηση στην έκπτυξη των οφθαλμών, νανισμός, μειωμένη παραγωγή, περιορισμένη διάρκεια ζωής. Παθογόνο: ο ιόςgrapevine rupestris stem pitting-associated virus (GRSPaV). Μετάδοση: σημαντικός παράγοντας μόλυνσης είναι το μολυσμένο πολλ/κό υλικό (αντιμετώπιση).
Βοθρίωση Βοθρίωση Νανισμός