ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Προτάσεις για κινητικές αναπηρίες Δραστηριότητα 1: Πετοσφαίριση καθιστών (Sitting Volley) Η δραστηριότητα μπορεί να γίνει είτε στο γήπεδο, είτε σε κλειστό γυμναστήριο. Ο εξοπλισμός που θα χρειαστεί είναι τα εξής: 1. Φιλέ χαμηλού ύψους στο γήπεδο ή αν δεν υπάρχει ένα σχοινί σε συγκεκριμένο χαμηλό και σταθερό ύψος που να χωρίζει το γήπεδο όπως το φιλέ. 2. Μπάλες διαφορετικού μεγέθους και βάρους (π.χ. μπάλες volley, ελαφριές μπάλες, μπαλόνια, κ.τ.λ.) Περιγραφή της δραστηριότητας: 1 ο βήμα: Ο Καθηγητής συγκεντρώνει όλους τους μαθητές και περιγράφει τη δραστηριότητα και τους κανόνες του παιχνιδιού. 2 ο βήμα: Στην αρχή μπορούν να χωριστούν σε ζευγάρια, να καθίσουν κάτω ο ένας απέναντι από τον άλλο και να πετούν τη μπάλα ο ένας στον άλλο (είτε πάνω από το χαμηλό φιλέ, είτε χωρίς αυτό). Για αρχή μπορούν να την πετάνε και να την πιάνουν κ έπειτα να κάνουν πάσα όπως στο βόλεϊ. 3 ο βήμα: Έπειτα, μπορούν να καθίσουν πίσω από τη γραμμή του σερβίς και να εκτελούν σερβίς πάνω από το φιλέ. 4 ο βήμα: Ο Καθηγητής χωρίζει τους μαθητές σε ομάδες των έξι (6), για να παίξουν βόλεϊ καθιστών. Προσαρμογές: Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μπάλες πιο ελαφριές, πιο μαλακές ή πιο έντονου χρώματος. Μπορεί να επιτραπεί στους μαθητές να γονατίσουν, αντί να καθίσουν. Για τους μεγαλύτερους μαθητές, μπορούν να εξηγηθούν οι κανόνες του παιχνιδιού και να διεξαχθεί κανονικό παιχνίδι. Μερικές πληροφορίες για το παιχνίδι: Γήπεδο: Το γήπεδο έχει διαστάσεις 10μ. Χ 6μ. και χωρίζεται με την κεντρική γραμμή σε δύο ίσα μέρη. Φιλέ: Το ύψος του φιλέ είναι 1.15 μέτρα για τους άνδρες και 1.05 μέτρα για τις γυναίκες. Διάρκεια: Ο μέγιστος αριθμός των σετ ενός αγώνα είναι πέντε. Ένα σετ ολοκληρώνεται όταν η μια ομάδα συγκεντρώσει 25 πόντους, έχοντας διαφορά
τουλάχιστον δύο πόντους από την αντίπαλη ομάδα (π.χ 25:23). Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα είναι ισόπαλο μετά τα τέσσερα σετ, δηλαδή το σκορ είναι 2:2, ακολουθεί ένα πέμπτο σετ το οποίο ολοκληρώνεται όταν η μια από τις δύο ομάδες συγκεντρώσει 15 πόντους. Νικήτρια ομάδα ανακηρύσσεται εκείνη που πρώτη θα κερδίσει τρία σετ. Παίκτες: Στο γήπεδο αγωνίζονται μόνο 6 παίκτες από κάθε ομάδα. Οι ομάδες μπορούν να έχουν μέχρι και 12 αθλητές η κάθε μια. Κανονισμοί: Σε σύγκριση με την Πετοσφαίριση, στην Πετοσφαίριση καθιστών επιτρέπεται το μπλοκ στο σερβίς της αντίπαλης ομάδας. Επίσης επιτρέπεται η επαφή των πελμάτων ή των ποδιών με το γήπεδο της αντίπαλης ομάδας, με την προϋπόθεση, ότι δεν παρεμποδίζεται το παιχνίδι της. Η επαφή των χεριών με το γήπεδο επιτρέπεται με την προϋπόθεση, ότι ένα μέρος του χεριού είναι είτε σε επαφή με την κεντρική γραμμή είτε ακριβώς επάνω από αυτήν. Κατά την εκτέλεση ενός επιθετικού χτυπήματος, η λεκάνη του παίκτη της επιθετικής ζώνης πρέπει να ακουμπά στο έδαφος. Ένας αμυντικός παίκτης μπορεί να εκδηλώσει επίθεση, πράγμα που σημαίνει να στείλει ή να καρφώσει τη μπάλα από οποιοδήποτε ύψος πίσω από την επιθετική ζών η, εφ' όσον η λεκάνη του δεν ακουμπάει ή δεν βρίσκεται μπροστά από την επιθετική γραμμή του γηπέδου. Μετά την επίθεση, ο παίκτης μπορεί να ακουμπήσει στην επιθετική ζώνη. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, οι αμυντικοί παίκτες πρέπει να έχουν επαφή με το έδαφος με κάποιο μέρος του σώματος τους μεταξύ της λεκάνης και των ώμων. Σε ορισμένες περιπτώσεις στην άμυνα στο πίσω μέρος του γηπέδου, για παράδειγμα την ώρα που "σώζεται η μπάλα", οι παίκτες επιτρέπεται να μην έχουν επαφή με το έδαφος αλλά για σύντομο χρονικό διάστημα, όμως δεν επιτρέπεται να σηκωθούν όρθιοι ή να ανασηκώσουν το σώμα τους ή να κάνουν βήματα. Δραστηριότητα 2: Boccia (Μπότσια) Η δραστηριότητα μπορεί να γίνει είτε στο γήπεδο, είτε σε κλειστό γυμναστήριο, αρκεί η επιφάνεια να είναι επίπεδη, σκληρή και λεία. Ο Εξοπλισμός που θα χρειαστεί είναι ο εξής: Χαρτοταινία για τη διαγράμμιση του γηπέδου. Σετ μπάλες Μπότσια (ή άλλες μπάλες ως εναλλακτική λύση π.χ. μπάλες τένις). Διαφορετικοί στόχοι (κώνοι, εφημερίδα, έγχρωμος στόχος σχεδιασμένος σε φύλλο χαρτί ή χαρτόνι, κλπ.). Καρέκλες. Βοηθητική συσκευή (κεκλιμένη ράμπα ή κεκλιμένος σωλήνας).
Περιγραφή της δραστηριότητας: 1 ο βήμα: Ο Καθηγητής συγκεντρώνει τους μαθητές και τους ενημερώνει για το άθλημα του Μπότσια, διευκρινίζοντας ότι είναι ένα Παραολυμπιακό άθλημα. 2 ο βήμα: Παιχνίδια με διαφορετικό στόχο: Τα παιδιά χωρίζονται σε μικρότερες ομάδες ανάλογα με τα διαθέσιμα γήπεδα. Σε κάθε γήπεδο παίζεται ένα παιχνίδι με διαφορετικό στόχο. Οι στόχοι μπορεί να είναι: ρίψη της μπάλας σε συγκεκριμένη απόσταση από τον τοίχο χωρίς η μπάλα να ακουμπήσει τον τοίχο. διάφοροι κώνοι που είναι τοποθετημένοι μέσα στο γήπεδο σε διαφορετικές αποστάσεις. η μπάλα, που πριν λίγο έριξε μέσα στο γήπεδο ένας συμμαθητής τους. 3 ο βήμα: Παιχνίδι Μπότσια: Οι μαθητές συμμετέχουν σε κανονικό παιχνίδι Μπότσια (ή με τροποποιημένους κανονισμούς). Ο Καθηγητής εξηγεί τους βασικούς κανονισμούς, όπως το παράγγελμα για έναρξη της ρίψης και τον τρόπο μέτρησης της κάθε ρίψης, για να καταγραφεί η βαθμολογία. Προσαρμογές: - Μείωση στις αποστάσεις των στόχων. - Οι μεγαλύτεροι μαθητές μπορούν να πάρουν ρόλο διαιτητή. Κανονισμοί Μπότσια: Σκοπός: Για τους μαθητές να ρίξουν τη χρωματιστή μπάλα (κόκκινη ή μπλε) όσο πιο κοντά γίνεται στην άσπρη μπάλα (μπάλα-στόχο). Σκορ: Μετά τη ρίψη, κάθε μπάλα του παίκτη που φτάνει πιο κοντά στη μπάλα-στόχο σε σχέση με τη μπάλα του αντιπάλου δίνει έναν πόντο στην ομάδα του παίκτη.
Νικητής: Κερδίζει ο παίκτης ή η ομάδα με το μεγαλύτερο σκορ μετά την ολοκλήρωση τεσσάρων γύρων. Πώς παίζεται: Ρίψη/λάκτισμα/χρήση κεκλιμένου σωλήνα. Αγώνας: Ατομικός (1-1), σε ζευγάρια (2-2) ή ομαδικός (3-3). Βοήθεια μπορεί να δοθεί στους αθλητές που δεν μπορούν να ρίξουν τη μπάλα στο γήπεδο μόνοι τους με διάφορους τρόπους, όπως μία κεκλιμένη ράμπα η σωλήνα, συνήθως χειροποίητο, τον οποίο κρατά ο βοηθός και ακολουθεί όλες τις οδηγίες του αθλητή (π.χ. επάνω, κάτω, αριστερά, δεξιά). Ο βοηθός δεν επιτρέπεται να κοιτάει το γήπεδο. Δραστηριότητα 3: Σκυταλοδρομίες Μπορούν διεξαχθούν σκυταλοδρομίες με προσαρμογές στο χρόνο, την απόσταση ή όποια άλλη προσαρμογή θεωρείται απαραίτητη για τη συμμετοχή του μαθητή. Παράδειγμα: Σκυταλοδρομία με ντρίμπλα. Ο μαθητής που χρησιμοποιεί αμαξίδιο μπορεί να κρατά τη μπάλα ανάμεσα στα πόδια του και να «σπρώχνει» το αμαξίδιο. Σε περίπτωση που δε μπορεί να μετακινηθεί αυτόνομα, τον μεταφέρει κάποιος βοηθός. Εάν η σκυταλοδρομία καταλήγει σε καλάθι, μπορεί να προσαρμοστεί ο στόχος. Για παράδειγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας στόχος χαμηλότερου ύψους. Δραστηριότητα 4: Προσαρμοσμένες μουσικές καρέκλες Οι μαθητές κάνουν έναν κύκλο (ή δύο για να μην περιμένουν πολύ) καθιστοί. Δίνεται μία μπάλα σε έναν μαθητή του κύκλου. Με την έναρξη της μουσικής ή χτυπώντας παλαμάκια, η μπάλα πρέπει να κάνει τον κύκλο Οι μαθητές δίνουν τη μπάλα στο διπλανό τους, χωρίς να την πετάνε. Μόλις η μουσική ή τα παλαμάκια σταματήσουν, ο μαθητής που κρατάει τη μπάλα σηκώνεται και τρέχει γύρω από τον κύκλο και επανέρχεται στη θέση του. Το παιχνίδι μπορεί να παιχτεί με πάνω από μία μπάλες. Δραστηριότητες για διαταραχές όρασης Δραστηριότητα 1: Goalball (Γκολμπολ) Η δραστηριότητα μπορεί να διεξαχθεί σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει απόλυτη ησυχία και να μη διεξάγονται άλλες δραστηριότητες παράλληλα. Επίσης, είναι απαραίτητη η δημιουργία ανάγλυφων γραμμών για τη διαγράμμιση του γηπέδου με τη χρήση χαρτοταινίας κολλημένης πάνω σε σπάγκο, ώστε να τις καταλαβαίνουν με την αφή.
Ο εξοπλισμός που θα χρειαστεί είναι ο εξής: Οπτικά σκίαστρα/μάσκες για όλους τους συμμετέχοντες (χειροποίητα με μαύρο χαρτόνι). Τέρματα ή απλά οριοθετημένη περιοχή που θα θεωρείται τέρμα. Μπάλες με κουδουνάκια στο εσωτερικό τους ή αντικείμενα σε διαφορετικά μεγέθη που να προκαλούν ήχο (π.χ. μπάλες στις οποίες μπορούμε να βάλουμε εμείς κουδουνάκι στο εσωτερικό τους. Για παράδειγμα σε μία μπάλα μπάσκετ ή άλλη μπορούμε να κάνουμε μία σχισμή, να βάλουμε μέσα κουδουνάκια και να κλείσουμε τη σχισμή με μπάλωμα για λάστιχο ποδήλατο ή με δυνατή κόλλα). Περιγραφή της δραστηριότητας: 1 ο βήμα: Ο Καθηγητής συγκεντρώνει όλους τους μαθητές και περιγράφει τη δραστηριότητα και τους κανόνες του παιχνιδιού. Τους δείχνει το γήπεδο και τον τρόπο προσανατολισμού με την αφή. 2 ο βήμα: Ομάδες των 6 ως 8 μαθητών κάθονται σε έναν κύκλο έχοντας κλειστά τα μάτια με οπτικά σκίαστρα και ένα παιδί κάθεται στη μέση του κύκλου. Οι μαθητές μετακινούν ένα αντικείμενο που προκαλεί θόρυβο ή κυλούν μια μπάλα με κουδουνάκια μέσα στον κύκλο και σταματούν για λίγο. Ο μαθητής στη μέση καλείται να δείξει με το χέρι του τη θέση του αντικειμένου/της μπάλας. 3 ο βήμα: Δύο μαθητές (ή δύο σειρές λόγω έλλειψης μπάλας) ο ένας απέναντι από τον άλλον ανταλλάσσουν πάσες μεταξύ τους, όρθιοι ή στα γόνατα, σε διαφορετικές αποστάσεις. 4 ο βήμα: Τοποθετούνται δύο ή παραπάνω μαθητές ο ένας απέναντι από τον άλλον. Κάθε ένας προσπαθεί να σκοράρει χτυπώντας τον τοίχο της αντίπαλης ομάδας, της οποίας οι παίκτες βρίσκονται σε θέση άμυνας. 5 ο βήμα: Παιχνίδι Γκόλμπολ: 3 : 3 (ή και με παραπάνω παίκτες). Κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των ασκήσεων ο Καθηγητής πρέπει να εξηγήσει τους βασικούς κανονισμούς του παιχνιδιού. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να δοθεί έμφαση στην ασφάλεια των μαθητών καθ όλη τη διάρκεια διεξαγωγής της δραστηριότητας, καθώς το Γκόλμπολ είναι ένα παιχνίδι το οποίο απαιτεί άμεση σωματική επαφή μεταξύ των παικτών του και ταυτόχρονα τη χρήση οπτικών σκιάστρων για τα μάτια για να διασφαλιστούν οι ισότιμες συνθήκες συμμετοχής για όλους τους παίκτες (μερική/ολική απώλεια όρασης). Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον όπου οι μαθητές θα κινούνται σε οριοθετημένο χώρο, που δεν θα υπάρχει καμία πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος. Η οριοθέτηση μπορεί να γίνει πάνω στο πάτωμα χρησιμοποιώντας χαρτοταινία κολλημένη πάνω σε σπάγκο ή χαράσσοντας μια γραμμή ή τροποποιώντας το ύψος της επιφάνειάς του εδάφους. Ο Καθηγητής πρέπει να επισημάνει τη σημασία που έχουν τα ακουστικά ερεθίσματα για να
βοηθήσει τους μαθητές κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού να αντιληφθούν το χώρο και να προσανατολιστούν μέσα σ αυτόν. Οι μεγαλύτεροι μαθητές μπορούν να πάρουν ρόλο διαιτητή. Δραστηριότητα 2: Στιβικά αγωνίσματα Α. Ρίψεις, π.χ. μπαλάκι. Ο μαθητής με διαταραχή της όρασης μπορεί να συμμετέχει, δίνοντάς του λεκτικές οδηγίες ή κάποιο ηχητικό ερέθισμα σχετικά με πού να σταθεί και προς τα πού να ρίξει. Β. Άλμα σε μήκος (με ή χωρίς φόρα) Ο μαθητής με διαταραχή της όρασης μπορεί να συμμετέχει, δίνοντάς του λεκτικές οδηγίες ή κάποιο ηχητικό ερέθισμα, ώστε να ξέρει πότε θα ξεκινήσει και πότε θα πηδήξει. Για παράδειγμα, μπορούμε να σφυρίξουμε για την εκκίνηση, να αρχίσει να τρέχει ο μαθητής (όχι γρήγορα) και όσο τρέχει να χτυπάμε παλαμάκια ή κάτι που κάνει θόρυβο, ώστε να μπορεί να ξέρει που είμαστε και να τρέχει προς εμάς. Μόλις πλησιάζει το άλμα, μπορούμε να φωνάξουμε «τώρα». Απαραίτητα είναι η εξασφάλιση της ασφάλειας όλων των μαθητών. Γ. Τρέξιμο Ο μαθητής με διαταραχή της όρασης μπορεί να συμμετέχει με τη συμμετοχή ενός βοηθού/οδηγού δρομέα. Οι δύο μαθητές μπορούν να είναι πιασμένοι χέρι-χέρι ή να έχουν δεμένα τα χέρια τους στον καρπό με ένα ελαστικό σχοινάκι. Δεν επιτρέπεται ο συνοδός να προηγείται του μαθητή ή της μαθήτριας. Δραστηριότητα 3: Σκυταλοδρομίες Ο μαθητής με διαταραχή της όρασης μπορεί να συμμετέχει είτε με βοηθό είτε με τη χρήση ακουστικών ερεθισμάτων. Σημαντικό είναι να τονιστούν η εκκίνηση και ο τερματισμός με μεγάλα αντικείμενα και έντονα χρώματα ή με αντικείμενα μεγάλου μεγέθους και μαλακά, ώστε να χρησιμοποιήσει την αφή, αλλά να μην τραυματιστεί. Επίσης, στις σκυταλοδρομίες είτε χρησιμοποιείται εξοπλισμός, είτε όχι, καλό είναι ο μαθητής με τη διαταραχή όρασης να μετακινείται από την εξωτερική πλευρά για περισσότερη ασφάλεια, έχοντας τους υπόλοιπους συμμαθητές μόνο στη μία πλευρά και όχι παντού γύρω του.
Δραστηριότητα 4: Ρίψη σε στόχο Μπορούν να διεξαχθούν δραστηριότητες ρίψης είτε με τα χέρια είτε με τα πόδια. Παραδείγματα: α. Σουτ στο ποδόσφαιρο. Συνήθως ο μαθητής ξεκινάει από στατική θέση, εκτός εάν μπορεί να εντοπίσει μπάλα με κουδουνάκι που ρολάρει προς το μέρος του. Διαφορετικά, πρέπει να δοθεί η μπάλα στα πόδια του μαθητή. Απαραίτητο είναι να υπάρχει ηχητικό ερέθισμα στο τέρμα, ώστε να ξέρει ο μαθητής προς τα πού να κλωτσήσει τη μπάλα (π.χ. μπορούμε να χτυπάμε το τέρμα με κάποιο αντικείμενο για να ακούει ο μαθητής τον θόρυβο). β. Ρίψη σε στόχο, όπως στο bowling. Είναι χρήσιμο να είναι έντονου χρωματισμού ο στόχος και μεγέθους που να μπορεί να διακριθεί από τον μαθητή/τρια. Διαφορετικά, η ρίψη μπορεί να γίνει με τη βοήθεια ακουστικού ερεθίσματος για τον προσανατολισμό του μαθητή. Δραστηριότητες για Διαταραχές ακοής Δραστηριότητα 1: Διαδρομή ανάμεσα από εμπόδια Παρουσιάζονται τα εμπόδια στους μαθητές, ώστε να εξοικειωθούν με αυτά. Επίσης, είναι χρήσιμο να τοποθετηθεί σε κάθε εμπόδιο μία κάρτα-φωτογραφία, η οποία να δείχνει τον τρόπο προσπέλασης του εμποδίου. Σημαντικό είναι να αποφευχθούν εμπόδια που μπορεί να προκαλέσουν πτώση και ανατροπή του μαθητή με κοχλιακό εμφύτευμα. Δραστηριότητα 2: Σκυταλοδρομίες Παρουσιάζεται η δραστηριότητα, εξηγούνται οι κανόνες (με νοήματα ή κάρτες) και έπειτα ξεκινάει η προσπάθεια. Χρησιμοποιούνται οπτικά ερεθίσματα για την αφετηρία και τον τερματισμό, όπως και για το σήμα της εκκίνησης. Δραστηριότητες σε σταθμούς Μπορούν να γίνουν διάφορες δραστηριότητες που θα επιλέξει ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής, αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες προσαρμογές. Για παράδειγμα, θα ήταν χρήσιμο σε κάθε σταθμό να υπάρχει κάρτα με την οπτική αναπαράσταση της δραστηριότητας. Επίσης, όπου χρειάζεται μπορεί να τοποθετηθεί ένα οπτικό χρονόμετρο. Όταν ο μαθητής δεν έχει οπτική επαφή, μπορούν να υπάρξουν άλλα ερεθίσματα, όπως ένα άγγιγμα στους ώμους. Άλλες δραστηριότητες Οι μαθητές μπορούν να παίξουν διάφορες αθλοπαιδιές, αρκεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε όσους φορούν κοχλιακό εμφύτευμα, ώστε να μη χτυπήσουν στο κεφάλι με τη μπάλα ή να μην τραυματιστούν ύστερα από σωματική επαφή. Οπότε μπορούν να γίνουν δραστηριότητες όπως λάκτισμα σε στόχο, ρίψη σε στόχο, πάσες και
χειρισμό της μπάλας σε μορφή σκυταλοδρομίας, κ.τ.λ. Σημαντικό είναι να υπάρχουν οπτικά βοηθήματα. Δραστηριότητα 1 Δραστηριότητες για μαθητές με Νοητική Αναπηρία Οι μαθητές χωρίζονται σε δύο ομάδες, οι οποίες στέκονται απέναντι πίσω από τις δύο τελικές γραμμές του γηπέδου καλαθοσφαίρισης ή δύο άλλων γραμμών. Οι μαθητές στέκονται ο ένας δίπλα στον άλλο. Ο καθηγητής δίνει από έναν αριθμό σε κάθε μαθητή της μίας ομάδας και τον ίδιο αριθμό παίρνει ο μαθητής του άλλης ομάδας που στέκεται αντικριστά από τον μαθητή της πρώτης ομάδας. Στη μέση του γηπέδου τοποθετείται μία μπάλα. Μόλις ο Καθηγητής φωνάξει έναν αριθμό πρέπει οι μαθητές των δύο ομάδων με τον αριθμό αυτό να τρέξουν να πιάσουν τη μπάλα. Όποιος την πάρει πρώτος δίνει πόντο στην ομάδα του. Μία παραλλαγή είναι να υπάρχουν δύο μπάλες και να κερδίζει πόντο όποιος την πάει πρώτος στην ομάδα του. Ο μαθητής με νοητική αναπηρία ίσως χρειαστεί βοήθεια από τον Καθηγητή ή τους συμμαθητές του να κατανοήσει το παιχνίδι ή να ξέρει πότε είναι η σειρά του. Δραστηριότητα 2 Ο Καθηγητής τοποθετεί κώνους στην τελική γραμμή του γηπέδου. Οι μαθητές στέκονται στη μεσαία γραμμή του γηπέδου, έχοντας κατά μέτωπο τις κορύνες, κρατώντας μία μπάλα στα χέρια ή έχοντας μία μπάλα στα πόδια. Στη συνέχεια εκτελούν μία δεξιότητα, όπως ντρίμπλα ή χειρισμό της μπάλας με τα πόδια μέχρι ένα σημείο που θα οριστεί, όπου σταματούν και κυλούν ή λακτίζουν τη μπάλα, προκειμένου να ανατρέψουν τους κώνους. Η δραστηριότητα μπορεί να γίνει και με δύο ομάδες, οι οποίες θα κινούνται στο δικό τους χώρο, για να μην περιμένουν πολύ οι μαθητές. Ο Καθηγητής μπορεί να αυξομειώσει τις απαιτήσεις της δραστηριότητας ανάλογα με το δυναμικό των μαθητών. Για τον μαθητή με Νοητική Αναπηρία ίσως χρειαστεί να είναι δίπλα του και να τον κατευθύνει σε όλη τη διάρκεια. Δραστηριότητα 3 Σουτ στο μπάσκετ από διάφορα σημεία που θα οριστούν. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες. Κάθε επιτυχημένο σουτ παίρνει έναν βαθμό και στο τέλος αθροίζονται για να προκύψει η τελική βαθμολογία της ομάδας. Μία παραλλαγή που μπορεί να γίνει είναι να αλλάξουν οι αποστάσεις των σημείων. Μία άλλη είναι η αλλαγή στον τρόπο βαθμολογίας. Για παράδειγμα οι επαφές με το ταμπλό να παίρνουν έναν βαθμό, η επαφή με το στεφάνι δύο βαθμούς και το καλάθι τρεις βαθμούς.
Δραστηριότητα 4 Μπορούν να γίνουν διάφορες δραστηριότητες με κατάλληλες προσαρμογές. Πολλές φορές είναι χρήσιμο να ορίζεται ένας βοηθός μαθητής (εάν δεν υπάρχει βοηθητικό προσωπικό ή δάσκαλος/καθηγητής παράλληλης στήριξης) για κάθε δραστηριότητα. Κάποιες φορές είναι απαραίτητο να δίνει συνεχώς προφορικές οδηγίες ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής ή όποιος καθηγητής είναι με τον μαθητή. Απαραίτητες είναι οι προσαρμογές στους κανόνες, στους χρόνους, στις αποστάσεις ή όπου χρειαστεί. Μπορεί να διδαχτεί ένας απλός χορός ή ένας χορός με απλοποιημένα/προσαρμοσμένα τα βήματά του. Δραστηριότητες για μαθητές με Αυτισμό Συνήθως, οι μαθητές με αυτισμό μπορούν να συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες αρκεί να γίνουν κάποιες προσαρμογές ανάλογα με τον μαθητή. Για παράδειγμα: Οι μαθητές με αυτισμό έχουν μεγάλη δυσκολία στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Τα ομαδικά σπορ δεν είναι το δυνατό τους σημείο. Στη διδασκαλία ομαδικών αθλημάτων επικεντρωθείτε σε κάποια δεξιότητα σε μικρές ομάδες ή σε ζευγάρια. Χρήσιμο είναι κάποιες φορές οι μαθητές με αυτισμό να γνωρίζουν από πριν τι θα πρέπει να κάνουν. Μάλιστα κάποιοι χρειάζονται να έχουν γραμμένες τις δραστηριότητες που θα ακολουθήσουν ή σε καρτέλες με φωτογραφίες. Ακόμα είναι ωφέλιμο αν υπάρχει και ο χρόνος που θα διαρκέσει η δραστηριότητα. Π.χ. Προθέρμανση 10 λεπτά Ντρίμπλα 10 λεπτά, κ.τ.λ. Πριν τελειώσει η δραστηριότητα είναι χρήσιμο να ενημερώνεται ο μαθητής. Για παράδειγμα: «Σε δύο λεπτά αφήνουμε τη μπάλα κάτω». Πολλές φορές μπορούν να χρησιμοποιηθούν χρονόμετρα. Μπορεί να χρειαστεί ένας πίνακας που να αναγράφονται οι δραστηριότητες ή να είναι σε φωτογραφίες και κάθε φορά που τελειώνει η μία ο μαθητής να τη σβήνει από τον πίνακα. Όταν δίνουμε οδηγίες να είναι απλές και σύντομες. Καλύτερο είναι να δείξουμε τη δραστηριότητα. Είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί να συμμετέχει και ο Καθηγητής ή ο Δάσκαλος που συνοδεύει τον μαθητή ή ο Καθηγητές Φυσικής Αγωγής. Καλό είναι όμως να απευθύνεται κυρίως ένας στον μαθητή με αυτισμό. Καθορίστε το χώρο μετακίνησης και περιορίστε τον εξοπλισμό που μπορεί να διασπάσει την προσοχή του. Παρέχετε θετική ενίσχυση. Δώστε περισσότερο χρόνο.
Πολλές φορές χρειάζεται να υπάρχει ποικιλία στις δραστηριότητες, γι αυτό είναι αρκετά χρήσιμο να γίνονται δραστηριότητες σε σταθμούς. Ζητήστε από τους γονείς ή τον συνοδό του μαθητή να σας πει ό,τι μπορεί να σας βοηθήσει. Για παράδειγμα μπορεί να ηρεμεί με μουσική και να απομακρύνεται έτσι από τα εξωτερικά ερεθίσματα, οπότε να χρησιμοποιεί ενίοτε κάποιο.. Δημιουργείστε ένα σημείο ασφαλείας για τον μαθητή. Μπορεί αν υπάρχουν και αγαπημένα του αντικείμενα εκεί. Σκοπός είναι να νιώθει ασφάλεια και να παίρνει τον χρόνο του στο σημείο αυτό, όταν νιώθει άγχος ή εκνευρισμό από αισθητηριακή υπερχείλιση. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ Χώρος: Πού διεξάγεται η δραστηριότητα; Δραστηριότητα: Τι δραστηριότητα γίνεται; Εξοπλισμός: Τι χρησιμοποιείται; Προσωπικό: Ποιος εμπλέκεται; ΧΩΡΟΣ --Πώς μπορούμε να αλλάξουμε το μέγεθος/τις διαστάσεις/τις αποστάσεις/το ύψος/την τοποθεσία; *Μικρότερες αποστάσεις ή πιο περιορισμένες περιοχές μπορεί να κάνουν τη δραστηριότητα ευκολότερη. *Χρησιμοποιώντας μία οριοθετημένη περιοχή μπορεί να δημιουργηθεί μια περιοχή που παρέχει ασφάλεια. *Στόχοι σε μικρότερη απόσταση κάνουν τα παιχνίδια ευκολότερα. *Περισσότερος χώρος σε παιχνίδια με μπάλα μπορεί να δώσει περισσότερο χρόνο δράσης. *Δραστηριότητες ρίψης μπορούν να διεξαχθούν μπροστά σε τοίχο, κάνοντας ευκολότερη τη συλλογή των αντικειμένων. *Οι μαθητές με αναπηρία και/ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μπορούν έχουν διαφορετικά σημεία εκκίνησης, χωρικά ή χρονικά.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ --Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο συμμετοχής/τη δυσκολία/τους κανόνες/την ταχύτητα/την εξέλιξη; *Απλοποιούμε τη δραστηριότητα αλλάζοντας ένα μέρος της. *Μπορούμε να κάνουμε πιο δύσκολη τη δραστηριότητα. *Μπορούμε να δώσουμε στους μαθητές συγκεκριμένους ρόλους, π.χ. να κρατούν το χρονόμετρο. *Αλλάζουμε τους κανονισμούς. *Είμαστε πιο ευέλικτοι. *Μπορούμε να αλλάξουμε την ταχύτητα της δραστηριότητας. *Μπορούμε να δοκιμάσουμε διαφορετικούς τρόπους συμμετοχής, π.χ. όρθιοι, καθιστοί, κ.α. *Χρησιμοποιούμε διαφορετικούς στόχους. *Μπορούν οι υπόλοιποι μαθητές να χρησιμοποιήσουν το αντίθετο χέρι από αυτό που συνήθως χρησιμοποιούν. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Μπορεί να ποικίλει ανάλογα με το είδος: μπάλες, στρώματα, κώνοι, εμπόδια, σχοινάκια, μπαστούνια, ρακέτες, πατούσες, πλαστικά σημάδια στο πάτωμα, φασουλοσάκουλα, κ.α. Αυτά μπορούν ποικίλουν ως προς: το σχήμα, το μέγεθος, το χρώμα, το βάρος, την υφή, τη λαβή, την επιφάνεια παιχνιδιού, εξωτερικού/εσωτερικού χώρου, κ.α. Μία αλλαγή στον εξοπλισμό μπορεί να αλλάξει τη δραστηριότητα με διάφορους τρόπους: - Οι ελαφρύτερες μπάλες κινούνται πιο αργά και δίνουν περισσότερο χρόνο αντίδρασης. - Τις μεγαλύτερες μπάλες είναι πιο εύκολο να τις δούνε και να τις πιάσουν. - Τις πιο μαλακές μπάλες (ή ξεφούσκωτες) είναι πιο εύκολο να τις πιάσουν. - Οι χρωματιστές μπαλες είναι πιο εύκολο να διαχωριστούν από το χρώμα του περιβάλλοντος. - Κουδουνάκια ή άλλα ηχητικά ερεθίσματα στον εξοπλισμό διευκολύνουν τους μαθητές με δυσκολίες όρασης και όχι μόνο.
Προσαρμοσμένος εξοπλισμός Ακολουθεί μία λίστα με εξοπλισμό, ο οποίος μπορεί να προσαρμοστεί στις συγκεκριμένες ανάγκες ενός μαθητή: Μπαλόνια: Τα μπαλόνια είναι μία ιδανική εναλλακτική λύση αντί για τις μπάλες που χρησιμοποιούμε συνήθως. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε παιχνίδια με ρίψη και υποδοχή μπάλας και σε παιχνίδια με ρακέτα, προκειμένου να επιβραδύνουμε την κίνηση της μπάλας. Επίσης, μπορούμε να εισάγουμε κουδουνάκια πριν τα φουσκώσουμε για να βοηθήσουμε τους μαθητές με διαταραχές στην ακοή. Ελαφριές μπάλες (αερόμπαλες): Είναι ιδανικές για τους μαθητές που φοβούνται τις «παραδοσιακές» μπάλες των αθλοπαιδιών. Πολλές φορές τα έντονα χρώματά τους βοηθούν και τους μαθητές με διαταραχές όρασης. Χρωματιστά χαρτιά ή χαρτόνια: Μπορούν να κοπούν σε διάφορα σχήματα και να χρησιμοποιηθούν σαν στόχοι ή σημεία εκκίνησης και τερματισμού ή όπου αλλού χρειαστεί. Εάν πλαστικοποιηθούν μπορούν να είναι σταθερά και να χρησιμοποιούνται όποτε χρειαστούν. Κολλητική ταινία (χαρτοταινία ή άλλη): Ταινίες του εμπορίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μαρκάρουν όρια ή θέσεις (π.χ. εκκίνησης). Εάν είναι χρωματιστές βοηθούν τους μαθητές να εντοπίζουν την περιοχή τους. Επίσης, μπορούν να μαρκάρουν το τέρμα ή το καλάθι ή οποιονδήποτε στόχο ώστε να γνωρίζουν οι μαθητές που να πετάξουν ή να κλωτσήσουν τη μπάλα. Εφημερίδες: Μπορούν να τσαλακωθούν και να τυλιχτούν με κολλητική ταινία και να χρησιμοποιηθούν σε παιχνίδια ρίψης. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ --Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τις ομάδες/την αλληλεπίδραση/τον τρόπο που οι μαθητές παίζουν μαζί; *Με ποιον; Ανεξάρτητα, σε ομάδες, σε ζευγάρια, σε μικρές ομάδες. *Αλλαγή ρόλων. *Αλλαγή ομάδων μεταξύ των δραστηριοτήτων ή διατήρηση των ομάδων. *Δημιουργία ομάδων με αντίστοιχη λειτουργικότητα. *Χρήση βοηθών. Οι μαθητές μπορούν να βοηθούν στη διευκόλυνση της εκτέλεσης της δραστηριότητας, π.χ. οδηγός για μαθητή με διαταραχές όρασης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Pattie Rouge, (2009). Inclusion in Physical Education. (μτφ. Σκορδίλης, Εμ., (2015). Η Ένταξη των Μαθητών με Αναπηρία στη Φυσική Αγωγή. Εκδόσεις Πεδίο). https://www.paralympic.org/the-ipc/paralympic-school-day. www.tda.gov.uk, (2009). Including pupils with SEN and/or disabilities in primary physical education. Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004 (2002). Παραολυμπιακοί Αγώνες-Από το 1960 στο 2004.