Αποτελέσματα της μελέτης για την πρώϊμη διάγνωση του μεσοθηλιώματος στην Ελλάδα Βασίλειος Μακρόπουλος Ομότιμος Καθηγητής ΕΣΔΥ Σπανάκος Γρηγόρης ΚΕΕΛΠΝΟ Εργαστήριο επαγγελματικής και βιομηχανικής υγιεινής
Μεσοθηλίωμα Πρόκειται για μία σχετικά σπάνια (1/10 6 ) μορφή νεοπλασίας, που σχετίζεται κυρίως με την έκθεση στον αμίαντο. Μεταξύ των περιστατικών μεσοθηλιώματος μόνο σε 10% δεν έχει αποδειχθεί προηγούμενη έκθεση σε αμίαντο επαγγελματική ή περιβαλλοντική 2
Μεσοθηλίωμα Προς το τέλος του περασμένου αιώνα, η Ελλάδα συγκαταλεγόταν στην δεκάδα των μεγαλύτερων παραγωγών αμιάντου και προϊόντων αμιάντου παγκοσμίως 3
Σκοπός του έργου Βελτίωση της πρόγνωσης του μεσοθηλιώματος σε άτομα εκτεθειμένα στον αμίαντο Δημιουργία κέντρου για πρώιμη διάγνωση σε άτομα εκτεθειμένα στον αμίαντο 4
Αμίαντος Η χρησιμοποίηση του αμιάντου απαγορεύτηκε στην ΕΕ το 2005 Η εξόρυξη αμιάντου στην Κοζάνη ξεκίνησε το 1982 και σταμάτησε το 1998. Η εμφάνιση μεσοθηλιώματος σαν συνέπεια της έκθεσης σε αμίαντο, εκδηλώνεται μετά από πάροδο 20-60 ετών 5
Μεσοθηλίωμα Είναι σημαντική η πρώϊμη διάγνωση και πολλοί βιοδείκτες έχουν διερευνηθεί για τον σκοπό αυτό, αλλά ο προσδιορισμός μεσοθηλίνης (Soluble Mesothelin Related Peptides) στον ορό είναι ο πιο καθιερωμένος. Σημαντικό μειονέκτημα είναι κυρίως η μειωμένη ευαισθησία (~60%) 6
MESOMARK Το γονίδιο Mesothelin Megacaryocyte Potentiating Factor 7
8
micro RNAs Είναι μικρά μη κωδικά μόρια RNA που παίζουν σημαντικό ρόλο στην γονιδιακή έκφραση των κυττάρων. Ανώμαλη έκφραση μορίων mirna έχει συσχετιστεί με διάφορες παθολογικές καταστάσεις 9
Επιλογή mir-103
H ευαισθησία της μεθόδου υπολογίστηκε στο 78% Ενώ η ειδικότητα στο 76%. 12
Δείγματα Χρησιμοποιήθηκαν δείγματα αίματος από άτομα με ιστορικό έκθεσης στον αμίαντο από τον Ελληνικό χώρο, βάσει των απαντήσεων των συμμετεχόντων σε ερωτηματολόγιο 13
Ορυχείο ΜΑΒΕ Κοζάνης http://ec.europa.eu/environment/life/project/projects/index.cfm?fuseaction= home.showfile&rep=file&fil=life03_env_gr_000214_layman_gr.pdf 14
Ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος http://www.safety4sea.com/what-australia-requires-for-the-protection-from-asbestos-on-ships/ 15
Διαδικασία δειγματοληψίας S.O.P. Λήψη Φυγοκέντρηση εντός 30 min Κατάψυξη μέχρι την μέτρηση 16
Η πειραματική διαδικασία Μέτρηση των επιπέδων της μεσοθηλίνης στο πλάσμα, με το κιτ ELISA MESOMARK 17
Η πειραματική διαδικασία Απομόνωση RNA από τα έμμορφα συστατικά του άιματος με το κιτ RiboPure-Blood Kit 18
Η πειραματική διαδικασία Μέτρηση συγκέντρωσης και καθαρότητας του RNA φωτομετρικά 19
Η πειραματική διαδικασία Μέτρηση Ct του mir-103a-3p και του mir-125 (που χρησιμοποιείται σαν αναφορά) με RT-qPCR Χρησιμοποιούνται εμπορικά κιτ. Η τιμή για το mir-103a-3p προσδιορίζεται: 2 (-ΔCt) 20
Η πειραματική διαδικασία 21
Η πειραματική διαδικασία Εκτός των ανωτέρω, ελέγχθησαν και οι παράμετροι Σάκχαρο Κρεατινίνη Τρανσαμινάση AST Τρανσαμινάση ALT γ-γλουταμινοτρανσφεράση 22
Αριθμός συμμετεχόντων Συνολικά 222 άτομα συμμετείχαν στην πρώτη αιμοληψία. 220 δείγματα Τα δείγματα μετρήθηκαν στο εργαστήριο του Ινστιτούτου για την Πρόληψη και την Ιατρική της Εργασίας της Γερμανικής κοινωνικής ασφάλισης. Ινστιτούτο του πανεπιστημίου του Bochum 23
Αριθμός συμμετεχόντων Στην δεύτερη 138 (μεσοδιάστημα 4-6 μήνες) Τα δείγματα μετρήθηκαν στο εργαστήριο του τομέα Επαγγελματικής και Βιομηχανικής Υγιεινής της ΕΣΔΥ 24
Κοζάνη Αθήνα Σύνολο 1η δειγματοληψία 84 136 220 10 2η δειγματοληψία 65 83 148 8 25
Διάρκεια έκθεσης στον αμίαντο Διάρκεια έκθεσης 1η Διάρκεια έκθεσης 2η Εως 5 έτη 54 (34,4) 6-10 έτη 16 (10,2) 11-15 έτη 22 (14,0) 16-20 έτη 34 (21,7) >20 έτη 31 (19,7) Εως 5 έτη 33 (31,1) 6-10 έτη 8 (7,5) 11-15 έτη 16 (15,1) 16-20 έτη 26 (24,5) >20 έτη 23 (21,7) 26
Άλλες παράμετροι Σημαντικό ποσοστό (> 40%) στο δείγμα είναι οι καπνιστές. Επίσης ποσοστό μικρότερο του 7% ανέφερε διαβήτη Πολύ μικρός αριθμός ατόμων ανέφερε κάποιο άλλο νόσημα (λιγότερο από 5%) 27
Αποτελέσματα median IQR Mesothelin 0,6 0.4 0.8 mir-103a- 3p 0,4 0,3-0,7 288.0 113.0-550.8 657.2 305.5 1170.2 28
Αποτελέσματα >1,5 Mesothelin 7 5 Για το mir-103a-3p δεν υπάρχουν καθιερωμένα όρια, καθώς και πληροφορίες για παράγοντες που επιδρούν στις μεταβολές του 29
Αποτελέσματα Αύξηση της έκθεσης αυξάνει τις συγκεντρώσεις Μεσοθηλίνης και mir- 103a-3p. Οι μη καπνιστές παρουσιάζουν μειωμένη συγκέντρωση μεσοθηλίνης και αυξημένη συγκέντρωση mir-103a-3p Αύξηση της Τρανσαμινάσης AST συχετίζεται με αυξημένο mir-103a-3p 30
Διαφορές Mesothelin 2.61 3.10 1.59 0.53 1.35 0.44 1.08 1.85 0.57 0.35 31
Διαφορές mir-103a- 3p 278.20 450.38 413.00 292.03 237.21 127.11 689.78 747.01 1871.53 1634.91 32
Συμπεράσματα Είναι εφικτή στην Ελλάδα η παρακολούθηση ατόμων εκτεθειμένων στον αμίαντο Η εξέταση των βιοδεικτών, εκτός από μικρότερη επιβάρυνση των ατόμων, έχει και χαμηλότερο οικονομικό κόστος Επιπλέον έρευνα απαιτείται ώστε να αξιολογηθεί η σημασία κάποιων παραμέτρων 33
Ευχαριστώ 34