Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 18 Απριλίου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0035 (NLE) 7934/16 SCH-EVAL 63 FRONT 176 COMIX 288 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: Για τον Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής 13 Απριλίου 2016 κ. Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης COM(2016) 220 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Εκτίμηση του σχεδίου δράσης της Ελλάδας για την αποκατάσταση των σοβαρών ελλείψεων που διαπιστώθηκαν κατά την αξιολόγηση το 2015 της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2016) 220 final. συνημμ.: COM(2016) 220 final 7934/16 ακι DG D 1 A EL
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Στρασβούργο, 12.4.2016 COM(2016) 220 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Εκτίμηση του σχεδίου δράσης της Ελλάδας για την αποκατάσταση των σοβαρών ελλείψεων που διαπιστώθηκαν κατά την αξιολόγηση το 2015 της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων EL EL
1. Εισαγωγή Στις 7 Μαρτίου, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ 1 συμφώνησαν να προωθήσουν, κατά προτεραιότητα, όλα τα στοιχεία του χάρτη πορείας της Επιτροπής «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν» 2 με στόχο τον τερματισμό των προσωρινών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα και την αποκατάσταση της κανονικής λειτουργίας του χώρου Σένγκεν πριν από το τέλος του έτους. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής αναφερόταν αναλυτικά μια σειρά μέτρων για την αποκατάσταση της κανονικής λειτουργίας του χώρου Σένγκεν, με παράλληλη παροχή πλήρους στήριξης στα κράτη μέλη που δέχονται πιέσεις. Ειδικότερα, περιγράφονταν μέτρα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων όσον αφορά τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Η αποκατάσταση των ελλείψεων αυτών θα δώσει τη δυνατότητα να αρθούν οι κατ εξαίρεση επανεισαχθέντες έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα. Ο χάρτης πορείας έδειχνε τον τρόπο με τον οποίο οι διαδικασίες που προβλέπονται στους κανόνες του Σένγκεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αποκατάσταση της τάξης στη λειτουργία του συστήματος Σένγκεν πριν από το τέλος του έτους. Στα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνεται η υποβολή ενός σχεδίου δράσης από την Ελλάδα για την εφαρμογή των συστάσεων του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των ελλείψεων που διαπιστώθηκαν όσον αφορά τη διαχείριση των συνόρων. Η παρούσα έκθεση αποτελεί ένα ακόμη στάδιο που προβλέπεται στη διαδικασία, μια αξιολόγηση εκ μέρους της Επιτροπής του σχεδίου δράσης που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές. Η διαδικασία Με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 («ο κανονισμός») θεσπίζεται μηχανισμός αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν 3. Βάσει του εν λόγω μηχανισμού, διενεργούνται τακτικά στα κράτη μέλη επισκέψεις αξιολόγησης, προαναγγελλόμενες και απροειδοποίητες, από ομάδες υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής, με εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη και τον Frontex. Μετά από κάθε επίσκεψη, συντάσσεται έκθεση αξιολόγησης Σένγκεν. Εάν η έκθεση διαπιστώσει τυχόν αδυναμίες στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, το Συμβούλιο, με βάση πρόταση της Επιτροπής, εκδίδει συστάσεις για μέτρα αποκατάστασης. Εάν διαπιστωθούν σοβαρές ελλείψεις στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, η Επιτροπή μπορεί επιπλέον να συστήσει στο αξιολογούμενο κράτος μέλος να λάβει ορισμένα ειδικά μέτρα, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις συστάσεις του Συμβουλίου (άρθρο 19β του κώδικα συνόρων του Σένγκεν 4 ). Για να είναι ο μηχανισμός αξιολόγησης όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικός και σύμφωνα με το άρθρο 16 του κανονισμού, το αξιολογούμενο κράτος μέλος πρέπει να υποβάλει στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο σχέδιο δράσης προς αποκατάσταση των ελλείψεων που επισημάνθηκαν εντός τριών μηνών από την έκδοση της σύστασης του Συμβουλίου 5. Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει την εκτίμησή της, ως προς την καταλληλότητα του σχεδίου δράσης που υποβλήθηκε από τις αρχές του κράτους μέλους, στο Συμβούλιο εντός μηνός από την παραλαβή του σχεδίου δράσης. 1 SN 28/16. 2 COM (2016) 120 final της 4.3.2016. 3 ΕΕ L 295 της 6.11.2013, σ. 27. 4 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 562/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006, για τη θέσπιση του κοινοτικού κώδικα σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (ΕΕ L 105 της 13.4.2006, σ. 1 κωδικοποίηση που δημοσιεύθηκε στην ΕΕ L 77 της 23.3.2016, σ. 1). 5 Εντός ενός μηνός εάν η σύσταση του Συμβουλίου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το αξιολογούμενο κράτος μέλος έχει αμελήσει σοβαρά τις υποχρεώσεις του. 2
Η εφαρμογή της διαδικασίας στην Ελλάδα Στην περίπτωση της Ελλάδας, η διαδικασία αυτή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη μετά από αξιολόγηση της εφαρμογής του κεκτημένου Σένγκεν στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, τον Νοέμβριο του 2015. Η έκθεση αξιολόγησης, η οποία βασίζεται σε επιτόπιους ελέγχους και αποκαλύπτει σοβαρές ελλείψεις στην πραγματοποίηση ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της Ελλάδας, εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 2 Φεβρουαρίου 2016 6. Στις 12 Φεβρουαρίου 2016 το Συμβούλιο εξέδωσε συστάσεις για μέτρα αποκατάστασης 7. Δεδομένου ότι η έκθεση αξιολόγησης διαπίστωσε σοβαρές ελλείψεις, η Επιτροπή εξέδωσε επιπλέον, στις 24 Φεβρουαρίου 2016, εκτελεστική απόφαση για τη διατύπωση σύστασης σχετικά με ειδικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την Ελλάδα 8. Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζεται η εκτίμηση της Επιτροπής ως προς την καταλληλότητα του σχεδίου δράσης που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές στις 12 Μαρτίου 2016 για την αποκατάσταση των σοβαρών ελλείψεων που επισημάνθηκαν στην έκθεση αξιολόγησης. Η πρώτη έκθεση προόδου σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης της Επιτροπής βάσει του άρθρου 19β του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, η οποία υποβλήθηκε από την Ελλάδα στην Επιτροπή μαζί με το σχέδιο δράσης στις 12 Μαρτίου 2016, λαμβάνεται επίσης υπόψη στην παρούσα εκτίμηση. Δεδομένου ότι η κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα μεταβάλλεται διαρκώς, εξετάστηκαν επίσης οι νέες εξελίξεις, όπως η υλοποίηση των σχετικών πτυχών του κοινού σχεδίου δράσης ΕΕ-Τουρκίας και η υλοποίηση και λειτουργία της προσέγγισης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης (hotspot) στην Ελλάδα, για τις οποίες υπάρχουν τακτικές αναφορές στις εκθέσεις προόδου της Επιτροπής. Επομένως, η παρούσα έκθεση αξιολογεί την καταλληλότητα του σχεδίου δράσης που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές βάσει των μέχρι στιγμής διαθέσιμων στοιχείων και δεν προδικάζει την αξιολόγηση της δεύτερης έκθεσης των ελληνικών αρχών, η οποία θα υποβληθεί σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 4 του κανονισμού. Η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν - Χάρτης πορείας» εξηγεί τη διαδικασία που περιγράφεται παραπάνω και τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής. Επισημαίνει ότι, εάν οι μεταναστευτικές πιέσεις και οι διαπιστωμένες ελλείψεις στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων συνεχιστούν και πέραν της 12ης Μαΐου, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει πρόταση στο Συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 26 παράγραφος 2 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, με την οποία θα συνιστά μια συνεκτική ενωσιακή προσέγγιση για τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, ώσπου οι διαρθρωτικές ελλείψεις στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων να μετριαστούν ή να εξαλειφθούν. Η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι θα είναι προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο αυτό και θα ενεργήσει χωρίς καθυστέρηση. Τυχόν πρόταση της Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 26 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν θα πρότεινε συνοριακούς ελέγχους μόνο σε εκείνα τα τμήματα των εσωτερικών συνόρων στα οποία οι έλεγχοι θα ήταν αναγκαίοι και αναλογικοί, ώστε να αντιμετωπιστεί η σοβαρή απειλή που διαπιστώνεται για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια. Οι τυχόν συνιστώμενοι συνοριακοί έλεγχοι θα έπρεπε επίσης να είναι προσωρινοί και για τη συντομότερη δυνατή χρονική περίοδο, λαμβανομένης υπόψη της απειλής την οποία θα αντιμετώπιζαν. Όπως 6 C(2016) 450. 7 Έγγραφο 5895/16 του Συμβουλίου της 12ης Φεβρουαρίου 2016. 8 C(2016) 1219. 3
εξηγείται περαιτέρω στην ανακοίνωση της Επιτροπής «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν - Χάρτης πορείας», εάν η συνολική κατάσταση το επιτρέπει, ο στόχος θα πρέπει να είναι η άρση όλων των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα εντός του χώρου Σένγκεν εντός έξι μηνών από την εισαγωγή τους, ήτοι από τα μέσα Νοεμβρίου 2016. Τέλος, θα πρέπει, βάσει των προαναφερομένων, να υπομνησθεί ότι η εφαρμογή του άρθρου 26 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν αποτελεί ασφαλιστική δικλείδα για τη συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν. Δεν πρόκειται για κύρωση εις βάρος κράτους μέλους, ούτε στοχεύει στον αποκλεισμό κράτους μέλους από τον χώρο Σένγκεν. 2. Γενική εκτίμηση Το σχέδιο δράσης που υποβλήθηκε από τις ελληνικές αρχές αφορά τη σύσταση του Συμβουλίου, αλλά αναφέρεται επίσης στη σύσταση της Επιτροπής, κατά περίπτωση. Παρουσιάζει τα μέτρα αποκατάστασης που έχουν ήδη ληφθεί και εκείνα που προβλέπονται για την εφαρμογή αυτών των συστάσεων. Η σύσταση του Συμβουλίου περιελάμβανε 49 σημεία, τα οποία καλύπτουν τη διαδικασία καταγραφής, την επιτήρηση των συνόρων, τις αναλύσεις κινδύνου, τη διεθνή συνεργασία, τους ανθρώπινους πόρους και την κατάρτιση, τις διαδικασίες συνοριακών ελέγχων, καθώς και την υποδομή και τον εξοπλισμό. Το Συμβούλιο συνέστησε επίσης γενικότερα να λάβει η Ελλάδα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να διασφαλίσει ότι σε όλα τα εξωτερικά σύνορά της διενεργείται έλεγχος των εξωτερικών συνόρων ο οποίος συνάδει με το κεκτημένο του Σένγκεν, ώστε να μην διακυβεύεται η λειτουργία του χώρου Σένγκεν. Το Συμβούλιο ανέφερε ότι είναι απαραίτητες η δέουσα λειτουργία της διαδικασίας ταυτοποίησης και καταγραφής και οι κατάλληλες συνθήκες υποδοχής, λαμβανομένων υπόψη των μεταγενέστερων δευτερογενών μετακινήσεων προς άλλα κράτη μέλη, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν στο σύνολό του και έχουν οδηγήσει ορισμένα κράτη μέλη στην επανεισαγωγή προσωρινών συνοριακών ελέγχων στα εσωτερικά τους σύνορα. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο ανέφερε ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί κάθε μία από τις ελλείψεις που διαπιστώθηκαν με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση και, στο πλαίσιο αυτό, διευκρίνισε περαιτέρω τις προτεραιότητες για την υλοποίηση των συγκεκριμένων συστάσεων. Όσον αφορά την καταλληλότητα του σχεδίου δράσης που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές σχετικά με την ουσία, το χρονοδιάγραμμα και τη χρηματοδότηση των προτεινόμενων δράσεων, η Επιτροπή θεωρεί ότι για αρκετές δράσεις χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες και/ή διευκρινίσεις, προκειμένου να αξιολογεί και να παρακολουθεί ορθά την έγκαιρη λήψη επακόλουθων μέτρων και την υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων. Τα στοιχεία αυτά είναι επίσης αναγκαία για την πλήρη ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως προβλέπεται από το άρθρο 16 παράγραφος 6 του κανονισμού. Στο κεφάλαιο 3 της παρούσας ανακοίνωσης περιλαμβάνεται επισκόπηση των μέτρων αποκατάστασης για τα οποία η Επιτροπή χρειάζεται συμπληρωματικές πληροφορίες ή διευκρινίσεις επί της ουσίας. Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, τη χρηματοδότηση και την ευθύνη για την υλοποίηση των διαφόρων δράσεων εν γένει, η γενική εκτίμηση έχει ως εξής. 4
Χρονοδιάγραμμα Η χρονική ένδειξη «υπό εκτέλεση» για διάφορες δράσεις θεωρείται ανεπαρκής. Θα πρέπει να υπάρχουν ακριβή χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση όλων των προτεινόμενων δράσεων για τους σκοπούς της παρακολούθησης, ιδίως για τις δράσεις που σχετίζονται με την αγορά εξοπλισμού (δράσεις 12 και 38), την ανάπτυξη ειδικών συστημάτων (δράσεις 1-9, στον βαθμό που συνδέονται με τη δημιουργία νέου συστήματος χαρτογράφησης δεδομένων μεταναστών, 12, 15, 35 και 48), την εναρμόνιση της υποδομής με το κεκτημένο (δράση 36) και τις προγραμματιζόμενες δραστηριότητες κατάρτισης (δράσεις 19, 20 και 29). Ευθύνη Το σχέδιο δράσης που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές δεν παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή ορισμένων δράσεων και για την παρακολούθηση της εφαρμογής αυτών των δράσεων. Θα πρέπει να συμπληρωθεί με πληροφορίες σχετικά με τις αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης στο σύνολό του καθώς και για τις επιμέρους δράσεις, και σχετικά με ενδεχόμενους εθνικούς μηχανισμούς επακόλουθων ενεργειών που αφορούν την υλοποίηση των δράσεων. Χρηματοδότηση Μολονότι δεν περιέχει σαφές και ολοκληρωμένο σχέδιο χρηματοδότησης, το σχέδιο δράσης που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές αναφέρει ότι αρκετές βασικές δράσεις υλοποιούνται ή πρόκειται να υλοποιηθούν μέσω της στήριξης του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας, στο πλαίσιο τόσο του ελληνικού εθνικού προγράμματος όσο και της βοήθειας έκτακτης ανάγκης. Η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλίσει ότι η ουσιαστική χρηματοδότηση που λαμβάνει μέσω των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ, ιδίως μέσω του εθνικού προγράμματος του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας, χρησιμοποιείται κατά τρόπο έγκαιρο, αποτελεσματικό και ευέλικτο. Αυτό απαιτεί περαιτέρω επείγουσες προσαρμογές στο πρόγραμμα και στην οικεία διαχειριστική δομή, ώστε να διασφαλιστεί ότι η υλοποίηση των προγραμμάτων ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις σημερινές ανάγκες. Σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού για το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας Σύνορα και Θεωρήσεις 9, μετά την έκδοση της σύστασης του Συμβουλίου, η Επιτροπή βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τις ελληνικές αρχές για να εξετάσουν από κοινού τους πλέον κατάλληλους τρόπους για την αντιμετώπιση των διαπιστωμένων ελλείψεων και για τη χρηματοδότηση των εν λόγω δράσεων. Είναι άκρως σημαντικό να αρχίσουν οι ελληνικές αρχές, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, την πλήρη εφαρμογή του ελληνικού εθνικού προγράμματος του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας. Δύο πληρωμές προχρηματοδότησης, συνολικού ύψους περίπου 25 εκατ. ευρώ, είχαν ήδη πραγματοποιηθεί (τον Σεπτέμβριο 2015 και τον Φεβρουάριο 2016). Αυτό έχει άμεση σχέση με την υλοποίηση της σύστασης του Συμβουλίου, δεδομένου ότι ορισμένες ενέργειες αντιστοιχούν άμεσα στις ανάγκες που έχουν διαπιστωθεί. Ένα σαφές παράδειγμα εν προκειμένω είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος θαλάσσιας επιτήρησης που αναφέρεται ως κορυφαία προτεραιότητα χρηματοδότησης για την ελληνική ακτοφυλακή (εντός του εθνικού στόχου 1 - EUROSUR). Σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν προηγουμένως από την Ελλάδα, το έργο αυτό θα κοστίσει περίπου 60 εκατ. ευρώ, εκ των 9 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 515/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για τη θέσπιση, στο πλαίσιο του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας, του μέσου χρηματοδοτικής στήριξης στον τομέα των εξωτερικών συνόρων και των θεωρήσεων και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 574/2007/ΕΚ (ΕΕ L 150 της 20.5.2014, σ. 143) (εφεξής κανονισμός ΤΕΑ - σύνορα και θεωρήσεις). 5
οποίων το 75% θα συγχρηματοδοτηθεί από το εθνικό πρόγραμμα του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον να επισπεύσει την εφαρμογή, έτσι ώστε το 2016 και το 2017 να διατεθεί το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων κυρίως για τους ειδικούς στόχους 2 (σύνορα) και 3 (επιχειρησιακή στήριξη - σύνορα), επισπεύδοντας ιδίως τις σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό επιτήρησης των θαλάσσιων συνόρων που είχαν αρχικά προβλεφθεί για το 2018. Δεδομένου ότι ορισμένα από τα μέτρα που προβλέπονται στο εθνικό πρόγραμμα είναι λιγότερο επείγοντα, η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να εξετάσει τη δυνατότητα ιεράρχησης εκ νέου ορισμένων από τις δράσεις του εθνικού προγράμματος, μεταξύ άλλων μέσω επίσημης αναθεώρησης του εθνικού προγράμματος. Η εκ νέου ιεράρχηση των προτεραιοτήτων θα πρέπει να επιδιώξει την ενίσχυση της κατανομής πόρων στα μέτρα που αποσκοπούν στην κάλυψη των πιο πιεστικών αναγκών της, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι αναγκαίες δράσεις για την αποκατάσταση των διαπιστωμένων ελλείψεων αναλαμβάνονται εγκαίρως και αποτελεσματικά. Αυτή η επίσπευση και η νέα ιεράρχηση των προτεραιοτήτων για τους πόρους του εθνικού προγράμματος του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας θα μειώσει, ή και θα εξαλείψει, την ανάγκη η Ελλάδα να καταφεύγει σε συχνές και «ad hoc» αιτήσεις για βοήθεια έκτακτης ανάγκης 10, με όλους τους κινδύνους που συνεπάγεται η εν λόγω προσέγγιση όσον αφορά την αβεβαιότητα και την έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Αυτή η προσέγγιση δεν είναι βιώσιμη. Η νέα προσέγγιση θα συμβάλει επίσης ώστε να διασφαλιστεί πλήρης συμπληρωματικότητα και συνοχή των χρηματοδοτούμενων μέτρων και να υπάρξει εγγύηση ότι δεν θα σημειωθεί επικάλυψη ή κενό στη χρηματοδότηση. Στενά συνδεδεμένη με τη χρηματοδότηση ορισμένων δράσεων μέσω του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας είναι η στήριξη που μπορεί να παρασχεθεί από άλλα μέρη για να βοηθήσει την Ελλάδα να εφαρμόσει μέτρα αποκατάστασης. Αναγνωρίζοντας ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα για την προστασία των εξωτερικών συνόρων έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Επιτροπή αναφέρθηκε στην ανακοίνωσή της «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν Χάρτης πορείας» 11 στην αναγκαιότητα τα άλλα κράτη μέλη, οι οργανισμοί της ΕΕ και η Επιτροπή να στηρίξουν την Ελλάδα στην εφαρμογή των συστάσεων που διατύπωσαν το Συμβούλιο και η Επιτροπή 12. Για τον λόγο αυτό, η ανακοίνωση κάλεσε την Ελλάδα να υποβάλει σαφή «εκτίμηση αναγκών», παράλληλα με το σχέδιο δράσης, δίνοντας τη δυνατότητα στα άλλα κράτη μέλη, στους οργανισμούς της ΕΕ και στην Επιτροπή να παράσχουν έγκαιρη και στοχοθετημένη στήριξη στην Ελλάδα. Ενώ η Ελλάδα υπέβαλε πράγματι εκτίμηση αναγκών σχετικά με την επιστροφή λαμβάνοντας υπόψη την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, της 18ης Μαρτίου 2016, η Επιτροπή καλεί τις ελληνικές αρχές να τη συμπληρώσουν με λεπτομερή και πλήρη εκτίμηση αναγκών που να καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των τομέων που αναφέρονται στις συστάσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής 13. 10 Η Επιτροπή χορήγησε κατά το τελευταίο έτος, από την έναρξη της μεταναστευτικής κρίσης, περίπου 180 εκατ. ευρώ σε βοήθεια έκτακτης ανάγκης προς όφελος της Ελλάδας (είτε απευθείας στις ελληνικές αρχές είτε σε διεθνείς οργανώσεις/οργανισμούς της ΕΕ). 11 COM(2016) 120 της 4ης Μαρτίου 2016. 12 Ο πίνακας του παραρτήματος II της ανακοίνωσης της Επιτροπής «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν» παρέχει μια επισκόπηση των συστάσεων αυτών, για τις οποίες η Επιτροπή και οι οργανισμοί της ΕΕ θα πρέπει να συνεισφέρουν ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή τους. 13 Βλ. επίσης παρακάτω τις παρατηρήσεις σχετικά με τις δράσεις 3, 12 και 50. 6
3. Λεπτομερής εκτίμηση Για τα ακόλουθα μέτρα αποκατάστασης, η Επιτροπή θεωρεί ότι χρειάζονται συμπληρωματικές πληροφορίες και/ή διευκρινίσεις για την εκτίμηση της καταλληλότητας του σχεδίου δράσης που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές. 3.1. Διαδικασία καταγραφής Συστάσεις/δράσεις 1 και 2: αφορά την αναγραφή στο έγγραφο «αναβολής απομάκρυνσης» των υποχρεώσεων που έχουν ως στόχο να αποτραπεί ο κίνδυνος διαφυγής σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 3 της οδηγίας για την επιστροφή 14, καθώς και την ποιότητα των εγγράφων προσωρινής διαμονής και τις βελτιώσεις που έχουν εισαχθεί και ολοκληρωθεί από τις ελληνικές αρχές. Σύμφωνα με τη νέα ταχεία διαδικασία επανεισδοχής που εισήχθη από τις 20 Μαρτίου 2016 για την υλοποίηση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, η Ελλάδα ενθαρρύνεται να κάνει χρήση της εξαίρεσης δυνάμει του άρθρου 2 παράγραφος 2 στοιχείο α) της οδηγίας περί επιστροφής, υπό την έννοια ότι θα πρέπει να εφαρμόζεται η εθνική διαδικασία 15. Παράλληλα, δεν πρέπει πλέον να εκδίδονται έγγραφα «προσωρινής διαμονής», δεδομένου ότι βάσει της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας τα άτομα που εισέρχονται στην Ελλάδα θεωρείται ότι υπόκεινται σε διαδικασία επανεισδοχής στην Τουρκία, κατόπιν κατά περίπτωση αξιολόγησης σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο. Κατά συνέπεια, τα προτεινόμενα μέτρα αποκατάστασης που σχετίζονται με τα έγγραφα προσωρινής διαμονής έχουν καταστεί άνευ αντικειμένου όσον αφορά τα άτομα που εισέρχονται από την 20ή Μαρτίου και εξής. Συναφώς, η Επιτροπή ζητεί από τις ελληνικές αρχές να παρέχουν τακτικά πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο εφαρμογής της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας όσον αφορά τη διαδικασία επανεισδοχής που ακολουθείται για τους παράτυπους μετανάστες. Σύσταση/δράση 3: όσον αφορά την ανάγκη να ενισχυθεί το προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας που ασχολείται με την καταγραφή, η Επιτροπή ζητεί από τις ελληνικές αρχές να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με τις πλέον πρόσφατες δράσεις και σχέδια, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την κατάσταση μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου και την ανάγκη να επιταχυνθεί η διαδικασία καταγραφής με στόχο την ταχεία επιστροφή στην Τουρκία των μεταναστών που δεν υποβάλλουν αίτηση παροχής διεθνούς προστασίας. Η Ελλάδα τόνισε ότι η ενισχυμένη παρουσία 174 αστυνομικών της ΕΛΑΣ στα νησιά του Αιγαίου, στα κέντρα πρώτης υποδοχής, εξασφαλίστηκε με τη στήριξη του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας το οποίο χορήγησε χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης μέχρι τις 30 Ιουνίου 2016. Ωστόσο, δεν είναι σαφές με ποιον τρόπο αυτή η ενισχυμένη παρουσία της ελληνικής αστυνομίας θα διατηρηθεί και μετά την ημερομηνία αυτή. Θα πρέπει να διευκρινιστεί κατά πόσον η Ελλάδα θα εξετάσει το ενδεχόμενο μόνιμης ενίσχυσης του προσωπικού στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Η λύση αυτή θα αντιμετώπιζε τα νομικά εμπόδια που περιορίζουν την περίοδο απόσπασης σε έξι μήνες, όπως αναφέρεται στο 14 Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (ΕΕ L 348 της 24.12.2008, σ. 98). 15 Σε περίπτωση που η Ελλάδα επιλέξει να κάνει χρήση της εξαίρεσης δυνάμει του άρθρου 2 παράγραφος 2 στοιχείο α), το επίπεδο προστασίας για τα θιγόμενα πρόσωπα δεν θα πρέπει να είναι λιγότερο ευνοϊκό από τις εγγυήσεις οι οποίες καθορίζονται στα άρθρα της οδηγίας περί επιστροφής που αφορούν τους περιορισμούς της χρήσης καταναγκαστικών μέτρων, την αναβολή απομάκρυνσης, την επείγουσα υγειονομική περίθαλψη και τις ανάγκες των παιδιών και άλλων ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, τις συνθήκες κράτησης και την τήρηση της αρχής της μη επαναπροώθησης, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 4 της παρούσας οδηγίας, ή τις εγγυήσεις που προβλέπει το κεκτημένο της ΕΕ για το άσυλο, κατά περίπτωση. 7
σχέδιο δράσης, και θα διασφάλιζε ότι υπάρχουν επιτόπου οι εθνικές ικανότητες ανταπόκρισης σε μελλοντικές μεταναστευτικές πιέσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες εκθέσεις του Frontex σχετικά με τις συνθήκες εργασίας στην Κω, δεν είναι σαφές πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί η Ελλάδα στη σύσταση της Επιτροπής σχετικά με την ανάγκη να εξασφαλιστούν κατάλληλες υλικές συνθήκες εργασίας για τα μέλη των ευρωπαϊκών ομάδων συνοριοφυλάκων που αναπτύσσονται στα κέντρα πρώτης υποδοχής (σύσταση Α 1 β)). Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν θεωρεί ότι η εν λόγω δράση έχει ολοκληρωθεί στο σύνολό της. Σύσταση/δράση 4: όσον αφορά την διάθεση δομών στέγασης των μεταναστών κατά τη διαδικασία καταγραφής, η Επιτροπή ζητεί από τις ελληνικές αρχές να παράσχουν επίσης πληροφορίες σχετικά με τα τελευταία σχέδια της Ελλάδας για τη στέγαση μεταναστών που δεν ζητούν διεθνή προστασία και οι οποίοι θα πρέπει, κατ αρχήν, να επιστρέφουν στην Τουρκία μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου (π.χ. πιθανή μετατροπή ανοικτών εγκαταστάσεων σε εγκαταστάσεις κράτησης). Ενώ η Επιτροπή λαμβάνει υπό σημείωση την πρόοδο όσον αφορά τη δημιουργία των εγκαταστάσεων των κέντρων πρώτης υποδοχής χάρη στην παρέμβαση του ελληνικού στρατού, το σχέδιο δράσης δεν παρέχει επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα εξασφαλιστούν οι απαιτούμενες συνθήκες υποδοχής στις εν λόγω εγκαταστάσεις. Ειδικότερα, δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση (εθνική ή ενωσιακή) για τον σκοπό αυτό. Όσον αφορά την αντιμετώπιση των αναγκών των παιδιών και άλλων ευάλωτων ατόμων, η Επιτροπή επισημαίνει ότι ο αριθμός των επιπλέον θέσεων που προορίζονται για τα άτομα που ανήκουν σε αυτές τις ομάδες στη Λέσβο (18), τη Χίο (25) και την Κω (32) δεν φαίνεται να αρκεί, δεδομένου του μεγάλου αριθμού των ατόμων αυτών. Στα άλλα δύο κέντρα πρώτης υποδοχής, στη Λέρο και τη Σάμο, ούτε η υπάρχουσα ούτε η προγραμματισμένη έκταση δεν έχει την ικανότητα να στεγάσει ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή δεν θεωρεί ότι η εν λόγω δράση έχει ολοκληρωθεί στο σύνολό της. Σύσταση/δράση 5: όσον αφορά την ενδεχόμενη απόκτηση των συσκευών ανάγνωσης πλήρους σελίδας που θα χρησιμοποιούνται για την εξακρίβωση της γνησιότητας των ταξιδιωτικών εγγράφων κατά τη διαδικασία καταγραφής, το σχέδιο δράσης δεν παρέχει επαρκείς πληροφορίες σχετικά με το πότε και με ποιον τρόπο θα εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση για τις εν λόγω συσκευές. Η Ελλάδα θα πρέπει πρώτα να εξετάσει την εκ νέου ιεράρχηση των προτεραιοτήτων στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας, αντί να ζητήσει πρόσθετη χρηματοδότηση. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν θεωρεί ότι η δράση αυτή έχει ολοκληρωθεί στο σύνολό της και παροτρύνει την Ελλάδα να προσθέσει χρονοδιάγραμμα για τη δράση στο αναπρογραμματισμένο εθνικό πρόγραμμα του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας. Σύσταση/δράση 7: όσον αφορά την καταλληλότητα και επάρκεια της ικανότητας ΤΠ που απαιτείται για την καταχώριση των μεταναστών στο Eurodac, οι ελληνικές αρχές αναφέρουν ότι η Ελληνική Αστυνομία εκτιμά επί του παρόντος τις ανάγκες σε συνεργασία με τον οργανισμό EU-LISA, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η κατάλληλη ικανότητα ΤΠ του συστήματος. Εκτιμάται ότι η αναβάθμιση του συστήματος πληροφορικής θα χρειαστεί τέσσερις έως πέντε μήνες. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν θεωρεί ότι η δράση αυτή έχει ολοκληρωθεί στο σύνολό της και παροτρύνει την Ελλάδα να προσθέσει κατάλληλο και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την αναβάθμιση του συστήματος πληροφορικής. Επιπλέον, η Επιτροπή θα ήθελε να πληροφορηθεί τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με την 8
εκτίμηση των αναγκών και τα σχέδια ανάπτυξης της υποδομής πληροφορικής για την υποστήριξη της επαρκούς καταχώρισης των δακτυλικών αποτυπωμάτων στο Eurodac, όπως έχει επίσης συζητηθεί με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Επιτροπής και τον EU-LISA. Σύσταση/δράση 40: εφόσον δεν παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα αποκατάστασης που έχουν ληφθεί για την παροχή επαρκούς αριθμού τερματικών σταθμών Eurodac στο κέντρο υποδοχής στο Φυλάκιο. Αυτό θα πρέπει να προστεθεί στο σχέδιο δράσης που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές. 3.2 Επιστροφή Σύσταση/δράση 10: όσον αφορά την άμεση δρομολόγηση διαδικασιών επιστροφής για την οποία η Ελλάδα έχει προγραμματίσει στενότερη συνεργασία με τον Frontex και τις τουρκικές αρχές, η κατάσταση έχει εξελιχθεί σημαντικά με τη νέα ταχεία διαδικασία επανεισδοχής και τις νέες πολιτικές δεσμεύσεις βάσει της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016. Από την άποψη αυτή, η Ελλάδα θα πρέπει να αναφέρει λεπτομερώς τα συγκεκριμένα νομικά και επιχειρησιακά μέτρα που έχουν ληφθεί ή πρόκειται να ληφθούν για να διευκολυνθεί η επιστροφή στην Τουρκία, με παράλληλη παροχή εγγυήσεων για την τήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του ενωσιακού και διεθνούς δικαίου καθ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Θα πρέπει να παρασχεθούν επίσης πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό μελών (πρόσθετου) προσωπικού που έχουν αναπτυχθεί ή έχουν προγραμματιστεί για την οργάνωση των διαδικασιών επιστροφής και τα μέτρα που έχουν ληφθεί στα κέντρα πρώτης υποδοχής για να αποτραπεί η διαφυγή παράτυπων μεταναστών. 3.3 Επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων Σύσταση/δράση 12: ενώ δόθηκε αρκετά κατατοπιστική απάντηση σχετικά με το μέτρο δημιουργίας μακροπρόθεσμα ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού συστήματος επιτήρησης των ακτών, η Ελλάδα δεν εξήγησε επαρκώς με ποιον τρόπο οι προβλεπόμενες δραστηριότητες θα βελτιώσουν την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων σε σύγκριση με την τρέχουσα κατάσταση ούτε και την συμπληρωματικότητα μεταξύ νέων και υφιστάμενων δυνατοτήτων. Όσον αφορά τα μέτρα που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας, η Ελλάδα ακόμη δεν έχει παράσχει πληροφορίες σχετικά με το πότε ακριβώς θα καταστούν διαθέσιμες οι αυξημένες ικανότητες επιτήρησης και πότε θα αρχίσει η σχετική διαδικασία σύναψης συμβάσεων. Ειδικότερα, δεδομένου του ουσιαστικού ρόλου του ολοκληρωμένου συστήματος θαλάσσιας επιτήρησης (IMSS) στην υλοποίηση των συστάσεων, είναι σημαντικό να διευκρινιστούν τα προπαρασκευαστικά στάδια για τη δημιουργία του συστήματος (η εφαρμογή αναμένεται το 2017), και ιδίως το κατά πόσον έχουν οριστικοποιηθεί οι σχετικές τεχνικές προδιαγραφές και πότε θα αρχίσει πράγματι η διαδικασία σύναψης συμβάσεων. Δεδομένης της σημασίας των στοιχείων ανοικτής θαλάσσης που είναι συμπληρωματικά προς το IMSS, η Ελλάδα πρέπει ακόμη να αναφέρει πόσα περιπολικά σκάφη έχουν προγραμματιστεί στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας και αν ο προβλεπόμενος αριθμός σκαφών διασφαλίζει τις ικανότητες αντίδρασης σε επαρκές επίπεδο για όλα τα νησιά. Σε ό,τι αφορά τα μέσα των οποίων η χρηματοδότηση προβλέπεται στο πλαίσιο των ειδικών δράσεων του εθνικού προγράμματος του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (δύο σκάφη περιπολίας ακτών και ένα όχημα λήψης θερμικών εικόνων), η Ελλάδα θα πρέπει να προσδιορίσει στο αντίστοιχο ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα πότε θα γίνει η προμήθεια των μέσων αυτών και πότε αυτά θα καταστούν πλήρως λειτουργικά. 9
3.4 Ανάλυση κινδύνου Συστάσεις/δράσεις 15 και 16: για τα προτεινόμενα μέτρα αποκατάστασης που συνδέονται με την εκπόνηση ενός συστήματος ανάλυσης κινδύνου σε τοπικό επίπεδο και τη διενέργεια δραστηριοτήτων ανάλυσης κινδύνου, η Επιτροπή θα ήθελε να τονίσει ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει κατά προτίμηση να ληφθούν σύμφωνα με το κοινό υπόδειγμα ολοκληρωμένης ανάλυσης κινδύνου. 3.5 Ανθρώπινοι πόροι και κατάρτιση Για τα μέτρα αποκατάστασης σχετικά με την κατάρτιση, θα πρέπει να δοθούν πληροφορίες για τον αριθμό συνοριοφυλάκων που εκπαιδεύθηκαν μετά την επίσκεψη αξιολόγησης του Νοεμβρίου 2015 και τον αριθμό συνοριοφυλάκων που θα εκπαιδευθούν ανά προβλεπόμενο πρόγραμμα κατάρτισης, καθώς και χρονοδιάγραμμα για τις προγραμματισμένες δραστηριότητες κατάρτισης (συστάσεις/δράσεις: 16, 17, 19, 21, 29 και 49). 3.6 Διαδικασίες για τους συνοριακούς ελέγχους Όσον αφορά τα μέτρα αποκατάστασης που αφορούν την εναρμόνιση των διαδικασιών συνοριακού ελέγχου με το κεκτημένο, για την οποία απεστάλησαν οδηγίες από την Ελληνική Αστυνομία στα σημεία διέλευσης των συνόρων, θα πρέπει να δοθούν πληροφορίες σχετικά με το είδος του μηχανισμού εποπτείας/παρακολούθησης που χρησιμοποιείται για να ελέγχεται ότι οι οδηγίες πράγματι τηρούνται (συστάσεις/δράσεις: 16, 17, 22, 23, 26, 28, 29, 30, 33 και 49). Σύσταση/δράση 27: είχε προβλεφθεί να αποσταλεί εγκύκλιος τον Μάρτιο για αναστολή της «κατ εξαίρεση προσέγγισης σκαφών αναψυχής που έρχονται από τρίτες χώρες», ώστε να εναρμονιστεί ο έλεγχος των σκαφών αναψυχής με τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν. Η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το προτεινόμενο μέτρο αποκατάστασης, ήτοι να ανασταλεί η κατ εξαίρεση προσέγγιση μια προσέγγιση που δεν είναι σύμφωνη με τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν δεν αρκεί για να καλυφθεί η έλλειψη μακροπρόθεσμα. Η κατ εξαίρεση προσέγγιση θα πρέπει να καταργηθεί και ο έλεγχος των σκαφών αναψυχής θα πρέπει να εναρμονιστεί με τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν. Σύσταση/δράση 37: η Ελλάδα ανέφερε ότι υπάρχουν διοικητικοί περιορισμοί στην Ελληνική Αστυνομία και νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις που εμποδίζουν τη συνιστώμενη μετεγκατάσταση του κέντρου επιτήρησης από τη Νέα Βύσσα στο Περιφερειακό Κέντρο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Συνόρων και Παρακολούθησης στην Αστυνομική Διεύθυνση Ορεστιάδας, μολονότι αυτό θα βοηθούσε να αποκτάται πιο ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης και να μπορεί η Αστυνομική Διεύθυνση Ορεστιάδας να την παρακολουθεί και να λειτουργεί αποτελεσματικότερα (καθώς και να εξοικονομηθούν επίσης ανθρώπινοι πόροι με τη συγχώνευση των δύο κέντρων). Η Επιτροπή ζητεί από την Ελλάδα λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τους εν λόγω διοικητικούς περιορισμούς και τις νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις. Σύσταση/δράση 38: όσον αφορά την ολοκλήρωση της εγκατάστασης πομπών GPS στα περιπολικά οχήματα ή μονάδες ώστε το κέντρο επιτήρησης να μπορεί να εντοπίζει τη θέση τους, δηλώθηκε ότι το έργο απορρίφθηκε στο αρχικό του στάδιο λόγω οικονομικών και άλλων προβλημάτων και ότι, συνεπώς, θα ανατεθεί νέα μελέτη για καλύτερη τεχνική και πιο προσιτή οικονομικά λύση. 10
Η Επιτροπή ζητεί περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα ακριβή προβλήματα, τον λόγο για τον οποίο απαιτείται νέα μελέτη και ποιο είναι το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα για την ανάθεση και την ολοκλήρωση της μελέτης. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών με άλλα κράτη μέλη θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική λύση. 3.7 Υποδομή και εξοπλισμός Σύσταση/δράση 44: το σχέδιο δράσης που υποβλήθηκε από τις ελληνικές αρχές αναφέρει ότι θα ληφθούν «κατάλληλα μέτρα» για να επεκταθεί η εφαρμογή του ελέγχου του συστήματος πληροφοριών για τις θεωρήσεις, ώστε να παρέχονται στην πρώτη γραμμή όλες οι πληροφορίες που είναι αποθηκευμένες στο σύστημα πληροφοριών για τις θεωρήσεις, προκειμένου να διευκολύνεται η εξέταση των προϋποθέσεων εισόδου. Πρέπει να αναφερθεί ποια μέτρα θα ληφθούν και εντός ποιας προθεσμίας. 3.8 Γενική σύσταση Σύσταση/δράση 50: όσον αφορά τα κατάλληλα μέτρα που πρέπει να λάβει η Ελλάδα για να διασφαλίσει ότι σε όλα τα εξωτερικά της σύνορα διενεργείται έλεγχος των συνόρων ο οποίος συνάδει με το κεκτημένο του Σένγκεν, η Ελλάδα ανέφερε ότι θα συνεργαστεί στενά με τον Frontex προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι υπήκοοι τρίτων χωρών στα σύνορα με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας μπορούν να εγκαταλείψουν το έδαφος της Ελλάδας μόνο στα καθορισμένα συνοριακά σημεία διέλευσης. Η Ελλάδα είναι επίσης στο στάδιο ολοκλήρωσης της εκτίμησης αναγκών για επιπλέον προσωπικό που χρειάζεται κοντά στα σημεία διέλευσης των συνόρων. Λόγω των τελευταίων εξελίξεων στα Δυτικά Βαλκάνια, ιδίως δε του γεγονότος ότι οι χώρες που βρίσκονται κατά μήκος της οδού των Δυτικών Βαλκανίων έχουν θέσει τέρμα στην προσέγγιση της διέλευσης χωρίς διατυπώσεις («wave-through»), ο Frontex πρότεινε να προσαρμόσει την επιχειρησιακή στήριξη που παρέχει στα ελληνικά σύνορα με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (και την Αλβανία) στο πλαίσιο μιας πραγματικής κοινής επιχείρησης 16. Δεδομένης της κρίσιμης κατάστασης και της εκπεφρασμένης ανάγκης της Ελλάδας για πρόσληψη πρόσθετου προσωπικού κοντά στα σημεία διέλευσης των συνόρων, η Επιτροπή ζητεί επειγόντως από την Ελλάδα να ολοκληρώσει την εκτίμηση των αναγκών και να απαντήσει θετικά στην πρόταση του Frontex. Όσον αφορά τα μέτρα αποκατάστασης σχετικά με τη διενέργεια συστηματικότερων ελέγχων των μεταναστών στην ηπειρωτική χώρα και κοντά στα βόρεια σύνορα, ώστε να διασφαλιστεί ότι καταγράφονται και εξακριβώνεται η ταυτότητά τους, για τα οποία απεστάλησαν οδηγίες από την Ελληνική Αστυνομία, θα πρέπει να παρασχεθούν πληροφορίες σχετικά με τον μηχανισμό εποπτείας/παρακολούθησης που απαιτείται για να ελέγχεται ότι οι οδηγίες εφαρμόζονται πλήρως. Όσον αφορά τις πληροφορίες σχετικά με δυνατότητες στέγασης που παρέχει η Ελληνική Αστυνομία στους μετανάστες οι οποίοι δεν διαμένουν σε κέντρο υποδοχής/καταγραφής ή κράτησης, η Ελλάδα καλείται να εφαρμόσει τα μέτρα χωρίς καθυστέρηση. Η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να παρακολουθεί στενά την κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων τυχόν αλλαγών στις μεταναστευτικές οδούς, και, εφόσον χρειάζεται, να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προσδιορίζονται στη σύσταση της Επιτροπής. 16 Επιστολή της 15ης Μαρτίου 2016 από τον κ. Fabrice Leggeri, Εκτελεστικό Διευθυντή του Frontex, προς τον Γενικό Γραμματέα κ. Τζανέτο Φιλιππάκο. 11
4. Συμπέρασμα Με βάση την εκτίμηση που αναφέρεται ανωτέρω, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος από την Ελλάδα. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις στο σχέδιο δράσης που υποβλήθηκε από τις ελληνικές αρχές για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν κατά την αξιολόγηση του Νοεμβρίου 2015. Ειδικότερα, για πολλές δράσεις, χρειάζεται μεγαλύτερη σαφήνεια σε ό,τι αφορά τα χρονοδιαγράμματα, την ευθύνη και τον οικονομικό σχεδιασμό. Επιπλέον, η υλοποίηση ορισμένων δράσεων δεν μπορεί ακόμη να θεωρηθεί επαρκής ή ολοκληρωμένη. Τέλος, για ορισμένες δράσεις χρειάζονται ουσιαστικές πρόσθετες πληροφορίες ή διευκρινίσεις. Η Επιτροπή ζητεί από την Ελλάδα να παράσχει αυτά τα συμπληρωματικά στοιχεία και τις διευκρινίσεις έως τις 26 Απριλίου 2016 και προσφέρει τη συνεχή βοήθειά της σύμφωνα με το πνεύμα της ανακοίνωσης της Επιτροπής «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν Χάρτης πορείας». 12