ΕΤΑΝΑΜ Α.Ε. Ο.Τ.Α. «Σχέδιο Αειφορικής Διαχείρισης της Θήρας στην Παράκτια Ζώνη του Βόρειου Αμβρακικού»

ΕΤΑΝΑΜ Α.Ε. Ο.Τ.Α. «Σχέδιο Αειφορικής Διαχείρισης της Θήρας στην Παράκτια Ζώνη του Βόρειου Αμβρακικού» Πρόγραμμα Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG IIIA ΕΛΛΑΔΑ ΙΤΑΛΙΑ 2000 2006 Άξονας Προτεραιότητας : 003 Περιβάλλον και Πολιτιστική κληρονομιά Μέτρο : 001 Αναβάθμιση στη Διαχείριση Κοινών Οικοσυστημάτων Κατηγορία Ενέργειας : Δ1. Δράσεις που αφορούν στη διαχείριση, παρακολούθηση και προστασία των οικοσυστημάτων σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Natura 2000), με έμφαση στα θαλάσσια /παράκτια οικοσυστήματα Τίτλος Έργου : COLECOMAN (COLlaborative ECOsystem MANanegement) Συν διαχείριση Οικοσυστημάτων Ανάδοχος: Σωτήριος Χρ. Γεωργούλης Σύμβουλος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ Κύπρου 26, Ηγουμενίτσα 46100 Τηλ.: γρ: 26650 29243, κιν: 6974 979 315, e mail: s.georgoulis@gmail.com Μελετητής: Φώτης Περγαντής Βιολόγος Οικολόγος MSc Εμπειρογνώμων Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Άγριας Ζωής ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008

1. Εισαγωγή Η παρούσα έκθεση προέκυψε μετά από μία διερεύνηση των βασικών παραμέτρων που αφορούν στην άσκηση του κυνηγιού στο Βόρειο παράκτιο τμήμα του Αμβρακικού Κόλπου (βλ. Χάρτη Προσανατολισμού Χ.1.) το οποίο αποτελεί την κύρια προστατευόμενη περιοχή που έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000 και για την οποία έχει εκδοθεί η ΚΥΑ 11989/21 03 2008/ΦΕΚ 123 Δ (βλ. Χάρτη Χ.2.) και που περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν των σημαντικότερων σπάνιων και απειλουμένων ειδών. Πιο συγκεκριμένα, διερευνήθηκαν τα εξής : Υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο Βασικοί ποσοτικοί δείκτες του κυνηγιού (κυνηγητικοί σύλλογοι, πλήθος κυνηγών κλπ.) Πληθυσμοί και κατανομή θηρεύσιμων ειδών Βασική κατανομή σπάνιων και απειλούμενων ειδών της ορνιθοπανίδας Ειδικές συνθήκες άσκησης και ελέγχου του κυνηγιού Επιπτώσεις από το κυνήγι Κατά την παρούσα διερεύνηση, διενεργήθηκε και μία πρώτη ανεπίσημη επαφή με ηγετικά στελέχη των τοπικών κυνηγητικών συλλόγων και θηροφυλάκων τους κατά την οποία ανταλλάχθηκαν γενικές απόψεις και γνώμες πάνω στο θέμα που θα αποτελέσουν το σκελετό μίας πιο εμπεριστατωμένης και αναλυτικής προσέγγισης ενός σχεδίου πρότασης για το μέλλον αυτής της δραστηριότητας στην περιοχή που να εναρμονίζεται με τις αρχές της αειφορίας. Τέλος, και μετά την ως άνω προκαταρκτική διερεύνηση, κατέστη δυνατή η σύνθεση μίας πρώτης διαχειριστικής πρότασης κατεύθυνσης για το κυνήγι στην περιοχή, η οποία περιλαμβάνεται στην παρούσα έκθεση και η οποία θα αποτελέσει τη βάση γνωμοδοτήσεων και συζήτησης κατά την επίσημη διαδικασία διαβούλευσης πάνω στο θέμα στην οποία θα συμμετάσχουν οι αρμόδιοι φορείς, οι κυνηγητικοί σύλλογοι και άλλοι ενδιαφερόμενοι.

2. Υφιστάμενη Κατάσταση 2.1. Ισχύον Θεσμικό Πλαίσιο Το ζήτημα της άσκησης του κυνηγιού στο Βόρειο παράκτιο τμήμα του Αμβρακικού, το οποίο ουσιαστικά περιέχει το προστατευόμενο ομώνυμο Εθνικό Πάρκο, έχει καταρχήν και γενικότερα ρυθμιστεί στο πλαίσιο της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΚΥΑ 11989/21 03 2008/ΦΕΚ 123 Δ. Σύμφωνα με την Απόφαση αυτή το κυνήγι έχει απαγορευτεί στις ζώνες Α και Α 1 (βλ. Χάρτη Χ.3.) που αποτελούν και την κύρια υγροτοπική έκταση του Πάρκου, περιλαμβανομένου και του λόφου Προφήτη Ηλία στο Βόρειο δυτικό τμήμα. Μετά την παρέλευση της τριετίας, για ολόκληρη την περιοχή του Πάρκου, προβλέπεται (άρθρο 4 παράγραφος 8 της ΚΥΑ) ότι θα υπάρξει ειδική ρύθμιση άσκησης του κυνηγίου με ειδικές ετήσιας ισχύος αποφάσεις που θα εκδίδονται από την αρμόδια δασική υπηρεσία και μετά από σχετικές προτάσεις του Φορέα Διαχείρισης του Πάρκου. Η παρούσα διερεύνηση αποσκοπεί ακριβώς στο να συμβάλλει αποτελεσματικά στη μελλοντική αναμόρφωση και βελτίωση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για το κυνήγι δηλαδή να παράσχει μία επιστημονικά τεκμηριωμένη εισήγηση των αναγκαίων ειδικών ρυθμίσεων άσκησής του και κατάλληλα προετοιμασμένη μέσω των σχετικών διαβουλεύσεων, ώστε η εφαρμογή της στο δέοντα χρόνο να είναι ρεαλιστική, κοινά αποδεκτή και επιτυχής. 2.2. Κυνηγητικοί Σύλλογοι Οι κυνηγητικοί σύλλογοι που δραστηριοποιούνται στην υπό συζήτηση περιοχή είναι I. Κυνηγετικός Σύλλογος Φιλιππιάδας Περί τα 1200 μέλη. Θεωρούνται περί τις 700 άδειες θήρας ετησίως. Ένας διαθέσιμος θηροφύλακας της Ε Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Ηπείρου. II. Κυνηγετικός Σύλλογος Άρτας Περί τα 3.500 μέλη. Θεωρούνται αντίστοιχου πλήθους άδειες θήρας ετησίως. Τέσσερις διαθέσιμοι θηροφύλακες της Ε Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Ηπείρου. III. Κυνηγετικός Σύλλογος Πρέβεζας Περί τα 1.385 μέλη. Θεωρούνται αντίστοιχου πλήθους άδειες θήρας ετησίως. Ένας διαθέσιμος θηροφύλακας της Ε Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Ηπείρου.

2.3. Διευθύνσεις Δασών Δασαρχεία Στην υπό συζήτηση περιοχή δραστηριοποιούνται Διευθύνσεις Δασών και είναι : I. Διεύθυνση Δασών Άρτας II. Διεύθυνση Δασών Πρέβεζας 2.4. Κυνήγι Λαθροθήρα Επιπτώσεις Κατ εκτίμηση των τοπικών κυνηγετικών συλλόγων και πριν την ισχύ της νέας ΚΥΑ 11989/21 03 2008/ΦΕΚ 123 Δ για το υγροτοπικό εθνικό πάρκο του Αμβρακικού, ένα ποσοστό από 30 40 % των κυνηγών της περιοχής κυνηγούσε στην παράκτια ζώνη. Το σύνολο των ετήσια εκδιδομένων αδειών κυνηγίου από τους παραπάνω κυνηγετικούς συλλόγους κυμαίνεται γύρω στις 5.500. Επομένως εκτιμάται ότι περίπου 1.700 κυνηγοί της περιοχής κυνηγούσε στην περιοχή του Πάρκου υδρόβια και παρυδάτια πουλιά. Στο πλήθος αυτό θα μπορούσε να προστεθεί ένας ακόμη αριθμός κυνηγών από άλλες περιοχές, που ενδεχομένως θα έφταναν συνολικά τους 2.000. Βέβαια το πλήθος αυτό δεν ήταν ποτέ ταυτόχρονα παρόν στην περιοχή. Από παλαιότερες εκτιμήσεις του γράφοντος, κατά τις καθημερινές εξορμήσεις των κυνηγών θα μπορούσαν να καταγραφούν από 100 έως και 200 κυνηγοί με πιο αυξημένη παρουσία τους τις μη εργάσιμες ώρες (απογεύματα). Τα Σαββατοκύριακα το πλήθος αυτό των κυνηγών θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον διπλάσιο. Επομένως σε περίοδο αιχμής θα μπορούσαν κατά το μέγιστο να είναι παρόντες στη περιοχή περί τους 400 κυνηγούς. Η συνηθέστερη κατανομή του πλήθους των κυνηγών είχε ως εξής : Κατά μήκος των αντιπλημμυρικών αναχωμάτων του ποταμού Λούρου από το ύψος της Πέτρας μέχρι τις εκβολές Κατά μήκος των αντιπλημμυρικών αναχωμάτων του ποταμού Άραχθου από το ύψος νότια του Νεοχωρίου και μέχρι τις εκβολές Σε όλη την έκταση των αλμυρών βάλτων δυτικά των εκβολών του Αράχθου μέχρι την Κόφτρα Παλιομπούκα Στους βάλτους βόρεια της λιμνοθάλασσας Λογαρού και προς τα ανατολικά μέχρι το Φιδόκαστρο Σε ολόκληρο το βάλτο δυτικά της Βίγλας (Κοψιάς Αγ. Γεώργιος) Κατά μήκος του επαρχιακού δρόμου που οδηγεί στη Σαλαώρα και στο τμήμα αυτού που εντοπίζεται μεταξύ των λιμνοθαλασσών Λογαρού Τσουκαλιό Στους βάλτους εκατέρωθεν του δρόμου Πέτρας Στρογγυλής Στους βάλτους νότια της Στρογγυλής και πέριξ του λόφου της Αγ. Αικατερίνης Ο συνολικός πληθυσμός των υδροβίων θηρεύσιμων ειδών στην εν λόγω περιοχή, σύμφωνα με τις μεσοχειμωνιάτικες καταμετρήσεις που διεξάγονται ετησίως

κυμαίνεται μεταξύ 50 χιλιάδες 150 χιλιάδες άτομα με συνηθέστερο πλήθος περί τις 90 χιλιάδες άτομα. Η νόμιμα τελούμενη κυνηγετική δραστηριότητα στις παραπάνω περιοχές ήταν σαφώς εντός των αποδεκτών ορίων και ουσιαστικά δεν υπήρχε αξιόλογη αρνητική επίδραση στο θηραματικό κεφάλαιο και γενικότερα στο φυσικό χώρο αφού η εκτίμηση για τα υδρόβια που θηρεύονταν νόμιμα είναι από 1.000 μέχρι 2.000 πουλιά το μέγιστο. Πολύ σημαντική όμως αρνητική επίδραση είχε το παράνομο κυνήγι (Λαθροθήρα), το οποίο εξακολουθεί να διεξάγεται μέχρι σήμερα με εντατικό ρυθμό. Εκτιμάται ότι το πλήθος των ετησίως παράνομα φονευμένων υδροβίων (παπιά και φαλαρίδες μαζί) ανέρχεται τουλάχιστον στα 15 χιλιάδες άτομα (εκτίμηση για την περίοδο των πρόσφατων δεκαετιών μέχρι και το 2007). Η ακριβέστερη εκτίμηση είναι ότι φονεύονται παράνομα ετησίως από 15 έως 25 χιλιάδες υδρόβια. Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι το παράνομο κυνήγι είναι υπεύθυνο για το φόνο τουλάχιστον του 90% των συνολικά φονευμένων υδροβίων και του 20% περίπου του συνολικού ετήσιου πληθυσμού υδροβίων που διαχειμάζει στην περιοχή. Ποσοστά τα οποία νέμονται ουσιαστικά το πολύ 50 λαθροθήρες. Οι δείκτες αυτοί δείχνουν με σαφήνεια την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή ως προς τη λαθροθήρα και είναι σαφέστατο ότι η συσχέτιση αυτών των δεικτών οδηγεί με βεβαιότητα σε μία βαθμιαία μείωση των πληθυσμών των υδροβίων θηρεύσιμων πουλιών εντός του πάρκου εξαιτίας αποκλειστικά του παράνομου κυνηγίου. Πέραν της σοβαρής αρνητικής επίδρασης του ανεξέλεγκτου κυνηγίου σε αυτούς καθ αυτούς του πληθυσμούς των θηρεύσιμων υδροβίων λόγω της άμεσης θνησιμότητας, πρόσθετες αρνητικές επιδράσεις στους πληθυσμούς προκύπτουν και από την έντονη παρενόχλησή τους στους χώρους διατροφής τους. Συγκεκριμένα, τα εν λόγω υδρόβια πολύ δύσκολα επιτελούν τις ζωτικές τους ανάγκες αφού αναγκάζονται τον περισσότερο χρόνο να μετακινούνται και να παραμένουν στα ανοιχτά του κόλπου. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι εξαιτίας των παραπάνω προκύπτουν και έμμεσες αρνητικές επιδράσεις στο οικοσύστημα το οποίο στερείται των ευεργετικών δράσεων των πληθυσμών των υδροβίων όπως π.χ. : Ανακύκλωση θρεπτικών ουσιών στο οικοσύστημα μέσω της διατροφής τους Ανάδευση και οξυγόνωση των υδάτων των λιμνοθαλασσών Εκτός των παραπάνω αρνητικών επιδράσεων από το ανεξέλεγκτο κυνήγι θα πρέπει να υπογραμμιστεί ιδιαίτερα ο φόνος αξιόλογου πλήθους της Βαλτόπαπιας (Aythya nyroca) η οποία συνιστά αυστηρά προστατευόμενο είδος σύμφωνα με την οδηγία 79/409/ΕΟΚ και για την οποία η περιοχή είναι μία από τις σημαντικότερες ως προς την αναπαραγωγή του είδους σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3. Γενικές αρχές σύνταξης ενός Σχεδίου Διαχείρισης της Θήρας 3.1. Γενικά Η σύνταξη ενός σχεδίου θήρας για την περιοχή θα πρέπει να εξασφαλίζει : Ικανοποιητικής έκτασης πεδία άσκησης του κυνηγιού για το προσερχόμενο στην περιοχή πλήθος των κυνηγών έτσι ώστε να υπάρχουν και οι κατάλληλες προϋποθέσεις ασφάλειάς τους από ενδεχόμενα ατυχήματα Ικανοποιητική κάρπωση ανά κυνηγό που συνολικά να μην ξεπερνά ένα ποσοστό του συνολικού πληθυσμού των παρόντων θηρεύσιμων υδροβίων πουλιών, ποσοστό που μεταφραζόμενο σε απόλυτο πλήθος θα οδηγεί σε ένα δείκτη μικρότερο ή ίσο με τον δείκτη αναπαραγωγικότητας των θηρεύσιμων ειδών. Κυρίως όμως, και σύμφωνα με τα εκτεθέντα στο προηγούμενο κεφάλαιο, ένα πολύ αποτελεσματικό έλεγχο του παράνομου κυνηγιού Επίσης, μία προϋπόθεση, πάρα πολύ χρήσιμη για τις όποιες μελλοντικές βελτιώσεις και αναδιαρθρώσεις του σχεδίου διαχείρισης της θήρας στην περιοχή, είναι η εγκαθίδρυση μίας διαδικασίας παρακολούθησης και αξιολόγησης της όλης δραστηριότητας. 3.2. Πεδία άσκησης του κυνηγιού (κυνηγετικές ζώνες) Τα πεδία άσκησης του κυνηγίου μέσα στην ευαίσθητη οικολογικά περιοχή του εθνικού πάρκου θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά επιλεγμένα έτσι ώστε : Αφενός να πρόσκεινται στους χώρους που παρατηρούνται αξιόλογες συγκεντρώσεις των θηρεύσιμων ειδών Αφετέρου να αποφεύγονται χώροι όπου παρατηρούνται αξιόλογες συγκεντρώσεις σπάνιων και απειλουμένων ειδών για τη διατήρηση των οποίων απαιτούνται ειδικότερες συνθήκες ησυχίας και μη παρενόχλησης

Σύμφωνα με παρατηρήσεις και καταγραφές (μεσοχειμωνιάτικες καταμετρήσεις υδροβίων και παρυδάτιων πουλιών στα πλαίσια του διεθνούς προγράμματος του International Waterfowl Research Bureau) όλων των ειδών πουλιών της περιοχής οι οποίες έχουν γίνει ουσιαστικά κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου, οι χώροι στους οποίους έχουν παρατηρηθεί αξιόλογες συγκεντρώσεις θηρεύσιμων υδροβίων πουλιών έχουν ως εξής (βλ. Χάρτη Χ.4.) : I. Λιμνοθάλασσα Μάζωμα : Κυρίως φαλαρίδες (εκατοντάδες) II. Λιμνοθάλασσα Τσιοπέλι : Μεικτά κοπάδια παπιών απ όλα τα είδη και φαλαρίδων (εκατοντάδες) III. Λιμνοθάλασσα Τσουκαλιό : Βουτόπαπιες και φαλαρίδες κυρίως ανατολικά (λίγες χιλιάδες), Σφυριχτάρια ανατολικά (εκατοντάδες), άλλες πάπιες επιφάνειας κεντρικά (εκατοντάδες), μεικτά κοπάδια παπιών και φαλαρίδων στη θέση «Κοψιάς» (εκατοντάδες) IV. Λιμνοθάλασσα Ροδιά : Φαλαρίδες κυρίως ανατολικά (πολλές εκατοντάδες), βουτόπαπιες κυρίως βόρεια (εκατοντάδες) και άλλες πάπιες επιφάνειας κεντρικά (εκατοντάδες) V. Λιμνοθάλασσα Μάζωμα : Βουτόπαπιες κυρίως ανατολικά (λίγες χιλιάδες), μεικτά κοπάδια παπιών απ όλα τα είδη και φαλαρίδων κυρίως βόρεια (χιλιάδες), σφυριχτάρια κυρίως νοτιοδυτικά (χιλιάδες) VI. Κόφτρα Παλιομπούκα : μεικτά κοπάδια παπιών απ όλα τα είδη και φαλαρίδων (λίγες εκατοντάδες) VII. Όρμος Κόπραινας : Κυρίως σφυριχτάρια (χιλιάδες) Σύμφωνα με τις ως άνω αναφερόμενες παρατηρήσεις και καταγραφές όλων των ειδών πουλιών της περιοχής που έχουν γίνει κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου, οι χώροι στους οποίους έχουν παρατηρηθεί αξιόλογες συγκεντρώσεις ευαίσθητων στην παρενόχληση προστατευόμενων ειδών πουλιών έχουν ως εξής (βλ. Χάρτη Χ.5.) : I. Ζώνη πλημμυρών ποταμού Λούρου, όλο το δυτικό τμήμα του βάλτου Ροδιάς και της Ροδιάς καθαυτής και του Τσουκαλιό καθώς και ολόκληρο το Τσιοπέλι : Στα ευαίσθητα προστατευόμενα είδη στην εν λόγω υποπεριοχή περιλαμβάνονται η Βαλτόπαπια, δύο είδη τσικνιάδων, η Χουλιαρομύτα, τέσσερα είδη αρπακτικών και τρία τουλάχιστον είδη παρυδάτιων. II. Βάλτος Βίγλας Αγ. Γεωργίου : Στα ευαίσθητα προστατευόμενα είδη στην εν λόγω υποπεριοχή περιλαμβάνεται και πάλι η Βαλτόπαπια, δύο είδη τσικνιάδων, τρία τουλάχιστον είδη αρπακτικών και δύο τουλάχιστον είδη παρυδάτιων. Επίσης, σ αυτή την υποπεριοχή απαντώνται αξιόλογοι πληθυσμοί παρυδατίων ειδών (τρύγγες, σκαλίθρες, χαραδριοί), που ανεξαρτήτως επιπέδου προστασίας, είναι μη θηρεύσιμα και πολύ ευαίσθητα στην παρενόχληση.

III. Ψαθοτόπι : Στα ευαίσθητα προστατευόμενα είδη στην εν λόγω υποπεριοχή περιλαμβάνεται και πάλι η Βαλτόπαπια, τρία είδη τσικνιάδων περιλαμβανόμενου του Ήταυρου, πέντε τουλάχιστον είδη αρπακτικών και δύο τουλάχιστον είδη παρυδάτιων. IV. Πλαματερό : Στα ευαίσθητα προστατευόμενα είδη στην εν λόγω υποπεριοχή περιλαμβάνονται δύο είδη τσικνιάδων, τέσσερα τουλάχιστον είδη αρπακτικών και δύο τουλάχιστον είδη παρυδάτιων. Επίσης, σ αυτή την υποπεριοχή απαντώνται οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί παρυδατίων ειδών (τρύγγες, σκαλίθρες, χαραδριοί), που ανεξαρτήτως επιπέδου προστασίας, είναι μη θηρεύσιμα και πολύ ευαίσθητα στην παρενόχληση. 3.3. Επιλογή προτεινόμενων Κυνηγετικών Ζωνών Λαμβάνοντας υπ όψη... Τις ιδιαίτερες συνθήκες που πρέπει να πληρούνται ως προς την ασφάλεια της θήρας και την ικανοποιητική κάρπωση ανά κυνηγό Την βασική και κύρια κατανομή των πληθυσμών των θηρεύσιμων υδροβίων στην περιοχή (δεδομένα χάρτη Χ.4.) Την βασική και κύρια κατανομή των πληθυσμών των ευαίσθητων στην παρενόχληση ειδών και ιδιαίτερα τους κύριους χώρους των αυστηρά προστατευόμενων ειδών (δεδομένα χάρτη Χ.5.)... προκύπτει η πρόταση ορισμού κυνηγετικών ζωνών εντός του εθνικού πάρκου (δηλαδή εντός της περιοχής που σήμερα απαγορεύεται το κυνήγι) η οποία αποτυπώνεται στο χάρτη Χ.6. Οι ζώνες αυτές προκύπτουν έτσι ώστε να μην περιλαμβάνουν τις περιοχές κύρια παρουσίας ευαίσθητων στην παρενόχληση προστατευόμενων ειδών και να βρίσκονται κατά το δυνατόν πλησίον ή μεταξύ περιοχών όπου απαντώνται οι κύριες συγκεντρώσεις των θηρεύσιμων ειδών. Επίσης, να βρίσκονται κατά το δυνατόν εκεί όπου διέρχονται θηρεύσιμα παρυδάτια καθ οδόν προς χώρους διατροφής τους προς το εσωτερικό της χερσαίας πεδινής περιοχής ή επιστρέφοντας από αυτή προς τον υγρότοπο. 3.4. Έλεγχος της λαθροθήρας και άλλες προϋποθέσεις 3.4.1. Υφιστάμενες συνθήκες Ο αποτελεσματικός έλεγχος του λαθραίου κυνηγιού στην υπό συζήτηση περιοχή είναι μία αρκετά δύσκολη υπόθεση όχι όμως και ανέφικτη. Οι παράμετροι που την καθιστούν δύσκολη είναι οι εξής :

i. Η μεγάλη έκταση της περιοχής και ο περιορισμένος αριθμός προσωπικού εποπτείας και ελέγχου : Η συνολική υγροτοπική έκταση του πάρκου ξεπερνά τα 230 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Οι διαθέσιμοι θηροφύλακες από πλευράς Κυνηγετικής Ομοσπονδίας είναι μεν έξι αλλά πρέπει να εποπτεύσουν και τις υπόλοιπες εκτάσεις των δύο νομών Άρτας και Πρέβεζας. Οι τοπικές δασικές υπηρεσίες δηλώνουν ανεπάρκεια μέσων και κυρίως σχετικού προσωπικού θηροφυλακής. Εξ αυτού προκύπτει ότι η σε καθημερινή βάση εποπτεία της υπό συζήτηση περιοχής είναι αδύνατη. Παρά ταύτα, όπως αναφέρεται παρακάτω η εποπτεία του χώρου μπορεί να προγραμματιστεί σε μία βάση επίλεκτων ημερών παρέμβασης ώστε να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα (βλ. επόμενη παράγραφο 3.5.). ii. Η αδυναμία πρόσβασης σε επιμέρους τοποθεσίες της περιοχής με τα συμβατικά μέσα : Σε ένα μεγάλο ποσοστό της συνολικής έκτασης της προς εποπτεία περιοχής, το οποίο ξεπερνάει το 70% της έκτασής της, ο μόνος τρόπος πρόσβασης είναι με πλωτό μέσο ειδικού τύπου και συγκεκριμένα ενός πλωτού μέσου που να έχει τη δυνατότητα πλεύσης σε πολύ ρηχά νερά όπως και τη δυνατότητα διέλευσης διαμέσου της υγροτοπικής βλάστησης και ειδικότερα των καλαμώνων. iii. Η έλλειψη επαρκούς συντονισμού και συνεργασίας για τον έλεγχο της λαθροθήρας : Μέχρι στιγμής δεν έχει εγκαθιδρυθεί σε συστηματική βάση μία συνεργασία των φορέων που ασχολούνται με το εν λόγω θέμα. Πέραν μάλιστα της δασικής υπηρεσίας και τον κυνηγετικών συλλόγων στις ενέργειες ελέγχου της λαθροθήρας θα μπορούσαν να συμμετάσχουν και να συνεισφέρουν και στελέχη του προσωπικού της αγροφυλακής. Κάτι τέτοιο, βέβαια, προϋποθέτει έναν προηγούμενο συντονισμό και συνεννόηση των ως άνω φορέων. iv. Το γεγονός ότι η λαθροθήρα επιτελείται σχεδόν κατά κανόνα κατά τις νυχτερινές ώρες : Η δυσκολία αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί τόσο με τη χρήση κάποιων ειδικών μέσων (διόπτρες νυκτός) αλλά κυρίως με την παρακολούθηση του χώρου και με ελέγχους κατά τις πρώτες βραδινές ή πρωινές ώρες που υπάρχει ακόμα επαρκές φως (βλ. επόμενη παράγραφο 3.5.). v. Το γεγονός ότι η λαθροθήρα επιτελείται συνήθως σε χρόνο εκτός επίσημου ωραρίου εργασίας των θηροφυλάκων : Είναι προφανές ότι και αυτή η δυσκολία μπορεί να αντιμετωπιστεί με κατάρτιση ενός ευέλικτου ωραρίου που είναι ρεαλιστικότερα εφαρμόσιμο στην περίπτωση των θηροφυλάκων της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας (βλ. επόμενη παράγραφο 3.5.). vi. Παρακολούθηση των διωκτικών αρχών από τους λαθροθήρες : Είναι γνωστό ότι η συστηματικοί και οργανωμένοι λαθροθήρες διαθέτουν μηχανισμό παρακολούθησης των θηροφυλάκων έτσι ώστε να ενημερώνονται εγκαίρως όταν και όποτε οι δεύτεροι προσβαίνουν για ελέγχους στην περιοχή.

3.4.2. Προτεινόμενη βελτίωση των συνθηκών Οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης και ξεπεράσματος των παραπάνω δυσκολιών έχουν ως εξής : i. Η μεγάλη έκταση της περιοχής και ο περιορισμένος αριθμός προσωπικού εποπτείας και ελέγχου : Προτείνεται όπως η εποπτεία του χώρου προγραμματιστεί σε μία βάση επίλεκτων ημερών παρέμβασης ώστε να υπάρξει κατ αυτές έμπρακτο αποτέλεσμα, δηλαδή κάποιες συλλήψεις λαθροθηρών. Είναι αναμενόμενο ότι μετά από δύο ή το πολύ τρείς τέτοιες αποτελεσματικές παρεμβάσεις η λαθροθήρα θα μειωθεί θεαματικά λόγω του φόβου που θα επικρατήσει στο χώρο των λαθροθηρών. Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα αυτών των πρώτων παρεμβάσεων, αυτές θα πρέπει να είναι καλά συντονισμένες και να μετέχει σ αυτές το σύνολο της δύναμης όλων των θηροφυλάκων και των τριών συλλόγων και ει δυνατόν υποστηριζόμενων και από στελέχη συναρμόδιων υπηρεσιών (π.χ. δασικών αρχών και αγροφυλακής). Τούτο πρέπει να επιδιωχθεί και για να αποκλειστεί η περίπτωση εκτρόπων, δηλαδή βιαίας αντίστασης ή απειλής εκ μέρους κάποιων λαθροκυνηγών. Επίσης, σε περίπτωση που διατίθεται κάποιο χρηματοδοτικό μέσο για απασχόληση προσωπικού απλής εποπτείας (χωρίς έννομη δυνατότητα ανακριτικών αρμοδιοτήτων, κατάσχεσης κλπ) όπως π.χ. αυτό που απασχολεί επί του παρόντος η ΕΤΑΝΑΜ, τότε προτείνεται όπως, η χρηματοδότηση κατευθύνεται προς φορείς που έχουν νόμιμα το δικαίωμα απασχόλησης προσωπικού περισσότερων δυνατοτήτων, όπως π.χ. οι Θηροφύλακες που απασχολούνται από τους Κυνηγετικούς Συλλόγους. ii. Η αδυναμία πρόσβασης σε επιμέρους τοποθεσίες της περιοχής με τα συμβατικά μέσα : Οι όποιες παρεμβάσεις ελέγχου της λαθροθήρας θα πρέπει να διεξαχθούν βάσει σχεδίου που θα περιλαμβάνει και τη χρήση κατάλληλων πλωτών μέσων. Προτείνεται η προμήθεια ταχύπλοου με ώση αεροέλικας και ενισχυμένης πρύμνης ώστε να διέρχεται διαμέσου καλαμώνων. iii. Η έλλειψη συντονισμού και συνεργασίας για τον έλεγχο της λαθροθήρας : Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι όποιες παρεμβάσεις ελέγχου της λαθροθήρας θα πρέπει να διεξαχθούν βάσει σχεδίου στο οποίο θα συνδράμουν όλες οι ελεγκτικές διωκτικές αρχές. Αυτό απαιτεί τη δημιουργία ενός οργάνου συντονισμού που μπορούν να συγκροτήσουν συγκεκριμένα στελέχη των προαναφερθέντων φορέων (ένας από την Ε ΚΟΣΕ, ένας από κάθε δασική υπηρεσία και ένας από κάθε Τμήμα Αγροφυλακής). iv. Το γεγονός ότι η λαθροθήρα επιτελείται σχεδόν κατά κανόνα κατά τις νυχτερινές ώρες : Προτείνεται η προμήθεια διοπτρών νυκτός αλλά κυρίως η παρακολούθηση του χώρου κατά τις πρώτες βραδινές ή πρωινές ώρες που

υπάρχει ακόμα επαρκές φως, δηλαδή αν εισέρχονται «άσχετα άτομα» μέσα στην απαγορευμένη για τη θήρα περιοχή. v. Το γεγονός ότι η λαθροθήρα επιτελείται συνήθως σε χρόνο εκτός επίσημου ωραρίου εργασίας των θηροφυλάκων : Είναι προφανές ότι ο προαναφερθείς συντονισμός θα πρέπει να διευθετήσει αυτό το ζήτημα. Θα πρέπει δηλαδή να προβλεφθεί η άμεση ανταπόκριση των στελεχών ελέγχου και δίωξης στο κάλεσμα των φορέων τους βάσει ειδικής υπερωριακής αποζημίωσης. vi. Παρακολούθηση των διωκτικών αρχών από τους λαθροθήρες : Είναι προφανές ότι ο προαναφερθείς συντονισμός θα πρέπει να διευθετήσει και αυτό το ζήτημα. Θα πρέπει δηλαδή να προβλεφθεί η άμεση ανταπόκριση των στελεχών ελέγχου και δίωξης σε μία έκτακτη εντολή των φορέων τους που θα στηρίζεται σε άμεσες πληροφορίες λαθροθηρίας. vii. Τέλος, στα προτεινόμενα μέτρα θα πρέπει να προστεθεί και η μέριμνα για κατάλληλη οριοσήμανση των προτεινόμενων κυνηγετικών ζωνών. Επ αυτού μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε υφιστάμενα «ορόσημα» (π.χ. δρόμοι, αυλάκια) είτε τεχνητά όπως π.χ. δύσφθαρτοι χαλύβδινοι πάσσαλοι ανά 200 300 μέτρα ή περισσότερο, ανάλογα την περιοχή. 3.5. Παρακολούθηση αξιολόγηση της κυνηγετικής δραστηριότητας Μία προϋπόθεση, πάρα πολύ χρήσιμη για τις όποιες μελλοντικές βελτιώσεις και αναδιαρθρώσεις του σχεδίου διαχείρισης της θήρας στην περιοχή, είναι η εγκαθίδρυση μίας διαδικασίας παρακολούθησης και αξιολόγησης της όλης δραστηριότητας. Κατ αυτή θα πρέπει να καταγράφονται τουλάχιστον τα εξής : Η δραστηριότητα της λαθροθηρίας βάσει παρακολούθησης σε ημερολογιακή βάση (δειγματικών ημερών) αφενός με τηλεσκόπιο από πλεονεκτικό σημείο κατά τη διάρκεια της ημέρας αφετέρου με καταγραφή των πυροβολισμών κατά τη διάρκεια της νύκτας Η αποτελεσματικότητα των μέτρων ελέγχου της λαθροθήρας σε ημερολογιακή βάση (δειγματικών νυκτών) Η κάρπωση από το νόμιμο κυνήγι βάσει παρακολούθησης σε ημερολογιακή βάση (δειγματικών ημερών) που αναμένεται να αποτελέσει βάση έμμεσης αξιολόγησης καθώς αναμένεται η νόμιμη κάρπωση να αυξάνει καθώς θα μειώνεται η λαθροθήρα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας θα μπορούν να αναπροσαρμόζονται ετησίως οι όποιες ρυθμίσεις.

4. Κρίσιμες προϋποθέσεις εφαρμογής του Σχεδίου Η βασική προϋπόθεση για τη χαλάρωση της αυστηρότητας με την οποία αντιμετωπίζεται το ζήτημα του κυνηγιού βάσει της υφιστάμενης ΚΥΑ που αποσκοπεί να εξασφαλίσει την προστασία των σπάνιων και απειλούμενων (και όχι μόνο) ειδών της άγριας ζωής στο χώρο του Πάρκου δεν είναι άλλη παρά η απόλυτα πειστική εφαρμογή μέτρων που θα μειώσουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό (αν όχι εξαλείψουν τελείως) την λαθροθήρα εντός αυτού. Είναι αυτονόητο ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα ώστε μέχρι τη λήξη της τριετίας της καθολικής απαγόρευσης να έχουν αποδώσει τέτοια αποτελέσματα (που όπως αναφέρθηκε θα πρέπει να έχουν καταγραφεί και αξιολογηθεί επίσημα) ώστε να πειστούν οι αρμόδιες αρχές (Δασικές, ΥΠΕΧΩΔΕ, Φορέας Διαχείρισης κλπ) να εισηγηθούν τη δημιουργία και θεσμοθέτηση των κυνηγετικών ζωνών. Αν, για παράδειγμα, η Λαθροθήρα μειωθεί με την εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων π.χ. έστω και κατά 80%, αυτό μεταφράζεται σε διατήρηση πολλών χιλιάδων υδροβίων κατ έτος, τουλάχιστον επταπλάσιων αυτών που θα φονεύονται νόμιμα από τους κυνηγούς, κάτι που θα έχει πολλαπλά οφέλη όπως : Θα αυξηθεί βαθμιαία ο συνολικός πληθυσμός των υδροβίων στην περιοχή του Πάρκου με όλα τα παράπλευρα θετικά ευεργετήματά του στο οικοσύστημα Θα προστατευτούν και θα αυξηθούν τα σπάνια και απειλούμενα είδη και ιδιαίτερα η Βαλτόπαπια Θα βελτιωθούν οι δείκτες κάρπωσης για τους νόμιμους κυνηγούς και θα ενδυναμωθούν έτσι και οι σύλλογοί τους και οι όποιες φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις τους που έχουν αρχίσει να εμφανίζονται όλο και συχνότερα στις μέρες μας Θα συνεχιστεί η δραστηριότητα του κυνηγιού κι έτσι και η σημαντική θετική τοπική οικονομική της διάσταση Θα δημιουργηθούν πρόσθετες θετικές συνθήκες για πρόσθετες χρηματοδοτήσεις στην περιοχή που αποσκοπούν στην προστασία, ανάδειξη και διατήρηση του φυσικού της περιβάλλοντος.

ΧΑΡΤΕΣ

Χάρτης Χ.1. Προσανατολισμού Περιοχή Μελέτης

ΕΤΑΝΑΜ Α.Ε. Ο.Τ.Α. ΕΡΓΟ: COLECOMAN, INTERREG III ΕΛΛΑΔΑ ΙΤΑΛΙΑ Χάρτης Χ.2. : Ζώνες προστασίας στο Εθνικό Πάρκο Αμβρακικού (απόσπασμά από την ΚΥΑ 11989/21 03 2008/ΦΕΚ 123 Δ

Χάρτης Χ.3. Περιοχή Υφιστάμενης Απαγόρευσης του Κυνηγίου στο Βόρειο Παράκτιο Τμήμα του Αμβρακικού

Χάρτης Χ.4. : Συνήθεις Κύριες Συγκεντρώσεις Θηρεύσιμων Υδροβίων στο Πάρκο του Αμβρακικού

Χάρτης Χ.5. : Κύριες βαλτώδεις περιοχές παρουσίας ευαίσθητων στην παρενόχληση προστατευόμενων ειδών πουλιών στο Πάρκο του Αμβρακικού κατά την κυνηγετική

Χάρτης Χ.6. : Προτεινόμενη εγκαθίδρυση ζωνών άσκησης της θήρας εντός των ζωνών Α Α1 του Εθνικού Πάρκου του Αμβρακικού, (σύμφωνα με την αναδιαμόρφωση και