ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 2η ΙΑΛΕΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΦΥΤΩΝ
Ασσυριακό ανάγλυφο επικονίασης χουρµαδιάς
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ανάπτυξη και αναπαραγωγή των οργανισµών εξασφαλίζεται µε µιτωτικές και µειωτικές διαιρέσεις αντίστοιχα Τρόποι αναπαραγωγής των φυτών: Αγενής (ή βλαστικός) Πιστά αντίγραφα Εγγενής (ή φυλετικός) Γενετικά κύτταρα (γαµέτες) προέρχονται από τη µείωση και δίνουν το ζυγώτη
ΜΕΙΩΣΗ Ο τρόπος που γίνεται εξασφαλίζει: Σταθερότητα και Ποικιλοµορφία Σταθερότητα του αριθµού των χρωµοσωµάτων Μείωση του αριθµού τους στο µισό (Ν) στους γαµέτες (δύοδιαδοχικέςκυτταρικέςδιαιρέσειςµε µόνο ένα διπλασιασµό των χρωµοσωµάτων) Ποικιλοµορφία των χαρακτηριστικών (ανασυνδυασµός) Ανασυνδυασµός χρωµοσωµάτων Ανασυνδυασµός τµηµάτων οµόλογων χρωµοσωµάτων
ΚΥΚΛΟΙ ΖΩΗΣ Η µείωση, τελικά, δηµιουργεί γενετική παραλακτικότητα Η παραλακτικότητα σχετίζεται µε την προσαρµοστικότητα Ανάλογα µε τη διάρκεια απλοειδούς και διπλοειδούς φάσης τρεις κύκλοι: Γαµετικός (ή τελικός πχ θηλαστικά) Ζυγωτικός (ή αρχικόςπχµύκητες) Ενδιάµεσος (ή σπορικόςπχφυτά)
ΓΑΜΕΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΖΥΓΩΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
µίτωση µίτωση 2Ν ενήλικο ΓΑΜΕΤΙΚΟΣ 2Ν ζυγώτης Νσπόρια ΚΥΚΛΟΙ ΖΩΗΣ n ενήλικο ΖΥΓΩΤΙΚΟΣ µείωση Νγαµέτες µίτωση µείωση Νγαµέτες 2Ν ζυγώτης µίτωση Νγαµέτες µίτωση 2Ν ενήλικο ΣΠΟΡΙΚΟΣ 2Ν ζυγώτης Ν ενήλικο µείωση Νσπόρια µίτωση
Γαµετοφυτική Γενιά 1. Γαµετόφυτο: απλοειδής γενιά που παράγει τους γαµέτες 2. Σπορόφυτο 3. Μικροσπόριο 4. Μεγασπόριο 5. Σπορογένεση 6. Μικροσπορογένεση 7. Μεγασπορογένεση
οµή του θηλυκού µέρους του άνθους µε το θηλυκό γαµετόφυτο (εµβρυόσακκος) οµή του αρσενικού µέρους του άνθους µε το αρσενικό γαµετόφυτο (γυρεόκοκκος)
Εγκάρσια τοµή ανθήρα Τοµές: εγκάρσια τετράχωρης ωοθήκης και επιµήκης µονόχωρης
Μικροσπορογένεση Η παραγωγή του πρώτου κυττάρου των αρσενικών γαµετόφυτων (στα φυτά είναι οι γυρεόκκοκοι) Λαµβάνει χώρα στους ανθήρες των στηµόνων από κύτταρα της εσωτερικής στοιβάδας του τάπητα (Μητρικά Κύτταρα Μικροσπορίων) και καταλήγει στην τετράδα µικροσπορίων Μικροσπόριο: µε την ανάπτυξη κυτταρικού τοιχώµατος και δύο µιτωτικές διαιρέσεις του πυρήνα (βλαστικό και δύο σπερµατικούς) δίνει τον ώριµο γυρεόκοκκο
Μικροσπορογένεση Μείωση Ι Μητρικό Κυτ. Μικροσπορίων Μίτωση Μείωση ΙΙ Μίτωση 4 Μικροσπόρια Μικροσπόριο Γεννητικό κύτ. Κύτ. γυρεοσωλήνα
Γυρεόσακκος Lilium sp. πριν τη διάνοιξη
Γυρεόσακκος Lilium sp. µετά τη διάνοιξη
Μικροσπορογένεση στο γένος Lilium
Μεγασπορογένεση Η παραγωγή του πρώτου κυττάρου των θηλυκών γαµετόφυτων (στα φυτά είναι ο εµβρυόσακκος) Λαµβάνει χώρα στον πλακούντα της ωοθήκης από τις σπερµοβλάστες (ovules) από τα Μητρικά Κύτταρα Μεγασπορίων και καταλήγει στην τετράδα µεγασπορίων Το ένα από τα 4 µεγασπόρια (τα άλλα 3 εκφυλίζονται) µετά από 3 µιτωτικές διαιρέσεις δίνει τον 8πύρηνο εµβρυόσακκο (ωάριο, 2 συνεργίδες, 3 αντίποδες και 2 πολικοί πυρήνες)
Μεγασπορογένεση Μείωση Ι Μείωση ΙΙ Μίτωση Μίτωση Μίτωση Μεγασπόριο Πολικοί Συνεργίδα> <Αντίποδες Ωάριο> Συνεργίδα> Πυρήνες ΕΜΒΡΥΟΣΑΚΚΟΣ
Μεγασπορογένεση στο γένος Lilium
ΕΜΒΡΥΟΣΑΚΚΟΣ ΑΝΤΙΠΟ ΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΜΕ 2 ΠΟΛΙΚΟΥΣ ΠΥΡΗΝΕΣ ΣΥΝΕΡΓΙ Α ΩΑΡΙΟ ΜΙΚΡΟΠΥΛΗ
Επικονίαση Η µεταφορά της γύρης στο θηλυκό γαµετόφυτο (στο στίγµα του υπέρου κατ αρχάς όπου βλαστάνει και αναπτύσσεται ο γυρεοσωλήνας µέχρι να φτάσει στον εµβυόσακκο) Γύρη: όχηµα µεταφοράς του αρσενικού γαµέτη ιάρρηξη ανθήρα και µεταφορά γύρης είτε µε µηχανική πτώση στο στίγµα του ίδιου άνθους (αυτεπικονίαση) ή µε έντοµα και άνεµο σε άλλο άνθος (σταυρεπικονίαση) Βλάστηση γυρεόκοκκου και είσοδος του άκρου του στη σπερµοβλάστη από τη µικροπύλη ιάρκεια: από ώρες µέχρι εβδοµάδες (1-24 h)
Γονιµοποίηση Η ένωση των δύο γαµετών αντίθετου φύλου για το σχηµατισµό του ζυγώτη Η σύντηξη του ενός σπερµατικού πυρήνα µε τον πυρήνα του ωαρίου δίνει τον διπλοειδή ζυγώτη Και η σύντηξη του άλλου σπερµατικού πυρήνα µε τους πολικούς πυρήνες του κεντρικού κυττάρου δίνει τον πρώτο τριπλοειδή πυρήνα του ενδοσπερµίου ιπλή γονιµοποίηση τριπλή σύντηξη
Γονιµοποίηση
Μετατροπή του γυναικείου του άνθους σε σαρκώδη καρπό µετά τη γονιµοποίηση
Απόµειξη Ο τρόπος αναπαραγωγής στον οποίο παίρνουν µέρος τα όργανα του φύλου και οι συγγενείς τους µορφές, χωρίς όµως να γίνει γονιµοποίηση Είναι δηλ. η αντικατάσταση του εγγενούς από τον αγενή πολλαπλασιασµό (εξελικτικό αποτέλεσµα τάσης περιορισµού του γενετικού ανασυνδυασµού). Έτσι άνθη υπέστησαν εξελικτική τροποποίηση µε αποτέλεσµα να παράγουν ή σπόρο παρθενογενετικά (αγαµοσπερµία) ή µονάδες αναπαραγωγής αντί για άνθη (vivipary)
Τύποι απόµειξης ιπλόσπορη απόµειξη Απόσπορη απόµειξη Τυχαία εµβρυονία Αυτόνοµη Ψευδογαµία Απλοειδής παρθενογένεση ή ανδρογένεση