51
14 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΝΕΡΟΥ Δραστηριότητες Νερό στο σπίτι (α) Πώς χρησιµοποιείτε το νερό στο σπίτι σας; Για ποιες χρήσεις καταναλώνετε το περισσότερο νερό; Κοιτάξτε το παρακάτω σχέδιο και βγάλτε τα συµπεράσµατά σας! Θέλετε να δείτε πόση είναι αυτή η ποσότητα νερού που χρησιµοποιείτε; Στον παρακάτω πίνακα βλέπετε πόσα λίτρα νερού χρησιµοποιούµε σε διάφορες οικιακές χρήσεις. Συµπληρώστε τα κενά, υπολογίζοντας την ποσότητα νερού σε µπουκάλια του 1,5 λίτρου. Οικιακή κατανάλωση νερού Χρήση Λίτρα Μεγάλα µπουκάλια νερό Καζανάκι 9 / φορά 6 Γεµάτη µπανιέρα 150 Ντους 15 / λεπτό 10 Πλύσιµο χεριών και προσώπου Πλυντήριο ρούχων Πλυντήριο πιάτων Πλύσιµο φρούτων και λαχανικών Πλύσιµο πιάτων στο χέρι Πλύσιµο αυτοκινήτου 30 / 2 λεπτά 150 / φορά 50 / φορά 15 / λεπτό 150 / ηµέρα 150 / φορά Πληροφορίες Μια µεγάλη ποσότητα νερού χρησιµοποιείται σήµερα στο νοικοκυριό. Τα παλιά χρόνια, τα νοικοκυριά έπαιρναν το νερό τους από πηγές ή πηγάδια. Σήµερα, σε πολλές χώρες του κόσµου, αρκεί να ανοίξουµε µια βρύση για να έχουµε άφθονο, καθαρό νερό. Όµως αυτή η ευκολία έχει σαν αποτέλεσµα να µην καταλαβαίνουµε, πόσο νερό χρησιµοποιούµε και πόσο νερό σπαταλάµε. Αν και το νερό που χρησιµοποιούµε καθηµερινά διαφέρει από χώρα σε χώρα και από εποχή σε εποχή, πίνουµε ή χρησιµοποιούµε καθηµερινά στο µαγείρεµα δύο έως τρία λίτρα νερού, κατ άτοµο.
Πληροφορίες Περίπου 145 λίτρα καταναλώνουµε καθηµερινά στην τουαλέτα, το µπάνιο, την περιποίηση του σώµατος, το πλύσιµο ρούχων ή πιάτων, την καθαριότητα του σπιτιού, το πότισµα των λουλουδιών. Ωστόσο, έχει υπολογιστεί ότι ένας άνθρωπος χρειάζεται καθηµερινά περίπου 50 λίτρα νερού προκειµένου να ικανοποιήσει τις προσωπικές και οικιακές του ανάγκες. Εντούτοις, στις αναπτυγµένες χώρες, χρησιµοποιούµε ποσότητες νερού που φτάνουν και µέχρι τα 400 λίτρα νερού ανά άτοµο! Όταν χρησιµοποιούµε νερό, πολλές φορές δεν το σπαταλάµε µόνο, αλλά το ρυπαίνουµε κιόλας! Τα απορρυπαντικά και τα άλλα χηµικά που ρίχνουµε στο νερό, αν δεν αποµακρυνθούν, καταλήγουν πίσω στη φύση. Κατανάλωση νερού στο µπάνιο Στο µπάνιο χρησιµοποιούµε το περισσότερο νερό και µάλιστα το 40% το «πετάµε» στην τουαλέτα. Κάθε φορά που τραβάµε το καζανάκι, χρησιµοποιούµε 9-16 λίτρα καθαρού πόσιµου νερού, δηλαδή περίπου 6 10 µεγάλα µπουκάλια νερό. Αρκετό νερό σπαταλάµε και στο µπάνιο, όπου καταναλώνουµε περίπου 15 λίτρα το λεπτό, δηλαδή 10 µεγάλα µπουκάλια νερό. Πόσο νερό καταναλώνουµε αν κάνουµε ένα ντους διάρκειας 10 λεπτών; Το ξέρετε αυτό; Μια βρύση, που στάζει σταγόνα-σταγόνα µέσα σε ένα χρόνο µπορεί να αδειάσει νερό που θα επαρκούσε για να γεµίσουµε 35 φορές µια µπανιέρα! Ένα καζανάκι που τρέχει, µπορεί να αδειάζει µέσα σε µια µέρα νερό που θα πίναµε σε 50 µέρες! Όταν πλένουµε τα δόντια µας ή τα χέρια µας αφήνοντας συνεχώς τη βρύση ανοικτή, σπαταλάµε µέσα σε ένα λεπτό, νερό που θα γέµιζε 10 µεγάλα µπουκάλια! Η αλόγιστη κατανάλωση ζεστού νερού, δεν έχει µόνο σαν αποτέλεσµα την σπατάλη νερού αλλά και τη σπατάλη ενέργειας! Νερό στο σπίτι (α) 14/ 2 σελίδα
Κατανάλωση νερού στο µπάνιο Στο µπάνιο χρησιµοποιούµε το περισσότερο νερό και µάλιστα το 40% το «πετάµε» στην τουαλέτα. Κάθε φορά που τραβάµε το καζανάκι, χρησιµοποιούµε 9-16 λίτρα καθαρού πόσιµου νερού, δηλαδή περίπου 6 10 µεγάλα µπουκάλια νερό. Αρκετό νερό σπαταλάµε και στο µπάνιο, όπου καταναλώνουµε περίπου 15 λίτρα το λεπτό, δηλαδή 10 µεγάλα µπουκάλια νερό. Πόσο νερό καταναλώνουµε αν κάνουµε ένα ντους διάρκειας 10 λεπτών; Το ξέρετε αυτό; Το ξέρατε αυτό; Μια βρύση, που στάζει σταγόνα-σταγόνα µέσα σε ένα χρόνο µπορεί να αδειάσει νερό που θα επαρκούσε για να γεµίσουµε 35 φορές µια µπανιέρα! Ένα καζανάκι που τρέχει, µπορεί να αδειάζει µέσα σε µια µέρα νερό που θα πίνα- µε σε 50 µέρες! Όταν πλένουµε τα δόντια µας ή τα χέρια µας αφήνοντας συνεχώς τη βρύση ανοικτή, σπαταλάµε µέσα σε ένα λεπτό, νερό που θα γέµιζε 10 µεγάλα µπουκάλια! Η αλόγιστη κατανάλωση ζεστού νερού, δεν έχει µόνο σαν αποτέλεσµα την σπατάλη νερού αλλά και τη σπατάλη ενέργειας! Κατανάλωση νερού στην κουζίνα Στην κουζίνα χρησιµοποιούµε νερό για να πλύνουµε τα τρόφιµα και τα πιάτα, αλλά και στο µαγείρεµα. Πλένοντας τα λαχανικά, για να φτιάξουµε µια σαλάτα κάτω από τη βρύση για τρία λεπτά, καταναλώνουµε 45 λίτρα νερό, δηλαδή 30 µεγάλα µπουκάλια! Το ξέρετε αυτό; Η παραγωγή µισού κιλού κρέατος απαιτεί 100 φορές περισσότερο νερό από την παραγωγή µισού κιλού σιταριού! Χρειάζονται 2,27 λίτρα νερού για να µαγειρέψουµε µια κατσαρόλα µακαρόνια και η διπλάσια ποσότητα νερού για να πλύνουµε την κατσαρόλα! Κατανάλωση νερού στον κήπο Μεγάλη ποσότητα καθαρού νερού χρησιµοποιούµε στο πότισµα. Χρειάζονται όµως όλα τα φυτά που φυτεύουµε στον κήπο µας την ίδια ποσότητα νερού για να µεγαλώσουν; Ιδέα για έρευνα Μελετήστε τις χρήσεις νερού που γίνονται στο σπίτι σας στη διάρκεια µιας ηµέρας για µια ολόκληρη εβδοµάδα. Ρωτήστε τους γονείς σας να σας δείξουν και τον µετρητή του νερού. Καταγράψτε προσεχτικά τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας σ ένα χαρτί και ανακοινώστε τα συµπεράσµατά σας σε όλη την τάξη. Νερό στο σπίτι (α) 14/ 3 σελίδα
Δραστηριότητα 17 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΝΕΡΟΥ Εξοικονόµηση νερού στο σπίτι Γνωρίζετε πόσο νερό χρησιµοποιείτε στο σπίτι σας; Για να δείτε πόσο µεγάλη είναι η ποσότητα του νερού που χρειάζεστε κάθε µέρα ή κάθε µήνα, παρακολουθήστε τον ακόλουθο πίνακα και διαβάστε τον προσεχτικά. Σκεφτείτε µε ποια συχνότητα χρησιµοποιείτε νερό για τις διάφορες χρήσεις. Υπολογίστε σε λίτρα το νερό που καταναλώνετε εσύ και η οικογένειά σου για ένα ολόκληρο µήνα! Θυµηθείτε ότι το µεγάλο µπουκάλι χωράει 1,5 λίτρο νερού. Χρήση Λίτρα Η δική µου κατανάλωση νερού (σε λίτρα) Η κατανάλωση νερού της οικογένειάς µου (σε λίτρα) Καζανάκι 9 / φορά Γεµάτη µπανιέρα 150 Ντους Πλύσιµο χεριών και προσώπου Πλυντήριο ρούχων Πλυντήριο πιάτων Πλύσιµο φρούτων και λαχανικών Πλύσιµο πιάτων στο χέρι 15 / λεπτό 30 / 2 λεπτά 150 / φορά 50 / φορά 15 / λεπτό 150 / ηµέρα Πλύσιµο αυτοκινήτου 150/φορά Ερωτήσεις Παρατήρησε τους υπολογισµούς που έκανες και σκέψου: Ποια από τις χρήσεις απορροφά τη µεγαλύτερη ποσότητα νερού; Ξέρεις ότι σε όλες αυτές τις χρήσεις χρησιµοποιείς καθαρό, πόσιµο νερό; Θα µπορούσες σε κάποιες να χρησιµοποιείς το ίδιο νερό; Αν ναι σε ποιες;
Πληροφορία Μπορούµε να εξοικονοµήσουµε νερό στο σπίτι; Μερικές φορές, µας φαίνεται δύσκολο ή άσκοπο να αλλάξουµε κάποιες συνήθειες στην καθηµερινή µας ζωή, γιατί θεωρούµε το νερό που φτάνει ως τα σπίτια µας ότι είναι άφθονο και δεδοµένο. Το νερό, όµως, στις σύγχρονες πόλεις σπαταλιέται αλόγιστα και δε θα είναι για πάντα άφθονο, αν δεν προσέξουµε όλοι. Δε χρειάζεται να περιορίσουµε τις βασικές ανάγκες µας, µπορούµε µε µικρές αλλαγές στη συµπεριφορά µας να πετύχουµε µεγάλη µείωση στην κατανάλωση νερού. Αρκεί να έχουµε στο µυαλό µας τις παρακάτω τρεις ερωτήσεις: Χρειάζεται να χρησιµοποιήσω νερό; Για παράδειγµα, χρειάζεται να πλύνουµε το πεζοδρόµιο ή την αυλή µε καθαρό, πόσιµο νερό; Θα αρκούσε ένα καλό σκούπισµα Χρησιµοποιώ όσο λιγότερο γίνεται; Κλείνοντας τη βρύση όση ώρα σαπουνίζουµε τα χέρια µας ή βουρτσίζουµε τα δόντια µας, εξοικονοµούµε 15 λίτρα νερού το λεπτό. Το χρησιµοποιώ µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο; Μπορούµε να πλένουµε τα φρούτα και τα λαχανικά σε µια λεκάνη µε νερό, αντί να τα πλένουµε µε τρεχούµενο νερό µε τη βρύση συνεχώς ανοιχτή, εξοικονοµώντας το λιγότερο δέκα λίτρα την ηµέρα. Το νερό που µένει στη λεκάνη, µπορεί να χρησιµοποιηθεί για το πότισµα των φυτών ή και για άλλες ανάγκες του σπιτιού, αρκεί να µην έχει σαπουνάδα. Πείραµα Κάθε φορά που τραβάς το καζανάκι της τουαλέτας, ξοδεύεις περίπου 9 λίτρα καθαρού πόσιµου νερού! Χωρίς να είναι απαραίτητο! Να κάτι που θα διασκεδάσετε: Τοποθετήστε ένα πλαστικό αντικείµενο π.χ. πλαστικό µπουκάλι µέσα στο καζανάκι της τουαλέτας, αφού πρώτα το γεµίσετε µε πετραδάκια για να έχει βάρος. Το µπουκάλι µε τον όγκο του, θα εµποδίζει να χάνεται όλο το νερό. Κι έτσι θα εξοικονοµείτε έως 3 λίτρα νερού κάθε φορά που θα τραβάτε το καζανάκι! Το ξέρετε αυτό; Υπάρχουν κάποια σύγχρονα συστήµατα που συλλέγουν το νερό από το νιπτήρα και το µπάνιο και το οδηγούν στο καζανάκι. Επίσης, τα καζανάκια διπλής ροής δεν σπαταλούν νερό. Όταν τοποθετούµε βρύσες µε µείκτη, δε σπαταλάµε νερό προσπαθώντας να πετύχουµε την κατάλληλη θερµοκρασία κάθε φορά. Εξοικονόµηση νερού στο σπίτι 17/ 2 σελίδα
Δραστηριότητες Με ποιους άλλους τρόπους µπορούµε να εξοικονοµήσουµε νερό στο µπάνιο; Όταν πλένουµε το πρόσωπό µας. Όταν βουρτσίζουµε τα δόντια µας Όταν κάνουµε το µπάνιο µας Όταν το νερό τρέχει µε µεγάλη πίεση Όταν µια βρύση στάζει; Με ποιους τρόπους µπορούµε να εξοικονοµήσουµε νερό στην κουζίνα; Όταν πλένουµε τα πιάτα στο νεροχύτη. Όταν χρησιµοποιούµε απορρυπαντικά πιάτων Όταν βάζουµε πλυντήριο πιάτων Όταν θέλουµε δροσερό νερό το καλοκαίρι Με ποιους τρόπους µπορούµε να εξοικονοµήσουµε νερό στον κήπο; Με ποιους τρόπους µπορούµε να εξοικονοµήσουµε νερό στο πλύσιµο του αυτοκινήτου; «Αν νοµίζεις πως είσαι πολύ µικρός για να κάνεις τη διαφορά, τότε δοκίµασε να κοιµηθείς σε ένα δωµάτιο παρέα µε ένα κουνούπι!» (αφρικάνικη παροιµία) Εξοικονόµηση νερού στο σπίτι 17/ 3 σελίδα
ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΝΕΡΟ ΑΣΦΑΛΕΣ ΝΕΡΟ Γιώργος Παυλικάκης Υπεύθυνος Π.Ε. Δ/νση Β/θμιας Εκπ/σης Δ Αθήνας (Πηγή:Unesco-YouthXchange project) Πολλοί από τους πολέμους αυτού του αιώνα έγιναν για το πετρέλαιο, αλλά εκείνοι του επόμενου αιώνα θα γίνουν για νερό Ismail Seragelgin, World Bank, 1995 To πίνουμε, πλενόμαστε, πλένουμε τα πιάτα μας, τα ρούχα μας, τα σπίτια μας, τα αυτοκίνητά μας. Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος του από νερό. Τα φυτά που χρησιμοποιούμε για τροφή δεν μεγαλώνουν χωρίς αυτό. Τελικά είναι ζωτικό για την επιβίωση όλων των οργανισμών. Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τροφή περίπου για 1 μήνα, αλλά μόνο 5 7 ημέρες χωρίς νερό. Το 97% του νερού της Γης βρίσκεται στους ωκεανούς και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο. Λιγότερο από 1% είναι διαθέσιμο για πόση ή για άλλες χρήσεις συμπεριλαμβανομένων της γεωργίας και της βιομηχανίας. Αυτό το νερό προέρχεται από ποταμούς, φράγματα και υπόγειες πηγές. Σε όλο τον κόσμο η κατανάλωση του νερού αυξάνεται. Η διαθεσιμότητα κάτι τόσο βασικού και πρωταρχικού, όπως το νερό είναι πιθανό να γίνει ένα από τα πλέον επείγοντα και αποσταθεροποιητικά ζητήματα στα χρόνια που έρχονται. Στηριζόμενοι στην παρούσα αύξηση της ζήτησης, το οικονομικά εκμεταλλεύσιμο νερό θα εξαντληθεί σε ορισμένες κρίσιμες περιοχές ακόμη και μέσα στο 2005. Μέχρι το 2025 τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού θα αντιμετωπίσουν σοβαρές ελλείψεις σε νερό.
Ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Γης - 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό. Περισσότεροι από 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν τρεχούμενο νερό στο σπίτι τους. Σε μερικές περιοχές της Αφρικής, γυναίκες και παιδιά μεταφέρουν έως και 20 λίτρα νερού, συχνά για πάνω από 5 ώρες, από τις πλησιέστερες πηγές τροφοδοσίας. Αντίθετα στις βιομηχανοποιημένες χώρες, το μέσο αστικό σπίτι των 4,6 ατόμων χρησιμοποιεί 640 λίτρα νερού ημερησίως. www.thewaterpage.com www.youthxchange.net/facts&figures Αυτά τα στατιστικά στοιχεία σοκάρουν αρκετά και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουμε στα χέρια μας μια άνευ προηγουμένου καταστροφή, εκτός αν η διατήρηση και η διαχείριση του νερού αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα. Πρόσφατες μελέτες εστιάζουν την προσοχή τους στην οικονομική αξία των οικοσυστημάτων γλυκού νερού, όπως είναι οι υγρότοποι, οι λίμνες και τα ποτάμια. www.panda.org/livingwaters/initiatives/wetla nds Παρά την σημασία τους, τα οικοσυστήματα γλυκού νερού έχουν πληγεί σοβαρά σε όλο τον κόσμο. Μέσα σε 30 χρόνια η Λίμνη Αράλη η οποία ήταν πρώτα η τέταρτη σε μέγεθος λίμνη του κόσμου συρρικνώθηκε περισσότερο από το 50% του αρχικού της μεγέθους και έγινε αλμυρή όπως ο ωκεανός. Τη δεκαετία του 60, η ροή νερού στη λίμνη μειώθηκε ανησυχητικά. Τα αρδευτικά έργα ανάντη, για την καλλιέργεια ρυζιού και βαμβακιού, απορροφούσαν περισσότερο από το 90% της φυσικής ροής νερού από τα όρη Τian Shan της Κεντρικής Ασίας. Αποτέλεσμα ήταν η μείωση της έκτασης της λίμνης. Περισσότερες πληροφορίες: http://nailaokda.8m.com/aral Ο αναπτυγμένος κόσμος ρυπαίνει με κανονικούς ρυθμούς τα αποθέματα νερού, τους ποταμούς και τις θάλασσες, βάζοντας σε κίνδυνο την οικολογική ισορροπία.
Κάθε μέρα οι άνθρωποι τροφοδοτούν με ρύπους τα διάφορα στάδια του κύκλου του νερού: από παροχέτευση λυμάτων αγωγών στη θάλασσα μέχρι ρίψη επικίνδυνων χημικών στα ποτάμια μας. Η ποιότητα του νερού είναι το ίδιο σημαντική όπως η ποσότητα. Πρόσφατα, περισσότερα από 43 διαφορετικά είδη φυτοφαρμάκων βρέθηκαν, σε ποσότητες που ξεπερνούν τα νομικά όρια, στο πόσιμο νερό της Βρετανίας. Ο κατάλογος των ρυπαντών του νερού είναι μακρύς: ζιζανιοκτόνα, νιτρικά, φωσφορικά, μόλυβδος, πετρέλαιο και διάφορα βιομηχανικά χημικά. Χρήσιμες και σημαντικές συμβουλές Αν κάνουμε προσπάθεια να αλλάξουμε τρόπο χρήσης του νερού, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά. Όσο λιγότερο νερό έχει ένας ποταμός, τόσο περισσότερη ρύπανση συγκεντρώνεται. Τι μπορούμε να κάνουμε για την εξοικονόμηση νερού; Κάνετε ντους και όχι μπάνιο. Σε ένα μπάνιο καταναλώνεται, κατά μέσο όρο, η διπλάσια ποσότητα νερού απ ότι σε ένα ντους. Όταν αγοράζετε πλυντήριο ή είδη υγιεινής, ζητήστε το μοντέλα που καταναλώνουν μικρή ποσότητα νερού. Μειώστε τη συχνότητα πλυσίματος των ρούχων. Μερικές φορές τα ρούχα δεν είναι πραγματικά βρώμικα και χρειάζονται απλά αέρισμα ή φρεσκάρισμα. Έτσι θα παλιώσουν και πιο αργά. Μην ρίχνετε μέσα στη λεκάνη της τουαλέτας αλλά στα σκουπίδια τις παιδικές πάνες, τις σερβιέτες, τα ταμπόν και τα προφυλακτικά, ειδικά αν ζείτε σε περιοχή όπου οι αγωγοί λυμάτων καταλήγουν στη θάλασσα. Σκεφθείτε την επόμενη φοαρά που θα πάτε να κολυμπήσετε. Μη ρίχνετε στην αποχέτευση οικιακά χημικά (όπως πετρέλαιο, νέφτι και διαλυτικά χρωμάτων.
Διψάτε για να μάθετε για το νερό; Επισκεφθείτε τον ιστοχώρο της UNESCO: www.unesco.org/water Ή σχετικές ιστοσελίδες: www.thewaterpage.com www.gpa.unep.org Εμφιαλωμένο νερό: το πραγματικό κόστος. Μετά από μία πρόσφατη ανεξάρτητη έρευνα, το WWF παροτρύνει τον κόσμο να πίνει νερό από τη βρύση, το οποίο συχνά είναι το ίδιο καλό όπως και το εμφιαλωμένο. Αυτό θα είναι καλό για το περιβάλλον, αλλά και για το πορτοφόλι των καταναλωτών. Σύμφωνα με τη μελέτη, το εμφιαλωμένο νερό μπορεί να μην είναι ασφαλέστερο ή υγιεινότερο από αυτό της βρύσης σε πολλές χώρες, ενώ πωλείται μέχρι και 1000 φορές ακριβότερα από την αξία του. Επίσης, αποτελεί την πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη βιομηχανία ποτών στον κόσμο και υπολογίζεται ότι κερδίζει 22 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Η οργάνωση για την τροφή και τη γεωργία (FAO) του ΟΗΕ λέει ότι όσον αφορά τη διατροφική αξία, το εμφιαλωμένο νερό δεν είναι καλύτερο από το νερό της βρύσης. Μπορεί να περιέχει μικρές ποσότητες μετάλλων αλλά τις ίδιες περιέχει και το νερό του δημόσιου δικτύου. Η μελέτη επίσης βρίσκει ότι κάθε χρόνο 1,5 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού χρησιμοποιούνται για το εμφιαλωμένο νερό. Τοξικά χημικά είναι δυνατό να απελευθερωθούν στο περιβάλλον κατά την επεξεργασία και απόθεση των μπουκαλιών. Επιπρόσθετα, το ¼ των 89 δισεκατομμυρίων λίτρων εμφιαλωμένου νερού κάθε χρόνο καταναλώνονται εκτός της χώρας προέλευσης. Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, του αερίου του φαινομένου του θερμοκηπίου, οι οποίες προέρχονται από τη μεταφορά μέσα αλλά και μεταξύ χωρών, συμβάλλουν στο παγκόσμιο πρόβλημα της κλιματικής μεταβολής. (3 Μαϊου 2001) Για περισσότερες πληροφορίες: WWF Living Waters Campaign, e-mail: ihadeed@wwfint.org Ένα μεσαίου μεγέθους γήπεδο γκολφ σε μία τροπική χώρα, όπως η Ταϊλάνδη, χρειάζεται 1500 κιλά χημικών λιπασμάτων, εντομοκτόνων και ζιζανιοκτόνων ετησίως και χρησιμοποιεί τόσο νερό όσο 60000 χωρικοί. www.youthxchange.net/bestpractices