Η διαχείριση των υδατικών πόρων αποτελεί ένα δραματικά επίκαιρο θέμα για την παγκόσμια κοινότητα.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η διαχείριση των υδατικών πόρων αποτελεί ένα δραματικά επίκαιρο θέμα για την παγκόσμια κοινότητα."

Κλήμης Ταμτάκος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΠΡΟΣΥΝΕ ΡΙΑΚΗ ΗΜΕΡΙ Α HELECO ΤΕΕ και ΤΕΕ/ΠΤ ΗΠΕΙΡΟΥ «Ρύπανση επιφανειακών και υπογείων υδάτων» ΙΩΑΝΝΙΝΑ Σάββατο 20 Μαρτίου 2010 Η διαχείριση των υδατικών πόρων την εποχή της Κλιματικής αλλαγής ρ Χριστίνα Θεοχάρη Περιβαλλοντολόγος- Πολιτικός Μηχανικός Επιμελήτρια ΜΕΠΑΑ/ΤΕΕ

3 Το νερό ως κοινωνικό αγαθό Η διαχείριση των υδατικών πόρων αποτελεί ένα δραματικά επίκαιρο θέμα για την παγκόσμια κοινότητα. Το νερό είναι πολύτιμο κοινωνικό αγαθό. Το δικαίωμα πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα.

5 Το πρόβλημα σε αριθμούς 11δ 1,1 δισ. ανθρώπων έχουν αδυναμία πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό, 2,4 δισ. άτομα στερούνται της αποχέτευσης και κινδυνεύουν από την έλλειψη βασικών προϋποθέσεων υγιεινής, 1,8 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας λοιμώξεων που συνδέονται με το ακατάλληλο νερό και η κατάσταση του υδατικού περιβάλλοντος,ευθύνεται για το 20-25% των η η ρβ ς, γ θανάτων παγκοσμίως.

6 Οι στόχοι της χιλιετίας Ο ΟΗΕ ζή ό ά έ θ ή ί Ο ΟΗΕ ζήτησε από τα κράτη μέλη του να θεωρήσουν κορυφαία προτεραιότητα την πρόσβαση στο νερό και την αποχέτευση, καθώς και να διπλασιάσουν την διεθνή βοήθεια για τον σκοπό αυτό διαθέτοντας άλλα 4 δισ. δολάρια ετησίως.

7 Οι πόλεμοι για το νερό Το νερό ως γεωστρατηγικό μέσο επιβολής οδηγεί σε περιφερειακές διαμάχες π.χ. Συρία Τουρκία, Παλαιστίνη-Ισραήλ, ενίοτε και σε ανθρωπιστικές κρίσεις όπως στο Νταρφούρ, την Σομαλία κ.ά.

8 22 Μαρτίου 2010 Παγκόσμια ημέρα νερού «Καθαρό νερό για έναν υγιή κόσμο»

9 Ζήτηση-Υποβάθμιση Υποβάθμιση-Κλιματική αλλαγή α. Αύξηση της ζήτησης αύξηση του πληθυσμού αναπτυξιακή διαδικασία β. Υποβάθμιση της ποιότητας του νερού διάθεση αποβλήτων (υποβάθμιση ή/και καταστροφή οικοσυστημάτων, απώλεια της βιοποικιλότητας) Τα τελευταία 50 χρόνια σηματοδοτούν μια άνευ προηγουμένου ρύπανση των νερών παγκοσμίως. Στον αναπτυσσόμενο κόσμο το 90% των λυμάτων και το 70% των ανεπεξέργαστων βιομηχανικών αποβλήτων καταλήγουν στα επιφανειακά νερά.

10 γ. Κλιματική αλλαγή μείωση των αποθεμάτων γλυκού νερού λόγω της αύξησης των ακραίων καιρικών φαινομένων, ξηρασία- βροχοπτώσεις μικρής διάρκειας και μεγάλης έντασης, φαινόμενα που οδηγούν στη μείωση των αποθεμάτων νερού με αλυσιδωτές επιπτώσεις στην αγροτική οικονομία και την παραγωγή τροφίμων, στην οικιακή και βιομηχανική χρήση. τήξη των παγετώνων που τροφοδοτούν με νερό εκατομμύρια ανθρώπων που εξ αυτού του γεγονότος μπορεί να μετατραπούν σε περιβαλλοντικούς πρόσφυγες, εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών που συνδέονται με το ακατάλληλο νερό, διαταραχές στην βιοποικιλότητα η οποία φιλοξενείται στο νερό και συντηρείται από αυτό.

11 ιεθνώς 1990: 770 κυβικά χιλιόμετρα 2000: κυβικά χιλιόμετρα 2025: πάνω από κ.χλμ Η κατανάλωση νερού, σε παγκόσμιο επίπεδο διπλασιάζεται κάθε 20 χρόνια, αναπτυσσόμενη με διπλάσιους ρυθμούς απ ότι η αύξηση του πληθυσμού. Ευρώπη Συνολική κατανάλωση νερού 1955: 100 κυβικά χιλιόμετρα/χρόνο 2007: 660 κυβικά χιλιόμετρα/χρόνο

12 Μεσόγειος Η αύξηση της θερμοκρασίας στην Μεσόγειο σύμφωνα με μελέτη του UNEP/MAP[1] 1 που παρουσιάσθηκε στο Μαρακές (Νοέμβριος 2009) είναι διπλάσια από αυτή των ωκεανών. Και η πρόβλεψη είναι ότι τα επόμενα 90 χρόνια θα αυξηθεί μεταξύ 2,22 και 5,1 βαθμών Κελσίου. Τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά και μεταφράζονται σε: ελλείψεις νερού, ακραία καιρικά φαινόμενα, πλημμύρες κ.λπ. Οι βροχοπτώσεις αναμένεται να μειωθούν κατά 27%, και τα καλοκαίρια θα είναι ιδιαιτέρως δύσκολα στην Ιταλία, τις ακτές της Αδριατικής, την Ισπανία,την Ελλάδα καιτην Β. Αφρική. [1] UNEP/MAP: Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, Πρόγραμμα ράσης Μεσογείου

13 Ξηρασία-Λειψυδρία Οι ανεπαρκείς βροχοπτώσεις οδηγούν σε ξηρασία. Κατά την προηγούμενη τριακονταετία σημειώθηκε σημαντική αύξηση των ξηρασιών ως προς τον αριθμό και την ένταση στις χώρες της Ευρώπης, με υψηλό οικονομικό κόστος. Το 2003, μία από τις πλέον εκτεταμένες ξηρασίες έπληξε πάνω από 100 εκατ. ανθρώπους και σχεδόν τοένατρίτοτηςέκτασηςτηςευρωπαϊκήςένωσηςκαικόστισεπερίπου8,7 δισεκατ. ευρώ. Η λειψυδρία είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιας ανισορροπίας, επειδή η ζήτηση υπερβαίνει τους διαθέσιμους πόρους νερού. Στην Λευκή βίβλο για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος τονίζεται ότι: «ενδέχεται να επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση του νερού στην Ευρώπη, εάν οι θερμοκρασίες εξακολουθήσουν να αυξάνονται και δεν διαμορφωθεί σαφής στρατηγική για το μετριασμό των επιπτώσεων». Επιβάλλεται να προωθηθούν η εξοικονόμηση και η αποτελεσματική αξιοποίηση του νερού, καθώς υπολογίζεται ότι περίπου 20% του διαθέσιμου νερού κατασπαταλάται, ποσοστό που μπορεί να φθάνει και το 40%.

14 Ανανεώσιμες πηγές γλυκού νερού σε βασικές Μεσογειακές υδατικές λεκάνες ( ) Αναφορά UNEP/MAP, 2009

15 Πληθυσμοί χωρίς πρόσβαση σε πόσιμο νερό, Αναφορά UNEP/MAP, 2009

16 Αποτελεσματικότητα της χρήσης νερού σε δύο τομείς (ύδρευση και άρδευση) 2005 (%) Αποτελεσματικότητα της χρήσης νερού σε δύο τομείς (ύδρευση και άρδευση), 2005 (%) Αναφορά UNEP/MAP, 2009

17 Υδατική πολιτκή Για να είναι μια πολιτική νερού βιώσιμη, θα πρέπει να διασφαλίζει διαχρονικά: Την οικονομική ανάπτυξη, με την ικανοποίηση των αναγκών των οικονομικών δραστηριοτήτων σε νερό, Την περιβαλλοντική προστασία, με τη διατήρηση της υγείας και της ακεραιότητας των υδατικών συστημάτων, καθώς και Την κοινωνική ευημερία με τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων σε νερό Την κοινωνική ευημερία, με τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων σε νερό καλής ποιότητας και ικανής ποσότητας.

18 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου δημιουργία των προϋποθέσεων για τη τήρησή του. Άμεση ενίσχυση του προσωπικού της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων και των ιευθύνσεων Υδάτων των Περιφερειών. Είναι ανάγκη να αξιοποιηθεί το επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και να ενισχυθούν οι υπάρχουσες κρατικές δομές π.χ. ΙΓΜΕ στην κατεύθυνση της δημιουργίας βάσεων δεδομένων με την χρήση των νέων τεχνολογιών για μια αξιόπιστη και συνεχή παρακολούθηση της ποιότητας των νερών. Σε πολλές περιπτώσεις φορείς με τεχνογνωσία και συσσωρευμένη εμπειρία απαξιώνονται για να δώσουν τη θέση τους σε έωλα πρόσκαιρα σχήματα και τελικά η χώρα μένει χωρίς τα αναγκαία εργαλεία. Συντονισμός και αλληλοενημέρωση των υπηρεσιών που διενεργούν μετρήσεις και Συντονισμός και αλληλοενημέρωση των υπηρεσιών που διενεργούν μετρήσεις και συλλέγουν στοιχεία που σχετίζονται με τους υδατικούς πόρους.

19 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Τα μέτρα για την λειψυδρία, η οποία αντιμετωπίζεται κυρίως με την διαχείριση της ζήτησης νερού, πρέπει να εξειδικεύονται σε επίπεδο περιφέρειας ή υδατικού διαμερίσματος, ή και σε μικρότερη κλίμακα εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο. Ανάλυση των στοιχείων ανά τομέα (γεωργία, οικιακή χρήση, βιομηχανία, αναψυχή) για να υπάρχει σαφής εικόνα για το πώς η κάθε δραστηριότητα επηρεάζει την ποσότητα, ή την ποιότητα του νερού. Η επαναχρησιμοποίηση του νερού στη βιομηχανία είναι μεγάλης σημασίας καθώς σήμερα το νερό που χρησιμοποιεί μια βιομηχανία παροχετεύεται ανεπεξέργαστο σε φυσικούς αποδέκτες (ποτάμια, λίμνες κλπ) προκαλώντας τη ρύπανσή τους, ενώ είναι δυνατό να επαναχρησιμοποιηθεί ακόμη και τριάντα φορές ύστερα από τον απαραίτητο καθαρισμό του. Η χρήση περιβαλλοντικών προτύπων διαχείρισης από τις βιομηχανίες τύπου ISO και EMAS ΙΙ αποτελούν εργαλεία ελέγχου της επίτευξης προγραμμάτων εξοικονόμησης νερού από την βιομηχανία.

20 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών. Συνεπής και συνεχής περιβαλλοντική παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Πρέπει να ξεκινήσει μια συστηματική ενημέρωση του κοινού για την ανάγκη εξοικονόμησης νερού ύδρευσης σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Ενίσχυση της υδατικής έρευνας. Πρέπει ακόμη να υπάρξει άμεσα μια συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια συντήρησης και βελτίωσης βλί της λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης από τις ΕΥΑ, ώστε να περιορισθούν οι απώλειες νερού ύδρευσης που σε πολλές πόλεις μπορεί να φτάσει το 40-60% του καταναλισκόμενου νερού.

21 Στον τομέα της άρδευσης Πρακτικά μέτρα εξοικονόμησης νερού, με καλύτερη διαχείριση ή νέες τεχνολογίες, εξειδικευμένα για κάθε περιοχή, για τα οποία υπεύθυνες πρέπει να είναι οι Περιφερειακές ιευθύνσεις Υδάτων. Συστηματικές δράσεις ενημέρωσης των αγροτών, σε συνεργασία και με τους ΟΤΑ και τις λοιπές Υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Περιορισμός των απωλειών των δικτύων και άμεσες και στοχευμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών σε νερό διαφόρων περιοχών.

22 Σας ευχαριστώ!

Σχετικά έγγραφα

ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ HELECO ΤΕΕ- ΤΕΕ ΠΤ ΗΠΕΙΡΟΥ. «Ρύπανση επιφανειακών και υπογείων υδάτων» Σάββατο 20 Μαρτίου 2010

ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ HELECO ΤΕΕ- ΤΕΕ ΠΤ ΗΠΕΙΡΟΥ «Ρύπανση επιφανειακών και υπογείων υδάτων» Σάββατο 20 Μαρτίου 2010 «Η διαχείριση των υδατικών πόρων την εποχή της Κλιματικής αλλαγής «Δρ Χριστίνα Θεοχάρη