Η οικολογία μάθησης για τους υπολογιστές Παλαιγεωργίου Γιώργος Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Α μέρος του μαθήματος Στόχοι Κατανόηση του προβλήματος της μάθησης για τους υπολογιστές Μελέτη προσωπικών στρατηγικών μάθησης Κατανόηση διαφοροποιήσεων και προσωπικών χαρακτηριστικών Επιθυμητές διδακτικές παρεμβάσεις Προσωπική αυτορρύθμιση
Το πρόβλημα της μάθησης για τους υπολογιστές
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Using information technology is nothing less than the indispensable grammar of modern life UK government
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Πρωτοβουλίες κυβερνητικών οργανισμών Σημαντικές προσπάθειες με την καταβολή πολλαπλών δισεκατομμυρίων ευρώ ώστε όλοι οι πολίτες να έχουν καθολική πρόσβαση στις ΤΠΕ έτσι ώστε να μειωθούν οι διαφορετικές δεξιότητες και ευκαιρίες μεταξύ του πληθυσμού information apartheid digital divide technological haves and have-nots information rich and information poor
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Πρωτοβουλίες στον επιχειρηματικό κόσμο Αντίστοιχες προσπάθειες από τη βιομηχανία για να διατηρήσει το ανθρώπινο δυναμικό της ανταγωνιστικό, παραγωγικό και καινοτόμο Corporate learning programs Organizational learning Knowledge management «computer literacy requirements have skyrocketed in almost every end-user category in business»
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Υπάρχει κάποιο πρόβλημα; Το αντιμετωπίζουμε όλοι μας: Παρότι μπορούμε να παράγουμε ηλεκτρονικά προϊόντα τις περισσότερες φορές το κάνουμε μη αποδοτικά και χωρίς να εκμεταλλευόμαστε τις προσφερόμενες δυνατότητες Carroll and Rosson (1987): individuals face significant impediments to becoming effective users of computers, and that the skills of active users tend to asymptote at relative mediocrity
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Παραδείγματα: Η εκμάθηση του κειμενογράφου από φοιτητές πληροφορικής Η εκμάθηση λογιστικών φύλλων από απόφοιτους MBA Η εκμάθηση γενικών στρατηγικών διαχείρισης ψηφιακών αντικειμένων από επαγγελματίες Πιο πρακτικά: Ένας εθελοντής στον φορητό μου υπολογιστή για την επιβεβαίωση των ισχυρισμών
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Η ακατάπαυστη τεχνολογική εξέλιξη και ο διαρκώς αυξανόμενος ρυθμός της φέρνει αντιμέτωπα όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από το επίπεδο δεξιοτήτων τους, με μια διαρκή ανάγκη μάθησης και προσαρμογής. Η συνεχής ανάπτυξη και εξέλιξη λογισμικού καθιστά τις αλληλεπιδράσεις των ατόμων με τους υπολογιστές ένα διαρκές παιχνίδι απόκτησης γνώσεων.
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Δεν υπάρχει μια απλή εξήγηση ή μια απλή διορθωτική παρέμβαση σε ένα φαινόμενο τόσο έκδηλο, τόσο υποβαθμισμένο και συνάμα τόσο καθοριστικό (πόσες φορές συζητήθηκε στο τμήμα σας;) Τα άτομα παραμένουν μπλεγμένα σε απογοητευτικές διαδικασίες ακόμη και αν γνωρίζουν ότι υπάρχουν καλύτερες διαδικασίες ή ακόμη και αν τις μάθουν
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να υπεραπλουστεύσουμε τη μάθηση για τους υπολογιστές Περιλαμβάνει διαρκείς αλλαγές στις στάσεις, τις αξίες, τα πιστεύω που δημιουργούν εμπιστοσύνη για τη συνεχιζόμενη μάθηση Περιλαμβάνει τη μάθηση για να προσαρμόζεσαι στην αλλαγή, για να είσαι ευέλικτος, διαισθητικός, και κυρίως επίμονος.
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Μάλλον μιλάμε για ένα πρόβλημα βελτιστοποίησης (optimization) και όχι για ένα ανεπίλυτο το πρόβλημα. Η μάλλον μιλάμε για ένα απροσδιόριστο πρόβλημα; Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητές του;
Το πρόβλημα Το πεδίο της γνώσης για τους υπολογιστές Οι συνθήκες της μάθησης Η ατομική αδυναμία Η κοινωνική «απλούστευση» Η επιστημονική ανεπάρκεια Η επιδίωξη της βιομηχανία
1. Το πεδίο της γνώσης 1.1 Η συνεχής ανάπτυξη νέων πεδίων (μαζικής) ηλεκτρονικής συμπεριφοράς και η ανάγκη ανάπτυξης αντίστοιχων δεξιοτήτων. Νέες εφαρμογές, νέα αλληλεπιδραστικά αντικείμενα, νέες θεωρήσεις Facebook Flock Flickr Blogs Mush Ups File Sharing
1. Το πεδίο της γνώσης 1.2 O συνεχής μετασχηματισμόςεμπλουτισμός-εμβάθυνση γνωστικών πεδίων και η ανάγκη συνεχούς ενημέρωσης των προηγούμενων γνώσεων Office 2015 Windows 10 Android 5.0
1. Το πεδίο της γνώσης 1.3 Η γρήγορη απαξίωση των γνώσεων και η ανάγκη να εγκαταλείπεις ή να μετασχηματίζεις διαρκώς αυτά που γνωρίζεις Office XP Adobe Photoshop CS6 Windows XP
1. Το πεδίο της γνώσης 1.4 Οι παραπλήσιες γνώσεις και δεξιότητες σε παρόμοιες ηλεκτρονικές συσκευές Η διάχυση των ΤΠΕ με νέες μορφές και σε περισσότερα περιβάλλοντα (ubiquitous computing) Νέες παραπλήσιες μορφές γνώσης Κινητά τηλέφωνα Έξυπνες οικιακές συσκευές Παιχνιδομηχανές Πλοήγηση αυτοκινήτου
1. Το πεδίο της γνώσης 1.5 Απαίτηση γνώσεων και θεωρήσεων δημιουργικής και αποδοτικής αξιοποίησης των νέων νέων τεχνολογιών Μετασχηματισμός παραδοσιακών και μη προσεγγίσεων Η συγγραφή ηλεκτρονικών κειμένων (e-writing) Ψηφιακή τέχνη (Digital Art) Πληροφοριακός αλφαβητισμός (information literacy) Ο μετασχηματισμός του προγραμματισμού (π.χ. Scratch, Alice)
1. Το πεδίο της γνώσης 1.6 Διαρκώς αυξανόμενα επίπεδα εισόδου στις εφαρμογές (entrance barriers) Σωρευτική εμπειρία και διαφοροποίηση αναγκών οδηγούν σε εφαρμογές με υψηλές απαιτήσεις εισόδου Νέοι κειμενογράφοι Νέα προγραμματιστικά περιβάλλοντα
1. Το πεδίο της γνώσης 1. Το πεδίο της γνώσης για τους υπολογιστές 1. Η συνεχής ανάπτυξη νέων πεδίων (μαζικής) ηλεκτρονικής συμπεριφοράς 2. O συνεχής μετασχηματισμός-εμπλουτισμός-εμβάθυνση γνωστικών πεδίων 3. Η γρήγορη απαξίωση των γνώσεων 4. Οι παραπλήσιες γνώσεις και δεξιότητες σε παρόμοιες ηλεκτρονικές συσκευές 5. Απαίτηση γνώσεων και θεωρήσεων δημιουργικής και αποδοτικής αξιοποίησης των νέων νέων τεχνολογιών 6. Διαρκώς αυξανόμενα επίπεδα εισόδου στις εφαρμογές (entrance barriers)
2. Οι συνθήκες της μάθησης 2.1 Τυχαίες συνθήκες μάθησης Η ενσωμάτωση των υπολογιστών όλο και περισσότερο σε διεργασίες της μάθησης, της εργασίας και της διασκέδασης ευνοεί την επαναλαμβανόμενη εμφάνιση τυχαίων γεγονότων μάθησης για τους υπολογιστές. Σε τέτοια γεγονότα, οι εμπειρίες μάθησης είναι o αδόμητες σε σχέση με τους στόχους που επιδιώκονται, o το χρόνο που διατίθεται o και την υποστήριξη που είναι διαθέσιμη. H μάθηση για τους υπολογιστές είναι τις περισσότερες φορές συμπτωματική και όχι προσχεδιασμένη. Μπορεί να απαιτηθεί από οποιαδήποτε δραστηριότητα σχετίζεται με τους υπολογιστές, όπως την εγκατάσταση ενός παιχνιδιού ή τη συμμετοχή σε μια διαδικτυακή κοινότητα.
2. Οι συνθήκες της μάθησης 2.2 Ανάγκη για αδιαφανή ανάπτυξη δεξιοτήτων Οι δεξιότητες χρήσης του υπολογιστή ως μέσο δημιουργίας ηλεκτρονικών και μη προϊόντων Η εστίαση προσοχής στο αποτέλεσμα και όχι στη διαδικασία.
2. Οι συνθήκες της μάθησης 2.3 Η ακαταλληλότητα του σχολικού περιβάλλοντος και των οργανωμένων μορφών μετάδοσης της γνώσης Το σχολείο, το οποίο χαρακτηρίζεται o από τα ελεγχόμενα μαθησιακά αποτελέσματα, o τη σταδιακή-βηματική παρουσίαση του μαθησιακού υλικού και o τη διαφύλαξη των εξουσιαστικών σχέσεων μεταξύ διδασκόντων και διδασκομένων δεν έχει ακόμη καταφέρει να αφομοιώσει τις νέες συνθήκες που απαιτεί η μάθηση για τους υπολογιστές Το σχολείο και οι υπόλοιπες οργανωμένες δραστηριότητες διδασκαλίας δεν είναι σε θέση να υποστηρίξουν εκπαιδευτικά μοντέλα που ενδυναμώνουν τις συνέργιες μεταξύ μαθησιακών δραστηριοτήτων μέσα και έξω από την τάξη.
2. Οι συνθήκες της μάθησης 2.4 Η διαθεσιμότητα των πηγών γνώσης Παιδιά που έχουν μεγαλύτερα αδέρφια, μαθαίνουν στοιχεία για τη χρήση των υπολογιστών από τις συμβουλές τους, την παραδειγματική χρήση και την παροχή βοήθειας τη στιγμή που απαιτούνταν. Η εγγύτητα, η επάρκεια και η αξιοπιστία επηρεάζουν τις στάσεις των ατόμων απέναντι στις πηγές και συνεπώς την αξιοποίησή τους. Στα διαφορετικά περιβάλλοντα και στις διαφορετικές εργασίες και τα τρια στοιχεία μπορούν να οδηγήσουν στην επιλογή διαφορετικών πηγών γνώσης
2. Οι συνθήκες της μάθησης 2. Οι συνθήκες της μάθησης 2.1 Τυχαίες συνθήκες μάθησης 2.2 Ανάγκη για αδιαφανή ανάπτυξη δεξιοτήτων 2.3 Η ακαταλληλότητα του σχολικού περιβάλλοντος και των οργανωμένων μορφών μετάδοσης της γνώσης 2.4 Η διαθεσιμότητα των πηγών γνώσης
3. Η ατομική αδυναμία 3.1 Η αδυναμία συνειδητοποίησης του προβλήματος Η έλλειψη δεξιοτήτων (αλλά και δυνατοτήτων) συνειδητοποίησης των προβλημάτων της μάθησης για τους υπολογιστές, του χώρου των εφικτών στόχων (αφού και το εφικτό αποτελεί κινούμενο στόχο) Η προσωπική μας αυτοσυναίσθηση τόσο για την κατάσταση, όσο και την προβολή της στο μέλλον παρεμένει περιορισμένη. Η μάθηση για τους υπολογιστές αντιμετωπίζεται με παρόμοιο τρόπο με τη μάθηση άλλων γνωστικών αντικειμένων παρότι έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηρστικά (διάρκεια, συνέπειες, πηγές γνώσης, περιβάλλοντα μάθησης, περιβάλλοντα εφαρμογής κτλ)
3. Η ατομική αδυναμία 3.2 Η αξιολόγηση του κόστους απόκτησης νέων γνώσεων The paradox of the active user : οι χρήστες ποτέ δεν διαβάζουν αρχικά τα εγχειρίδια, αλλά ξεκινούν αμέσως να χρησιμοποιούν τις εφαρμογές Ακόμη και οι πλέον έμπειροι χρήστες δεν εκμεταλλεύονται πλήρως τις δυνατότητες των λογισμικών Σκέφτονται τους στόχους και τα τελικά προϊόντα και λιγότερο τη διαδικασία (και συνεπώς τις γνώσεις για αυτήν) Μικρές ενέργειες με γνωστό αποτέλεσμα προτιμούνται από το κατανάλωση πόρων για το σχεδιασμό της χρήσης
3. Η ατομική αδυναμία 3.3 Η ταυτόχρονη ανάγκη αναζήτησης ταυτότητας Οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν στους νέους να επανακατασκευάσουν την ταυτότητά τους ως πολίτες, ως πολίτες του κόσμου, ως φίλοι, ως επαγγελματίες Τα άτομα επαναπροσδιορίζονται καθώς γράφουν το blog τους, δημιουργούν την κοινότητά τους στο facebook, δημιουργούν την προσωπική τους ιστοσελίδα ή συζητούν σε ένα forum. Επιλέγουν εφαρμογές που τους ταιριάζουν και τους επιτρέπουν να εκφραστούν καλύτερα ή τους εντάσσουν σε μια κοινότητα που επιθυμούν Η μάθηση πάντα εμπλέκει τις κοινωνικές σχέσεις, τον προσδιορισμό και τον επανασχεδιασμό της επαγγελματικής ταυτότητας, την κατασκευή και υποστήριξη κοινοτήτων πρακτικής.
3. Η ατομική αδυναμία 3.4 Η έντονη επίδραση ψυχολογικών μεταβλητών Σε πολλαπλές έρευνες αποδίδεται σε μεταβλητές όπως τη στάση απέναντι στους υπολογιστές και την εμπιστοσύνη στη χρήση των υπολογιστών μεγάλη επίδραση στη μετέπειτα χρήση και της στρατηγικές μάθησης Και ενώ τα ψυχολογικά αυτά χαρακτηριστικά προϋπήρχαν η επίδρασή τους είναι εντονότερη γιατί το φαινόμενο της μάθησης για τους υπολογιστές περιλαμβάνει καθημερινά και έντονα μη συστηματικά περιστατικά μάθησης που οδηγούν σε διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών χρηστών o Computer anxiety o Computer self-efficacy o Computer anger o Burn out
3. Οι προσωπικές αδυναμίες 3. Οι προσωπικές αδυναμίες 3.1 Η αδυναμία συνειδητοποίησης του προβλήματος 3.2 Η αξιολόγηση του κόστους απόκτησης νέων γνώσεων 3.3 Η ταυτόχρονη αναζήτηση ταυτότητας 3.4 Η έντονη επίδραση ψυχολογικών μεταβλητών
4. Η κοινωνική απλούστευση 4.1 Η στερεοτυπική προσέγγιση των υπολογιστών Ελλιπής, περιορισμένη ηθική και πολιτική πλαισίωση (καλλιέργεια / ενδιαφέρον / σοβαρότητα αντιμετώπισης) της ηλεκτρονικής συμπεριφοράς Αποσπασματικές αναλογίες από τον πραγματικό κόσμο Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ηθικά εγωκεντρική προσέγγιση των χρηστών Προγράμματα σπουδών βασισμένα ουσιαστικά σε λογισμικό εταιριών: σε πλήρη αντίθεση με ένα πρόγραμμα σπουδών που επιδιώκει την αισθητική και γνωστική ανάπτυξη, την αναζήτηση του εσωτερικού νοήματος της ζωής Γνώση υπολογιστών = προαπαίτηση για την οικονομική επιτυχία
4. Η κοινωνική απλούστευση 4.2 Η απαξίωση της μάθησης για τους υπολογιστές Στερεοτυπικές «επικίνδυνες» - «απλουστευτικές» προσεγγίσεις των χρηστών o Το CyberKid - κυβερνοπαιδί o Ο μαθητής ως μελλοντικός καταναλωτής o Ο μαθητής ως κυρίαρχος στον κόσμο των μεγάλων o Ο μαθητής ως «επικίνδυνος» χρήστης του υπολογιστή o Ο μαθητής ως χρήστης των ηλεκτρονικών παιχνιδιών του υπολογιστή o Ο μαθητής ως μελλοντικός ενεργός πολίτης και επιτυχημένος επαγγελματίας o Ο μαθητής ως θύμα της τεχνολογίας o Ο μαθητής ως δημιουργικός χρήστης του υπολογιστή
4. Η κοινωνική απλούστευση 4.3 Η έντονη ανομοιγένεια των χρηστών Έντονη διαφοροποίηση προσωπικών εμπειριών και δεξιοτήτων με τους υπολογιστές με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εντελώς ανομοιογενούς κοινού μάθησης για τις ίδιες εφαρμογές Μαθητές Φοιτητές Νέοι επαγγελματίες Μεγαλύτεροι επαγγελματίες Μεγάλα σε ηλικία άτομα
4. Η κοινωνική απλούστευση 4.4 Η κοινωνία της καινοτομίας Μεγάλη έμφαση στο καινούριο και διαφορετικό, μικρή έμφαση στο ουσιαστικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό.
4. Η κοινωνική απλούστευση 4. Η κοινωνική απλούστευση 4.1 Η στερεοτυπική προσέγγιση των υπολογιστών 4.2 Η απαξίωση της μάθησης για τους υπολογιστές 4.3 Η έντονη ανομοιγένεια των χρηστών 4.4 Η κοινωνία της καινοτομίας
5. Η επιστημονική ανεπάρκεια 5.1 Η ελλιπής και αδύναμη έρευνα Δεν υπάρχει κατανόηση της δυναμικής της οικολογίας της μάθησης για τους υπολογιστές Η ενασχόληση με τη εκμάθηση δεξιοτήτων για υπολογιστές είναι δραματικά δυσανάλογη των επενδύσεων και της σημαντικότητας του πεδίου Το γνωστικό πεδίο έχει αντιμετωπιστεί με συντηρητική προσέγγιση Η μελέτη του φαινομένου δυσχεραίνεται από την πολυπλοκότητα των πηγών γνώσης και των περιβαλλόντων μέσα στα οποία μπορεί να συμβεί η μάθηση Η μελέτη του φαινομένου δυσχεραίνεται από τη διάθεση των ίδιων των ερευνητών να ασχολούνται με «φαινομενικά» καινοτόμα πεδία και να μην εμβαθύνουν σε υπάρχοντα πεδία έρευνας
5. Η επιστημονική ανεπάρκεια 5.2 Εναλλακτικοί τρόποι μελέτης διαφορετικών πηγών και περιβαλλόντων μάθησης Οι πολλαπλές πηγές και τα πολλαπλά περιβάλλοντα όταν προστεθούν στους διαφορετικούς τρόπους μελέτης τους (γνωστική, κοινωνιολογική, πολιτισμική ανάλυση κτλ.) παράγουν αποτελέσματα ανομοιογενή που χρειάζονται πολύχρονη παρακολούθηση και επεξεργασία για να προσφέρουν χρήσιμα και βάσιμα συμπεράσματα
5. Η επιστημονική ανεπάρκεια 5.3 Η αδυναμία έγκαιρης πρόβλεψης τάσεων και η εκ των υστέρων ανάλυση Νέες μορφές ηλεκτρονικής αλληλεπίδρασης και νέες συσκευές αλλάζουν δραματικά και απρόβλεπτα τις συνήθειες, τις στάσεις και τις προσεγγίσεις των χρηστών Η έρευνα ακολουθεί των εξελίξεων ενώ ταυτόχρονα το τοπίο μετασχηματίζεται υποβαθμίζοντας την αξία των αποτελεσμάτων της
5. Η επιστημονική ανεπάρκεια 5. Η επιστημονική ανεπάρκεια 5.1 Η ελλιπής και αδύναμη έρευνα 5.2 Εναλλακτικοί τρόποι μελέτης διαφορετικών πηγών και περιβαλλόντων μάθησης 5.3 Η αδυναμία έγκαιρης πρόβλεψης τάσεων και η εκ των υστέρων ανάλυση
6. Οι επιδιώξεις της βιομηχανίας 6.1 Η ομογενοποίηση του λογισμικού Η υπάρχουσα αγορά ευνοείται από την ύπαρξη καθολικών λογισμικών για όλους τους χρήστες παγκοσμίως χωρίς προσαρμογές, διακρίσεις, ιδιαίτερες διευκολύνσεις ή συνυπολογισμό των πολιτισμικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών ιδιαιτεροτήτων. Επικράτηση μονοπωλίων δίνει προώθηση σε συγκεκριμένα αλληλεπιδραστικά σχήματα και συγκεκριμένες θεωρήσεις για τις σχέσεις των ατόμων με υπολογιστές Η βιομηχανία καθορίζει το πεδίο γνώσης! Θα μπορούσε να υπήρχε λογισμικό ιδιαίτερο για μικρούς μαθητές ή όλοι πρέπει να γνωρίζουμε τον ίδιο κειμενογράφο Το λογισμικό δεν έχει διαφοροποιηθεί ακόμη (μάλλον αναπόφευκτο να συμβεί σύντομα)
6. Οι επιδιώξεις της βιομηχανίας 6.2 Η κερδοσκοπική διάθεση της αγοράς που ευνοείται από συνθήκες χαλαρής πολιτικής και προβολής στυλ ζωής Η αγορά της βιομηχανίας που επιδιώκει περισσότερο την κατοχή και τη προσμονή τεχνολογικών προϊόντων και λιγότερο τη χρήση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους. Επιδιώκει και καλλιεργεί τις στερεοτυπικές προσεγγίσεις: «υπολογιστές στα σχολεία» Ολόκληρη αγορά συντηρείται από τις επιλογές του Υπουργείου Παιδείας και του Υπουργείου Ανάπτυξης Ερευνητικά ιδρύματα, παρομοίως
6. Οι επιδιώξεις της βιομηχανίας 6.3 Η δημιουργία διεπαφών για τη διεύρυνση της ζώνης προσέλκυσης-προσέλευσης Πολύπλοκα λογισμικά που προσπαθούν να έχουν εύχρηστες και εύκολες διεπαφές Έχει αποδειχθεί ότι η μάθηση για τους υπολογιστές απαιτεί καταβολή γνωστικού φόρτου Οι εύκολες διεπαφές, τις περισσότερες φορές αποκρύπτουν λειτουργίες, δυνατότητες και υποννοούν εύκολη μάθησης. Με τον τρόπο αυτό προσελκύονται νέοι καταναλωτές Υπάρχει μια γενική αίσθηση ότι όλα τα πακέτα λογισμικού είναι ή θα γίνουν εύκολα
6. Οι επιδιώξεις της βιομηχανίας 6.4 Η δημιουργία λογισμικών με στοιχειώδη συστήματα βοήθειας Η βοήθεια και υποστήριξη των λογισμικών είναι ακατανόητα απαράδεκτη. Π.χ. Λειτουργικό σύστημα Vista. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός και μια απαίτηση από τη βιομηχανία λογισμικού (συντηρείται άλλη μια τεράστια αγορά) Οι χρήστες είναι αναγκασμένοι να αναζητούν άλλες πηγές γνώσης και να πρέπει να αφιερώσουν χρόνο στην αναζήτηση, την αξιολόγηση, την επιλογή και μελέτη των διαφορετικών πηγών
6. Οι επιδιώξεις της βιομηχανίας 6. Οι επιδιώξεις της βιομηχανίας 6.1 Η ομογενοποίηση του λογισμικού 6.2 Η κερδοσκοπική διάθεση της αγοράς που ευνοείται από συνθήκες χαλαρής πολιτικής και προβολής στυλ ζωής 6.3 Η δημιουργία διεπαφών για τη διεύρυνση της ζώνης προσέλκυσης-προσέλευσης 6.4 Η δημιουργία λογισμικών με στοιχειώδη συστήματα βοήθειας
Η εκμάθηση χρήσης των υπολογιστών Η μάθηση για τους υπολογιστές (κυρίως για τις βασικές δεξιότητες χρήσης) δεν είναι κάτι νέο Μοιάζει περισσότερο με την εκμάθηση δεξιοτήτων χρήσης καθημερινών συσκευών π.χ. ηλεκτρική κουζίνα, αυτοκίνητο. Επειδή όμως τα γεγονότα μάθησης είναι πιο πολλά και συχνά λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός του φαινομένου
Συζήτηση Πως μαθαίνουμε μέχρι σήμερα; Πως επηρεαζόμαστε από το περιβάλλον; Ποιες είναι οι πιο σημαντικές πηγές γνώσης στην προσωπική μας οικολογία; Μπορούμε να «γνωρίσουμε» και να «βελτιώσουμε» τις προσωπικές μας στρατηγικές μάθησης για τους υπολογιστές;